Байцоўскі клуб  Чак Паланюк

Байцоўскі клуб

Чак Паланюк
Выдавец: Зміцер Колас, Логвінаў
Памер: 444с.
Мінск 2013
27.86 МБ
Калі ласка, не біце мяне больш, прашу вас.
У вас так шмат усяго, а ў мяне нічога. I я пачынаю караскацца, чапляючыся крывавымі рукамі за ягоныя ногі ў тонкую палоску, ён адхіляецца назад, агідна ашчэрыўшы рот і адчайна ўчапіўшыся рукамі ў падваконне.
А пачварына чапляецца кіпцямі за рэмень ягоных штаноў, цягнецца вышэй, каб сха-
піць яго за накрухмаленую белую кашулю. Я змыкаю свае скрываўленыя пальцы на ягоных гладкіх запясцях.
Калі ласка. Я ўсміхаюся так шырока, што вусны раз'язджаюцца па трэшчынах.
Кіраўнік пачынае крычаць, спрабуючы вызваліцца з маіх рук, падалей ад мяне, маёй крыві, майго разбітага носа; мы абодва у крыві, з наліплым на яе брудам, і акурат у гэты кульмінацыйны момант у кабінет уваходзяць ахоўнікі.
16
Сёння ў газетах: нехта ўварваўся ў «Гейн Таўэр» на паверхі з дзясятага па пятнаццаты, вылез за вокны, намаляваў на паўднёвым баку будынка пяціпавярховую вышчараную морду і падпаліў два офісы, вокны якіх выходзілі акурат па цэнтры кожнага вялізнага вока; і вялізны твар блішчэў вачыма, як жывы, няўмольна навісаючы над досвітным горадам.
На першай старонцы злы хэлоўінскі гарбуз, японскі дэман, застылы ў небе дра-
кон хцівасці, i дым як бровы вядзьмаркі або рогі д'ябла. I людзі ў паніцы, з закінутымі галовамі і разяўленымі ратамі.
Што б гэта магло значыць?
I хто мог такое зрабіць? Нават калі пажар пагасілі, твар не знік, толькі стаў яшчэ больш злосны. I пустыя мёртвыя вачніцы, здавалася, усё яшчэ глядзелі на цябе.
3 кожным днём у газетах такога ўсё больш.
Вядома, першае, пра што думаеш, чытаючы такое: ці спрычыніўся да гэтага праект «Вэрхал»?
Газеты лішуць: у паліцыі ані здагадкі, хто за гэтым стаіць. Хеўра падлеткаў, касмічныя прыхадні ці хто яшчэ але хто б гэта ні зрабіў, яны маглі разбіцца, спаўзаючы па выступах, звісаючы на вяроўках з балончыкамі чорнай фарбы ў руках.
Бунтарскі камітэт або камітэт па падпалах. Гіганцкі твар, відаць, іхняе чарговае хатняе заданне.
Тайлер, вядома ж, ведаў. Але першае правіла праекта «Вэрхал» ніякіх пытанняў.
На гэтым тыдні на сходзе камітэта па разбойствах праекта «Вэрхал» Тайлер сказаў, што цяпер мы гатовыя навучыцца страляць з пістал ета. Задача ж пістал ета скірава ць выбуху пэўным кірунку.
На апошні сход «разбойнікаў» Тайлер прынес пісталет і «жоўтыя старонкі» тэлефоннага даведніка. Сходы праходзяць увечары, у сутарэнні бара, дзе ў суботу збіраецца БК. У кожнага камітэта свой дзень:
Падпалы збіраюцца ў панядзелак.
Разбойствы у аўторак.
Бунтары у сераду.
Дэзінфарматары у чацвер.
Арганізаваны хаос. Бюракратыя анархіі. Ну, ты разумееш.
Групы падтрымкі. Накшталт таго.
Дык вось, у аўторак увечары «разбойнікі» пісалі свае прапановы, а Тайлер чытаў і выбіраў для іх хатняе заданне на бягучы тыдзень.
Да наступнага аўторка кожны павінен завязаць бойку і прайграць. Па-за БК. Лёгка сказаць! Людзі на вуліцы зробяць усё магчымае, каб ухіліцца ад бойкі.
Задача ў тым, каб узяць з вуліцы першага-лепшага хлопца, які ніколі не біўся, і завербава ць. I няхай ён пераможа упершыню ў жыцці. Няхай ён выбухне. Няхай выб'е з вас трохі дзярма.
Вы здолееце. А калі пераможаце, вы праваліліся.
Галоўнае, братцы, сказаў Тайлер на сходзе, нагадаць гэтым хлапцам, што яны яшчэ поўныя сілаў.
Гэтак Тайлер іх падбадзёрыў. Затым ён пачаў вымаць з кардоннай каробкі складзеныя паперкі і разгортваць іх адну за адной. Гэтак ва ўсіх камітэтах праходзіць выбар хатняга задання. Пішаш сваю п рапанову ў агульны нататнік. Вырываеш аркуш, складаеш і кладзеш у кардонку. Тайлер праглядае прапановы і адкідае неўпадабаныя.
Замест кожнай выкінутай паперкі, ён кладзе ў кардонку складзеную чыстую.
А затым усе сябры камітэта цягнуць свой лёс. Вось як Тайлер мне ўсё гэта растлумачыў: той, хто выцягне чыстую паперку, атрымлівае на тыдзень толькі Тайлерава заданне.
А той, хто выцягне паперку з заданнем, павінен, напрыклад, будзе пайсці ў нядзелю на фэст імпартнага піва і акунуць кагонебудзь галавой у біятуалет. Калі яго за гэта яшчэ і паб'юць, дык зусім цудоўна. Або павінен будзе наведаць паказ моды ў гандлёвым цэнтры і закідаць публіку клубнічным жэле з другога паверха.
Арыштуюць і ты ўжо не сябра камітэта. Засмяешся туды ж.
Ніхто не ведае, што выцягнулі іншыя. Ніхто, акрамя Тайлера, не ведае, якія прапановы прынятыя, а якія адкінутыя. А праз пару дзён у газетах з'яўляюцца артыкулы, як невядомы ў цэнтры горада заскочыў у «ягуар»-кабрыялет, выштурхнуў кіроўцу і ўрэзаўся ў фантан.
I ты думаеш: а гэтае заданне магло выпасці і мне.
А ў наступны аўторак аглядаеш сяброў па камітэце, што сабраліся пад адзінай лямпачкай у цемры БК-шнага склепу і задаешся пытаннем: і хто ж з іх скіраваў «ягуар» у фантан?
Хто забраўся на дах мастацкага музея і абстраляў з пейнтболынай стрэльбы скульптуры ў дворыку?
Хто намаляваў палымянага дэмана на будынку «Гейн Таўэр»?
Уяві карціну. Ноч. Будынак «Гейн Таўэр». Група судовых клеркаў, бухгалтараў або кур'ераў пракрадаецца ў будынак, дзе яны сядзелі цэлымі днямі. Магчыма, яны крыху п'яныя,хаця гэта і супраць правілаў праекта «Вэрхал». Ад адных дзвярэй у іх былі ключы, а дзе не было дапамагалі балончыкі з фрыёнам і зубілы, і вось яны спускаюцца на вяроўках уздоўж ца-
глянага фасаду, даверыўшыся тым, хто страхуе ўверсе, хістаючыся, рызыкуючы сарвацца і разбіцца на смерць, на тым жа месцы, дзе штодня яны адчувалі, што з кожнай гадзінай жыць ім застаецца ўсё менш.
А зранку гэтыя ж клеркі і асістэнты па сувязях з кліентамі стаялі б у натоўпе з акуратна прычасанымі валасамі, у галынтуках, закінуўшы галовы, крыху затарможаныя пасля бяссоннай ночы, але працверазелыя; слухалі б, як народ вакол дзівіцца, хто б мог такое зрабіць, і як паліцэйскія просяць усіх адыдысціся, бо са зрэнак вялізных вачэй пачынае ліцца долу вада.
Тайлер сказаў мне па сакрэце, што добрых прапановаў рэдка бывае больш за чатыры, таму шанец выцягнуць паперку з заданнем недзе чатыры на дзесяць. У Ka-
мітэте па разбойствах разам з Тайлерам дваццаць пяць чалавек. Усе атрымліваюць хатняе заданне: прайграць бойку на людзях. А затым цягнуць паперкі.
На гэтым тыдні Тайлер сказаў:
-	Пайдзіце і набудзьце пісталет.
Ён даў аднаму з хлапцоў «жоўтыя старонкі» тэлефоннага даведніка і сказаў вырваць якую-небудзь рэкламу і перадаць даведнік іншаму. Набываць і страляць усе павінны ў розных месцах.
-	Гэта, сказаў Тайлер, дастаючы з кішэні курткі пісталет, гэта пісталет, і праз два тыдні кожны з вас лавінен прыйсці сюды з пісталетам такога ж памеру.
-	Распл очвайцеся лепш гатоўкай, казаў Тайлер. А яшчэ праз тыдзень вы ўсе абмяняецеся пісталетамі і заявіце ў паліцыю, што ваш скралі.
Ніхто нічога не пытаў. Ніякіх пытанняў першае правіла праекта «Вэрхал».
Тайлер пусціў пісталет па руках. Нягледзячы на памеры, ён быў такі цяжкі, нібы спатрэбілася сціснуць і ператапіць нешта вялізнае гару ці сонца, каб яго зрабіць. Хлопцы акуратна трымалі пісталет двума пальцамі. Усім карцела спытаць, ці набіты ён, але другое правіла праекта «Вэрхал» ніякіх пытанняў.
Набіты ці не, хто ведае? Трэба заўжды спадзявацца на горшае.
Пісталет, казаў Тайлер, рэч простая і дасканалая. Трэба проста націснуць на курок.
Трэцяе правіла праекта «Вэрхал» ніякіх не.
Курок, казаў Тайлер, вызваляе ігліцу, і тая б'е па набоі.
Чацвертае правіла ніякай хлусні.
-	Порах выбухае, і куля вылятаезладунку, а руля пісталета факусуе выбух і накіроўвае кулю, тлумачыў Тайлер, як гармата ядро, як шахта ракету, як струк сперму: дакладна ў цэль.
Калі Тайлер прыдумаў праект «Вэрхал», ён сказаў, што мэты праекта не тычацца пабочных асобаў. I пляваць ён хацеў, што хтосьці можа пацярпець. Галоўнае навучыць удзельнікаў праекта, што яны здольныя кантраляваць ход гісторыі. Кожны з нас здольны ўзяць свет у свае рукі.
Тайлер прыдумаў праект «Вэрхал» на БК.
Аднойчы на БК я біўся з новенькім. У тую суботу хлопец з тварам анёла ўпершыню прыйшоў на БК, і я выклікаў яго на бой. Такое правіла. Новенькія б'юцца абавязкова. Я гэта ведаў, таму і выбраў яго. Бо бессань
вярнулася зноў, і мне хацелася разбурыць нешта прыгожае.
3	таго часу, як раны на твары перасталі загойвацца, мне пляваць, што хто скажа пра мой знешні выгляд. На працы бос пытае, чым гэта я ўвесь час займаюся, што дзірка ў мяне ў шчацэ ніяк не загоіцца. Калі я п'ю каву, адказваю, я затыкаю яе двума пальцамі каб не працякала.
Калі робіш удушлівы захоп, паветра ў ахвяры застаецца роўна столькі, каб не страціць прытомнасць. У той вечар я накінуўся на гэтага навака і жаваў яго касцяшкамі кулакоў, як карэннымі зубамі, а пасля, раздзершы касцяшкі аб ягоныя зубы, што павытыркаліся скрозь вусны, я сціснуў кулакі мацней і малаціў яго тыльным бокам, пакуль ён не вырубіўся і не зваліўся на падлогу бясформеннай кучай мяса.
Тайлер сказаў мне пасля, што ніколі яшчэ не бачыў, каб я так грунтоўна нешта разбураў. Менавіта тады Тайлер зразумеў, што трэба нешта рабіць з БК: або ўзняць яго на новы ўзровень, або зачыніць зусім.
За сняданкам назаўтра Тайлер сказаў:
-	Ты быў падобны да маньяка, да сапраўднага псіхапата. Якая муха цябе ўцяла?
Я сказаў, мне было хранова, я адчуваў сябе такім заціснутым. Мне абсалютна не ўставіла. Мабыць, я ўцягнуўся. 3 часам да бойкі прызвычайваешся, і тады, відаць, час пераходзіць на нешта мацнейшае.
Менавіта той раніцай Тайлер і прыдумаў праект «Вэрхал».
Ён спытаў, з чым я біўся на самой справе.
Я адчуваў сябе, як кажа Тайлер, кучкай гаўна і рабом гісторыі. Мне хацелася знішчыць усю прыгажосць, якой мне ніколі
не завалодаць. Спаліць трапічныя лясы Амазонкі. Напампаваць атмасферу хлорфторвугляродам, каб разбурыць азонавы слой. Адкруціць зліўныя краны на супертанкерах і адкаркаваць прыбярэжныя нафтавыя свідравіны, каб знішчыць усю рыбу, якой мне ніколі не пакаштаваць, і знішчыць пляжы Францыі, на якіх мне ніколі не пабываць.
Мне хацелася, каб увесь свет сягнуў дна.
Малоцячы гэтага хлапца, я хацеў застрэліць кожную панду, што не хоча трахацца дзеля захавання свайго рэдкага віду, кожнага кіта і дэльфіна, што выкідаюцца на марскі бераг.
He думай, што гэта выміранне. Назавем гэта скарачэннем штату.
Тысячагоддзямі людзі загаджвалі, засмечвалі і засяралі гэтую планету, і цяпер гісто-