КНІГІ ОНЛАЙН

Барыс Кіт — Грамадзянін свету

Выдавец: ГА БелСаЭС “Чарнобыль”

Памер: 432с.

Мінск 2004

112.97 МБ

Праф. Б. У. Кіт з ’яўляецца аўтарам вядомых кніг па ракетнай тэхніцы іракетным паліве. Ен абраны акадэмікам Міжнароднай акадэміі астранаўтыкі, сябрам шматлікіх астранаўтычных таварыстваў.
Усё гэта дазволіла мне прапанаваць Вам разгледзець кандыдатуру прафесара Б. У Кіта да абрання замежным (ці ганаровым) членам Акадэміі навук Беларусі і запрасіць яго на адзін з бліжэйшых сходаў Акадэміі з рэфератам пра яго навуковую дзейнасць.
Акадэмік АН Беларусі Ю. М. Астроўскі
На жаль, бяда адна не ходзіць. Уладзімір Пятровіч Платонаў у пачатку 1992 г. пакінуў пасаду Прэзідэнта АН Беларусі і пераехаў на сталую гірацу ў Прынстанскі Інстытут перспектыўных доследаў (ЗША). Прэзідэнтам АН Беларусі стаў добра нам вядомы, былы акадэмік-сакратар аддзялення біялагічных навук, акадэмік Сушчэня Леанід Міхайлавіч. На яго імя былі дасланы ліст і даведка, тэксты якіх друкуюцца ніжэй.
Гродзенскі абласны Савет дэпутатаў.
Пастаянная камісія па навуцы, культуры, адукацыі і выхаванню Акадэміку-сакратару аддзялення біялагічных навук
АН Беларусі акадэміку Сушчэні Л. М.
Вельмі паважаны Леанід Міхайлавіч!
Звяртаюся да Вас па пытанні, якое меў да Вас мой шэф і настаўнік акадэмік Астроўскі і якое патрабуе Вашай падтрымкі і вырашэння. У снежні мінулага года Юрый Міхайлавіч падчас апошняга замежнага візітуў Нямеччыну пазнаёміўся з дзейнасцю і навуковымі ідэямі навукоўца беларускага паходжання, акадэміка Міжнароднай астранаўтычнай
акадэміі, прафесара філіяла Мэрылендскагауніверсітэтаў Франкфурце-на-Майне Кіта Барыса Уладзіміравіча. Астроўскі быўуражаны энцыклапедычнымі ведамі гэтага чалавека, яго вялікім укладам у развіццё касмічнай тэхнікі, глыбокай зацікаўленасцю адраджэннем беларускай гісторыі і культуры, супрацоўніцтвам з АНБеларусі. Юрый Міхайлавіч лічыў гэту постаць адпавядаючай кандыдатуры на званне замежнага члена АН Беларусі і спадзяваўся на Вашу падтрымкуў вырашэнні гэтага пытання. Адпаведны зварот у Прэзідыум АН Беларусі і даведка аб жыцці і дзейнасці праф. Б. Кіта накіраваны ў аддзел навуковых кадраў Прэзідыума АН Беларусі. Згодна з намерам Ю. М. Астроўскага аб гэтым пытанні праінфармаваны акад. Р. Гарэцкі і Я. Канстля.
Ад імя дэпутацкай камісіі абласнога Савета, якая вельмі зацікаўлена ў супрацоўніцтве з Б. Кітам як выдатным прадстаўніком беларускага замежжа, у кантэксце абласной праграмы «Спадчына», у т. л. стварэння экспазіцый Наваградскага іКарэліцкагараённых краязнаўчых музеяў, прашу Вас падтрымаць перад Прэзідыумам Акадэміі і агульным Сходам кандыдатуру Б. Кіта на абранне замежным членам АН Беларусі па спецыяльнасці «гісторыя навукі і тэхнікі».
Намеснік старшыні камісіі Загадчык лабараторыі Інстытута біяхіміі АН Беларусі А. Г. Майсяёнак
СПРАВКА
о педагогйческой й научной деятельностй профессора Мэрйлендского Унйверсйтета (США, ФРГ) Борйса КНТА
КМТ Борйс Владймйровйч родйлся 24 марта 1910 г. в Санкт-Петербурге в семье служаіцего. Спасаясь от голода, в 1918 г. семья Kuma возвратйлась на родйну отца — дер. Огороднйкй, ныне г. п. Корелйчй, где родйтелй велй малоземельное хозяйство. С 1920 no 1926 г. Борйс Кйт учйлся в Корелйчской народной школе, а с 1926 г. в Новоградской белорусской гймназйй, которую окончйл в 1928 г. В этом же году поступает на фйзйко-хймйческйй факультет Вйленского унйверсйтета йм. Стефана Баторйя, который оканчйваепг в 1933 г. co степенью магйстра фйлософйй no спецйальностй математйка.
С 1931 г. начйнается педагогйческая деятельность Б. Kuma в Вйленской белорусской гймназйй, где он преподаёт математйку й фйзйку. Эта деятелыюсть продолжалась до воссоедйненйя Белоруссйй в сентябре 1939 г., когда Б. Кйт советскймй властямй был назначен дйректором гймназйй. В связй с передачей Вйленской областй Лйтве,
белорусская гймназйя переводйтся в Новоградок. В 1940 г. Б. Кйт работает в Барановйчском Обл. OHO в качестве окружного школьного йнспектора.
После начала Велйкой Отечественной войны Б. Кйт находйтся no месту жйтельства жены, укрываясь от ареста оккупантов, позже работает учйтелем Лебедевской народной школы. В 1942 г. вопрекй полйтйке оккупацйонных властей он органйзует учшпельскйе семйнарйй в Молодечно u в Поставах, за что преследуется й дважды арестовывается, лйшь случайность спасает его отрасстрела. Несмотря на фактйческйй запрет оккупантов, он вновь возвраьцается к педагогйческой деятельностй. В 1943 г. в г. Молодечно он органйзует под прйкрытйем торговой школы нелегальный адмйнйстратйвно-торговый йнстйтут, который возглавляет до освобожденйя Белоруссіт.
В последуюіцйй перйод он йзучает медйцйну в Ново-Вйленской медйцйнской школе. Окончанйе войны застаёт Борнса Kuma в Мюнхене (Западная Германйя), где он до 1946 г. продолжает йзученйе медйцйны в местном унйверсйтете w зарабатывает себе на жйзнь преподаванйем математйкй в небольшйх учебных заведенйях в лагерях для перемеіцённых лйц й эмйгрантов. С 1948 г. семья Б. Kuma эмйгрйрует в США, где в последуюй(ем онй получают а.мерйканское гражданство. Первоначально Б. Кйт работал на фармацевтйческом предпрйятйй й прожйвал в небольшом городке Саут-Pueep (штат Нью-Джерсй), где благодаря его усйлйям сформйровалась найболее крупная в США «белорусская колонйя». В последуюйіем он получает работу математйка в крупных йсследовательскйх фйрмах США, работаюіцйх в областй астронавтйкй. Вначале это «North American Aviation Inc.» (ныне «Rockwell International Corp.») e Лос-Анджелесе (Калйфорнйя), которая занймалась разработкой найболее важных амерйканскйх космйческйх сйстем. С I960 г. Б. Кйт — сотруднйк отдела разработкй сйстем связй в корпорацйй НТТ (International Telegraph and Telephone Corp.).
Б. Kum является автором йзвестных монографйй it статей в областй космонавтйкй, он актйвный участнйк Всемйрных конгрессов астронаетйкй, где неоднократно выступает с докладамй. Настольной кнйгой многйх спецйалйстов в областй астронавтйкй й космйческйх сйстем является кнйга Б. Kuma no ракетной технйке й ракетном топлйве e соавторстве с Нверед Дуглас, йзданная в НьюЙорке в 1960 г. Эта кнйга счйтается первой e ucmopuu космйческой технйкй. Б. Кйт —участнйк разработкй концепцйй йспользованйя водородного топлйва в проекте «Аполло», т. е. проекта полёта
амерйканскйх космонавтов на Луну. Он неоднократно участвовал в советско-амерйканскйх контактах no йзученйю космйческого пространства, автор крупнейшей опублйкованной монографйй no ucmopuu u технйке советской космонавтйкй (в соавторстве с Фредерйк Ордуэй, Вашйнгтон, 1964). В прйзнанйе его заслуг в областй астронавтйкй Борйс Кйт йзбран академйком Международной академйй астронавтйкй.
В 1972 г. Б. Кйт переезжает на работу й жйтельство в г. Франкфурт-на-Майне (ФРГ), где работаепг в фйлйале Мэрйлендского унйверсйтета до настояіцего временй. Областью его научных йнтересов становйтся йсторйя наукй й технйкй. В 1983 г. он получает степень доктора фйлософйй no математйке, заіцйтйв в Унйверсйтете Регенсбург (ФРГ) дйссертацйю, посвяіцённую математйческому наследйю бывшего своего учйтеля no Вйленскому унйверсйтету Антонйя Знгмунда.
Б. Кйт является однйм йз старейшйх членов Амерйканского астронавтйческого обіцества (AAS), почётным членом Брйтанского межпланетного обіцества (B1S), членом комйтета дйректоров Немецкого астронавтйческого обіцества (HOG) й членом международного обьедйненйя йменй Германа Оберта-Вернер фон Брауна (IFR-HO/WB).
Б. Hum ймеет за свою научную деятельность многочйсленные научные награды, средй которых золотая медаль от Немецкого астронавтйческого обіцества йменй Германа Оберта (HOG) й тйтул почётного профессора Мэрйлендскогоунйверсйтета. Он на протяженйй всей своей жйзнй поддержйвал связь с белорусскймй йсторйко-культурнымй обьедйненйямй эмйгрантов, непосредственно участвовал в органйзацші белорусского лйтературно-этнографйческого музея в г. Ляймене (ФРГ), поддержйвал лйтературные йзданйя белорусов за рубежом. Он постоянно был связан с Беларусью, где й поныне прожйвают его родные.
Настояіцая справка подготовлена на основанйй лйчной встречй с Б. Кйтом во Франкфурте й йзученйя представленных йм документов й матерйалов. Особую ценность представляют воспомйнанйя Б. Ku­ma й ймеюіцйеся у него матерйалы no ucmopuu белорусского образованйя в Западной Беларусй, а также ucmopuu народного образованйя перйода оккупацйй.
По нашему мненйю, кандйдатура Б. В. Kuma может бытьрассмотрена Нрезйдйумом АН Беларусй для йзбранйя на Обіцем Собранйй Академйй в качестве йностранного члена no спецйальностй «Нсторйя наукй й технйкй».
На жаль, рашэння кіраўніцтва AH Беларусі аб уганараванні нашага славутага земляка не адбылося. Пры асабістай сустрэчы Прэзідэнт АН Беларусі Сушчэня Л. М. вельмі тактоўна мне патлумачыў, што «яшчэ не прыйшоў час аддаць належнае ўсім, каму гэта належыць». Яшчэ праз два гады ўшанаваў прафесара Кіта Б. У. Гродзенскі дзяржаўны універсітэт імя Я. Купалы, надаўшы яму тытул ганаровага доктара навук. Але значна больш адзначыў сваіх землякоў сам Барыс Уладзіміравіч у 1994 г. Ён стаў заснавальнікам і віцэ-прэзідэнтам Міжнароднай акадэміі навук Еўразіі, тытул ганаровых і правадзейных сяброў акадэміі навук Еўразіі атрымаў шэраг вядомых навукоўцаў і літаратараў Беларусі.
Падручнік Б. У. Кіта па ракетных палівах быў выдадзены ў ЗША ў 1960 г., а ў 1962 г. вядомы расійскі хімік-арганік Яраслаў Міхайлавіч Паушкін выдаў настольную кнігу савецкіх канструктараў ракетных рухавікоў «Хнмня реактнвных топлнв» (Масква, 1962 г.). Па словах акадэміка Б. У Кіта, узгаданая кніга ўтрымлівае «не толькі спасылкі на Кіта». У 1970 г. прафесар Я. М. Паушкін быў абраны правадзейным членам АН БССР і пераехаў на працу ў якасці загадчыка аддзела нафтахіміі Інстытута фізіка-арганічнай хіміі АН БССР. Прабыў новавыбраны акадэмік толькі да 1974 г. і вярнуўся ў родную Маскву, дзе працаваў кансультантам у Інстытуце гаручых выкапняў. Памёр у 1996 г. Аўтары двух «ракетных» падручнікаў так і не сустрэліся. А вось экс-прэзідэнт АН Беларусі У. П. Платонаў неаднаразова сустракаўся падчас свайго побыту ў Нямеччыне з прафесарам Кітам Б. У, які высока ацаніў матэматычны талент беларускага акадэміка і намінаваў яго на абранне правадзейным членам Міжнароднай АН Еўразіі.
Пасля шматлікіх сустрэч з Барысам Уладзіміравічам, з гутарак з нашым славутым беларусам, з розных дакументаў, даведаўшыся пра яго навуковую і грамадскую дзейнасць, яго сувязі і знаёмствы з многімі вялікімі сусветнавядомымі вучонымі, я пераканаўся, што «велічны мір, як бы далёка ён ні распасціраўся, — заўжды толькі пашыраная Айчына». Што ж тады казаць пра ўзнікненне і ўкараненне педагагічных і навуковых ідэй? Менавіта іх увасабленне ў кар’еры і жыццёвым шляху былога настаўніка Віленскай беларускай гімназіі сведчыць аб непамерным чалавечым патэнцыяле Барыса Кіта — выдатнага беларускага педагога і аднаго з першапраходцаў астранаўтыкі. За гэта ён мае права называцца «Грамадзянінам свету». I так акадэмік Барыс Кіт ужо названы.