Байцоўскі клуб
Чак Паланюк
Выдавец: Зміцер Колас, Логвінаў
Памер: 444с.
Мінск 2013
Я страшэнна сябе паводзіў.
Я здымаю слухаўку, а там Тайлер, ён кажа:
- Давай, спускайся. Цябе там чакаюць на стаянцы.
Хто чакае, пытаю я.
- Усе, адказвае Тайлер.
Mae рукі пахнуць бензінам.
- Давай, збірайся, працягвае Тайлер. -
У іх там машына. «Кадылак».
Я ўсё яшчэ сплю.
Мне чамусьці здаецца, што Тайлер мой сон.
Ці гэта я сон Тайлера.
Я нюхаю рукі. Бензін. У офісе ні душы.
Я ўстаю і іду на стаянку.
Хлапец з БК, што займаецца машынамі, прыпаркаваў чыйсьці чорны «кадылак» ля самага бардзюра, а я стаю і гляджу на гэтую даўжэзную чорна-залатую партабаку, гатовую звезці мяне ў невядомым кірунку. Механік вылазіць з машыны і кажа, каб я не хваляваўся ён паставіў нумары, знятыя з нейкай машыны на стаянцы ў аэрапорце.
Гэты механік з БК кажа: ён можа завесці ўсё, што заўгодна. Выкручваеш два драткі са стырнавой калонкі, замыкаеш іх, зарад даходзіць да стартара і катайся сабе на здароўе.
Або можаш зламаць сервер аўтамабільнага прадстаўніцтва і скрасці лічбавы ключ.
На заднім сядзенні тры малпы-касманаўты ў чорных кашулях і чорных нагавіцах. Нічога не бачу. Нічога не чую. Нічога нікому не скажу.
Я пытаю: а дзе Тайлер?
Механік з БК, як шафёр, адчыняе перада мной дзверкі «кадылака». Ён такі худы і высокі, з шырокімі плячыма, як тэлеграфны слуп.
Я пытаю: мы едзем да Тайлера?
На пярэднім сядзенні мяне чакае торт са свечкамі, як на дзень народзінаў. Я сядаю. Мы рушым.
Нават тыдзень не быўшы ў БК, ты без праблемаў едзеш, не перавышаючы хуткасці. Магчыма, у цябе два дні кал чорнага колеру ад унутраных крывацёкаў, але ты спакойны, як слон. Цябе абганяюць машыны. Ты бачыш толькі іх заднія бамперы. Кіроўцы паказваюць табе фак. Усе гэтыя незнаёмцы ненавідзяць цябе. Нічога асабістага. Пасля БКты такі расслаблены, што табе пофіг. Ты нават радыё не ўключаеш.
Можа быць, ад кожнага ўздыху ў цябе разыходзяцца трэшчынкі ў рэбрах. Машыны адзаду мігаюць табе фарамі. На даляглядзе заходзіць залаціста-аранжавае сонца.
Механік побач, за стырном. На сядзенні паміж намі торт.
Калі ў БК б'юцца такія хлапцы, як механік, гэта поўны крывавы памол. Такія хударлявыя хлопцы ніколі не здаюцца. Яны б'юцца, пакуль не раскілбасяць адзін аднаго на галубцы. Белыя хлопцы як шкілеты, абцягнутыя жоўтай воскавай абалонкай, усе ў татухах. Чорныя як паляндвіцы. Яны заўжды ходзяць разам і падобныя да «ананімных наркаманаў». Такія ніколі не кажуць «стоп». Здаецца, яны заўжды поўныя сілаў, бо рухаюцца так хутка, што іхныя абрысы размываюцца ўваччу. Бойкі для іх як лекі. Нібы адзінае, што ім застало-
ся, гэта выбраць, як лепш памерці, і яны абіраюць смерць у баі.
Таму ім даводзіцца біцца адзін з адным.
Бо ніхто больш з імі біцца не стане. Ніхто, акрамя такіх жа хударлявых скура ды косці псіхаў.
Калі такія хлапцы, як наш механік, сыходзяцца адзін на адзін у бойцы, астатнія нават крычаць перастаюць.
Чуваць толькі, як яны дыхаюць скрозь зубы, ляпаюць рукамі ў спробах зрабіць захоп, свіст і ўдары кулакоў, што малаткамі апускаюцца на абцягнутыя скурай тонкія рэбры рэзка і трапна. Іхныя целы суплёт сухажылляў, венаў і мускулаў, абцягнутых скурай, усе ў шнарах, мокрыя ад поту, яны блішчаць у святле адзінай лямпачкі.
Мінае дзесяць, пятнаццаць хвілінаў. Яны патнеюць, і пот іхні пахне смажаным куранём.
Дваццаць хвілінаў. Урэшце адзін з іх калінебудзь зваліцца.
Пасля такой бойкі да канца ночы гэтыя два ананімныя наркоты вісяць адзін на адным без сілаў, але ўсміхаюцца.
3 першай сваёй ночы ў БК гэты механік заўсёды швэндаецца вакол дома на Пэйпэрстрыт. To просіць, каб я паслухаў песню, якую ён сачыніў. To каб я паглядзеў на шпакоўню, якую ён зрабіў сваімі рукамі. To паказвае мне здымак нейкай дзяўчыны і пытае, ці дастаткова яна прыгожая, каб узяць яе ў жонкі.
Ён сядзіць на пярэднім сядзенні «кадылака» і пытае:
Бачыце гэты торт? Гэта я для вас прыгатаваў. Сваімі рукамі.
У мяне дзень народзінаў у іншым месяцы.
Аліва працякала праз колцы, кажа механік, таму я яе замяніў. А заадно і павет-
ра-ачышчальнік. Праверыў клапаны і стартар. На сёння перадавалі дождж, таму я замяніў дворнікі.
Я пытаю: што гэта Тайлер задумаў?
Механік адчыняе попельніцу і засоўвае ўяе прыкурнік.
Г эта што, праверка? Вы хочаце нас п ра верыць? пытае ён.
Дзе Тайлер?
Першае правіла БК не казаць пра БК, кажа механік. А апошняе правіла праекта «Вэрхал» не задаваць пытанняў.
Што яшчэ ён мне хоча сказаць?
Зразумей, кажа ён, бацька для цябе увасабленне Бога.
Мая праца, мой офіс адзаду робяцца ўсё меншымі і меншымі, пакуль зусім не знікаюць.
Я нюхаю рукі. Яны пахнуць бензінам.
Механік кажа:
Калі ты мужчына, хрысціянін і жывеш у Амерыцы, твой бацька для цябе увасабленне Бога. А калі ты ніколі не ведаў свайго бацькі, калі ён сышоўздому і болей не вяртаўся або памёр, што ты можаш думаць пра Бога?
Гэта ўсё дагматы Тайлера Дэрдэна. Накрэмзаныя на шматках паперы, пакуль я спаў, і даручаныя мне надрукаваць і памножыць на працы. Я ўсё гэта чытаў. Нават мой бос ужо, мабыць, чытаў.
Табе толькі і застаецца, кажа механік, што ўсё жыццё шукаць бацьку і Бога.
Падумай, кажа ён, можа, Бог зусім цябе не любіць. А можа, Бог проста ненавідзіць нас. Але і гэта яшчэ не самае страшнае.
Тайлер меркаваў, што лепш быць дрэнным, каб звярнуць на сябе ўвагу Бога, чым увогуле застацца па-за ўвагай. Можа, хай
лепш Бог цябе ненавідзіць, чым будзе да цябе абыякавым?
Што б ты выбраў: быць найзлейшым ворагам Бога ці быць нічым?
Паводле Тайлера Дэрдэна, мы ўсе сярэднія Божыя дзеці, не вартыя асабістага месца ў гісторыі, не вартыя асабістай увагі.
Пакуль Бог не зверне на нас увагі, няма чаго спадзявацца на адвечныя пакуты ці адкупленне грахоў.
Што горш: пекла або нішто?
Толькі калі нас зловяць і пакараюць, толькі тады мы можам атрымаць збавенне.
Спалі Луўр, кажа механік, і падатрыся «Монай Лізай». Прынамсі, тады Бог запомніць цябе.
Чым ніжэй упадзеш, тым вышэй узляціш. Чым далей ты ад Бога, тым больш ён хоча цябе вярнуць.
Калі б блудны сын так і не вярнуўся дадому, кажа механік, выкармленае цяля засталося б жывым.
Быць адной з пясчынак на пляжы, адной з зорак у небе гэтага мала.
Механік скіроўвае чорны «кадылак» на аб'ездную шашу без абгоннай паласы, паспяваючы ўскочыць перад ланцугом грузавікоў, што рухаюцца з максімальна дазволенай хуткасцю. Іхныя фары б'юцьу салон, і мы бачым сябе ў пярэдняй шыбе, як у люстэрку. Мы не перавышаем хуткасці. Едзем з максімальна дазволенай.
Закон ёсць закон, сказаў бы Тайлер. Перавысіць хуткасць усё адно што ўсч ыніць пажар, усё адно што падкласці бомбу, усё адно што застрэліць чалавека.
Злачынца ёсць злачынца ёсць злачынца.
На мінулым тыдні мы маглі б адкрыць яшчэ чатыры БК, кажа механік. Можа, кіраванне новым філіялам возьме на сябе Бамбіза Боб, калі знойдзецца бар.
На наступным тыдні яны з Бамбізам Бобам развучаць правілы, і ў Боба будзе свой БК.
Ад цяпер на пачатку БК, калі ўсе збіраюцца пад адзінай лямпачкай у цэнтры склепа і чакаюць, галоўны ходзіць вакол у цемры за іхнымі спінамі.
Я пытаю: хто прыдумаў новыя правілы? Тайлер?
Механік усміхаецца:
Вы ведаеце, хто прыдумляе правілы.
Новае правіла, кажа ён, у цэнтры БК нікога. Нікога, акрамя тых двух, што выйшлі на бой. Г алоўны павольна крочыць у цемры за спінамі байцоў і выкрыквае правілы.
А ў цэнтры нікога, і кожны глядзіць на таго, хто насупраць у коле.
I гэтак будзе цяпер ва ўсіх БК.
Знайсці бар або гараж пад БК няцяжка; у бары, дзе і дагэтуль збіраецца першы БК, прыбытку з аднаго суботняга вечара хапае, каб аплаціць арэнду за месяц.
Яшчэ адно правіла, кажа механік, БК заўжды будзе бясплатным. Ніякай платы за ўваход.
- Нам пратрэбны вы, а не вашыя грошы, крычыць ён у вакно сустрэчным машынам і халоднаму начному ветру.
Механік крычыць у вакно:
- Калі ты ў БК, пляваць, колькі ў цябе грошай у банку. Ты гэта не твая праца. Ты гэта не твая сям'я. Ты гэта не тое, што ты пра сябе думаеш.
Крычыць ветру:
- Ты гэта не тваё імя.
- Ты гэта не твае праблемы, падхопліваюць малпы-касманаўты на заднім.
- Ты гэта не твае праблемы, крычыць механік.
- Ты гэта не твой узрост, крычаць малпы.
- Ты гэта не твой узрост, крычыць механік.
I тут ён зварочвае на стрэчную паласу, і ў салон б'е святло, рэзка, як маланка. Адна за адной машыны рухаюцца акурат на нас, віскочуць гудкамі, і механік збочвае, ледзьледзьунікаючы аварыі.
фары ўсё набліжаюцца і набліжаюцца, віскочуць гудкі, а механік высоўвае галаву ў вакно, насустрач ветру, шуму і гудкам, і крычыць:
- Ты гэта не твае надзеі.
Ніхто не падхоплівае.
Гэтым разам збочвае стрэчная машына, ратуючы нас ад аварыі.
Яшчэ адна машына рухаецца на нас, мільгаючы фарамі і шалёна сігналячы, а механік крычыць:
- Ніхто вас не выратуе.
Ён кіруе наўпрост, збочваюць стрэчныя.
Яшчэ адна машына імчыцца насустрач, а механік крычыць:
Калі-небудзь мы ўсе здохнем.
Машына збочвае, але механік зварочвае ў той жа бок. Яна збочвае зноў, механік насустрач ёй.
Я ператвараюся ў маленькі клубок нерваў. У гэты момант ужо нішто не мае значэння. Паглядзець на зоркі і памерці. Пляваць на багаж. Пляваць на непрыемны пах з роту. За вокнамі цемра і аглушаль-
ны віск гудкоў, святло фараў блішчыць на тваім твары. Больш не давядзецца хадзіць на працу.
He давядзецца стрыгчыся.
Бач, які спрытны! кажа механік.
Ён зноў зварочвае на сустрэчную і пытае: Што б ты хацеў зрабіць перад смерцю? Стрэчная машына захліпваецца гудкамі, а механік і вокам не міргне, паварочваецца да мяне і кажа:
Да сутыкнення дзесяць секунд.
Дзевяць.
Восем.
- Сем.
- Шэсць...
Праца, кажу я. Я хацеў бы звольніцца з працы.
Стрэчная збочвае і з віскам праносіцца міма. Механік кіруе наўпрост.
Усё новыя машыны рухаюцца на нас, а механік паварочваецца да трох малпаў на заднім:
Гэй! Малпы-касманаўты, кажа ён, вы ведаеце правілы гульні. Прызнавайцеся давайце, a то мы ўсе памрэм.
Праваруч нас абганяе аўтамабіль з налепкай на бамперы: «Я Шумахер, усе на хер!». У газеце неяк пісалі, што за адну ноч такія налепкі з'явіліся на тысячах машынаў. Напрыклад: «Размажджэр мяне».
«П'яныя кіроўцы супраць мацярок».
«Усю жывёлу пад нож».
Я чытаў і ведаў, што гэта справа рук «дэзінфарматараў». Або «бунтароў».
Механік, ахайны і цвярозы, сядзіць побач са мной на пярэднім сядзенні і кажа, так, гэтыя налепкі частка праекта «Вэрхал».
КНІГІ ОНЛАЙН
