Бэтлеемская зорка
Ленэ Маер-Скуманц
Выдавец: Про Хрысто
Памер: 352с.
Мінск 2007
Было гэта летась, напрыканцы лістапада.
Вартаўнік увагнаў у столь крук.
Калі фрау Сабельмайер, якая жыве на чацвёр-
тым паверсе, адчыніла дзверы сваёй кватэры і ўбачыла гэта, яна злосна ўскрыкнула:
— У гэтым доме ніколі няма спакою!
Стэфанава маці ўздыхнула і ціха прамовіла: «Калі гэта так неабходна...» — і спляла яшчэ адзін, вялікі адвэнтавы вянок.
Старэйшая сястра Гелі павыварочвала ўсе кішэні ў джынсах, шукаючы дробныя грошы, і ўсклікнула:
— Свечкі мы купім на свае кішэнныя грошы. Няхай гэта будзе наш, дзіцячы, адвэнтавы вянок.
Дзеці з другога паверха, Фрыц і Клаўдыя, таксама прыбеглі сюды. Усе разам яны купілі чатыры свечкі: тры фіялетавыя і адну ружовую. Маленькая Ангеліка тупала ножкамі і верашчала:
— I я хачу купіць свечку! I я! — Гэты крык разносіўся па ўсім доме.
Фрау Конрад, вартаўнікова жонка, нарэшце злітавалася. Яна знайшла недзе залацістую стужку, паклікала да сябе маленькую Ангеліку і дапамагла ёй абвіць гэтаю стужкаю зялёны вянок.
I вось адвэнтавы вянок спускаецца са столі і надзвычай упрыгожвае пусты кут.
Раніцаю наступнага дня вартаўнік заўважыў на вянку новае аздабленне: маленькую саламяную зорачку, прычэпленую да вянка чырвонаю шаўковаю ніткаю. I да сённяшняга дня ніводзін чалавек у доме нумар пяць па Гердэргасэ не ведае, хто прывязаў да вянка гэтую зорку. Гер Вэбер з першага паверха, які працуе афіцыянтам і вяртаецца дадому позна ноччу, адразу сказаў, што гэта не ён, яго не цікавяць такія дзяцячыя забаўкі. Студэнтка з другога паверха, бялявая Міхаэла, усміхнулася геру Вэберу і сказала:
— Але яна добра глядзіцца, гэтая зорка.
А праз пяць хвілін дзяўчына прынесла калысачку, зробленую з арэхавай шкарлупіны і пачэпленую да вышытай стужкі. У гэтай калысачцы ляжала немаўлятка з драўлянай пацеркай замест галоўкі, і Міхаэла спытала ў вартаўніка, ці можна ёй павесіць тут арэхавую калысачку. Той прабуркатаў, што гэта ж не ягоны адвэнтавы вянок, і дазволіў.
Праз некалькі дзён побач з арэхавай калысачкай вісела залатая сасновая шышка, а настаўніцапенсіянерка з чацвёртага паверха, фрау Лашы, склікала ўсіх дзяцей з гэтага дома і сказала:
— Адвэнтавы вянок без запаленых свечак несапраўдны. Давайце запалім сёння дзве свечкі і заспяваем ля іх агеньчыкаў песню.
Настаўніца іграла на гітары, таму спяваць было зусім проста. Пачуўшы дзіцячыя спевы, фрау Сабэльмайер расчыніла свае дзверы і прарэзліва закрычала:
— Зноў няма спакою ў гэтым доме!
* * *
Усё гэта адбывалася ў леташні Адвэнт.
Гэтай восенню, прыблізна ў сярэдзіне лістапада, стары гер Лашы сказаў вартаўніку:
— He забудзьце толькі зноў павесіць адвэнтавы вянок!
3 гэтага і пачынаецца гісторыя пра адвэнтавую батлейку.
Стэфан задумліва глядзіць на пусты кут паміж ліфтам і паштовымі скрынкамі і кажа геру Конраду:
— Гер Конрад, я прыдумаў штосьці новае! Мы маглі б зрабіць адвэнтавую батлейку, Вы і я!
— Ты і я, як гэта? — бурчыць гер Конрад. — I што гэта такое, адвэнтавая батлейка?
— Я толькі што яе прыдумаў, — кажа Стэфан. — Гэта нешта падобнае да звычайнай батлейкі, з яселькамі, але на ўвесь час Адвэнту, і кожны дзень у ёй можна нешта мяняць. Марыя і Юзаф блукаюць ад аднаго заезнага двара да другога і нідзе не моіуць знайсці прытулку... Пастухі сцерагуць авечак, а дзесьці збоку, за пагоркам, ужо спяшаюцца тры святыя каралі, і іх зорка кожную ноч пасоўваецца крыху бліжэй. Хіба ж гэта не цудоўна?
— Абмяркуй гэта са сваім бацькам, — бурчыць гер Конрад.
— У яго ніколі няма часу, — сумна кажа Стэфан. — I да таго ж ён не ўмее майстраваць. Штораз, калі ён за нешта возьмецца па гаспадарцы, маці мусіць перавязваць яму пакалечаныя пальцы... Вы, гер Конрад, напэўна, зможаце зрабіцьадвэнтавую батлейку...
— He ўяўляю, як... — мармыча гер Конрад.
— Нам патрэбны стары стол, — кажа Стэфан. — Мы паставім яго ў гэты пусты кут. Пад адвэнтавы вянок. А на стальніцы зробім батлейку — змесцім тут які-небудзь краявід, як для дзіцячай чыгункі — з пагоркамі, са стаенкай і некалькімі хаткамі. На самым высокім узгорку паставім яселькі. Але пакуль што пустыя. Яны спатрэбяцца нам толькі 24 снежня. Авечкі могуць пасвіцца з самага пачатку. Магчыма, з авечкамі нам дапаможа Фрыц...
— Хвілінку, хвілінку, — кажа гер Конрад. — Ты хочаш змайстраваць усю батлейку з пап'е-машэ, так? He, мой даражэнькі, з пап'е-машэ мы ў лепшым выпадку можам зрабіць стаенку і адзіндва маленыйя пагоркі. Мы возьмем пенапласт. Вы-
ражам з яго тэрасы, якія ты размалюеш альбо разам з іншымі дзецьмі пакрыеш мохам, камянямі і маленькімі галінкамі. Фройляйн Міхаэла нядаўна купіла халадзільнік, збегай да яе папрасі ўпакоўку з пенапласту!
— Адвэнтавая батлейка? — спытала бялявая Міхаэла. — Ніколі не чула пра такое. Але чаму б і не. Можа, табе яшчэ што-небудзь патрэбна, акрамя пенапласту, Стэфан?
— Заезд, — кажа Стэфан, — патрэбны заезд, з якога выглядае гаспадар і крычыць: «Вы што, з глузду з'ехалі? У нас усё перапоўнена, усе пакоі занятыя, вам трэба было зарэзерваваць сабе месца!»
— Разумею, — кажа Міхаэла. — Дамы тады былі пафарбаваныя ў белы колер, маленькія, быццам белыя кубікі з дробненькімі акенцамі, садам на даху і дваром. Такія дамы можна выразаць з пенапласту. Гэта робіцца хутка і проста, Стэфан.
— Добра, — кажа Стэфан. —Але гаспадар? Як нам зрабіць гаспадара?
— А як ён павінен выглядаць? — пытае Міхаэла. — Можна, напрыклад, вылепіць яго з пластыліну ці з гліны. Або пашыць з тканіны...
— У яго мусіць быць тоўсты твар з абуральнаю мінаю, — кажа Стэфан. — I яшчэ ён можа мець фартух.
— Мы зробім яму лысую галаву з драўлянай пацеркі, — смяецца Міхаэла. — А тулава наб'ем ватаю. Атрымаецца мяшэчак, не большы за мой вялікі палец.
— Я ж ведаў, што Вы не зануда, — кажа Стэфан і тут жа звоніць у дзверы да Вэбераў.
— Стары столу пральні? — пытае гер Вэбер. — Так, ён калісьці належаў мне. Можаце ўзяць яго.
Але больш не дурыце мне галавы са сваімі дзіцячымі глупствамі. Адвэнтавая батлейка! Гэта ж трэба!
Фрыц і Гелі лепяць з пластыліну Марыю і Юзафа. У Марыі — блакітная накідка. Юзаф атрымаў белую бараду.
— А чаму ён з белай барадою? — пытае Клаўдыя. — Хіба ж дзе-небудзь напісана, што Юзаф быў стары і нямоглы? Можа, ён быў малады і ўдалы, ды іншыя дзяўчаты ў Назарэце казалі Марыі: «Табе так пашанцавала, што Ты выйшла за яго замуж!»
— Па-мойму, ён сапраўды быў малады і ўдалы, — кажа Фрыц. — Але старога Юзафа лягчэй рабіць. Барада і капялюш з шырокімі палямі хаваюць твар, паглядзіце. Твары ў мяне заўсёды дрэнна выходзяць.
Стэфан выляпляе пастухоў, Клаўдыя спрабуе зрабіць авечку. Зубачысткаю яна малюе маленькія завіткі на пластылінавай авечай поўсці.
— Мяне сапраўды здзіўляе тое, што гер Конрад так старанна вам дапамагае, — кажа гер Фрэнцэль увечары сваім дзяцям.
— Я думаю, яму нас шкада, — кажа Стэфан. — Бо ў цябе ніколі няма часу для нас! Вось ён і дапамагае нам змайстраваць адвэнтавую батлейку.
Гер Фрэнцэль злуецца:
— Ніколі няма часу? Ад каго я гэта чую ? А хто ў мінулую нядзелю хацеў пайсці на прагулку, але кагосьці нельга было адцягнуць ад тэлевізара?
— Калі мы ў наступную нядзелю выберамся за горад, — хуценька кажа Гелі, — то зможам набраць камянёў, шышак і моху. Дзе ў гэты час ёсць мох, татачка?
Гер Фрэнцэль трошкі пабурчаў, а потым кажа:
— На гары Святога Пятра. Але калі вы думаеце, што я пайду туды адзін, то...
Яны ідуць упяцёх — бацька і маці, Гелі, Стэфан і Ангеліка — і збіраюць мох і шышкі, якіх хапіла б на тры адвэнтавыя батлейкі.
* * *
У першую нядзелю Адвэнту батлейка ажывае: на імшаным лугу з'явіліся прыгожыя авечкі, якіх ахоўваюць тры пастухі. Тоўсты гаспадар у заезным двары выглядае гасцей. Вялікі наплыў у Бэтлеем пачнецца крыху пазней, тыдні праз два, калі імператар Аўгуст выдасць загад зрабіць перапіс насельніцтва.
Цясляр Юзаф стаіць у двары сваёй маленькай майстэрні і пераглядае дошкі. Ён надзвычай умела апрацоўвае драўніну. Таму і вырабы цудоўныя.
Воддаль, каля нізкіх дзвярэй, схіліўся анёл — цяжка з такімі вялікімі крыламі ўвайсці ў такую маленькую хатку. Ён напоўніць пакой Марыі ззяннем і веліччу. Зразумела, што Яна вельмі спалохаецца.
На адвэнтавай батлейцы ўзвышаюцца разнастайныя лясы, і кожны складаецца прынамсі з трох дрэваў: зацярушаны беллю лес з яловых шышак, пальмавы лес, зроблены з пластыліну і зялёнай паперы, цярновы лес, якім у хуткім часе Марыя будзе ісці да Альжбеты, а далёка-далёка, на другім баку ручая, — лес з шыпшынавых галінак. На голых галінках палыхаюць цёмна-чырвоныя плады. А на самым вялікім шыпшынавым дрэве — залатая зорка з іскрыстым хвастом. Клаўдыя пасыпалаяго бліскаўкамі, змазаўшы папярэдне клеем.
I вось rep Конрад запальвае першую свечку. Фрау Лашы настройвае сваю гітару. А бялявая Міхаэла шпарка збягае па лесвіцы:
— Што гэта вы надумалі, пачынаць без мяне! О, вось і ён, мой гаспадар, гэты мяшэчак з ватай! Дык што мы будзем спяваць?
Яны спяваюць «Свет наш абмыйце» і «Збаўца наш, Цябе чакаем». Дзеці абмяркоўваюць, як фігуркі павінны быць расстаўлены на наступны дзень і хто іх будзе перамяшчаць.
— Я падсуну зорку бліжэй, — кажа Стэфан.
— Я сама хачу яе падсунуць, — кажа Клаўдыя.
— Я! — крычыць Ангеліка.
— He! Ты замалая. Ты ўсё пабурыш!
Ангеліка енчыць.
Зверху даносіцца голас фрау Сабельмайер:
— Перастаньце гарланіць! Ніколі не будзе спакою ў гэтым доме!
Дзіўна, але ніхто не чуў, як фрау Сабельмайер адчыніла свае дзверы. Можа, яна ціхенька стаяла на чацвёртым паверсе і слухала песні?
— Ангеліка, супакойся! — просіць Гелі. — Глядзі, ты можаш ужо цяпер падсунуць авечку бліжэй, бачыш. Ну, вось так!
— Аднаго я не разумею! — кажа бацька Клаўдыі. — Чаму зорка ўжо цяпер павінна быць тут?
— Яна ж паказвае шлях тром святым каралям, — кажа фрау Фрэнцэль. — Яны ж не могуць адным махам пераскочыць цераз пустыні і горы. Перад імі доўгі шлях!
— Ага, — кажа гер Лашы. — Таму іх яшчэ і не відаць!
— Праўда, іх можна ўжо расставіць удалечыні, — уздыхае фрау Лашы. — Я ўжо зрабіла ўсіх трох. Але вярблюды! Вярблюды!
— Што з вярблюдамі? — пытаецца гер Фрэнцэль.
— Яны ў мяне ўвесь час ламаюцца! — скардзіцца фрау Лашы. — Ледзь толькі зраблю аднаго, быццам жывога, і пастаўлю, ён — плюсь, і падае, падагнуўшы калені.
— А з чаго вы іх робіце? — пытаецца Міхаэла. — 3 гліны?
КНІГІ ОНЛАЙН
