Беларускі народны соннік
Уладзімір Васілевіч
Выдавец: Бацькаўшчына
Памер: 127с.
Мінск 1996
Коршака бачыць — всраг будзе і злодзей; а калі Karo задзярэць — то на смерць паказвае.
Романов. Опыт, с. 69.
Каршуна злавіць — пераможаш ворага.
Васілеўскі, с. 21.
Курэй бачыць — клопаты будуць. Таксама: прыяцелі будуць.
Романов Опыт, с. 69.
Курчаты малыя — к радасці (Смаргонскі р-н).
АІМЭФ, ф. 8, воп 90, спр. 248.
Кураня рэзаць — непажаданыя госці або хвароба.
Васілеўскі, с. 33.
Ластаўку — навіну пачуеш, сын з салдатчыны вернецца.
Ляцкйй. Матернялы, с. 148.
Вар : Романгм. Опыт, с. 69,
Пеўня бачыць — жаніх знойдзецца. А калі ён чырвоны, то пажар будэе.
Романое. Опыт, с. 69.
Пеўня — бітва будзе. Мусіць пры выпіўцы.
Ляцкйй. Матермалы. с. 148.
Дзюб пеўня — нязгода ў сям’і; дзюб качкі — абмова; дзюб птушкі — выпадак з агнём.
Васілеўскі, с. 16.
Птушак дзікіх бачыць — падарунак будзе. А злавіць іх — на радасць.
Романоа Опыт, с. 69.
Птушку злавіць — зацяжарыш (параўн, вераб’я, жаваронка); а халастая замуж пойдзе.
Романов. Опыт, с. 70.
Калі бярэменнай сніцца птушка маленька — дачка будзе.
Fed., s. 215.
Саву бачыць — спатканнс.
Романов. Опыт, с. 69
Калі цяжарнай кабеце сакол сніцца, то Бог ёй сына дасць.
Fed., s. 215.
Сакол — дабіваюцца жаніхі.
Moszynski, s. 152.
Салаўя чырыканне — каханне; іншых простых птушак — навіны.
Васілеўскі, С. 35.
Турчака пачуць — малаважныя навіны.
Васілеўскі, с. 29.
в) рыбы, паўзуны, земнаводныя
Калі сніцца рыба, то будзе ўлетку дождж, а зімою адлега.
Pietkiewicz, s. 28.
Bap.: Серж., 41; АІМЭФ, ф. 8, воп. 89, спр. 240 , 6л. 2 (Докшыцкі р-н).
Рыба сніцца на дождж, на снег або на адлегу.
Pietkiewicz, s. 83.
Рыбу лавіць — адліга.
Шейн. III, с. 340.
Рыбу вялікую бачыць — дождж.
Шейн, III, с. 341.
Рыбу — калі жывая, дак дзеці жыць будуць (таксама: здароўе), а калі мёртвая — памруць (таксама: хвароба). Калі ўловіш рыбіну — зацяжараеш (гл. карася, п’яўку, жабу). Свежую рыбу бачыць — што-небудзь пачуеш, навіну якую. Выбіраць рыбу — нездаравы будзеш. Лавіць рыбу — непагадзь; хвароба; падаруыак. Вудзіць рыбу — нуда будзе.
Романое. Опыт, с. 70.
Рыбу бачыць у сне — будзе байструк (Капыльскі р-н).
АІМЭФ, ф. 8, воп. 88, спр. 239a, Cm. 1, л. 33 адв. Зал. У. А. Васілевіч.
Калі яшчз няма яўных прыкмет цяжарнасці жанчыны, а між тым гэта цяжарнасць ужо наступіла, жанчына бачыць у сне ракаў, дробных звяроў і птушак і, у асаблівасці голых, сляпых дзіцянят гэтых жывёл: шчанят, кацянят, мышанят і інш.
Нйкшроровскйй. Матермалы, с. 137.
Калі баба па часох [цяжарнай] прысніцца рыбка маленечка — дачка будзе.
Fed., s. 215
«Як сніцца жонке, што ловіт жывую рыбу, то абярэменее; як сніцца жонке рыба платаная і нежыва, то абярэменее, да дзіцятка ўмрэ». У Рэчыцкім [павеце] сон пра лоўлю рыб прадказвае дождж, снег, адлігу.
Moszynski, s. 152.
Бачыць у сне белую рыбу — атрымліваць сярэбраныя грошы; выгада, прыбытак у доме. Бачыць рыбу цёмную: акуня, шчупака, ліня, ментуза, пескара і інш.— таксама грошы і прыбытак, хоць і нязначныя. Але бачыць рыбіна мяса, есці вараную і ў іншым выглядзе рыбу — хвароба ў болыпасці выпадкаў уласная, радзей — блізкіх, сваякоў, гледзячы па тым, хто з іх еў рыбу.
Нйкйфоровскйй. Матсрналы, с. 134.
Рыбу бачыць буйную — добра; дробную — хвароба... Рыбу лавіць у мутнай вадзе — хвароба, непагадзь.
Ляцкйй. Матермалы, с. 148.
Рыба — пакорлівасць, згода.
Васілеўскі, с. 27.
Рыбіну зачапіць шнуром — даход.
Васілеўскі. с. 35.
Рака бачыць сырога — нішто, а варанага — якейнебудзь стыд прымеш, напячэш ракі. Таксама: ворагі; плёткі.
Романов. Опы-r, с. 70.
Рак — перамена ў працы.
Васілеўскі, с. 26.
Рака бачыць — быць п’янаму.
Серж., с. 41.
Карася, ліна, акуня бачыць — зацяжараеш на хлопца (гл. рыбу).
Романов. Опыт, с. 70.
Калі бярэменнай сніцца лін, то ёй Бог дасць сына.
Fed., s. 214.
Шчупака бачыць — хвароба.
Романов. Опыт, с. 70.
Як бабе ў цяжку шчупак сніцца — сын будзе.
Fed., s. 215.
Ярша (рыбіну) злавіць — добра, гладзіць — перашкоды. Васілеўскі, с. 17.
Насуперак чаканню, бачыць у сне змей, вужоў, яшчарак і жаб вельмі добра. 3 аднаго баку ў доме трэба чакаць матэрыяльнага дабрабыту, хоць і няэначнага, а з другога — пра спячага ідзе добрая размова, асабліва калі адзін з паўзуноў апынуўся за пазухаю, Укус змяі толькі павялічвае жаданы дабрабыт ці добрую гаворку пра спячага.
Нйкйфоровскйй. Матерналы, с. 137.
Гада бачыць — ураг, непрыятны чалавек. Таксама: элая жанчына, ведзьма.
Ро.чанол Опыт, с. 70.
Сняцца вужы — чалавек або ўжэ хворы, або занядужаеш.
Pietkiewicz, s. 84.
Гада — чалавек нейкі ўкуся.
Ляцкйй. Матерналы, с. 148.
Вар.: Серж., с. 39.
Калі сніцца, ш-то гадзюка ўкусіла, то сцеражыся ліхога чалавека, а калі гадзюку ўб’еш, то пабораеш ворага.
Pietkiewicz, s. 84.
Як вуж у сне ўкусіць, то нехта будзе грошы ўпамінацца.
Калі сніцца вуж, то будзе ў таго дзіця.
«Мне раз снілася, што вуж, вылезшы з вады, злез мне на плечы, то кумою была».
Fed. s. 215.
Вуж як уецца кала цябе, а не ўкусіць — шчасце. Вуж як укусіць за від ці за руку,— нехта непраменна ў роду ўмрэ. У Рэчыцкім павеце сон такі ааначае, што спячы хворы альбо таксама неўзабаве захварэе.
Moszynski, s. 152.
Змяю бачыць — конь удара. А калі гоніцца — вораг ёсь, напасць, нацягнуць хочаць. Таксама: патаемны вораг. Вужа бачыць — сватоў чакай.
Романов. Опыт, с. 70.
Калі змяя кусае — непрыяцелі нанясуць знявагу.
Шейн, III, с. 340.
Змеі сняцца — значыць, злы чалавек, хто хоча цябе ўкусіць (Шумілінскі р-н). Зап. У. А. Васілевіч.
АІМЭФ, ф. 8, влп. 89, спр. 240, сш. 1, № 60.
Жабу бачыць — зацяжараеш. Таксама: непрыемнасць; зайздрасць. Таксама: п’яных убачыш.
Романов. Опыт, с. 70.
Жабу — страта маёмасці, бяда, няшчасцс
Ляцкйй Матерналы, с. 148.
Жабу лавіць — пусты клопат.
Ваеіяеўскі, с. 17.
Жабу бачыць — хтось прычэпіцца.
Серж., с. 40.
Рапуха — непрыемнае спатканне.
Васілеўскі, с. 27.
Яшчарку бачыць — малы ўраг.
Раманпв Опыт, с. 70.
Яшчарку — хітры чалавек.
Ляцкші Матермалы, с. 148.
Яшчарка — малы неспадзяваны клопат, а нават страх; яшчарку гладзіць — за рызыкоўнае дзела ўчзпішся.
Васілеўскі, с. 37.
П’яўку зловіш — зацяжараеш: п'яўка ўвап'ецца, дак не мінецца, зацяжараеш. Параўн. Рыбу.
Ромаков. Опыт, с. 70.
г) насякомыя
Блаху біць — малая прыкрасць.
Васілеўскі, с. 11.
Блох лавіць — на смерць; а вошай — грошы будуць.
Романол Опыт, с. 70.
Bap.: Fed., s. 216; Ляцкйй. Матерналы, с. 148; Шейн, III, с. 340;
Серзп., с. 39; Pietkiewicz, s. 84; Moszynski, s. 153.
Вошы — беднасць, смутак (некаторым прыбыль); вошы біць — добры анак, удача.
Васілеўскі, с. 12.
Гніды мець — дробныя грошы атрымаць.
Васілеўскі, с. 14.
Жука чорнага бачыць — невясёлая навіна.
Васілеўскі, с. 18.
Мурашак бачыць — дак гэта руплівых людзей убачыш.
Романое. Опыт, с. 70.
Мурашку бачыць — дастанеш працу.
Васілеўскі, с. 24.
Муха ўкусіла — хатняя сварка.
Васілеўскі, с. 24.
Мухі — вельмі вялікі клопат.
Серж., с. 40.
Павук — хітрасць, небяспека.
Васілеўскі, с. 25.
Пчол у палёце — мяцеліца.
Шейн, III, с. 340.
Як сніцца, што пчолы раяцца, то пажар будзе.
Fed., s. 214
Рой [пчол] — смерць.
Moszynski, s. 152.
Пчолы бачыць — вельмі трудныя думкі.
Серж., с. 41.
Пчол бачыць — на снег ці на дождж. Таксама: напасць. Таксама: непрыемнасць. Таксама: маладой бабе калі джала ўпусця — забярэменея. Калі рой выйдзя, дак памрэ хто — сірату прымеш. Таксама: сям’я разарыцца.
Романов. Опыт, с. 70.
Bap.: Fed., s. 214.
Пчолы бачыць — добра. Калі пераймаеш чы абіраеш іх — карысць у хадзяйстве.
Ляцкйй Матерналы, с. 148.
Адбівацца ад пчолаў — nancyеш сабе інтарэс.
Васілеўскі, с. 9.
Саранчу на сваім полі ці гародзе — страты, благі ўраджай.
Ваеілеўскі, с. 35.
Таракан — абманчывая трывога.
Васілеўскі, с. 29.
РАСЛІНЫ
Бачыць авёс — на хваробу — смерць.
Werenko, s. 104.
Агрэст перабіраць— слёзы, нарэнне агрэставае есці — радасць.
Васілеўскі, с. 9.
Агуркі бачыць — хвароба будзе табе.
Романов. Опыт, с. 72.
Агуркі бачыць — няхораша.
Тое ж: засуха.
Ляцкйй. Матерналы, с. 149.
Агуркі збіраць — к пакойніку (Смаргонскі р-н).
АІМЭФ, ф. 8, воп. 90, спр. 248.
Агуркі салёныя есці — слёзы, беднасць; збіраць з гароду — смутак.
Васілеўскі, с. 9.
Агурок есці — хвароба.
Серж., с. 39.
Арэхі — на слёзы.
Романм. Опыт, с. 72.
Вар.: Ляцкйй. Матерналы, с. 149.
Арэхі есці — хтось судзіць.
Серж., с. 39.
Брусніцы перабіраць — слёзы, есці — добра.
Васіл£ўскі, с. 11.
Бульбу бачыць — скулля будзе. Таксама: ураджай будзе на бульбу. Таксама: на слёзы.
РомановОпыч, с. 71.
Бульба — дрэнна: скула, як бульба, сядзе.
Ляцкнй. Матерналы, с. 149.
Сасніш, што бульбу выграбаеш з-падмосця, то бунт будзе (Шумілінскі р-н). Зап. У. А. Васілевіч.
АІМЭФ, ф. 8, воп. 89, спр. 240, сш. I, № 47.
Бульбу з зямлі выбіраць — клопат (на карысць).
Васілеўскі, с. 13.
Бульбу несці — клопат, які выйдзе на добрае. Бульбу скрабаць — атрымаеш занятак.
Васілеўскі, с. 11.
Буракі — добра,
Васьіеўскі, с. 11.
Бэз, кветкі — невялікая забава.
Романов. Опьгг, с. 72.
Бярэзіну зрэзаць — нявольна зробіш шкоду суседу.
Васілеўскі, с. 12.
Гарбузы бачыць — нядобра, хвароба. Шчэ калі здаровыя, дак нішто, а калі гнілыя, то доўга будзеш ляжаць, Наогул, гнілое што бачыць — раны насіць, гніць будуць, Таксама: моташнасць, нуда.
Романов. Опыт, с. 71.
Гарбуз бачыць — хвароба ці якая-небудзь знявага.
Серж., с. 39.
Гарбуз свежы — добрая навіна, стары гарбуз — лішні клопат.
Васілеўскі, с. 13.
Гарох, боб убачыш, дак ета паплачаш: слёзы пасыплюцца, як боб, ці як гарох. Гл. жыта, проса.
Романов. Опыт, с. 71.
Вар.: Шейн, III, с. 340; БогВановйч, с. 49.
Гарох, бабы, фасоля — на слёзы. Тое ж: на ўраджай, на прыбытак.
Ляцкйй. Матермалы, с. 149.
Боб — сварка, есці сыры — клопаты, боб лушчыць — добра.
Васілеўскі, с. 11.
Грыбы браць — нядобра, хоць якая хвароба, да ўсё паплачаш; — што луччыя грыбы бярэш, добрыя (баравікі), дак хужай гора. Таксама: прыбытак. I наадв^ страта. Таксама: скула сядзе.
Ромашм. Опыт, с. 71.
Грыбы есці — небяспека.
Васілеўскі, с. 14.
Грыбы сніць — на смерць (Докшыцкі р-н).
АІМЭФ, ф. 8, воп 89, спр. 240, бл. 2.
Дрэва ссечанае ці зламанае бачыць — памрэ старшы ў доме; таксама — бсрвяно, калоду. Дрэва сухое — на дасаду, сохнуць будзеш. Дрэва сагнутае — нуда будзець. Дрэва зялёнае — весялосць; голае — сумота. Дрэва ў цвеце — непрыемнасць. Наогул ліставае дрэва — прыдзецца жыць між сварлівых людзей. Наогул хвойнае дрэва — сум пасля непрацяглай радасці. Лес сасновы — на пажар. Лес бачыш, калі цёмны, дак ета пячаль, гора вялікас. Таксама: хвароба. Дровы бачыць — сухота будзе. Дзёгаць — на дасаду. Гл. яшчэ сад, бэз.
КНІГІ ОНЛАЙН
