Беларусь-Японія Матэрыялы Другіх міжнар. чытанняў, прысвечаных памяці Іосіфа Гашкевіча

Беларусь-Японія

Матэрыялы Другіх міжнар. чытанняў, прысвечаных памяці Іосіфа Гашкевіча
Выдавец: Беларускі кнігазбор
Памер: 400с.
Мінск 2003
97.19 МБ
В МГЛУ (Минский государственный лингвистический уни­верситет) применяется уникальная система по обучению япон­скому языку. Студенты набираются только раз в 5 лет. Значит, там постоянно только одна группа. До сих пор МГЛУ выпускал прекрасных переводчиков два раза. Много людей, в том числе специалисты по японскому языку, дают им высокую оценку.
У студентов из этих вузов есть очень большая проблема. Про­блема заключается в том, что в Беларуси нет работы с японским языком. Это порождает ситуацию, что у студентов теряется ин­терес к японскому языку. Улучшение состояния в обучении япон­скому языку зависит от развития отношений между Беларусью и Японией в разных сферах, особенно — экономической.
В Беларуси растет интерес к Японии, к японскому языку. Это доказывается тем, что очень много людей обращается в посоль­ство Японии в Беларуси с вопросами по изучению японского язы­ка. В ответ на спрос на японский язык открылся один вечерний курс в Центре развития личности. Сейчас там учится мало лю­дей, но туда очень часто звонят с вопросами об этом курсе.
Интерес к Японии разнообразен. На мой взгляд, для разви­тия отношений между двумя странами очень важно создать дру­жеские отношения не только дипломатические, но и на уровне обыкновенных людей. Здесь нет сомнений в том, что, для того, чтобы белорусы и японцы понимали друг друга, большую роль будет играть изучение японского языка.
Аляксандр Вабішчэвіч (Брэст, Беларусь)
3 ВОПЫТУ ВЫКЛАДАННЯ ГІСТОРЫІ ЯПОНСКАЙ КУЛЬТУРЫ Ў ВНУ
Перад цяперашнімі студэнтамі вышэйшых навучальных устаноў (заўтрашнімі дыпламаванымі спецыялістамі) стаіць нялёгкая задача — дасканала авалодваць ведамі і навыкамі. 1м, інтэлектуальнай і творчай эліце, давядзецца ўсё гэта выкарыстоўваць у бліжэйшым будучым пры вырашэнні складаных праблем сацыяльна-эканамічнага і духоўнага жыцця беларускага грамадства. I ад іх высокаадукаванасці, маральнага і культурнага багажу, патрыятычнай пазіцыі ўмногім будуць залежаць паспяховыя вынікі. Будучи спецыяліст павінен добра засвоіць веды з гісторыі сусветнай культуры, зразумець узаемасувязь і ўзаемаўплыў розных з’яў культурнага жыцця ў мінулым, мець пачуццё павагі да традыцый і культур іншых народаў свету. Творчае засваенне сусветнай культурна-гістарычнай спадчыны можа мець і практычнае значэнне для будучай прафесійнай дзейнасці сённяшніх студэнтаў.
У сувязі з гэтым хочацца падзяліцца ўласнымі заўвагамі адносна выкладання гісторыі японскай культуры ў ВНУ. Чаму менавіта культуры японцаў? Па-першае, Японія — адзін з эканамічных гігантаў, які прадвызначае асноўныя тэндэнцыі ў развіцці чалавецтва на сучасным этапе. Па-другое, японская цывілізацыя — адна з доўгажывучых і ўплывовых у свеце. Патрэцяе, з-за геаграфічнай аддаленасці культура Японіі для бела­рускага грамадства застаецца непазнанай, таямнічай. «Што я ведаю пра Японію і японцаў? Недаравальна мала, — прызнаецца ў дзённіку прафесар А. Мальдзіс. — У галаву прыходзяць адны стэрэатыпы: сакура, ікебана, самурай, камікадзэ, гейша, кімано. Усім вядомы працавітасць яіюнцаў, іх высокі эканамічны патэнцыял» (Мальдзіс А. Японскі дзённік // Кантакты і дыялогі. 2002. № 1-2. С. 15). Таму для пераадолення такога становішча і трэба пазнаваць гэтую старажытную і адначасова суперсучасную японскую культуру.
Студэнты гістарычнага факультэта Брэсцкага дзяржаўнага універсітэта засвойваюць гісторыю і культуру Японіі ў ходзе
вывучэння некалькіх курсаў. Паводле вучэбных планаў, на лекцыйных і практичных занятках па новай і навейшай гісторыі краін Азіі і Афрыкі (вывучаецца 2 семестры; усяго 136 гадзін, з іх лекцыі — 66, практычныя заняткі — 64, лабараторныя — 6 гадзін) студэнты-гісторыкі разглядаюць асобныя тэмы па японскай гісторыі. Часткова пытанні культуры японцаў вывучаюцца ў курсе тэорыі і гісторыі культуры (таксама на працягу 2 семестраў; усяго 80 гадзін, з іх лекцыі — 46, практычныя — 30, лабаратор­ныя — 4 гадзіны). Аднак найбольш дэталёва яны пазнаюцца пры выкладанні аўтарам гэтага даклада дысцыпліны «Гісторыя культуры краін Азіі і Афрыкі» для студэнтаў 5 курса (спецыяльнасць «Гісторыя, сусветная і айчынная культура»). Заняткі адбываюцца на працягу 2 семестраў (76 гадзін, з іх лекцыі — 36, практычныя заняткі — 34, лабараторныя — 6 гадзін) і завяршаюцца экзаменам. Спынімся больш падрабязна на выкладанні дадзенай вучэбнай дысцыпліны.
Найперш трэба адзначьщь, што навучанне адбываецца паводле наступнай праграмы.
Культура Старажытнай Японіі. Рэлігійныя вераванні і міфалогія старажытных японцаў. Архітэктура, скульптура, прыкладное мастацтва да VI ст. н. э. Уплыў Старажытнага Кітая на фарміраванне японскай мастацкай культуры. Станаўленне рэлігійнай сістэмы сінтаізму. Прыняцце і распаўсюджванне будызму. Змены ў дойлідстве. Храмавае будаўніцтва. Манастырскі комплекс Тодайдзі. Узнікненне пісьменнасці. Гістарычныя летапісы «Кодзікі», «Ніхонгі», зборнік паэзіі «Ман’ёсю».
Культура Японіі ў ІХ-ХІІ стст. Росквіт японскай культуры ў перыяд Хэйан («Мір і спакой»), Пераўтварэнне будызму ў дзяржаўную рэлігію. Узнікненне амідызму. Палацава-храмавае будаўніцтва ў Кіёта. Выяўленчае мастацтва. Тэатральнае і музычнае мастацтва (бугаку, гігаку). Пісьменнасць і літаратура. Складванне класічных строф японскай паэзіі — хайку і танка.
Культура Японіі ў XIII-XVI стст. Эвалюцыя японскай культуры — ад арыстакратычнага характару да яе дэмакратызацыі. Шырокае распаўсюджванне дзэн-будызму сярод самурайскага саслоўя. Феадальны кодэкс гонару і маралі (бусідо). Дзэнская сістэма выхавання. Адлюстраванне эстэтыкі дзэн-будызму ў мастацкай культуры. Свецкія матывы ў жывапісе. Ікебана. Бансай. Чайная цырымонія. Пейзажныя, дэкаратыўныя сады, паркі. Сад камянёў Рэандзі. Дойлідства. Залаты павільён (Кінкакудзі). Асноўныя віды традыцыйнага японскага тэатра (кёгэн, тэатр Но, народны музычнатанцавальны тэатр Кабукі). Ваенна-спартыўнае мастацтва, фізічна-аздараўленчыя сістэмы (сумо, дзю-до, каратэ, кэндо, айкідо і інш.).
Культура Японіі ў XVII-XVIU стст. Пашырэнне сувязяў Японіі са знешнім светам. Пераасэнсаванне духоўных каштоўнасцяў. Росквіт канфуцыянства. Палацава-замкавае будаўніцтва. Паэзія М. Басё. Узнікненне і развіццё лялечнага тэатра Бунраку (дзёруры).
Культура Японіі ў XIX палатку XX ст. Далейшае адкрыццё Японіі знешняму свету. Усталяванне руска-японскіх узаемаадносін. I. Гашкевіч, яго ўклад у даследаванне японскай мовы і культуры. Рэвалюцыя Мэйдзі 1868 г. Змаганне прыхільнікаў вестэрнізацыі і традыцыяналізму. Запазычанне еўрапейскіх і амерыканскіх культурных каштоўнасцяў. Адраджэнне сінтаізму. Развіццё сістэмы адукацыі. Архітэктурны воблік японскіх гарадоў. Традыцыйнае жыллё японцаў.
Культура Японіі ў 1918-1945 гг. Ідэалогія «дзяржаўнага сінтаізму». Асноўныя напрамкі развіцця горадабудаўніцтва. Літаратура. Тэатр.
Культура Японіі ў другой палове XX ст. Духоўныя каштоўнасці як дзейсны фактар у дасягненні «японскага эканамічнага цуда». Адукацыя. Літаратура. К. Абэ. Архітэктура: сінтэз заходніх запазычанняў і традыцыйнага японскага дойлідства. Японскае кіно (А. Курасава, К. Мідзагуці, Я. Одзу, К. Сіндо, С. Імамура, Н. Осіма).
ТЭМЫ РЭФЕРАТАЎ I ДАКЛАДАЎ
1.	Старажытная міфалогія японцаў.
2.	Станаўленне і развіццё сінтаізму.
3.	Будызм у мастацкай культуры сярэдневяковай Японіі.
4.	Дзэн-будызм і яго адлюстраванне ў мастацкай культуры Японіі.
5.	Садова-паркавае мастацтва сярэдневяковай Японіі.
6.	Шэдэўры японскай паэзіі сярэдневякоўя.
7.	Ікебана.
8.	Цяною (чайная цырымонія) у Японіі.
9.	Японскі жывапіс сярэдневякоўя.
10.	Трыдыцыйны японскі тэатр.
11.	Нацыянальныя віды спорту японцаў.
12.	Традыцыйнае жыллё японцаў.
13.	Японская нацыянальная кухня.
14.	Жыццёвы шлях, грамадска-культурная дзейнасць I. Гашкевіча.
15.	«Японская душа — заходнія веды» (Духоўная спадчына японцаў і дасягненні НТР).
АСНОЎНАЯ ЛІТАРАТУРА
Абранпальскі М., Захарэнка А. Японскі тэатр: традыцыі і эстэтыка // Кантакты і дыялогі. 1999. № 6. С. 17-22.
Арутюнов С. А. Современный быт японцев. М., 1968.
Беларусь -Расія Японія = БеларусьРоссия Япония: Матэрыялы Першых Астравецкіх краязнаўчых чытанняў, прысвечаных памяці Іосіфа Гашкевіча. Мн., 1997. Беларусіка=А1ЬагйЙіепіса: Кн. 8.
Васильев Л. С. История религий Востока: Учебн. пособие для вузов. 3-е изд., перераб. и доп. М., 1998.
Виноградова Н. А. Искусство Японии. М., 1985.
Всемирная история: В 24 т. Т. 5. Минск, 1996.
Гоголев К. Н. Мировая художественная культура. Индия, Китай, Япония:
Учсбн. пособие для учащихся старших классов школ, гимназий, лицеев, а так­же для студентов высших учебных заведений. М., 1997.
Григорьева Т. П. Японская художественная традиция. М., 1979.
Гришелева Л. Д. Театр современной Японии. М., 1977.
Гришелева Л. Д. Формирование японской национальной культуры (конец XVI начало XX в.). М., 1986.
Гришелева Л. Д., Чегодарь И. И. Культура послевоенной Японии. М., 1981.
Гузанаў В. Адысей з Беларусі. Мн., 1993.
Дубянецкі Э. С. Сусветная культура: Ад старажытнасці да нашых дзен: Па­пул. энцыкл. дав. Мн., 2001.
Дюмулен Г. История дзэн-буддизма: Индия и Китай. СПб., 1994.
Игнатович А. Н. Буддизм и даосизм в Японии. М.. 1992.
Игнатович А. Н. Чайное действо. М., 1997.
Иофман Н. А. Культура древней Японии. М., 1974.
Искусство Японии. М., 1985.
Кисель В. П. Памятники всемирного наследия: Попул. энцикл. справочник.
Минск, 1998.
Конрад Н. И. Очерк истории культуры средневековой Японии. М., 1980.
Кузнецов Ю. Д., Навлицкая Г. Б., Сырицын И. М. История Японии. М., 1988.
Латышев И. А. Семейная жизнь японцев. М., 1985.
Мещеряков А. Н. Древняя Япония: культура и текст. М., 1991.
Овчинников В. В. Сакура и дуб: Впечатления и размышления о японцах и ан­гличанах. Минск, 1987.
Пасков С. С. Япония в раннее средневековье (VIIXII вв.) М., 1987.
Светлов Г. Е. Синто: история и современность // Новая и новейшая история. 1992. №5. С. 77-97.
Соколов А. И. Япония: Экономика и образование. М., 1982.
Спеваковский А. Б. Самураи — военное сословие Японии. М., 1981.
Человек и мир в японской культуре: Сб. статей. М., 1985.
Шамякіна Т. Культура Японіі // Роднае слова. 1998. № 4-6.
Япония: культура и общество в эпоху научно-технической революции: Сб. статей. М., 1985.