Беларуска-нямецкі слоўнік
Выдавец: Зміцер Колас
Памер: 608с.
Мінск 2010
Умоўныя абазначэнні і знакі
вертыкальная лінія аддзяляе нязмснную частку загалоўнага слова, а калі яна (або ўсё слова) паўтараецца ў слоўнікавым артыкуле, то замяняецца знакам ~ (тыльда).
~ тыльда замяняе слова або яго частку.
, коска аддзяляе блізкія значэнні слова.
; кропка з коскай аддзяляе розныя значэнні шматзначнага слова.
: двухкроп 'е пасля загалоўнага слова значыць, што гэтае сло-
ва самастойна не ўжываецца, або тое, што яно мас канкрэт- нас значэнне толькі ў дадзеным словаўжыванні.
знак націску стаіць над націскным галосным, а ў транскрып- цыйным напісанні - перад націскным складам.
+ знак плюс значьшь, што моўны зварот ужываецца з часці- цай zu і неазначальнай формай дзеяслова.
= знак прыблізнай роунасці паказвае на тое, што наступны за = пераклад толькі блізкі па сэнсе да беларускага звароту і ад- розніваецца ад яго па форме або вобразнасці.
0 пасля знака ромб падаюцца ўстойлівыя фразеалагізмы, ідыё- мы, прыказкі і прымаўкі.
перарывістая вертыкальная лінія паказвае на тое, што раз- дзеленыя ёю галосныя вымаўляюцца раздзельна.
дэфіс замяняе корань або аснову слова пры падачы слова- ўтваральных элементаў, а таксама пры скланенні назоўнікаў і стаіць непасрэдна пасля словаўтваральнага прэфікса, перад канчаткам роднага склону адзіночнага ліку або перад суфік- сам множнага ліку.
1 ., 2... арабскіялічбы выдзяляюць асобныя значэнні шматзначна- га слова.
I, II... рыжкія лічбы абазначаюць амонімы.
0 у круглыя дужкі заключаюцца факультатыўныя словы або часткі слоў, атаксама розныя тлумачэнні, удакладненні іг. д.
[ ] у квадратных дужках падаецца ў неабходных выпадках фа- нетычная транскрыпцыя ўсяго слова або яго часткі, а такса- ма сінонімы і сінанімічныя выразы. У слоўніку выкарыста- ны знакі міжнароднай фанетычнай транскрыпцыі.
Im Wörterbuch verwendete Zeichen
Der senkrechte Strich im ersten Stichwort einer Gruppe trennt den Teil ab, der allen folgenden Wörtern der Gruppe gemeinsam ist.
~ Die Tilde vertritt in Wendungen innerhalb des Artikels das ganze, unmittelbar vorhergehende Stichwort. Die Tilde vertritt das ganze erste Stichwort einer Gruppe oder den vor dem senkrechten Strich stehenden Teil des Stichwortes.
, Das Komma trennt ähnliche Bedeutungen eines Wortes.
; Das Semikolon trennt verschiedene Bedeutungen eines mehrdeutigen Wortes.
: Der Doppelpunkt nach dem Stichwort bedeutet, dass dieses
Wort allein nicht verwendet wird oder eine bestimmte Bedeutung nur in der vorliegenden Wortverbindung hat.
Das Betonungszeichen steht über dem betonten Vokal, bzw. in der Lautschrift vor dem betonten Vokal.
+ Das Pluszeichen heißt, dass die Wortverbindung mit zu und dem Infinitiv des Verbs verwendet wird.
= Die Übersetzung entspricht nicht völlig dem belarussischen Originaltext, eine Erklärung des Stichwortes ist erforderlich.
0 Die Raute kennzeichnet idiomatische Wendungen und feste Wortv erbindungen.
Der unterbrochene Strich kennzeichnet die getrennte Aussprache der von ihm abgetrennten Vokale.
Der Bindestrich grenzt den Wortstamm von den Wortbildungs- elcmcntcn ab, kennzeichnet den Wortstamm bei der Deklination der Substantive und steht unmittelbar nach dem Wortbildungspräfix, vor der Genitivendung im Singular oder vor der Pluralendung.
1 ., 2... Halbfette arabische Zahlen kennzeichnen verschiedene Bedeutungen eines mehrdeutigen Wortes.
I, II... Römische Zahlen bezeichnen Homonyme.
() In runden Klammem stehen Hinweise, Erklärungen oder fakultative Wörter bzw. Wortteile des Wortes.
[ ] In eckigen Klammem stehen die Lautschrift des Wortes oder des Wortteils, sowie sinnverwandte Wörter und Ausdrücke. Die phonetische Umschrift erfolgt grundsätzlich nach den Regeln der IPA (Association Phonetique Internationale).
Тлумачэнне чытання некаторых літар і спалучэнняў літар нямецкай мовы
Leseregeln
Літара
Гук
Прыклад
ä
Е
Männer
е:
Bär
äu
эТ
Häuser
ее
е:
Meer
еі
аТ
Eis
eu
эТ
Leute
іе
і:
Miene
00
о:
Moos
Ö
ое
Löffel
0:
Möwe
Ü
Y
Fullen
у:
Fühlen
У
У
Lyrik
с
k
Cafe
ts
Cito
ch
X
ach
Q
ich
chs
ks
Wachsen
ck
k
Ecke
Літара
Гук
Прыклад
dt
t
Stadt
Pf
Pf
Pferd
ph
f
Philosoph
qu
kv
Quelle
s
s
was
z
Singen
SS
s
Essen
ß
s
Fuß
sch
I
Schön
sp
Jp
Spielen
sp
Knospe
st
1t
Stehen
st
Ast
th
t
Theater
ti
tsT
Nation
tz
ts
Satz
V
f
Vater
V
Vase
Транскрыпцыйныя знакі і іх вымаўленне Umschriftzeichen und ihre Aussprache
[a:] вымаўляецца як беларускае «а», але больш напружана і пра- цягла.
[а] вымаўляецца як беларускае «а», толькі коратка.
[е:] вымаўляеца працяжна, закрыта, крыху падобна да беларус- кага «э» у слове «дзеці».
[е:] вымаўляецца як беларускае «э», толькі больш працягла.
[£] адпавядае прыкладна беларускаму «э» у слове «гэты», вы- маўляецца аднак больш коратка.
[Э] кароткі нснапружаны гук, які стаіць звычайна ў ненаціскных складах (пры напісанні «е»), вымаўляецца падобна да нена- ціскнога «ы».
[І:] вымаўляецца як беларускае «і», толькі працягла і напружа- на.
[і] вымаўляецца як «і», толькі коратка і адкрыта (пасля зыч- ных - бліжэй да націскнога «ы»),
[I] нескладовае «і», вымаўляецца блізка да «й», але менш на- пружана.
[о:] вымаўляецца як беларускае «о», але больш напружана, пра- цягла, з моцна выпучанымі губамі.
[D] гук болып выразны і адкрыты чым беларускае «о».
[u:] вымаўляецца як беларускае «у», толькі больш напружана і працягла.
[U] вымаўляецца карацей, чым беларускае «у».
[у:] пастава языка як пры беларускім «і», агубы выпучваюцца наперад.
[ў] папярэдні гук, вымаўлены без утварэння асобнага складу. [Y] вымаўляецца як нямецкае [у:], толькі адкрыта і коратка.
[0:] пры вымаўленні губы выпучваюцца як пры [0], апастава
языка як пры [е:].
[ое] вымаўляеццца як нямецкае [0:], толькі коратка і адкрыта.
[а:] [ö:] [5] [ё:]
• вымаўляюпца як адпаведныя галосныя, але ў нос.
[j] прыкладна адпавядае беларускаму «й», але вымаўляецца
больш напружана.
[[] вымаўляецца як беларускае напружанае «ш». [Z] вымаўляецца як «з», толькі не вельмі гучна. [tf] вымаўляецца прыкладна як беларускае «ч».
[ts] вымаўляецца прыкладна як беларускае «ц».
[ □ ] вымаўляецца як насавое «н».
[<;] гук падобны да беларускага мяккага «х'».
[5] вымаўляецца як беларускае «ж».
[d$] вымаўляецца прыкладна як беларускае «дж».
[X] вымаўляецца як беларускае «х».
[W] вымаўляецца як беларускае «ў».
[е] вымаўляецца як англійскае міжзубнае глухое «th».
[aT] дыфтонг, вымаўляецца прыкладна як беларускае «ай». [au] дыфтонг, вымаўляецца прыкладна як беларускае «аў». [эТ] дыфтонг, вымаўляецца прыкладна як беларускае «ой».
Standardaussprache der belarussischen Buchstaben
Buchstabe
Aussprache
Beispiele
Aa
[a],
[э] - unbetont
грак салома
Б6
[b],
[p] - am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes,
[b'] - vor e, ё, i, ю, я
багна граб
белы
Bb
M, [v’] - vor e, ё, i, ю, я
выйсце запавет
Гг
M,
[y’] - vor e, ё, i, ю, я
[x] - am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes;
[g] - in den Wörtern ганак, гонта, гузік, мазгі, розгі, рэзгіны und einigen anderen
горад гектар
рог
Дд
[d],
[t] - am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes
мадэль кадка
Дж дж
[d3],
[tf] - am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes
джала
дождж
Дз дз
[dz],
[dz'] - vor e, ё, i, ю, я, ь sowie vor 6 [b’],B[v'], Л [І’],м[т’],н[п’]
[ts] - am Silbenende (vor einem unpa- latalisierten stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes,
[ts'] - am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten)
sowie am Ende des Wortes vor ь
дзындра дзякуй
ксёндз
Жмудзь
Ее
[e],
[i] - unbetont
[je] am Wortanfang oder nach einem Vokal, oder nach dem Apostroph
лес
пераход елка, п’еса
Ёё
[o],
[j o] - am Wortanfang oder nach einem Vokal, oder nach dem Apostroph
сёмы ёд
Жж
[3],
[f] - am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes
сенажаць спражка
Зз
[z],
[z'] - vor e, ё, i, ю, я, ь sowie vor 6 [Ь’], в [v’], дз [dz’], з [z’], л [Г], м [m’],H[n’]
[s] am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes,
[S ’] - am Silbenende (vor einem stimmlosen Konsonanten) sowie am Ende des Wortes vor ь
захад возера, рыззё
гразка
мазь
Іі
[i],
[ji] - am Wortanfang oder nach dem Apostroph
Buchstabe
Aussprache
Beispiele
Йй
ш
М0Й
Кк
[k],
[к’] - vor е, ё, і, ю, я.
[g] - am Silbenende sowie am Ende des Wortes vor б, r. д, дж, дз, з, ж
акула кішэнь
вакзал
Лл
К,
[І']~ vor е, ё, і, ю, я, ь
ламаць
паркаль
Мм
[m ’] - vor е, ё, і, ю, я
смалец
прадмет
Нн
[П],
[П ’] - vor е, ё, і, ю, я, ь sowie vor дз [dz’], з [z’], н [п’], с [s1], ц [ts’]
нораў паніка, на верандзе
Оо
[o]
апостраф
Пп
[PL
[р'] vor е, ё, і, ю, я,
[b] - vor г, д, з, ж
малпа пісьменнік
поп-група
Рр
[r] (Zungenlaut)
трактар
Сс
[s],
[s’] - vor e, ё, i, ю, h, ь sowie vor в [v’]5 л [І’], м [m’], н [п’], п [р’], с [S1], ф [f’], u [ts’] sowie
am Ende des Wortes vor ь
[Z] - vor 6, 1, д, дж, дз, 3, Ж
[z’] - vor 6 [b’]
сумка сіні, свет
час даезду
Тт
[t],
[d] - vor 6, 1, Д, ДЖ, ДЗ, 3, Ж
патушыць футбол
Уу
M
вуха
Ўў
[w]
коўзацца
Фф
m,
[f1] - vor e, ё, i, io, я
факт рафінаваны
Хх
[X],
[x']-vore, ё, i, ю, я, [Y] - vor б, r, Д, ДЖ, ДЗ, 3, Ж
поспех хітры пах бульбы
Цц
[ts],
[ts’] - vor e, ё, i, ю, я, ь sowie vor в [v’], ц [ts'] sowie am Ende des Wortes vor ь;
[dz] - vor б, r, Д, ДЖ, ДЗ, 3, Ж
[dz'] - am Silbenende sowie am Ende des Wortes vor б [Ь’], з [z’]
нанэнка
цвісці
Лао Цзы палац ЗІЛа
Чч
[dj] am Silbenende sowie am Ende des Wortes vor б, i, д, з, ж
чараваць
наўзбоч дома
Шш
[5] - vor б, г, д, дж, дз, з, ж
шышка
кулеш да стала
Ыы
П,
[э] unbetont
трыста
трыванне
Ээ
Ю,
[э] - unbetont
рэха
экватар
Юю
м.
[ju] am Wortanfang oder nach einem Vokal, oder nach dem Apostroph
сюды юхт
Яя
[a],
[ja] am Wortanfang oder nach einem Vokal, oder nach dem Apostroph
пячора явар
Anmerkung: Das Zeichen [’] bedeutet die Palatalisierung des entsprechenden Konsonanten.
КНІГІ ОНЛАЙН
