КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Акрамя прапанаванай навуковай і вучэбнай літаратуры, матэрыялаў перыядычнага друку для вывучэння пытанняў з гісторыі японскай культуры актыўна выкарыстоўваюцца відэазапісы тэлевізійных фільмаў і перадач, дыяфільмы. 3 наглядных дапаможнікаў прымяненне таксама знаходзяць карты, ілюстрацыйны матэрыял. Практыкуюцца розныя формы практичных заняткаў (семінар, «круглы стол», вучэбная канферэнцыя і інш.). У прыватнасці, адзін з заняткаў у форме «круглага стала» быў прысвечаны асобе I. Гашкевіча ў кантэксце японскай культуры XIX ст. Падагульняючы характар меў адзін з апошніх заняткаў у форме вучэбнай канферэнцыі, дзе студэнтамі абмяркоўваліся наступныя праблемы: гісторыя Японіі; гісторыя нацыянальных рэлігій японцаў; матэрыяльная культура; нацыянальны менталітэт, побыт японцаў і беларусаў (параўнальны аналіз). ГІазнавальная дзейнасць студэнтаў таксама актывізуецца праз падрыхтоўку імі рэфератаў і дакладаў (іх тэматыка прыведзена вышэй), а таксама шляхам складвання тэстаў і сінхранічных табліц. Напрыклад, табліца I (Асноўныя падзеі, з’явы, асобы ў гісторыі культуры: Індыя Кітай Японія. І-ІІ тыс. н. э.) і табліца II (Культурнае жыццё ў ІХ-ХХ стст. у падзеях, асобах: Заходняя Еўропа — Беларусь Японія). Пры запаўненні табліцы I студэнты выкарыстоўваюць унутрыпрадметныя сувязі. Пры складванні другой табліцы выкарыстоўваюцца ўжо міжпрадметныя сувязі (з улікам таго, што студэнты ўжо вывучалі дысцыпліны «Гісторыя культуры Беларусі» і «Гісторыя культуры краін Заходняй Еўропы і Паўночнай Амерыкі»), Усё гэта дае магчымасць студэнтам добра падрыхтавацца да выніковага экзамену па гісторыі культуры краін Азіі і Афрыкі. У пералік экзаменацыйных пытанняў уключаны адпаведна і некалькі па японскай культуры. 1. Культура Старажытнай Японіі. 2. Культура Японіі перыяду Хэйан (IX—XII стст.). 3. Культура Японіі ў XIII-XVI стст. 4. Культура Яіюніі ў XVII—XVI11 стст. 5. Культура Японіі ў XIX — пачатку XX ст. 6. Культура Ягюніі ў XX ст. Безумоўна, што ў ходзе выкладання існуюць пэўныя цяжкасці. Найперш адчуваецца недахоп навейшай літаратуры (асабліва перакладных твораў японскіх аўтараў (тыя пераважна на рускай мове). Яшчэ слаба выкарыстоўваюцца магчымасці Інтэрнету, не хапае мультымедыйных праграм. Нягледзячы на гэта, у бліжэйшай перспективе плануем распрацаваць асобны спецкурс па гісторыі японскай культуры, падрыхтаваць і выдаць адпаведны вучэбна-метадычны дапаможнік. Пытанні з гісторыі японскай культуры з’яўляюцца таксама аб’ектам студэнцкай навукова-даследчыцкай працы. Пра гэта сведчаць не толькі вучэбныя рэфераты і даклады, але і курсавыя, дыпломныя работы. Асобныя з іх выконваюцца на дастаткова высокім узроўні. Напрыклад, у 2002 г. была паспяхова абаронена А.Юшчанка дыпломная работа «Дзэн-будызм у культуры Японіі і Кітая ў сярэднія вякі і новы час». Студэнтка-выпускніца зрабіла дэталёвы параўнальны аналіз дзэн-будызму ў Кітаі і Японіі, прасачыла яго ўплыў на матэрыяльную і духоўную культуру кітайцаў і японцаў. Сярод шэрага грунтоўных высноў гэтай дыпломнай работы заслугоўвае ўвагі наступная: спецыфічныя рысы японскага дзэн-будызму і зліццё яго філасофіі з бусідо дазволілі яму і да сучаснасці вызначаць развіццё шматлікіх з’яў японскай нацыянальнай культуры. Цікавасць да вывучэння каштоўнасцяў японскай цывілізацыі праяўляецца студэнтамі і па-за межамі вучэбнага працэсу. Так, з вялікім інтарэсам даследавалі тэму «Японскія самураі і шляхецкае апалчэнне ВКЛ» студэнты, што ўваходзілі ў гурток «Брацтва Мядзведзя». Тэты гурток, заснаваны ў Брэсцкім дзяржаўным універсітэце ў 1999 г., займаецца гістарычнай рэканструкцыяй, рэстаўрацыяй, аднаўленнем прадметаў сярэдневяковага побыту, зброі, даспехаў, адзення, вывучэннем традыцый еўрапейскіх рыцараў, даследаваннем ваеннага мастацтва сярэдневякоўя, гісторыі рыцарскіх ордэнаў. На нашу думку, самастойны спецкурс па гісторыі японскай культуры (ці нават асобных яе частак — гісторыі японскага дойлідства, тэатра і музыкі, ваенна-спартыўнага мастацтва і г. д.) можна было б уводзіць у навучальныя планы і іншых ВНУ краіны. Не пашкодзіла б яго вывучаць будучым спецыялістам у галіне прамысловасці, сельскай гаспадаркі, транспарту, гандлю, адукацыі, культуры, сацыяльнай сферы, абароны. Магчыма, што судакрананне з каштоўнасцямі такой высокадухоўнай цывілізацыі, як японская, умацавала б у будучай айчыннай эліты пачуццё ўласнага «я», паспрыяла б тварэнню ёю новага, што адпавядала б лепшым сусветным узорам і адначасова ўлічвала беларускія нацыянальныя традыцыі, культуру. Игорь Захаренко (Минск) ЭТАПЫ РАЗВИТИЯ ОТЕЧЕСТВЕННОГО ВОСТОКОВЕДЕНИЯ Новая геополитическая ориентация стран мира в системе Запад-Восток вызывает необходимость посмотреть на обеспечение безопасности и независимости Республики Беларусь под углом зрения востоковедения — науки, комплексно изучающей Восток. Проведение востоковедческих исследований в развитии политических, экономических и культурных отношений между Республикой Беларусь и Японией вызвано необходимостью установления тесных взаимовыгодных связей между нашими странами. Знание истоков дружбы и сотрудничества белорусского и японского народов является необходимым условием обеспечения надежности совместных действий, что имеет большое практическое значение. Проблема заключается в том, что в настоящее время в научной литературе, освещающей сотрудничество Беларуси и стран Востока, нет работ, комплексно изучающих и анализирующих процесс познания стран Азии и Северной Африки востоковедами Беларуси. Вопрос изучения вклада ориенталистов Беларуси в мировое востоковедение только ставится, а термин «белорусское востоковедение» только внедряется в научную практику. А знаем ли мы Восток? В свете последних международных событий мы должны честно ответить: нет. Трагедия, произошедшая в Соединенных Штатах Америки, отчетливо выявила противоречие между имеющимися знаниями о Востоке и их практическим применением в международных отношениях. О причинах слабого знания Востока писал более полувека назад востоковед, ученый с мировым именем академик В. М. Алексеев: «Мы ничего не знаем о Востоке потому, что не изучаем его как надо». Он же отвечал на вопрос, а как надо изучать Восток: «Надо организовывать особые факультеты страноведения, где бы это стало наукой, а не энциклопедией и верхоглядством» 1. ■Алексеев В. М. Восток и Запад. М., 1966. С. 168. Решение этой задачи для Республики Беларусь возможно в белорусском востоковедческом центре. Это должен быть координирующий орган по анализу геополитических процессов и выработке на их основе подлинной картины Востока. При ином подходе терроризм может проникнуть и в Беларусь. В качестве обоснования поставленной проблемы коротко рассмотрим историю белорусского востоковедения на примере изучения Японии белорусскими ориенталистами в российской востоковедческой школе. Востоковеды Беларуси входили во все ведущие европейские школы ориенталистики — английскую, немецкую, польскую, российскую и французскую. Более двухсот востоковедов Беларуси изучали Восток. А знаем ли мы их имена, их вклад в мировую науку и культуру? Руководствуемся ли теми традициями, которые заложили эти подвижники науки? Используем ли их исследования в своей практической работе и обучении будущих востоковедов? С понятием Восток в представлении каждого из нас объединяется сложная сумма проблем, исканий, задач и достижений. Поразительное разнообразие народов и языков Востока, история и культура восточных цивилизаций поражает наше воображение. Огромнейший геополитический макрорегион азиатских и североафриканских стран является неисчерпаемым источником научного знания. В связи со сказанным выше стало настоятельной необходимостью познать внутренние и внешние процессы и закономерности развития востоковедения, осмыслить его роль в истории человечества, выявить его взаимодействие с другими социальными институтами и сферами материальной и духовной жизни общества. Эти вопросы в известной мере разрешает периодизация науки. Она дает возможность понять диалектику развития востоковедения, осмыслить происходящие в ней количественные и качественные изменения. Смысл исторического анализа состоит не в фиксировании наблюдаемой последовательности сменяющихся явлений, а в определении закономерностей исторического процесса развития научного познания, объяснения событий как форм проявления этих закономерностей в конкретных исторических условиях. В истории отечественного востоковедения можно выделить четыре периода. Каждый период отличается своим сложившимся мировоззрением, геополитической обстановкой на рубеже Запад-Восток, проводимой стратегией, уровнем развития науки, географией информационных потоков и центров накопления и анализа информации. История познания Востока в Европе уходит в античную эпоху, когда древние греки и римляне мысленно разделили человечество на Запад и Восток. Это было результатом сложившегося европоцентристского мировоззрения, когда Запад ассоциировался как цивилизация с демократией и свободой личности, а Восток, как варварский мир с деспотизмом и жестоким подавлением человека. Такая концепция мирового развития западноевропейских стран оправдывала их колониальную экспансию на азиатские и африканские территории. Для ее успешной реализации необходимо было изучить геополитическое положение стран Востока, их государственно-политическое устройство, проводимую ими военно-политическую стратегию, экономическое и культурное развитие. Такая информация собиралась в результате торговых, военных и миссионерских контактов с представителями внезападных культурных цивилизаций. Первый период белорусского востоковедения (XII-XVII) характеризуется созданием предпосылок научных исследований Востока. Это время знакомства уроженцев Беларуси с Ближним и Дальним Востоком. Зарождение отечественного востоковедения относится к XII в., когда представительница христианского культурно-просветительского движения Беларуси Евфросинья Полоцкая (около 1110-1173), игуменья женского монастыря, совершила паломничество в Святую землю. В 1173 г. она умерла в Палестине и была похоронена в иерусалимском монастыре святого Феодосия. После смерти более чем в ста списках было распространено «Житие Евфросинии Полоцкой». Значение этого памятника для современников и последующих поколений было так велико, что его возвели в ранг жития.