Беларуская мова
Дапам. для вучняў ст. кл
Выдавец: Народная асвета
Памер: 336с.
Мінск 1995
Складаны сказ з рознымі відамі сувязі; у яго ўваходзяць тры простыя сказы (назваць), звязаныя бяззлучнікавай сувяззю (другі з першым) і злучнікавай, падпарадкавальнай (трэці з другім звязваецца злучальным словам — прыслоўем — дзе); сказ складаецца з дзвюх структурных частак: першая частка Грызе ўсіх нас нецярплівасць — просты сказ, другая хутчэй бы той чаканы век, дзе б жыў, рабіў і быў шчаслівы сумленны кожны. чалавек — складаназалежны сказ, у якім галоўны сказ — хутчэй бы той чаканы век, даданы азначальны — дзе б жыў, рабіў і быў шчаслівы сумленны кожны чалавек. Абедзве структурныя часткі афармляюцца як бяззлучнікавы сказ; двукроп’е ставіцца, таму што другая частка раскрывае значэнне першай.
Схема сказа:
[...], (дзе...)
УМОЎНЫЯ СКАРАЧЭННІ
A. А-
А. Адамовіч
.‘1. В -
А. Вольскі
4. Ж
— А. Жук
.4. 3-
А. Зарыцкі
А К-
А. Куляшоў
.4. Кл.
— А. Клышка
А. Л -
А. Лойка
Ал.—
А. Александровіч
.4. П -
А. Пысін
.4. С.-
А. Савіцкі
Асіп-
А. Асіпенка
Астр,-
А. Астрэйка
Аўр,—
М. Аўрамчык
А. Ч-
А. Чарнышзвіч
Б — Я
. Брыль
Багд,-
AV Багдановіч
Бач.—
А. Бачы.іа
Б.-З —
Д. Бічэль-Загнеіава
Бр.— 1
П. Броўка
Бі/р. —
Г. Бураўкін
БяЛ —
3. Бядуля
Бя.і.—
А. Бялевіч
В,В
. Вітка
В. Ад.
— В. Ада.мчык
Вас.—
А. Васілевіч
В Б-
В. Быкаў
В. В-
В. Вольскі
В. 3 -
В. Зуёнак
В К-
В. Карамазаў
Вял.—
А. Вя.іюгін
Вярц.-
А. Вярцінскі
Гал —
П. Галавач
Г Д.-
Г. Далідовіч
Г ен.—
Л. Геніюш
Гіл.—
Н. Гілевіч
Гл.— П. Глебка
Грах. —
С. Грахоўскі
Грач. -
А. Грачанікаў
Дам,—
У. Дамашэвіч
Е. Л,-
Е. Лось
Зв,— /
і. Звонак
1. Г —
1. Гурскі
/. М,—
I. Мележ
/ Н —
1. Навуменка
к.в.
Каваль
Калесн
.— У. Калеснік
Кара тк
— У. Караткевіч
К. Б-
К. Буйло
Кір.—
К. Кірэенка
Кр. 1'
. Крапіва
Краўч.
— У. Краўчанка
Кс,—
Я. Колас
Кул.—
А. Кулакоўскі
Куп.—
Я. Купала
к. Ч-
К. Чорны
Л. 4,-
Л Арабей
Л. Д.— Л. Дайнека
Луж.— М. Лужанін
Лупс.— М. Лупсякоў
Лыньк.— М. Лынькоў
М. .4.— М. Арочка
Мак.— А. Макаёнак
Маш.— М. Машара
М. Г.— М. Гарэцкі
W. 3.— М. Зарэцкі
М. К — М. Калачынскі
•М. Л.— AV Лобан
М. С.— М. Сяднёў
М. Т.~ м. Танк
М. Ч.— М. Чарот
Н.— I. Новікаў
В. А.— Н Арсеннева
Нар. тв.— народная
часць
Hen.— Я. Непачаловіч
П.— П. Пестрак
Пальч.— А. Пальчэўскі
Панч.— П. Панчанка
Пасл.— М. Паслядовіч
П. К.— П. Кавалёў
Пр.— П. Прыходзька
Прык.— прыказка
Пташн.— 1. Пташнікаў
Р.— А. Русак
Р. Б — Р. Барадулін
Р. М.— Р. Мурашка
Р. Н.— Р. Няхай
Р. Ш.— Р Шкраба
С .4-— С. Александровіч
Саб.— Р. Сабаленка
Сам.— Э. Самуйлёнак
Сач.— Б. Сачанка
Св.— Ю. Свірка
С. 3.— С. Законнікаў
Сіп.— Я. Сіпакоу
Скр.— Я. Скрыган
С Ш.— С. Шушкевіч
Тр П. Трус
У. Д.— У. Дубоўка
У. К.— У. Корбан
У Н.— У. Някляеў
Хадк. — Т. Хадкевіч
As.— AV Хведаровіч
Хо.чч.— В. Хомчанка
U — Цётка
Д. Г.— Ц. Гартны
Чыгр,1. Чыгрынаў
Шам.— 1. Ша.мякін
Ф. Б.— Ф. Багхшэвіч
Я. М— Я. Маўр
Як.~ А. Якімовіч
Ян.— Я. Янішчыц
Янк.— Ф. Янкоўскі
Я. П — Я. Пхшча
гвор-
3 M F. С Т
Слова да вучняў 3
Агульныя звесткі аб мове 5
Лексікалогія і фразеалогія 20
Фанетыка. Арфаэпія. Графіка. ІІравапіс 66
Склад елова. Словаўтварэнне 94
Марфалогія 101
Назоўнік ............. 102
Прыметнік 121
Лічэбнік 130
Займеннік 135
Дзеяслоў 141
Прыслоўе . . 168
Прыназоўнік 177
Злучнік 183
Часціцы 186
Выклічнік 192
Сінтаксіс 196
Словазлучэнне Сказ 201
Просты сказ 205
Складаны сказ 265
Складаназлучаныя сказы 268
Складаназалежныя сказы 272
Бяззлучнікавыя складаныя сказы 295
Складаныя формы звязнай мовы 303
Спосабы перадачы чужой мовы 310
Пунктуацыя 319
Віды і парадак моўнага разбору . 323
Умоўныя скарачэнні 335
Вучэбнае выданне
Кавалёва Марыя Цімафееўна
БЕЛАРУСКАЯ МОВА
Дапаможнік для вучняў старэйшых класаў
Загадчык рэдакныі A. А. Дзераш. Рэдактары .7. В. Цікунова, В. М. Захарэвіч. Вокладка мастака С. К. Саннікавай. Мастацкі рэдактар ,7. У. Паўленка. Тэхнічны рэдактар А. У. Івашка. Карэктары Т. М. Вядзернікава. 3. .М. Грышэлі, Р. С. Ахрэмчык.
Здадзена ў набор 16.01.95. Падпісана ў друк 20.03.95. Фармат 84X108'/^. Папера друк. №2. Гарнітура літаратурная. Афсетны друк. Умоўн. друк. арк. 17,64+0,21 форз. Умоўн. фарба-адбіт. 18,48.
Ул.-выд. арк. 17,61+0.27 форз. Гыраж 144 000 экз. Заказ 88.
Выдавецтва «Народная асвета» Міністэрства культуры і друку Рэспублікі Беларусь. Ліцэнзія ЛВ № 4. 220600, Мінск,
праспект Машэрава, II.
Друкарня выдавецтва «Беларускі Дом друку». 220043, Мінск, праспект Ф. Скарыны, 79.
С. М. Грабчыкаў
БЕЛАРУСКА' РУСКІ СЛОЎНІК
М. К. КЛЫШКА
СЛОЎНІК
СІНОНІМАЎ і БЛІЗКАЗНАЧНЫХ СЛОЎ
шмш
Bfr ЕІ«ШЙ
СЛОЎНІК лінгвістычных ТЭРМІНАУ
■UOMU АН^БССР М. В Нірылы
I доаітара фйалагНмыа яавук.
■■рафкара П X. СчяЧ»0
ТАУМАЧААЬНЫ САОЎНІК БЕААРУСКАЙ МОВЫ
У ПЯЦ! ТАМАХ
ЛКЛДЭМІЯ НЛВУК 6ССР ІНСТЬПУТ ЯОВА1НЛГСПЛ ІНЯ ЯКУЬЛ КІЧЛСЛ
СЛОЎНІК БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ
ЛРФАГРЛФІЯ АРФАЭПІЯ АКЦЭН-ПАЦЫЯ СДОВАЗМЯНЕННЕ
акал»<«а АН ПХР
М П.Лобан М.Р. Суднік
Арфаграфічны СПОЎНІК
nuaaau ааштайа uaaaua ж«ажл»аадмі
АКЛДЭШЯ МЛВУК мя а»
БЕЛАРУСКА РУСКІ
СЛОЎНІК
1
СІОВАРЬ
ББЛОРУССКАГО НАРБЧІЯ.
ВЕЛАРУСКАЯ САВЕЦКАЯ ЭНЦЫІСШІЕДЫЯ
TOV I А А*«НЛ
ктм Вямруеяія Capaf ў А»т«а
A. М БАРДОВІЧ, Л М ШАКУН
ІАУМАЧМЬНЫ
СЛОУНІК
БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ
6*1
ЖІІшІМнГ^ СЛОЎНІК
▼
КОЎНА .• . v 1924.
Оруйма A. but, Коўш, вуа Ож»шіо 5 Тм. 970.
Янкоўскі
ДЫ.ЯАЕКТНЫ
СЛОЎН і к
ВЫДАВЕйТОА АН БССР
МІНСК І96<’
МАРФЕМНЫ слоўнік БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ
М БАЙКОЎ I С. НЕКРАШЭВІЧ
лкмлл*
БЕЛАРУСКА-РАСІЙСКІ
ФРАЗЕАЛАГІЗМЫ
МН«М аНАЯ>КЛ I ГАХНІКАа I'M
в.п. РАГОЙША о ПАЭТЫЧНЫ САОЎНІК
Выданнс другое, діпрацавінае ідапоўненае
СЛОУНІК
Н.ЕГаУрош
Слоўнік эпітэтаў беларускай мовы
ІЬл рмлшіыкй йрпфітлрл ♦. М. Янаоўоага
■ НАРОДНАЯ АСМТА*
ft
j=
5 00
§ m: 00 >
A • J