КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
ruumis рууміс цяжарнасць raskaus раскаус эпідэмія epidemia эпідэміа Лекары • Lääkärit акуліст silmälääkäri сілмаляякярі акушэрка kätilö кятілё гінеколаг gynekologi гюнекологі дантыст/стаматолаг hammaslääkäri хаммасляякярі дэрматолаг ihontautilääkäri іхонтаўтіляякярі неўрапатолаг hermotautilääkäri хэрмотаўтіляякярі педыятр lastenlääkäri ластэнляякярі тэрапеўт yleislääkäri юлейсляякярі Сімптомы • Oireet атручванне myrkytys мюркютюс боль kipu/särky кіпу/сяркю востры viiltäväkipu віілтявякіпу -у горле kurkkukipu курккукіпу у грудзях rintakipu рінтакіпу у жываце maha/vatsakipu маха/ватсакіпу Размоўнік • Keskusteluopas J 113 у спіне selkäkipu сэлкякіпу у суставах nivelkipu нівэлкіпу кашаль yskä юскя сухі kuiva куйва мокры limainen лімайнэн насмарк nuha нуха слабасць heikkous хэйккоус тэмпература kuume куумэ высокая korkea kuume коркэа куумэ ціск veripaine вэріпайнэ павышаны korkea veripaine коркэа веріпайнэ паніжаны alhainen veripaine алхайнэн вэріпайнэ УАПТЭЦЫ APTEEKISSAJ У Фінляндыі больш 900 аптэк і так званых аптэчных пунктаў. Усяго ў аптэках прадаецца 4000 розных лекаў. Прычым каля 3000 адпускаюцца толькі па рэцэптах фінскіх лекараў. Разам з надпісам «APTEEKKI» над памяшканнем заўсёды пазначаны сімвал: зялёны крыж з лекарскай чашай на ім. Супрацоўнікі не даюць кансультацый тыпу «што лепей ад галавы, а што — ад жывата». Ідучы ў аптэку, вы павінны дакладна ведаць, якія лекі вам патрэбны. Доступ да лекаў, якія адпускаюцца без рэцэпта, свабодны. Усе лекі раскладзеныя па паліцах. Дзяжурны ў зале работнік пакажа вам патрэбную. На паліцах маюцца інфармацыйныя надпісы, якія паведамляюць аб тым, якія лекі там знаходзяцца. Каб атрымаць лекі ў рэцэптурным аддзеле (Reseptiosasto), трэба ўзяць нумар з прыбора, на якім ёсць надпіс «Vuoronumero» — нумар чаргі. Аднак у Фінляндыі беларускія рэцэпты не прымаюцца. Таму лепей за ўсё, адпраўляючыся ў паездку па Фінляндыі, узяць патрэбныя лекі з сабой разам з рэцэптамі, таму што на мяжы могуць пацікавіцца, што за таблеткі ў вас. Лекі ў парашках і ампулах лепш не браць нават калі на іх ёсць адпаведны рэцэпт: могуць адбыцца непаразуменні на мяжы. Інфармацыйныя надпісы ў аптэцы • Tiedotuskirjoituksia apteekissa Надпісы на паліцах даносяць інфармацыю, часта называючы не лекі, а орган, для лячэння якога яны ўжываюцца, або для чаго ўжываюцца тыя ці іншыя лекі. Allergia Алергія Apua arkeen Тавары штодзённай дапамогі Flunssa Прастуда Hygienia Гігіена Ihon hoito Догляд за скурай Intiimi Тавары інтымнага ўжытку Irti tupakasta Тавары, якія пазбаўляюць ад тытунёвай залежнасці Jalkojen ja käsien hoito Kalaöljyt ja hivenaineet Korvat Догляд за нагамі і рукамі Рыбныя тлушчы і адпаведныя тавары Вушы Lapset Lääkevoiteet Дзеці Гаючыя крэмы Monivitamiinit Полівітаміны Silmät Вочы Suu Рот Suun hoito Догляд за ротавай поласцю Sydän Vatsa Сэрца Жывот Словыіфразы • Sanoja ja lauseita Дзе тут бліжэйшая аптэка? Ці прыдатны тут мой рэцэпт? Мне трэба... - лекі ад прастуды, - аспірын, - болесуцяшальнае, - кроплі для вачэй, - кроплі ад насмарку. Калі прымаць гэтыя лекі? Missä on lähin apteekki? Місся он ляхін аптээккі? Käykö täällä reseptini? Кяўкё тяялля рэсэптіні? Minä tarvitsen... Міня тарвітсэн... - flunssalääkettä, флунссаляякэття, - aspiriinia, аспіріініа, - kipulääkettä, кіпуляякэття, - silmätippoja, сілмятіппойя, - nuhalääkettä. нухаляякэття. Milloin minun on Міллойн мінун он отэт- otettava tätä lääkettä? тава тятя ляякэття? Да яды? Ennen ruokaa? Эннэн руокаа? Пасля яды? Колькі разоў на дзень? Колькі таблетак за адзін раз? Колькі каштуюць гэты лекі? Ruoan jälkeen? Montako kertaa päivässä? Montako tablettia kerällä? Paljonko maksaa tämä lääke? Руоан йялкээн? Монтако кэртаа пяйвясся? Монтако таблеттіа кэралла? Пал'ёнко максаа тямя ляякэ? f MAC AIKA Словыіфразы • Sanoja ja lauseita Каторая гадзіна? Paljonko kello on? Пал'ёнко келло он? Якое сёння чысло? Monesko päivä tänään on? Монэско пяйвя тяняян он? Калі ён/яна прыйдзе? Koska hän tulee? Коска хян тулээ? Калі адыходзіць аўтобус? Milloin bussi lähtee? Міллойн буссі ляхтээ? Калі пачынаецца канЦэрт? Koska konsertti alkaa? Коска консэртті алкаа? Колькі часу ён доўжыцца? Kuinka kauan se kestää? Куйнка каўан сэ кэстяя? Давай сустрэнемся Tavataan tänään keski Таватаан тяняян сёння апоўдні. päivällä. кэскіпяйвялля. Я заняты з 12 да 13. Olen varattu kahdesta toista kolmeentoista. Олэн варатту кахдэста тойста колмээнтойста. Тэматычны слоўнік • Aihesanasto Чассутак • Vuorokaudenajat дзень päivä ПЯЙВЯ суткі vuorokausi вуорокаўсі ранак, з б да 9 aamu, klo 6-9 ааму першая палова дня, з9да 12 aamupäivä, klo 9-12 аамупяйвя поўдзень keskipäivä кескіпяйвя адвячорак, з 14 да 17 iltapäivä, klo 14-17 ілтапяйвя вечар ilta ілта ноч yö досвітак, з 3 да 6 aamuyö, klo 3-6 юё аамуюё Днітыдня • Viikonpäivät Пасля фінскіх назваў у дужках даюцца скарачэнні, якія заўсёды шырока ўжываюцца. панядзелак maanantai (ma) маанантай аўторак tiistai (ti) тіістай серада keskiviikko (ke) кэсківіікко чацвер torstai (to) торстай пятніца perjantai (pe) пэр'янтай субота lauantai (la) лаўантай нядзеля sunnuntai (su) суннунтай пачатактыдня alkuviikko алкувіікко канец тыдня/вікэнд viikonloppu вііконлоппу будны дзень arkipäivä аркіпяйвя выхадны/святочны pyhäpäivä пюхяпяйвя дзень Месяцы і поры года • Kuukaudet ja vuodenajat студзень tammikuu таммікуу люты helmikuu хэлмікуу сакавік maaliskuu мааліскуу красавік huhtikuu хухтікуу май/травень toukokuu тоўкокуу чэрвень kesäkuu кэсякуу ліпень heinäkuu хэйнякуу Размоўнік • Keskusteluopas | 119 жнівень elokuu элокуу верасень syyskuu сююскуу кастрычнік lokakuu локакуу лістапад marraskuu марраскуу снежань joulukuu йоўлукуу вясна kevät кэвят лета kesä кэся восень syksy сюксю зіма talvi талві Другія выразы аб часе • Muut ajanilmoituksia будным днём arkipäivänä аркіпяйвяня гадзіна tunti тунті заўтра huomenna хуомэнна кожны дзень joka päivä ёка пяйвя летась/у мінулым годзе viime vuonna віімэ вуонна на гэтым тыдні tällä viikolla тялля вііколла на мінулым тыдні viime viikolla віімэ вііколла на наступным тыдні ensi viikolla энсі вііколла неадкладна/зараз жа heti хэті пазаўчора toissapäivänä тойссапяйвяня паслязаўтра ylihuomenna юліхуомэнна праз гадзіну tunnin kuluttua туннін кулуттуа увесну/вясной keväällä кевяялля увосень/восенню syksyllä сюксюлля узімку/зімой talvella талвэлла улетку/летам kesällä кэсялля часам/час ад часу joskus ёскус штодзённа/штодзень päivittäin пяйвіттяйн ТУРЫСТЫЧНЫ ДАВЕДНІК • MATKAOPAS Г ДАЧКА БАЛТЫЙСКАГА МОРА ITÄMEREN TYTÄR J Так фіны называюць сваю сталіцу. Хельсінкі — невялікая сталіца невялікай дзяржавы Фінляндыя, якая знаходзіцца на ўскрайку Еўропы, аднак не на задворках сусветнай палітыкі і культуры. На першае студзеня 2017 года плошча Хельсінкі складала 715,48 км2. 3 іх суша займае 214,21 км2, а затокі Балтыйскага мора, вакол якіх размяшчаецца горад, — 500,36 км2. Унутраныя вадаёмы займаюць 0,91 км2, Зялёныя пасадкі ў Хельсінкі займаюць каля 8500 гектараў. Гэта як прыродны лес, так і спецыялна насаджаныя паркі. У горадзе 52 прыродаахоўныя зоны, на якіх строга забаронена будоўля і прамысловая дзейнасць. Прычым закон не дапускае ніякіх выключэнняў. Нават у самым цэнтры горада можна ўбачыць вавёрку, не кажучы ўжо аб розных птушках. Цяпер у горадзе налічваецца каля 650 тысяч жыхароў. А ўзрасла гэтая «Дачка Балтыйскага мора» з маленькага паселішча каля вадаспада Гельсінгфорс (Helsingfors) у вусці ракі Ванты (Vantajoki), заснаванага па ўказе шведскага караля-рэфарматара Густава Вазы 12 чэрвеня 1550 года. Ад таго і пайшла шведская назва, якая ў фінскім вымаўленні ператварылася ў Хельсінкі. Кароль думаў пабудаваць новы горад, каб перабіць ганзейскі і рускі гандаль праз Рэвель, Рыгу і Дэрпт. Таму ў новае паселішча перасялялі купцоў з Порваа, Раўмы, Таммісаары ды Улвілы. Першапачаткова ў новым горадзе набралася каля 500 чалавек, улічваючы мужчын, жанчын і дзяцей. Аднак месца было выбрана няўдала: бухта адкрытая і мелкаводная. Гандаль ледзь ліпеў, людзі ехалі неахвотна, і праз пару гадоў наваяўленыя хельсінцы атрымалі дазвол вярнуцца ў свае гарады. Жыццё ў маленькім Гельсінгфорсе ледзь цеплілася, і ў 1640 годзе каралева Хрысціна вырашыла перанесці горад з вусця Ванты на мыс пад назвай Віронніемі. Перанос сталіцы ажыццявіў выдатны дзяржаўны дзеяч і тагачасны генерал-губернатар Пэр Брагэ (Per Brahe). Ha тым месцы і цяпер знаходзіцца цэнтр і Паўднёвы порт Хельсінкі. Новае месца было надзвычай удалым: закрытая глыбокая бухта з добрымі для пагрузкіразгрузкі берагамі. Аднак і там жыццё не вельмі ажывілася. Горад не адзін раз спусташалі эпідэміі чумы, ушчэнт вынішчалі пажары і шматлікія руска-шведскія войны так, што ў жывых заставалася 300-400 чалавек. Сапраўднае развіццё пачалося — калі ў 1748 годзе пад кіраўніцтвам графа Аўгустына Эрэнсвярда (Augustin Ehrensvärd) шведы сталі будаваць марскую крэпасць Свеабарг (Суомэнлінна). Крэпасць і Паўднёвы порт сталі базай для шведскага каралеўскага флоту. Паступова горад ператвараўся ў сапраўдны гандлёвы цэнтр краіны. Але сталіцай Фінляндыі заставаўся горад Турку (у той час Äbo). Пасля чарговай руска-шведскай вайны 1808-1809 гадоўуся Фінляндыя ўвайшла ў склад Расійскай імперыі. А ў 1812 годзе па ўказе Аляксандра I сталіцу з Турку перанеслі ў Хельсінкі, таму што там былі больш зручныя стаянкі для рускага флоту, горад знаходзіўся бліжэй да Санкт-Пецярбурга і далей ад былой метраполіі — Стакгольма. У той час насельніцтва Хельсінкі было каля пяці тысяч чалавек. Аднак з тым пачалося і бурнае развіццё новай сталіцы аўтаномнага Вялікага княства Фінляндскага, чыім вялікім князем быў расійскі імператар. А ў 1827 годзе пасля пажару, калі ў Турку практычна не засталося ніводнага будынка, у Хельсінкі перамясцілі і Обускую Акадэмію (Äbo Akademi) і перайменавалі ў Імператарскі Аляксандраўскі ўніверсітэт. Рускія імператары надавалі вялікую ўвагу Фінляндыі таму, што гэта быў заходні фарпост імперыі. Маленькі горад імкліва ператвараўся ў сапраўдны культурны і эканамічны цэнтр Фінляндыі. Забудову гарадскога цэнтра праводзілі архітэктары Й. А. Эрэнстрём і К. Л. Энгель. Архітэктурнае афармленне Сенацкай плошчы Хельсінкі зроблена ў стылі рускага ампіру і напамінае пабудовы Пецярбурга.