Багам ночы роўныя
Сяргей Пясецкі
16+
Выдавец: Рэгістр
Памер: 437с.
Мінск 2019
Буйвал перарваў яго:
— Што хочаш яе.
Хтосьці засмяяўся драўляным, ненатуральным, падобным да брэху сабакі смехам. Чэкіст, які падкідваў яблык,
цяпер з натхнёным тварам гладзіў яго пальцамі, нібы маляваў на ім нейкія цудоўныя ўзоры.
Цыдра сказаў Раману:
— Можа, і мы ўжывем?
Раман кіўнуў яму. Хацеў забіць агіду і цяжкое пачуццё пустэчы, якое ўсё мацней агортвала яго так, што яго ахапіла ахвота крычаць або вырваць пісталет і пазабіваць усіх і сябе. Нервы не вытрымлівалі агіды жыцця.
Пачалі ўжываць какаін. Раман заўважыў, што Цыдра пасля ўжывання какаіну націрае паперай дзясны. Ён зрабіў тое самае і адчуў у роце прыемны халадок і здранцвенне.
Неўзабаве ўсё пачало мяняцца. Ён адчуў сябе лёгкім. Смутак усмактаўся ў задымленае паветра, а дым утвараў цудоўныя фігуры. Ён адчуў, што ён моцны, што разумее ўсё з першага слова, што ўгадвае нават чужыя думкі. У мозгу перапляталася стракатая стужка назіранняў, высноў і ўспамінаў.
Людзі, што сядзелі за сталом, смяяліся, горача размаўлялі, часта ўсе разам. I бліскалі вачыма. Часам хтось выбухаў смехам.
Цыдра сказаў Раману:
— Выйдзем на паветра.
Раман ахвотна згадзіўся, бо раптам адчуў патрэбу ў руху і дзеяннях.
Яны зноў ужылі какаін і пайшлі да выхаду. Ззаду Буйвал гаварыў натхнёным голасам:
— Мы, таварышы, звяршылі цуд... Я сам, каханыя, магу кожнага зразумець... Чалавек мае сем скур... Шэсць трэба яму зняць, а сёмую пакінуць... Няхай жыве, як матыль у садзе...
На калені яму паклала галаву Мурка і глядзела ў вочы крываваму кату Надзвычайкі. Яна жабравала цудоўны парашок, які рабіў з пустэчы сабачага і людскога існавання незразумелы цуд, адзіны, гіганцкі.
Яны не адчувалі холаду. Усё хутчэй ішлі вуліцамі. Усё навокал было вясёлае, мітуслівае. Праз пятнаццаць хвілін
хуткага маршу ўвайшлі ў кватэру Цыдры. Гэта быў вялікі пакой з асобным уваходам. Справа былі адчынены дзверы ў кухню.
Селі за стол і зноў ужылі какаін.
Ці ж гэта праўда, што ў вас кожнага шпіёна пасля «выкарыстання» ліквідуюць? — спытаў чэкіст.
-Няпраўда! — адказаў Раман, думаючы пра нешта іншае, бясконца важнае для яго.
Цыдра пачаў хадзіць па пакоі. Рухі ў яго былі ліхаманкавымі, бессэнсоўнымі. Ён быў ужо «занюханы».
Раман адчуваў, што сэрцаў яго стукае шалёна. Дэфармаваныя выявы рэчаіснасці плылі перад вачыма. У мозгу была блытаніна думак. Пальцы нервова перабіралі цыратовую сурвэтку.
Цыдра ўзяў шапку і пайшоў да дзвярэй. Ля парога павярнуўся і сказаў Раману:
— Прынясу самагонкі!.. Грошы маю... Усё гэта і левае, і правае... А сапраўды, гэта тое самае!..
Ён хацеў выйсці, але на прыступках пачуліся хуткія крокі і дзверы, з сілай расчыненыя звонку, грымнулі аб сцяну. У пакой увайшла жанчына гадоў трыццаці, у чорным кажу шку і мужчынскай шапцы. Гэта была сястра Цыдры, Каця. Яна кінула шапку на ложак, працяжна свіснула і сказала брату:
— Але ж ты і выглядаеш!
Яна плюнула і, хістаючыся на нагах, пачала здымаць кажушок. Брат сказаў ёй:
— Гэта калега... Са Смаленска... Пераначуе ў нас... Я зараз вярнуся...
Ён выйшаў з пакоя.
— Лепш гарэлкі прынясі! — крыкнула яму сястра.
Потым, не вітаючыся з Раманам, падышла да люстра і пачала расчэсваць мокрыя валасы. Адначасова яна смяялася і насвіствала «Кнрпнчнкн». Яна была п’яная.
— Так... Дык значыць, ты са Смаленска, — сказала яна неяк прыдзірліва і адначасова з ігнараваннем. — I што ж там у тваім Смаленску: весела ці паскудна? Як?
Раман не адказваў. Гледзячы на яе з усмешкай, ён дрыжачымі рукамі даставаў з кішэні запалкі.
— Вось і дагадзілі сабе! — працягнула Каця. — I куды той гад паляцеў? Зноў наробіць пекла!
Раман закурыў папяросу.
— Можа, і мне прапанаваў бы? Таксама досыць!
Раман пачаў смяяцца:
— Ох.якая жты камічная!.. На, вазьміўсе... Калі ласка!
— Ах, мерсі... He патрабую... Маю свае... I што ж там у вашым Сімаленску?
Цудоўна.
— Так? Цудоўна? А ці ведаеш гэтую песеньку:
Мама, мама, што рабіць будзем, Калі дасць зіма холаду?
Ці да вясны яшчэ мы дажывём, Ці паздыхаем з голаду?
Прыжмурваючы шэрыя халодныя вочы, яна глядзела на Рамана і зноў штосьці насвіствала. А яго раптам агарнула ненатуральная бадзёрасць. Неўзабаве ён адчуў, што ўвесь палае. Ён пачаў грызці вусны. Глядзеў на Кацю з такім агнём у зрэнках, што яна раптоўна змоўкла і стала ўважліва прыглядацца да яго.
— Ого-го! Дык цябедобра разабрала!
Ён штосьці сказаў хрыплым голасам і падышоў да яе. Яна адступіла. Абаперлася аб сцяну спінай. Хацела вырвацца ад яго, але ён абхапіў яе напалову, і яны разам паваліліся на падлогу.
— Ну, і што далей? — сказала Каця, задыханая, і зноў паспрабавала вырвацца ад яго.
Раптам яна перастала супраціўляцца і сказала амаль спакойна:
— Ну, то хадзем на ложак... Добра... Ужо добра...
Потым яны ляжалі, стомленыя, мокрыя ад поту.
Каця ўстала і прынесла з кухні шклянку вады.
— На, напіся, дурненькі!
Раман пачаў піць ваду. Зубы стукалі па шкле, вада вылівалася, сутарга перахватвала горла. Ён адчуваў сябе ўсё горш. Неспадзявана Каця ўзрушылася:
— Гэта ён, гэты балбес, атручвае цябе. Дурненькі ж ты, дзетачка. Колькі табе гадоў? Мусіць, 20.
Раман дрыжэў. Яму было холадна, а рукі і ногі нібы наліліся волавам.
Каця выйшла ў кухню, прынесла вядро і цёплай вады.
— На, вазьмі! Уцягвай у нос!.. Добра! Яшчэ, яшчэ!
Раман прапаласкаў нос і рот. Потым выпіў трохі гарачага чаю і лёг. Яго агарнуў цяжкі сон. Каця накрыла яго коўдрай, потым закурыла папяросу і лягла на край вузкага ложка. У нейкі момант яна заўважыла, што на падлозе ў ценю ад стала нешта ляжыць. Яна ўстала і падняла складзеную напалову, скамечаную тэчку. Выраўняла яе і развязала матузы. Пачала чытаць паперы, якія знаходзіліся ўсярэдзіне. Раптам азірнулася на Рамана, зморшчыла лоб і паківала галавой:
— Ох, дык ты такі! — сказала ціха.
Яна склала тэчку так, як было, і засунула яе пад падушку. Потым, седзячы ў кашулі на краі ложка, доўга глядзела на Рамана. У яе мозгу перапляталася мноства думак, але даносіць наягояна не намервалася. Ёй зрабілася чамусьці шкада Рамана. Яна рукой адкінула ягоныя валасы з ілба і выцерла з твару пот.
На прыступках зноў загудзелі крокі. Увайшоў Цыдра. Ён быў ужо п'яны. Алкаголь прагнаў какаінавае шаленства, але настроіў яго на пануры лад. Цыдра наблізіўся да ложка сястры і хацеў абудзіць Рамана, але Каця адапхнула яго.
— Ідзі, ідзі, дурань! He чапай яго! Ён ужо спіць.
— А што табе да гэтага?
— Маю дачыненне і ўсё тут. Кладзіся спаць!
Цыдра, штосьці мармычучы, пайшоў да свайго ложка і кінуўся на яго ў вопратцы.
— Хоць боты здымі, скаціна!
Брат не адказваў. Пачуўся храп.
Каця патушыла лямпу і лягла ў ложак, стараючыся не перашкаджаць Раману. Яна заснула няскора.
Раман гірачнуўся рана. Цыдры ўжо не было ў пакоі. Гадзіну таму ён выіішаў. Каця яшчэ спала на краі ложка, толькі напалову накрытая коўдрай. Раман убачыў у яе на грудзях высыпку і падумаў: «Можа, у яе сіфіліс?»
Ён успомніў учарашні вечар, і яго агарнула агіда да яе і да сябе. 3 агідай ён адсунуўся далей да сцяны, а коўдрай накрыў Кацю аж па шыю. У гэты момант яна прачнулася. Твар у яе быў зеленаваты, валасы ўскудлачаныя, вакол вачэй і роту маршчыны. Яна здавалася старэйшай на 20 гадоў.
Каця прысунулася да яго і хацела яго пацалаваць. Але ён адхіліўся, кажучы:
— He трэба. Дай спакой!
Яна ўважліва паглядзела яму ў вочы і раптам наяе шчоках пачалі паказвацца чырвоныя плямы, а вочы загарэліся злосцю.
— А, дык ты такі! Учора ты быў іншы. Цалаваў, грыз, скуголіў, як сабака. А сёння я смярджу? Ах ты гад! Свіння ты! Думаеш, што не ведаю, хто ты? Ты подлы шпіён! I сюды пракраўся!
Раман пабялеў і ўсунуў руку ў кішэню.
— Так, так, нягоднік! Схапіся за рэвальвер! Мусіць, не першы раз табе забіць чалавека?.. Ну, дастань!.. Страляй! Чаму ж не страляеш?.. Ты подлая гадзіна! Страляй! Вялікая штука!
На яе вуснах паказалася пена. Яна ўся трэслася.
— Ну, страляй! Баішся шуму? He бойся. Ніхто не прыйдзе. Ведаюць, што за госці тут жывуць!.. Але ты не застрэліш!.. Нс зможаш жанчыну застрэліць, бо баязлівец! Бо павінен страляць і ў вочы глядзець! Бо ты толькі г... I нічога больш! Пазіруеш! Сябе ашукваеш, што ты такі моцны,
цвёрды, рашучы. От, дакажы, што ты герой: стрэль мне ў грудзі, у сэрца!.. Ага, баішся, бо баязлівец!
— He. Бо не дурны. Хочаш адкараскацца ад жыцця, а сама трусамі са страху трасеш, дык мяне знайшла. Няма нічога лепшага, як саму сябе застрэліць! Я добра ведаю гэта!
Тады Каця разарвала кашулю і, выстаўляючы абвіслыя грудзі, пачала гаварыць сцішана, амаль шэптам:
— Ну, на!.. Страляй! Ну!.. Кажу табе!..
Тады Раман сумна сказаў:
— Каця, супакойся! Я гэтага не зраблю! He дакучай мне! Я так дрэнна адчуваю сябе. Пакрыўдзілася, што я не пацалаваў цябе. Але гэта не таму, што пагарджаю табой, а таму, што я хворы!
Раптам вусны ў Каці пачалі дрыжэць, а праз хвіліну яна заплакала і закрыла твар рукой.
Раман злез з ложка, паспешліва прывёў вопратку ў парадак і пачысціў яе. А Каця ўсё рыдала. Раману было вельмі шкада яе. Ён падышоў да ложка і пачаў гладзіць яе па галаве. Тады Каця заклала руку за падушку і дастала адтуль тэчку. Падала яму.
— На, вазьмі! Учора ляжала на падлозе.
Раман даткнуўся рукой да ілба.
— Ты чытала гэта? — хутка спытаў ён.
Яна кіўнула. А потым апусціла рукі і, гледзячы на яго пачырванелымі, поўнымі слёз вачыма, сказала:
— Баішся? Нікому не верыш? Як чэкістка, дык ужо апошняя сцерва? Так? А хто ж зразумее, чаму я стала чэкісткай? А можа, я чысцейшая і лепшая за гэтых вашых белых дзяўчатак, якія, апрача сябе, нічога на свеце не бачаць? Можа, я таму нешчаслівая, што яны занадта шчаслівыя? Можа, я кожнага чалавека змагу зразумець, але не хачу гэтага паказваць? Калі б ты мяне ў сябе падпільнаваў, то пабег бы ў вапіу дэфензіву. А я не... Ведаю, што на гэта няма рады, што ўсё гэта... пекла. I тваё пекла, і маё пекла, і нас усіх!
Раман сеў на край ложка, хацеў накрыць Кацю коўдрай, але яна адкінула яе.
— Прастынеш. Такі холад!
— To і добра! Мне позна клапаціцца пра здароўе. I нікому я не патрэбна. От, учора табе спатрэбілася, а сёння ты на мяне напляваў. I так заўсёды, так усе... Я ведаю людзей. Добра ведаю. Жанчыны — сукі, але мужчыны — гэта такія халодныя гады! Ніводзін, найлепшы, наватпальцанайгоршай кабеты не варты! Кожны, хто возьме жанчыну, цэніць яе як начны гаршчок! Ілжэ, лашчыцца, ліслівіць, а думае сваё. Без разліку ніводзін да жанчыны не наблізіцца. Я б іх вешала! — яна скрыгатнула зубамі і сціснула далоні ў кулакі. — Забівала б падлюг, як клапоў!
КНІГІ ОНЛАЙН
