Байцоўскі клуб
Чак Паланюк
Выдавец: Зміцер Колас, Логвінаў
Памер: 444с.
Мінск 2013
Чатырнаццаць даляраў.
Гэта, пытаю я, твая маці?
Так. Ты румзаеш, шморгаеш носам. Каўтаеш. Так.
Чытацкі білет. Дысконтная картка з відэапракату. Картка сацзабеспячэння. Чатырнац-
цаць даляраў. Я хацеў узяць праязны на аўтобус, але механік сказаў толькі пасведчанне кіроўцы. Пратэрмінаваны студэнцкі білет.
Відаць, ты дзесьці вучыўся.
Тут ты заплакаў шчырэй, і я ўціснуў пісталет мацней табе ў шчаку. Ты пачаў адступаць, пакуль я не паўтарыў: стой на месцы або прыстрэлю. Ну, і што ж ты вывучаў?
Дзе?
У коледжы, кажу я. У цябе тут студэнцкі білет.
Ах, ты не ведаеш? Хліп, хліп, каўтаеш, шмырг, шмырг. Біялогію.
Слухай сюды, Рэ-эйманд К. К. К. Хэ-эсэль, сёння ты памрэш. Праз секунду ці праз гадзіну вырашаць табе. Давай, брашы. Кажы першае, што прыйдзе да галавы. Прыдумляй. Мне насраць. У мяне пісталет.
Урэшце, ты пачаў мяне слухаць, разумеючы, што ўсё не так трагічна, як здавалася.
Давай, як у апытальніку. Кім хоча стаць Рэйманд Хэсэль, як вырасце?
Дамоў, сказаў ты, я проста хачу дамоў, калі ласка.
Гэтак не пойдзе. Але пачакай, як бы ты хацеў прабавіць жыццё? Калі б мог рабіць, што заўгодна.
Ну, прыдумай што-небудзь.
He ведаеш?
Тады зараз ты памрэш, кажу. Глядзі сюды, кажу.
Да смерці дзесяць, дзевяць, восем...
Ветэрынарам, адказаў ты. Ты хацеў стаць ветэрынарам.
А-а, жывёлкі. Дык на гэта трэба вучыцца.
Вельмі доўга вучыцца, сказаў ты.
Выбірай, Рэйманд Хэсэль: або ты будзеш дупу рваць, пакуль не вывучышся, або зараз памрэш. I я засунуў гаманец у заднюю
кішэню тваіх джынсаў. Дык ты насамрэч хочаш лячыць жывёлак? Я прыціснуў засолены ствол пісталета табе да другой шчакі. Вы сапраўды ўсё жыццё марылі стаць ветэрынарам, доктар Рэйманд К. К. К. К. Хэсэль?
Так.
He брэшаш?
Так. To бок, не, у сэнсе, не, не хлушу. He.
Добра, кажу я, і прыціскаю мокрую рулю табе да падбароддзя, затым да носа і лоба, і на тваім твары пасля застаюцца бліскучыя мокрыя слёзныя колцы.
Ну, кажу я, вяртайся ў коледж. Заўтра ж, як прачнешся.
Я прыстаўляю табе пісталет да адной шчакі, затым да другой, да падбароддзя, да лоба. Інакш я прыстрэлю цябе зараз, кажу.
У мяне тваё пасведчанне.
Я ведаю, хто ты і дзе ты жывеш. Тваё пасведчанне застанецца ў мяне, Рэйманд К. Хэсэль. Я буду цябе правяраць. Праз тры месяцы, праз шэсць, праз год, і калі ты не вернешся ў коледж і не вывучышся на ветэрынара, ты памрэш.
Ты нічога не адказаў.
А цяпер шыбуй адсюль, займайся сваімі пляванымі справамі, але памятай я сачу за табой, Рэйманд Хэсэль, і калі я ўбачу, што ты працуеш на якой-небудзь дзярмовай працы за капейкі, каб жэрці чыпсы перад тэлевізарам, я цябе прыстрэлю.
Зразумеў? А цяпер стой на месцы і не абарочвайся, пакуль я не сыду.
Тайлер сказаў мне гэта зрабіць.
I я казаў словамі Тайлера.
Я рот Тайлера.
Я рукі Тайлера.
Кожны ў праекце «Вэрхал» частка Тайлера Дэрдэна. I наадварот.
Рэйманд К. К. Хэсэль, сённяшняя вячэра падасца табе найсмачнейшым з усяго, што ты кол ісь еў, і заўтрашні дзень будзе самым цудоўным днём у тваім жыцці.
Zf
Прачынаешся ў аэрапорце Фенікса.
Пераводзіш стрэлкі на дзве гадзіны назад.
Аўтобус. Горад. У які бар я ні зайшоў бы паўсюль хлопцы са швамі пад вачыма бачна, нехта прыклаўся ад душы. Хлопцы са скасабочанымі насамі, усе яны, як толькі я заходжу, глядзяць на зморшчаную дзірку ў мяне ў шчацэ, і мы нібыта браты.
Тайлера ўсё няма. Я займаюся сваёй ніштожнай працай. Пералятаю з месца на
месца, аглядаю машыны, у якіх нехта загінуў. Цуд падарожжаў. Маленечкае жыццё. Маленечкае мыла. Маленечкія сядзенні ў самалёце.
I дзе б я ні быў, я ўсюды пытаю пра Тайлера.
На выпадак, калі я яго сустрэну, у кішэні ў мяне дванаццаць пасведчанняў маіх ахвяраў.
У які бар я ні зайшоў бы трасца! паўсюль збітыя твары! Яны абдымаюць мяне і частуюць півам. Быццам я ўжо ведаю, у якіх барах праходзяць БК.
Я пытаю, ці не бачылі яны аднаго хлопца, Тайлер Дэрдэн яго зваць.
Па-дурному было б пытаць, ці ведаюць яны пра БК.
Першае правіла БК не казаць пра БК.
А ці не бачылі вы Тайлера Дэрдэна?
Яны адказваюць: ніколі пра такога не чул і, сэр.
Але магчыма, вы знойдзеце яго ў Чыкага, сэр.
Напэўна, гэта праз дзірку ў шчацэ яны называюць мяне «сэрам».
I падміргваюць.
Прачынаешся ў аэрапорце Чыкага. Аўтобус. Горад.
Пераводзіш стрэлкі на гадзіну наперад.
Калі можна прачнуцца ў іншым месцы...
Калі можна прачнуцца ў іншы час...
...чаму не нельга прачнуцца іншым чалавекам?
У я кі бар я ні зайшоў бы паўсюль хлапцы з падбітымі вачыма частуюць мяне півам.
Але не, сэр, яны ніколі не бачылі Тайлера Дэрдэна.
I падміргваюць.
Яны ніколі пра такога не чулі. Сэр.
Я пытаюся пра БК. Ці ёсцьтутдзе паблізу байцоўскі клуб сёння?
He, cap.
Другое правіла БК не казаць пра БК.
Хлопцы з падбітымі вачыма круцяць галовамі.
Ніколі не чулі, cap. Але магчыма, вы знойдзеце гэтыя вашы байцоўскія клубы ў Сіэтле, cap.
Прачынаешся ў Чыкага і тэлефануеш Марле даведацца, што там адбываецца на Пэйпэр-стрыт. Марла кажа: цяпер усе маплы-касманаўты голяцца налыса. Электрагаляк астыць не паспявае, і на ўвесь дом смярдзіць палёнымі валасамі. Яшчэ яны апальваюць сабе шчолакам пальцы, каб не пакідаць адбіткаў.
Прачынаешся ў Сіэтле.
Пераводзіш стрэлкі на дзве гадзіны назад.
Аўтобус. Горад. I ў першым жа бары бачыш бармэна з шыйным гарсэтам, што трымае яго галаву закінутай назад, і ён тарашчыцца паверх сіняга, як баклажан, носа, каб паглядзець на мяне і ўсміхнуцца.
У бары нікога няма, і ён кажа:
Рады зноў вас бачыць, сэр.
Я ніколі ў жыцці не быў у гэтым бары.
Я пытаю, ці ведае ён Тайлера Дэрдэна.
Па-над белым гарсэтам я бачу толькі ягонае падбародздзе. Ён усміхаецца і пытае:
Гэта што, праверка?
Так, кажу я, гэта праверка. Ці бачыў ён калі-небудзь Тайлера Дэрдэна?
Вы былі тут на мінулым тыдні, містар Дэрдэн, кажа ён. Няўжо вы забыліся?
Тайлер быў тут.
Вы былі тут, сэр.
Я тутупершыню.
- Як скажаце, cap, працягвае бармэн, але ў чацвер увечары вы заходзілі і пыталі, калі паліцыя збіраецца нас накрыць.
У мінулы чацвер у мяне была бессань, і я не спаў усю ноч, не разумеючы, сплю я ці не. А ў пятніцу я прачнуўся позна, цела ўсё ныла, нібыта я і на хвіліну вока не прыплюшчыў.
- Але, сэр,кажа бармэн. У чацвер вы стаялі на гэтым жа месцы і пыталі ў мяне пра планы паліцыі і пра тое, колькі чалавек не прапусцілі на БК у сераду.
Бармэн, павярнуўшы плечы і шыйны гарсэт, аглядае пусты бар, і кажа:
- Нас тут ніхто не пачуе, містар Дэрдэн, сэр. Учора мы адмовілі дваццаці сямі чалавекам. А на наступны дзень пасля БК тут заўжды пуста.
У які б бар я ні зайшоў на гэтым тыдні паўсюль мяне называюць «сэрам».
У кожным бары хлопцы з падбітымі пасля БК вачыма выглядаюць усе на адзін твар. Адкуль гэтыя незнаёмцы мяне ведаюць?
У вас ёсць радзімка, містэр Дэрдэн, кажа бармэн. На ступні. У выглядзе цёмна-чырвонай Аўстраліі з Новай Зеландыяй побач.
Гэта ведае толькі Марла. Марла і мой бацька. Нават Тайлер гэтага не ведае. На пляжы я заўжды сяджу, падагнуўшы гэтую нагу пад сябе.
Рак, якога ў мяне няма, цяпер паўсюль.
Гэта ведае кожны ў праекце «Вэрхал», містар Дэрдэн, бармэн падымае руку тыльным бокам да мяне і паказвае выпалены на ёй пацалунак.
Мой пацалунак?
Тайлераў пацалунак.
Усе ведаюць пра радзімку, кажа бармэн. Гэта частка легенды. Ды што там, трасца мяне дзяры! Вы самі ўжо легенда!
Я тэлефаную Марле па міжгорадзе з нумару матэля ў Сіэтле і пытаю, ці займаліся мы калі-небудзь гэтым.
Разумееш?
Марла кажа:
Чаго?
Ну, спалі разам.
Чаго?
Ну, гэта, ці займаліся мы з табой сэксам.
0 Божа!
Што?
Што што? кажа яна.
У нас быў сэкс?
Ну ты й скаціна!
У нас быў сэкс?
Прыбіла б!
Дык быў ці не?
Я ведала, што так будзе, кажа Марла. Ды ты проста псіх. To ты мяне кахаеш. To ты мяне ігнаруеш. To ты ратуеш мяне, то варыш мыла з маёй маці.
Я шчыкаю сябе.
Як мы пазнаёміліся, пытаю.
На раку яйцаў, памятаеш, адказвае Марла, а потым ты выратаваў мне жыццё.
Я выратаваў ёй жыццё?
Ты выратаваў мне жыццё.
Тайлер выратаваў ёй жыццё.
Ты выратаваў мне жыццё.
Я пачынаю калупаць пальцам дзірку ў шчацэ. Такі боль абудзіў бы і слана ну а мяне дык пагатоў.
Ты выратаваў мне жыццё, кажа Марла. У гатэлі «Рыджэнт». Калі я незнарок спрабавала сябе забіць. Памятаеш?
Ого.
У тую ноч, кажа Марла, я сказала, што хачу ад цябе аборт.
У салоне падае ціск.
Я пытаю Марлу, як мяне зваць.
Мы ўсе памрэм.
Тайлер Дэрдэн, адказвае Марла. Тайлер Дэрдэн, кручаная ты падцірка сральная. Ты жывеш на 5123 Пэйпэр-стрыт, у доме, які ломіцца ад тваіх нікчэмных вучняў, што голяць галовы і лрыпякаюць сабе шчолакам пальцы.
Мне трэба паспаць.
Цягні сваю задніцу сюды, крычыць Марла на тым канцы дрота, пакуль гэтыя мярзотныя тролі і з мяне мыла не зрабілі.
Мне трэба знайсці Тайлера.
Шнар у цябе на руцэ, пытаю, адкуль ён?
Ад цябе, адказвае Марла. Гэта твой пацалунак.
Мне трэба знайсці Тайлера.
Мне трэба крыху паспаць.
Трэба паспаць.
Я павінен паспаць.
Я кажу Марле: дабранач, і ейны крык цішэе, цішэе, цішэе, пакуль зусім не змаўкае, калі я кладу слухаўку.
Усю ноч мне не даюць заснуць думкі.
Я сплю? Я ўвогуле спаў? Гэта ўсё бессань.
Дыхай глыбей, паспрабуй супа коіцца. Але сэрца ўсё адно шалёна калоціцца ў грудзях, а ў галаве віхор думак.
Нічога не дапамагае. Нават медытацыя.
Ты ў Ірландыі.
Нават лік да ста.
Ты лічыш дні, гадзіны, хвіліны з моманту, калі апошні раз спаў. А доктар смяяўся. Ад
бессані яшчэ ніхто не памёр. Калі твой твар выглядае, як падгнілая груша, здаецца, што ты ўжо мёртвы.
Ты ў нумары гатэля ў Сіэтле. Тры гадзіны ночы запозна шукаць ГПП хворых на рак. Запозна шукаць сінія капсулы аміталу або памадна-чырвоныя секаналу, такія самыя, як у «Даліне лялек». У тры ночы і на БК не трапіш.
Табе трэба знайсці Тайлера.
Табе трэба паспаць.
А затым ты прачынаешся, і ў цемры, каля ложку, стаіць Тайлер.
Прачынаешся.
Калі я засынаў, Тайлер стаяў побач і казаў:
Прачынайся. Прачынайся давай, у Сіэтле праблемаў з паліцыяй больш няма. Ну, давай жа.
Камісар паліцыі рыхтаваў аблаву на «падпольныя баксёрскія клубы», як ён іх называў.
Ты не хвалюйся, кажа Тайлер. Містар камісар для нас не перашкода. Мы схапілі яго за яйцы.
Я пытаю Тайлера: ты сачыў за мной?
Ха! адказвае ён. Я хацеў у цябе тое ж спытаць. Ты размаўляў пра мяне з іншымі, гаўнюк. Ты ж абяцаў.
КНІГІ ОНЛАЙН
