Байцоўскі клуб
Чак Паланюк
Выдавец: Зміцер Колас, Логвінаў
Памер: 444с.
Мінск 2013
Мой знявечаны твар толькі-толькі пачаў загойвацца. Дзірка ў шчацэ нібы пасміхаецца ўсім вакол, а на вуснах пахмурасць.
Можаш пацалаваць мяне ў задніцу, бо я Тайлер Дэрдэн. I сёння я выклікаю на бой усіх. Пяцьдзясят боек. Адна за адной. Без кашуляў. Без абутку.
Б'емся, пакуль ёсць сілы.
Бо калі Тайлер кахае Марлу...
...то і я кахаю Марлу.
На БК словы лішнія. Я хачу знішчыць усе пляжы Францыі, на якіх мне ніколі не пабываць. Уяві лася, які ганарыста крочыць скрозь вільготны каньённы лес побач з «Ракфелер-Цэнтрам».
У першай жа бойцы праціўнік робіць мне двайны захоп Нэльсана і размазвае маю дзіравую шчаку аб бетонную падлогу, зубы
крышацца і ўрэзваюцца абламанымі каранямі ў язык.
Затым я прыгадваю, хто такі Патрык Мэдэн яго нерухомае цела на падлозе, і маленькую фігурку ягонай жонкі, падобнай да маленькай дзяўчынкі з шыньёнам. Яна хіхікала і спрабавала ўліць шампанскае у рот свайму мёртваму мужу.
Яна сказала, што кроў несапраўдная занадта чырвоная. Жонка Патрыка Мэдэна абмакнула два пальцы ў лужыну крыві вакол мужа і лізнула.
Зубы ўрэзваюцца ў язык, і я адчуваю смак крыві.
Жонка Патрыка Мэдэна адчула смак крыві.
Я згадваю: так, я быў там, на гэтай «вечарыне з загадкавым забойствам». Я стаяў убаку, а вакол мяне, як целаахоўнікі, малпы-касманаўты, пераапранутыя ў афіцыян-
таў. I Марла ў сваёй сукенцы з цёмнымі ружачкамі, як на шпалерах, назірала за ўсім з іншага канца залы.
У другой бойцы хлапец утыкнуў мне калена між лапатак, заламіў рукі і дзяўбаў грудзямі аб бетон. Я пачуў, як трэснула раменніца.
Я б з радасцю расхерачыў кувадлай мармуры Парфенона і падцёр дупу «Монай Лізай».
Жонка Патрыка Мэдэна глядзіць на свае скрываўленыя пальцы, кроў блішчыць у яе між зубоў, кроў цячэ па пальцах, затым па прыдалонні, па дыямантавым бранзалеце, сцякае на локаць і капае на падлогу.
Я ачомваюся і пачынаецца трэцяя бойка. У БК больш няма імёнаў.
Ты гэта не тваё імя.
Ты гэта не твая сям'я.
Трэці хлапец быццам ведае, што мне трэба ён абхоплівае маю галаву і душыць мяне. Удушлівы захоп. Паветра мне застаецца роўна столькі, каб не страціць прытомнасць. Ён трымае маю галаву, як немаўля ці футбольны мяч, агарнуўшы рукой, і жуе мой твар касцяшкамі кулакоў. Пакуль зубы не пачынаюць вытыркацца скрозь шчокі.
Пакуль дзірка ў шчацэ не разрываецца да рота і мая шчака не ператвараецца ў суцэльную рваную злосную ўсмешку ад носа да вуха.
Трэці хлапец калоціць мяне, пакуль не збівае сабеўсе касцяшкі.
I тут я пачынаю плакаць.
Бо каго б ты ні любіў усе кінуць цябе або памруць.
Што б ты ні стварыў усё будзе страчана.
Чым бы ты ні ганарыўся усё згніе на сметніку.
Я Азімандзіс, кароль каралёў.
Яшчэ ўдар і мае зубы шчоўкаюць на языку.
Палова языка падае на падлогу і знікае пад нагамі.
Маленькая фігурка жонкі Патрыка Мэдэна ўкленчыла побач з целам мужа, а гэтыя багатыя людзі, якіх яны называюць сябрамі, усе ўжо добра п'яныя, абкружылі яе і смяюцца.
Патрык? кліча жонка.
Лужына расцякаецца ўсё больш і больш і дакранаецца да ейнай спадніцы.
Патрык, ну ўсё, хопіць быць мёртвым, кажа яна.
Кроў паўзе па краі ейнай спадніцы капілярны эфект нітка за ніткай, усё вышэй і вышэй.
Побач малпы-касманаўты з праекта «Вэрхал» падымаюць галас.
А за імі і жонка Патрыка Мэдэна.
А ў склепе бара «Арсенал» Тайлер Дэрдэн саслізгае на падлогу цёплай кучай мяса. Вялікі і магутны Тайлер Дэрдэн, які быў ідэалам усяго на адну хвіліну, які казаў, што імгненне гэта найбольшае, чаго можна чакаць ад дасканал асці.
Але я падымаюся на новую бойку, бо хачу памерці. Бо толькі смерць надае нам імёны. Толькі па смерці мы перастаем быць часткай праекта «Вэрхал».
Тайлер стаіць нада мной такі прыгожы, светлавалосы, быццам анёл. А я цешуся са сваёй прагі жыцця.
Я ляжу бяссільнай кучай скрываўленай плоці на матрацы ў сваім пакоі на Пэйпэрстрыт.
Усё кудысьці падзелася.
Няма люстэрка з фотаздымкам дзесяціхвіліннага раку на маёй назе. Горш за рак. Дзверцы шафы адчыненыя і я не бачу
там шасці сваіх белых кашуляў, чорных штаноў, споднікаў, шкарпэтак і чаравікаў. Нічога няма.
- Падымайся давай, кажа Тайлер.
Гэты чалавек жыў у пастаянным, няўхільным і неперадольным прадчуванні чагосьці жахлівага.
I ўсё развалілася-такі на часткі.
Кудысьці зніклі і малпы-касманаўты.
Усё перадыслакавана: тлушч, ложкі, грошы у першую чаргу грошы. Засталіся толькі гарод і пустая хата.
- Апошняя наша місія зрабіць з цябе пакутніка, кажа Тайлер. Зладзіць табе велічную смерць.
Але гэта не будзе смерць жалобная і бясслаўная. Гэта будзе святочная і ўрачыстая смерць.
Тайлер, мне балюча. Проста забі мяне.
- Падымайся.
Ну, давай, забі мяне. Забі. Забі. Забі. Забі.
- Гэта мусіць быць вялікая смерць, кажа Тайлер. Уяві сабе: ты стаіш на даху найвышэйшага ў свеце будынка, захопленага праектам «Вэрхал». 3 вокнаў валіць дым. Сталы падаюць на натоўп долу. Сапраўдная опера смерці, вось што табе трэба.
He, кажу я. Ты мяне ўжо дастаткова пакарыстаў
- He хочаш па-добраму, мы зоймемся Марлай.
Паказвай дарогу, кажу я.
- Выцягвай сваю сраную дупу з ложка, кажа Тайлер, і п.здуй у машыну.
I вось мы з Тайлерам стаім на даху будынка «Паркер-Морыс», і ў мяне ў роце пісталет.
Нам засталося жыць дзесяць хвілінаў.
Будынка «Паркер-Морыс» не будзе праз дзевяцьхвілінаў.
Я ведаю гэта, бо Тайлер гэта ведае.
Ствол утыкаецца мне ў горла. Тайлер кажа:
Насамрэч мы не памрэм.
Я прыціскаю ствол языком да цэлай шчакі і кажу: Тайлер, ты пра вампіраў?
Нам засталося жыць восем хвілінаў.
Пісталет на той выпадак, калі паліцэйскія верталёты будуць раней, чым трэба.
Калі Бог зараз глядзіць на нас ён бачыць аднаго чалавека, які стаіць, засунуўшы сабе ў рот пісталет. Але насамрэч пісталет у Тайлера. Маё жыццё у ягоных руках.
Бярэш адну частку 98-адсоткавага канцэнтрату азотнай кіслаты, тры чвэрці сернай.
Маеш нітрагліцэрын.
Сем хвілінаў.
Змешваеш нітрык з пілавіннем маеш файны пластыт. Шмат хто з малпаў-касманаўтаў змешвае нітрык з ватай, а ў якасці сульфату дадае ангельскую соль. Таксама неблагі варыянт. А некаторыя малпы з парафінам. Але ў мяне з парафінам ніколі нічога не выходзіла.
Чатыры хвіліны.
Мы з Тайлерам стаім на краі даху. У мяне ў роце пісталет, а я думаю колькі на ім мікробаў.
Тры хвіліны.
I тут я чую:
Стой!
Гэта Марла. Яна на даху, бяжыць да нас.
Марла бяжыцьда мяне аднаго, бо Тайлер знік. Шпок! Тайлер мая галюцынацыя, не Марліна. Фокус-покус. Тайлер знікае, і я застаюся адзін, з пісталетам у роце.
- Мы сачылі за табой, кажа Марла, усе з групы падтрымкі. He рабі гэтага. Апусці пісталет.
За ёй цягнуцца ўсе ракі кішэчніка, паразіты мозгу, усе меланомаўцы, сухотнікі адны ідуць, другія кульгаюць, трэція коцяцца ў інвалідных вазках.
- Стой! кажуць яны.
- Спыніся, даносіць да мяне халодны вецер.
- Мы дапаможам табе.
- Паслухай нас.
фыр-фыр-фыр у небе з'яўляюцца паліцэйскія верталёты.
Я крычу: пайшлі на фіг. Валіце адсюль. Будынак вось-вось зраўняецца з зямлёй.
- Мы ведаем, кажа Марла.
Я адчуваю, што на мяне пралілося боскае святло.
Я забіваю не сябе, крычу я. Я забіваю Тайлера.
Я цвёрды дыск Джэка.
Я памятаю ўсё.
He ведаю, каханне гэта ці што, кажа Марла, але мне здаецца, я таксама цябе люблю.
Адна хвіліна.
Марла любіцьТайлера.
He, я люблю цябе, крычыць Марла. Я ведаю, хто з вас хто.
Нуль.
Нічога. Ніякага выбуху.
Прыціскаючы ствол языком да цэлай шчакі, я кажу: Тайлер, ты што, змяшаў нітрык з парафінам?
3 парафінам ніколі нічога не атрымліваецца.
Я вымушаны гэта зрабіць.
Верталёты ўжо тут.
I я націскаю на курок.
У доме айца майго прыстанішча многа.
Вядома ж, калі я націснуў на курок, я памёр. Хлус.
I Тайлер памёр.
Над намі гулі паліцэйскія верталёты, Марла і ўсе тыя хворыя людзі, якія самі не маглі выратавацца, яны ўсе намагаліся выратаваць мяне. Я вымушаны быў націснуць на курок.
Гэта было лепш за сапраўднае жыццё.
Адна хвіліна дасканаласці не можа доўжыцца вечна.
На нябёсах усё белым па белым.
Махляр.
На нябёсах усё ціха, чаравікі там з гумовымі падэшвамі.
На нябёсах я магу спаць.
Людзі пішуць мне на нябёсы і кажуць, што я не забыты. Што для іх я герой. Што я акрыяю.
Анёлы тут, як у Старым Запавеце, легіёны і лейтэнанты нябеснае войска, што працуе па зменах, удзень і ўначы. Дзённая змена. Начная. Яны прыносяць на падносе ежу і лекі ў папяровых кубачках. Як у «Даліне лялек».
Я бачыўся з Богам. Ён сядзеў за шырокім сталом арэхавага дрэва, на сцяне за ім віселі дыпломы, і Бог спытаў мяне:
Навошта?
Навошта я прычыніў так шмат болю?
Няўжо я не разумею, што кожны з нас непаўторная божая сняжынка, адметная ў сваёй непаўторнасці?
Няўжо я не бачу, што ўсе мы увасабленне любові?
Я гляджу на Бога, ён сядзіць за сваім сталом і пазначае нешта ў нататніку. Але Бог памыляецца.
Мы не адметныя.
Але мы й не друхло і не смецце.
Мы проста ёсць.
Мы проста ёсць, і ўсё так, як мае быць.
Бог кажа:
He, усё не так.
Ну, што ж. Добра. He важна. Нельга вучыць Бога.
Бог пытае, што я памятаю.
Я памятаю ўсё.
Куля з Тайлеравага пісталета прарвала мне другую шчаку, і цяпер я магу ўсміхацца ад вуха да вуха. Зусім як злы хэлоўінскі гарбуз. Японскі дэман. Цмок хцівасці.
Марла ўсё яшчэ на зямлі. Яна мне лістуе. Аднойчы, піша яна, я вярнуся.
Калі б на Нябёсах быў тэлефон, я б патэлефанаваў Марле і, калі б яна сказала «алё», я б не паклаў слухаўку. Я б адказаў:
Прывітанне. Што новага? Раскажы мне ўсё да апошняй дробязі.
Але я не хачу вяртацца. He цяпер.
He хачу і ўсё.
Бо кожны раз, як хто-небудзь прыносіць мне на падносе абед і лекі, у яго фінгал пад вокам або ўвесь лоб у швах, і ён кажа:
Нам вас не хапае, містар Дэрдэн.
Або хто-небудзь са зламаным носам швабруе падлогу і, калі я праходжу побач, шэпча:
- Усё ідзе паводле плана.
Шэпча:
- Мы збіраемся разбурыць цывілізацыю, каб зрабіць гэты свет лепшым.
Шэпча:
- Мы чакаем, калі вы вернецеся.
Чарлз Майкл «Чак» Паланюк (Charles Michael «Chuck» Palahniuk) -
амерыканскі пісьменнік і журналіст, які называе сябе аўтарам «трансгрэсіўнай» прозы. Адзін з самых правакатыўных галасоў так званага Пакалення X.
Нарадзіўся 21 лютага 1962 года ў горадзе Паска, штат Вашынгтон. Дзяцінства прайшло ў горадзе Бербанк, штат Вашынгтон, дзе ён з бацькамі і трыма братамі і сёстрамі жыў у трэйлеры. Пасля разводу бацькоў хлопец бавіў шмат часу на ранча бабулі і дзядулі па кудзелі ў штаце Вашынгтон. Яго дзядуля па мячы быў украінцам, які іміграваў у ЗША праз Канаду і атабарыўся ў Нью-Ёрку ў 1907 годзе.
КНІГІ ОНЛАЙН
