Беларуская традыцыйная музычная спадчына
Алег Аляхновіч
Выдавец: Беларусь
Памер: 382с.
Мінск 2000
9-10-ы такты. Пары, рухаючыся па ходу гадзіннікавай стрэлкі, выконваюць pyx № 1, пачынаючы з правай нагі.
11-12-ы такты. Пары, рухаючыся спінай супраць ходу гадзіннікавай стрэлкі, выконваюць pyx № 1, пачынаючы з левай нагі. У канцы 12-га такта выканаўцы ў парах разварочваюцца тварам у твар. Рукі апускаюць уздоўж корпуса.
13-14-ы такты. Пары на месцы выконваюць рух № 3, пачынаючы з правай нагі.
15-16-ы такты. Пары на месцы выконваюць рух № 4, пачынаючы з правай нагі.
Апісанне рухаў
Прыстаўны крок (pyx № 1)
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног.
«Раз» — крок уперад правай нагой, левая нага застаецца ззаду на падушачцы ступні.
«Два» — паўза.
«Тры» — паставіць левую нагу да правай у 6-ую пазіцыю.
На наступны такт крок пачынаецца з правай нагі.
Прыстаўны крок з разваротам на 180° (рух № 2)
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча: цяжар корпуса ў выканаўцаў перанесены на правую нагу, левая нага ззаду на падушачцы стугіні.
«Раз» — адначасова з разваротам корпуса на 180° управа зрабіць крок левай нагой назад, правая нага застаецца спераду на падушачцы ступні.
«Два» — паставіць правую нагу да левай у 6-ую пазіцыю.
Бакавы крок з ударам усёй ступнёй па 2-ой паралельнай пазіцыі
(рух № 3)
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног.
«Раз» — крок убок управа з ударам усёй ступнёй правай нагі па 2-ой паралельнай пазіцыі, левая нага застаецца на месцы на падушачцы ступні.
«Два» — удар шчыкалаткай левай нагі аб шчыкалатку правай.
«Тры» — удар усёй ступнёй левай нагі па 2-ой паралельнай пазіцыі, правая нага з крыху прыгнутым каленам застаецца на месцы на падушачцы ступні.
На наступны такт удар усёй ступнёй правай нагі пачынаецца з 2-ой пазіцыі.
Крокі ў павароце на 360° управа з ударам усёй ступнёй
па 6-ай пазіцыі (рух № 4)
Выконваецца на два такты музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног.
1-ы такт. «Раз» — крок управа з ударам усёй ступнёй правай нагі, левая нага застаецца на месцы на падушачцы ступні.
«Два» — разварот на правай назе на 180° управа, удар усёй ступнёй левай нагі па 6-ай пазіцыі, адначасова правую нагу падняць да шчыкалаткі левай нагі.
«Тры» — удар усёй ступнёй правай нагі побач з левай, адначасова левую нагу падняць да шчыкалаткі правай нагі.
2-і такт. «Раз» — адначасова з разваротам корпуса на 180° управа пераскочыць на ўсю ступню левай нагі, правую нагу падняць да шчыкалаткі левай нагі.
«Два» — удар усёй ступнёй правай нагі па 6-ай пазіцыі.
«Тры» — паўза.
КАЗАЧОК
АПІСАННЕ ТАНЦА
Запіс Г. Каляды
Танец носіць імправізацыйны характар. Прымае ўдзел розная колькасць выканаўцаў, якія размяшчаюцца на танцавальнай пляцоўцы ў любым парадку.
Дзяўчаты часцей за ўсё становяцца перад хлопцамі, пераступаючы дробнымі крокамі. Адначасова хлопцы выконваюць «прысядку» па 1-ай і 6-ай пазіцыях. Часам, каб паказаць спрыт перад хлопцамі, дзяўчаты выконваюць таксама «прысядку».
Асноўныя элементы танца: дробныя крокі, «прысядкі», па-дэбаск.
Музычны памер 2/4, тэмп хуткі.
Існуе шматлікая колькасць прыпевак да танца, напрыклад:
Я прыродны казачок, Маю скрыпку і смычок.
Танец распаўсюджаны ў мностве варыянтаў па ўсёй Беларусі.
Апісанне рухаў
Трайны дробны крок па 6-ай пазіцыі
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног. Рукі на таліі. Пальцы сціснуты ў кулак.
«Раз» — тупнуць усёй ступнёй правай нагі па 6-ай пазіцыі, адначасова левая нага падымаецца да нічыкалаткі правай нагі. Калені крыху прыгнутыя.
«I» — тупнуць усёй ступнёй левай нагі па 6-ай пазіцыі, адначасова правую нагу падняць да шчыкалаткі левай нагі. Калені крыху прыгнутыя.
«Два» — паўтараць рух на лік «раз».
«I» — паўза.
На наступны такт дробны крок пачынаецца з левай нагі.
Двайны дробны крок па 6-ай пазіцыі
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча, як і ў папярэднім руху.
«Раз-і» — тупнуць усёй ступнёй правай нагі па 6-ай пазіцыі, адначасова левую нагу падняць да шчыкалаткі правай нагі. Калені крыху прыгнутыя.
«Два-і» — паўтарыць рух на лік «раз-і» з левай нагі.
Паслядоўнасць выканання дробных крокаў залежыць ад выканаўцы. Яны могуць камбінавацца з іншымі рухамі танца.
«Прысядка» па 6-ай пазіцыі
Выконваецца на паўтакта музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног, рукі на таліі.
«Раз» — глыбокае прысяданне па 6-ай пазіцыі.
«I» — у глыбокім прысяданні крыху падскочыць на падушачцы левай нагі, адначасова сагнутую ў калене правую нагу вынесці ўперад.
На лік «два-і» паўтараецца глыбокае прысяданне па 6-ай пазіцыі з другой нагі.
«Прысядка» па 1-ай пазіцыі
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча: 1-ая пазіцыя ног. Рукі на таліі.
«Раз-і» — глыбокае прысяданне па 1-ай пазіцыі.
«Два-і» — у глыбокім прысяданні крыху падскочыць на падушачцы левай нагі, адначасова прамая правая нага выносіцца ўбок управа на 45°.
На наступны такт паўтараецца глыбокае прысяданне па 1-ай пазіцыі з другой нагі.
Па-дэ-баск
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча: 3-яя пазіцыя ног. Рукі на таліі.
«Затакт-і» — падняцца на паўпальцы левай нагі, адначасова прамую правую нагу вынесці ўперад на 25°.
«Раз» — абвесці па паветры паўкруг правай нагой управа і апусціцца на ўсю яе ступню. Левую нагу падняць да шчыкалаткі правай нагі. Адначасова корпус развярнуць управа на 45°.
«I» — пераступіць на ўсю ступню левай нагі, адначасова правую нагу падняць да шчыкалаткі левай нагі.
«Два» — пераступіць на ўсю ступню правай нагі па 3-яй пазіцыі. Левая нага застаецца на месцы.
На «затакт» рух пачынаецца з другой нагі з разваротам корпуса на 90° улева.
ВЕНГЕРКА
Музычны памер 2/4, тэмп умерана хуткі.
Гарадскі бытавы танец, распаўсюджаны па ўсёй тэрыторыі Беларусі. У сваіх вытоках танец венгерскага паходжання. Трапіўшы ў
канцы XIX ст. на тэрыторыю Беларусі, распаўсюдзіўся сярод гарадскіх жыхароў, а некалькі пазней пашырыўся і ў вёсцы, дзе зазнаў прыкметны ўплыў нацыянальнай харэаграфіі. Разнастайныя крокі, прысяды, прытупы цесна перапляліся ў беларускім танцы з элементамі венгерскай харэаграфіі — крокамі з падскокамі на адной назе, венгерскім ключом.
АПІСАННЕ ТАНЦА
Запіс Г. Каляды
У танцы адна фігура, якая паўтараецца некалькі разоў запар. Прымае ўдзел любая колькасць пар. Асноўны малюнак — круг.
Зыходнае становішча: пары становяцца ў круг тварам супраць ходу гадзіннікавай стрэлкі. Рукі ў пары злучаны спераду накрыж. Ногі ў 6-ай пазіцыі.
1-ы такт. Пары, рухаючыся супраць ходу гадзіннікавай стрэлкі, выконваюць pyx № 1, пачынаючы з правай нагі.
2-і такт. Пары, выконваючы на месцы рух № 2, становяцца тварам у твар.
З-і—4-ы такты. Пары, рухаючыся па ходу гадзіннікавай стрэлкі, пачынаючы з левай нагі, паўтараюць рухі 1—2-га тактаў.
5-ы такт. Пары на месцы выконваюць рух № 3.
6-ы такт. Пары на месцы паўтараюць рухі 2-га такта.
7-ы такт. Пары на месцы выконваюць pyx № 1, пачынаючы з правай нагі і паварочваючыся на 360° управа.
8-ы такт. Пары паўтараюць рухі 2-га такта.
Апісанне рухаў
Падскокі (pyx № 1)
Выконваецца на паўтакта музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног.
«Раз» — крок правай нагой уперад, левая нага застаецца на месцы на падушачны ступні.
«I» — падскочыць на правай назе, адначасова левую нагу падвесці да шчыкалаткі правай нагі. Калені крыху прыгнутыя. На наступныя паўтакта крок пачынаецца з левай нагі.
«Ключ» (рух № 2)
Выконваецца на адзін такт музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног.
«Раз» — паставіць правую нагу на насок побач з наском левай нагі.
«I» — паставінь правую нагу на ўсю ступню побач з левай нагой, наскі злучаныя, пяткі разведзены ўбок. Адначасова прысесці на дзвюх нагах, калені злучыць.
«Два» — пяткі ног звесці ў 6-ую пазіцыю, адначасова энергічна выпрастаць ногі.
«I» — паўза.
«Прысяд» (pyx № 3)
Выконваецца на паўтакта музыкі.
Зыходнае становішча: 6-ая пазіцыя ног.
«Раз» — слізготны крок ступнямі ног: правай — на маленькае прысяданне ўперад, прамой левай — назад.
«I» — шоргатны слізготны крок ступнямі ног на паўпальцы ў 6-ую пазіцыю.
На наступныя паўтакта крок пачынаецца з левай нагі ўперад.
OX, I СЕЯЛА УЛЬЯНІЦА ЛЯНОК
(карагод)
Апрацоўка А. Аляхновіча
АПІСАННЕ КАРАГОДА
Запіс Г. Каляды
Музычны памер 2/4, тэмп умерана хуткі.
Гульнявы карагод^аспаўсюджаны па ўсёй тэрыторыі Беларусі. Прымае ўдзел любая колькасць выканаўцаў, якія рухамі, блізкімі да рэальных працоўных працэсаў, адлюстроўваюць тэкст песні. Рухаючыся па крузе, удзельнікі паказваюць, як лён сеюць, полюць.
рвуць 1 г. д.
Ох, і сеяла Ульяніца лянок, Ох, і сеяла Іванаўна лянок, Ох, сэрна лянок, Мая радасць ты, лянок, Ўсё бялюсенькі кужалёк*.
Ох, палола Ульяніца лянок, Ох, палола Іванаўна лянок.
Ох, ірвала Ульяніца лянок, Ох, ірвала Іванаўна лянок.
А сарваўшы, у снапочкі ставіла, А сарваўшы, у снапочкі ставіла.
Ох, і слала Ульянійа лянок, Ох, і слала Іванаўна лянок.
Ох, і мяла Ульяніца лянок, Ох, і мяла Іванаўна лянок.
Ох, і прала Ульяніца лянок, Ох, і прала Іванаўна лянок.
Ох, і ткала Ульяніца лянок, Ох, і ткала Іванаўна лянок.
А саткаўшы, ды сарочак нашыла, А саткаўшы, да бялёвых нашыла.
ж
* Прыпеў
«Ох, сэрца лянок...» паўтараецца пасля кожнай страфы.
333
КРАКАВЯК
Музычны памер 2/4, тэмп умерана хуткі.
Народны танец польскага паходжання, распаўсюджаны па ўсёй тэрыторыі Беларусі. Захаваў элементы польскага народнага танца (па-дэ-баск, «галубец»), але зазнаў прыкметны ўплыў беларускай народнай харэаграфіі. Пераважнымі рухамі, якія складаюць яго блокавую структуру, сталі простыя, прыстаўныя, з прытупамі крокі, павароты дзяўчыны пад рукой у хлопца, кручэнні парамі вальсам або полькай на завяршэнне танца.
АПІСАННЕ ТАНЦА
Запіс Г. Каляды
1
У танцы дзве фігуры, якія паўтараюцца некалькі разоў запар. Асноўны малюнак — круг. Прымае ўдзел любая колькасць пар.
Зыходнае становішча: пары становяцца ў круг тварам супраць ходу гадзіннікавай стрэлкі. Пастава рук у пары: сагнутыя ў лакцях правая рука юнака і левая рука дзяўчыны злучаны на ўзроўні плячэй. Вольныя рукі апушчаны ўздоўж корпуса, ногі ў 6-ай пазіцыі.
1 -ая фігура
1-8-ы такты. Пары, рухаючыся супраць ходу гадзіннікавай стрэлкі, выконваюць pyx № 1. У канцы 8-га такта выканаўцы ў парах становяцца тварам у твар. Рукі, сагнутыя ў лакцях, злучаны на ўзроўні грудзей.
КНІГІ ОНЛАЙН
