КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Pieces of traditional wytsinanka, according to compositional peculiarities, as well as production techniques, can be divided into three groups. Pieces with axes of symmetry crossed in the center, that can be called centric or rosettelike, belong to the first group. A wytsinanka looks like an open-worked composition, arranged in either a square, or a round, or a polygon with a drawing that channels from the center of a piece like a fan. This way folk artists cut flowers for the walls, antimacassars for the furniture. Today, people cut paper snowflakes for the winter holidays. Second group of wytsinanka can be defined through vertical axis of symmetry or looking-glass symmetry. Papercut design in a mirror-like fashion repeats itself on the left and on the right sides of the axis with traditional motifs in the shape of a tree of life, bouquets, flowers, and other designs widely used in weaving, embroidery, and painting. Third compositional variety consists of rapport wytsinanka. Long sheets or paper ribbons are folded accordion-like, so that the papercut design with many vertical axes of symmetry is reproduced horizontally. This way folk artists produced window-curtains, shelf-valences, framings for icons. This technique is applied by many older folk artists, who got acquainted with the living tradition of wytsinanka in everyday life long ago. However, all these kinds of papercut designs can be found in traditional folk arts of neighboring peoples. If we do not consider such popular, however amateur, phenomenon as paper snowflakes, which are used to decorate windows during winter holidays, wytsinanka, in its traditional form, disappeared from Belarusian folk culture after the first decade of the 20th century — so seemed forever. However, the rise of interest to the long-forgotten parts of our cultural heritage — which is common nowadays — retrieved from the abyss of time, upheaved to the new level, and integrated into the contemporary cultural trends many, almost extinct, kinds of folk art. Wytsinanka is the most illustrative example of this tendency — for the time being, it is one of the most popular kinds of contemporary folk art in Belarus. However, we cannot but admit that contemporary Belarusian wytsinanka is an ambiguous, multifaceted artistic phenomenon, all the aspects of which are impossible to define in general terms, as well as distinguish regional peculiarities. Individual style of an artist plays a far more important role, which is relevant for many other kinds of contemporary folk art as well, including the most traditional ones. It is even more pertinent for wytsinanka, which was forgotten for almost fifty years, and now is developing on a new level. Contemporary wytsinanka has to do with not just interior diacor, as it used to be in traditional lodgings, but is a self-sufficient art phenomenon with its own laws, objectives, style, and purpose. A wytsinanka cast in case of glass, in a sophisticated frame, similar to other easel art pieces, in context of a living room or an office, can hold the whole wall. It can illustrate a book, be a greeting card, an invitation card or even a three-dimensional design object. Thematic variety is also much richer, compared to traditional wytsinanka. Artists are inspired by traditional life, folklore, mythology, traditional customs, beliefs, and rituals. Art pieces can focus on small, nanve sketches of simple life, as it is in Stanislav Mulitsas art (Hrodna); or complex, carefully crafted polychrome compositions, based on traditional holidays and customs, as it is in Sviatlana Vials art (Brest); or original decorative graphic pieces with imagery of a hunt, as it is in Stanislau Malisheuckis art (Brest voblast);or kind-hearted dwellers of meadows and woods in the art pieces of Elena Shalima (Minsk); or solemn and magnificent gods of Elizaveta Chirvontseva (Minsk voblast); or sign-like floral motifs of Natalia Sukhaia (Minsk). Architectural heritage is also a very popular topic as well as cosmic imagery. Contemporary wytsinanka, looking up to easel art, demonstrates amazing capability to deal with every topic of even the highest civil purpose or the deepest philosophical implications. These peculiar features determine the character of the contemporary Belarusian wytsinanka in comparison to similar arts of the neighboring nations. Літаратура Бярнадская Н. Саракі па-магілёўску // Мастацтва. 2001. № 11. С. 40—41. Жабінская М.П. Выцінанка. Мн.: Полымя, 1996. Коваленко В.Н., Трампас А.В., Федорнстова Н.Л. Ажурные вырезкн нз бумагп. Вмтебск: РІзд-во У0 «ВГУ йм. П.М.Машерова», 2003. Проблемы мзученмя, сохраненмя м мспользованмя мскусства вырезкм. Матермалы международного сммпозпума. М.: ООО «ЦПВаспздаст», 2006. Сахута Я. Выцінанкі // Мастацтва Беларусі. 1988. № 12. С. 61—65. Сахута Я.М. Народнае мастацтва Беларусі. Мн.: БелЭн, 1997. Сахута Я. Ажурныя фантазіі // Мастацтва. 2001. № 2. С. 19—22. Сахута Я.М. Выцінанка — мастацтва сур'ёзнае // Мастацкая адукацыя і кулыура. 2004. № 2. С. 56—58. Соколова-Кубай Н.Н. Узоры пз бумагм: Белорусская вытмнанка. М.: Культура м траднцмя, 2006. Станкевмч М.Е. Украінські вптмнанкн. Кмів: Наукова думка, 1986. Суша Г. Ажурныя карункі выцінанкі // Творчасць. 2002. Вып. 2. С. 36—37. Чарвонцава Н. Мадэль гармоніі // Мастацтва. 2000. № 7. С. 52—53. Чарвонцава Н.Л. Выцінанка як з'ява духоўнай культуры беларусаў // Народнае мастацтва: мінулае і сучаснае: Матэрыялы Рэсп. навук.-творч. канф. (19—20 мая 1999 г.). Мн„ 2002. С. 79—83. BLachowski A. Polska wycinanka ludowa. Torun, 1986. Grabowski J. Wycinanka ludowa. Warszawa, 1955. Змест УВОДЗІНЫ 3 МАСТАЦТВА ПАПЯРОВЫХ ВЫРАЗАК: АД КГГАЯ ДА БЕЛАРУСІ 7 СУЧАСНАЯ БЕЛАРУСКАЯ ВЫЦІНАНКА 23 ВЯДУЧЫЯ МАЙСТРЫ ВЫЦІНАНКІ 51 БАБУРЫНА Вольга 53 БЯРНАДСКАЯ Наталля 61 ВЯЛЬ Святлана 69 ГАМАЮНАВА Наталля 77 ГАРАВАЯ Людміла 91 ДЗЕНІСЕВІЧ Вольга 99 ДУБІНКА Вячаслаў 107 КАЗАЧОНАК Людміла 119 ЛАБУНОВА Таццяна 127 МАЛЫШЭЎСКІ Юрый 139 МАРКАВЕЦ Таццяна 151 МУЛІЦА Станіслаў 163 САКАЛОВА-КУБАЙ Ніна 175 СУХАЯ Наталля 187 ТАЛЕРЧЫК Алеся 201 ХАРЛІНСКАЯ Вольга 213 ШАЛІМА Алена 217 Belarusian Wytsinanka / Пераклад І.Дз. Галяшэвіча 226 ЛІТАРАТУРА 228 Яўген Сахута — навуковец, даследчык дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва Беларусі, вядучы навуковы супрацоўнік Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Асноўны напрамак навуковай зацікаўленасці — тэорыя, гісторыя і сучасны стан беларускага народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва і традыцыйных мастацкіх рамёстваў. Аўтар манаграфій «Народная разьба па дрэву» (Мінск, 1978), «Беларуская народная кераміка» (Мінск, 1987), «Художественные ремесла м промыслы Белоруссмм» (Мінск, 1988, разам з В. Говарам), «Беларускае народнае мастацкае кавальства» (Мінск, 1990), «Беларускае народнае дэкаратыўна-прыкладное мастацтва» (1996), «Народнае мастацтва Беларусі» (Мінск, 1997), «Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва» (Мінск, 2005) і інш., шматлікіх публікацый у калектыўных працах, зборніках, энцыклапедычных выданнях, перыёдыцы. Доктар мастацтвазнаўства, прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь. Сахута, Я.М. С22 Беларуская выцінанка / Я.М. Сахута. — Мінск: Беларусь, 2008. — 230 с. : іл. ISBN 978-985-01-0804-3. У гісторыі нацыянальнай культуры ёсць нямала амаль забытых відаў народнай творчасці, якія апошнім часам выклікаюць усё большую цікаўнасць, што стымулюе іх адраджэнне і развіццё. У поўнай меры гэта тычыцца выцінанкі. Цяпер яна — неад'емны элемент разнастайных выставак, ёю займаюцца ў дзіцячых садках, школах, студыях, дамах рамёстваў. У прапануемай, багата ілюстраванай кнізе абагульнены і гісторыя, і сучасны стан, і мастацкія асаблівасці, і нацыянальныя адметнасці беларускай выцінанкі. Для шырокага кола чытачоў. УДК 745.542(476) ББК 85.125(4Бем) Навукова-папулярнае выданне Сахута Яўген Міхайлавіч БЕЛАРУСКАЯ ВЫЦІНАНКА ISBN 978-985-01-0806-7 9 7898 50 1 08067 Рэдактар В.П. Собалева Афармленнеі мастацкае рэдагаванне В.Г. Паўлаўца Тэхнічнае рэдагаванне і камп'ютэрная вёрстка Ж.М. Голікавай Карэктары Л.А. Адамовіч, Г.К. Піскунова, Л.К. Сямёнава Падпісана да друку 23.10.2008. Фармат 70^100 '/u. Папера афсетная. Гарнітура «Officina». Афсетны друк. Ум. друк. арк. 18,85. Ул.-выд. арк. 15,65. Тыраж 2000 экз. Зак. 725. Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Выдавецтва «Беларусь» Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь. ЛМ № 02330/0056828 ад 02.03.2004. Праспект Пераможцаў, 11, 220004, Мінск. Адкрытае акцыянернае таварыства «Чырвоная зорка». ЛП № 02330/0056698 ад 30.04.2004. 1-ы Загарадны зав., 3, 220073, Мінск.