Байцоўскі клуб
Чак Паланюк
Выдавец: Зміцер Колас, Логвінаў
Памер: 444с.
Мінск 2013
Я кажу: ён думае, што я Тайлер Дэрдэн.
Ну, калі так, Марла замаўляе смажаных малюскаў, суп-пюрэ з малюскаў, рыбны кошык, смажанае кураня, печаную бульбу з усемагчымымі прыправамі і шакаладны пірог.
Праз вакно ў кухню я бачу трох кухараў са збітымі тварамі. У аднаго зашытая верхняя губа. Яны глядзяць на нас з Марлай і аб нечым шэпчуцца. Я кажу афіцыянту: пры-
нясіце нам, калі ласка, чыстую ежу. Калі ласка, не суньце ў нашу замову розную хрэнь.
- У такім разе, сэр, адказвае афіцыянт, я б не раіў лэдзі замаўляць суп-пюрэ.
Дзякуй. He трэба супу-пюрэ. Марла глядзіць на мяне, і я кажу ёй: даверся мне.
Афіцыянт разварочваецца на пятках і вайсковай хадой нясе нашу замову на кухню.
Праз вакно ў кухню тры кухары падымаюцьугору вялікі палец.
- Быць Тайлерам Дэрдэнам не так і блага, кажа Марла.
Ад гэтай хвіліны, кажу я Марле, ты павінна сачыць за мной уначы і запісваць, куды я хаджу, з кім бачуся. Ці я адразаю яйцы якойнебудзь важнай шышцы. Кожны мой крок.
Я дастаю гаманец і паказваю Марле пасведчанне кіроўцы з маім сапраўдным імем.
Я неТайлер Дэрдэн.
Але ўсе думаюць, што ты Тайлер Дэрдэн, кажа Марла.
Усе, акрамя мяне.
На працы ніхто не называе мяне Тайлерам Дэрдэнам. Бос называе мяне маім сапраўдным імем.
Mae бацькі таксама.
Дык чаму ж тады, пытае Марла, для адных ты Тайлер Дэрдэн, а для іншых не?
Калі я ўпершыню сустрэўся з Тайлерам, я спаў.
Я быў стомлены і раздражнёны, і штораз, як я сядаў у самалёт, мне хацелася, каб ён разбіўся. Я з зайздрасцю глядзеў на людзей, што паміралі ад раку. Я ненавідзеў сваё жыццё. Я стаміўся. Мяне задзяўбала праца, задзяўбала мэбля, і я не бачыў магчымасці што-небудзь змяніць.
Акрамя якусё знішчыць.
Я трапіў у пастку.
Я быў занадта поўным.
Занадта дасканалым.
Мне хацелася ўцячы ад гэтага маленечкага жыцця. Аднаразовых порцыяў масла і ролі чалавека ў цесным крэсле самалёта.
Ад шведскай мэблі.
Ад усіх гэтых мастацкіх прыбамбасаў.
I я ўзяў адпачынак. Я заснуў на пляжы, а калі прачнуўся, там быў Тайлер, голы і потны, увесь у пяску, мокрыя тонкія валасы спадалі яму на вочы.
Ён выцягваў з вады бярвёны, прынесеныя прыбоем, далей на пляж.
У Тайлера атрымаўся цень вялізарнай рукі. I адну хвіліну Тайлер сядзеў на далоні створанай ім дасканаласці.
Імгненне гэта найбольшае, чаго можна чакаць ад дасканаласці.
Можа, я зусім і не прачынаўся на тым пляжы.
Можа, усё пачалося яшчэ тады, калі я сцаў на Камень красамоўства.
Насамрэч, калі я засынаю, я не сплю.
За іншымі столікамі ў планеце МакДональдс я бачу аднаго, двух, трох, чатырох, пяцёх хлапцоў з сінімі сківіцамі і зламанымі насамі. I яны ўсе мне ўсміхаюцца.
Ага, кажа Марла, ты не спіш.
Тайлер Дэрдэн самастойная асоба, якую я сам стварыў, і цяпер ён пагражае завалодаць маім сапраўдным жыццём.
Зусім як маці Тома Пэркінса ў «Псіхапату», кажа Марла. Гэта ж так класна! У кожнага свае дзівацтвы. Я неяк сустракалася з хлопцам, у якога ўсё цела было ў пірсінгу.
Я думаю, кажу, што як толькі я засынаю, Тайлер апранае маё цела, мой збіты твар,
каб здзейсніць якое-небудзь злачынства. А калі на раніцу я прачынаюся, у мяне ўсё цела ные, косткі ломіць, і я ўпэўнены, што ўначы і вока не прыплюшчыў.
Увечары я кладуся спаць раней.
I наступную ноч Тайлер будзе кіраваць мной крыху даўжэй.
3 кожным днём я кладуся ўсё раней і Тайлер кіруе ўсё даўжэй.
Але ты і ёсць Тайлер, кажа Марла.
He.
Я не Тайлер.
У Тайлеру мне падабаецца ўсё: ягоная смеласць і кемлівасць. Ягоная вытрымка. Тайлер забаўны і мілы, моцны і незалежны. Усе глядзяць на яго і чакаюць, што ён зменіць свет. Тайлер таленавіты і вольны, а я не.
Я неТайлер Дэрдэн.
He, ты Тайлер, упэўнівае мяне Марла.
Мы з Тайлерам карыстаемся адным цел а м, але да нядаўняга часу я пра гэта не ведаў. Калі Тайлер займаўся сэксам з Марлай, я заўжды спаў. Пакуль я думаў, што сплю, Тайлер хадзіў і гаварыў за мяне.
Усе ў БК і праекце «Вэрхал» думаюць, што я Тайлер Дэрдэн.
I калі штодня я буду класціся спаць усё раней, а ўздымацца ўсё пазней, ці не знікну я аднойчы зусім?
Проста засну і больш ніколі не прачнуся.
Як бяздомняя жывёліна ў прытулку, кажа Марла.
Даліна сабак. Дзе нават калі нехта так любіць цябе, што гатовы выратаваць табе жыццё, цябе ўсё адно вылегчаюць.
Я больш ніколі не прачнуся, і Тайлер цалкам завалодае маім целам.
Афіцыянт прыносіць каву, шчоўкае абцасамі і сыходзіць.
Я нюхаю каву. Пахне кавай.
Ну, кажа Марла, дапусцім, я ва ўсё гэта і паверыла. Чаго тады табе ад мяне трэба?
Каб Тайлер не завалодаў мной цалкам, Марла павінна не даваць мне заснуць. Увесьчас.
Кола замкнулася.
У ноч, калі Тайлер выратаваў Марле жыццё, яна папрасіла, каб ён не даваў ёй заснуць усю ноч.
Калі я засну, Тайлер завалодае целам і можа здарыцца нешта жахлівае.
Калі я раптам засну, Марла павінна сачыць за Тайлерам. Куды ён ідзе. Што робіць. I, магчыма, на наступны дзень я здолею неяк усё выправіць.
Яго звалі Роберт Полсан, і яму было сорак восем. Яго звалі Роберт Полсан, і яму заўжды будзе сорак восем.
На вялікім часавым адрэзку шанцы кожнага з нас на выжыванне роўныя нулю.
Бамбіза Боб.
Гэты шмат сала. Гэты лось выконваў хатняе заданне пад кодавай назвай «Замок-Ікс» трэба было замарозіць і высвідраваць замок, як Тайлер, калі прабіраўся
ў маю кватэру, каб закласці самаробны дынаміт. Бярэш балончыкзфрыёнам «R-12» (але праз усю гэтую хрэнь з азонавымі дзірамі яго ўжо наўрад ці дзе знойдзеш] або «R-134a»і ўпрыскваеш у цыліндр замка, пакуль механізм не заледзянее.
Сэнс задання «Замок-Ікс» замарозіць замкі ў тэлефонах-аўтаматах, паркаматах або паштовых скрынях. А затым малатком і зубілам раздзяўбаць заледзянелы цыліндр.
Сэнс задання «Замок-Ікс» прасвідраваць тэлефон або банкамат і з дапамогай трубкі і шпрыца для змазкі напампаваць іх пад завязку каланіцай або ванільным пудынгам. Або пластычным цэментам.
I справа не ў тым, што праекту «Вэрхал» трэба было скрасці сякой-такой дробязі. «Мылаварня на Пэйпэр-стрыт» проста заваленая замовамі. А на святы дык і не ве-
даем, як даць рады. Хатнія ж заданні гэта загартоўка. Размінка для галавы. Зрабі свой унёсак у праект «Вэрхал»!
Замест зубіла замарожаны цыліндр можна высвідраваць дрылем. Зфект той жа, пагатоў і цішэй.
Копы, калі прыстрэлілі Бамбізу Боба, відаць, прынялі электрычны бесправадны дрыль за пісталет.
У Боба не было нічога, што магло б выкрыць яго дачыненне да праекта «Вэрхал», БК або мылаварні.
У кішэні толькі гаманец з фотаздымкам, дзе Боб, агромісты і аголены, у бодзібілдарскіх сподніках, падчас нейкага спаборніцтва. Гэта дурацкае жыццё, казаў Боб. Святло б'е ў вочы, а гукавая аддача з калонак па вушах, і вось суддзі кажуць:
Падыміце рукі так, каб мы іх бачылі!
Выцягніце левую руку, напружце біцэпс і затрымайце.
Стаяць!
Кінуць зброю!
Гэта было лепш за сапраўднае жыццё.
На руцэ ў яго быў шнар ад майго пацалунку. Тайлеравага пацалунку. Сваю мадэльную фрызуру Бамбіза Боб згаліў, а адбіткі пальцаў выпаліў шчолакам. Лепш, калі цябе падстрэляць, чым арыштуюць. Бо ў другім разе скажы «бывай» праекту «Вэрхал», і ніякіх больш табе хатніх заданняў.
Хвіліну таму Роберт Полсан быў цёплым цэнтрам, вакол якога мітусіўся свет, і вось ён ужо нерухомы прадмет. Коп стрэліў, і на табе! дзівосны цуд смерці.
Сёння ва ўсіх БК галоўныя крочаць у цемры за спінамі байцоў, што стаяць у коле
і глядзяць адзін на аднаго праз пусты цэнтр сутарэння, і выкрыкваюць:
- Яго звалі Роберт Полсан.
I натоўп паўтарае:
- Яго звалі Роберт Полсан.
- Яму было сорак восем, крычыць галоўны.
- Яму было сорак восем, паўтарае натоўп.
Яму было сорак восем, і ён быў сябрам БК.
Яму было сорак восем, і ён быў сябрам праекта «Вэрхал».
Толькі смерць надае нам імёны, бо толькі смерць здольная нас спыніць. Толькі смерць робіць нас героямі.
- Роберт Полсан, крычыць натоўп.
- Роберт Полсан, крычыць натоўп.
- Роберт Полсан, крычыць натоўп.
Сёння я іду на БК, каб зачыніць яго. Я стаю пад адзінай лямпачкай у цэнтры склепа, усе крычаць. Яны думаюць, што я Тайлер Дэрдэн. Кемлівы. Моцны. Спрытны. Я падымаю рукі, просячы цішыні, і пытаю: можа, на сёння ўжо досыць? Ідзіце дамоў і забудзьцеся пра БК.
Я думаю, БК ужо дасягнуў сваёй мэты, га?
Праект «Вэрхал» закрыты.
Там, здаецца, сёння цікавы футбол па тэлеку...
Сто пар вачэй глядзяць на мяне.
Чалавек загінуў, кажу я. Гульня скончаная. Гэта ўжо не забаўка.
А затым з цемры, з-за спінаў байцоў раздаецца голас галоўнага:
Першае правіла БК не казаць пра БК.
Пайшлі дамоў, крычу я.
Другое правіла БК не казаць пра БК. БК больш няма. Праекта «Вэрхал» таксама.
- Трэцяе правіла БК біцца адзін на адзін.
Я Тайлер Дэрдэн, крычу я. I я загадваю вам: пайшлі прэч!
Больш ніхто на мяне не глядзіць. Яны глядзяцьадзін на аднаго праз нібыта пусты цэнтр сутарэння.
Голас галоўнага разлятаецца па сутарэнні. Б'емся адзін на адзін. Без абутку. Без кашуляў.
Б'емся, пакуль ёсць сілы.
I тое самае адбываецца ў сотні гарадоў, на паўтузіне моваў
Правілы зачытаныя, а я ўсё стаю ў цэнтры.
- Пара нумар адзін, на бой, выгукае голас з цемры. Ачысціць цэнтр клуба.
Я стаю.
- Ачысціць цэнтр клуба!
Я стаю.
Святло ад адзінай лямпачкі адбіваецца ў чарнаце сотні параў зрэнак, сфакусаваных на мне. Яны чакаюць. Я спрабую глядзець на іх, як бы глядзеў Тайлер. Адабраць лепшых байцоў для падрыхтоўкі ў праекце «Вэрхал». Каго з іх Тайлер запрасіў бы працаваць у «Мылаварні на Пэйпэр-стрыт»?
Ачысціць цэнтр клуба!
Гэта стандартная працэдура: тры папярэджанні ад галоўнага і цябе выстаўляюць на вуліцу.
Але ж я Тайлер Дэрдэн. Гэта я прыдумаў байцоўскі клуб. Гэта мой БК. Гэта я напісаў правілы. Калі б не я, нікога з вас тут не было б. I я кажу досыць!
Да выгнання сябра БК тры, дзве, адна...
Кола байцоў змыкаецца вакол мяне, дзве сотні рук хапаюць мяне за рукі і ногі, і вось я ўжо лунаю, развёўшы крылы, у арэоле святла ад адзінай лямпачкі.
Да ачышчэння душы пяць, чатыры, тры, два, адзін...
Мяне перадаюць па-над галовамі, з рук на рукі, у кірунку дзвярэй. Я плыву. Я лячу.
Я крычу: гэта мой БК. Праект «Вэрхал» мая ідэя. Вы не можаце мяне выкінуць. Я тут галоўны. Пайшлі прэч!
Пара нумар адзін, крычыць галоўны, прашу на бой. У цэнтр. Хутчэй!
Я не сыду! Я не здамся. Я перамагу. Я тут галоўны.
КНІГІ ОНЛАЙН
