Беларускае мастацкае шкло: XIX — пачатак XX ст
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 143с.
Мінск 1984
нернаму таварыству шклаварных і крышталёвых заводаў; працавала 250 рабочых, выраблена крышталёвага посуду, асвятляльных прыбораў і літога шкла на 354 105 руб. — Перечень фабрнк н заводов, с. 422; Документы п матерпалы..., т. 3, с. 33; Жаврпд М. Ф. Белорусское стекло, с. 54; Болбас М. Ф. Промышленность Белоруссян, с. 305.
20. Чэрвішчы (раней маёнтак Орды ў Пінскім п.). Шклозавод памешчыка Орды, пабудаваны пасля 14.2.1898 г., працавала 35 рабочых.— ЦДГА БССР, ф. 299, воп. 1, спр. 869, л. 26.
Акрамя таго, вытворчасць пікла існавала ў мясцовасцях, вакол якіх узніклі пасяленні з назвай «Гута» і вытворнымі ад яе:
21. В. Гута ў Ляснянскім с/с Баранавіцкага р-на.
Віцебская вобласць
31. В. Брачкі (да 1917 г. х. Віцебскай губ.). Гута, час заснавання не высветлены. У 1850 г. належала мяшчанам Гершу Зільберману і Горбаргу Махлі. Дзейнічала 1 печ, працавала 26 рабочых, выраблена аптэчнага посуду на 10 тыс. руб.— Орлов П. А. п Будагов С. Г. Указатель..., с. 348.
32. В. Бяседы Лепельскага р-на (раней маёнтак Бяседзь). Гута, упамінаецца ў 1810 г., працавала 15 рабочых. У 1814 г. належала памешчыку Петразоліну, дзейнічала 4 печы, працавала 14 вольнанаёмных майстроў, 4 прыгонныя.—Матэрыялы да гісторыі мануфактуры Беларусі..., т. 1, с. 90, 91; Журнал мануфактур п торговлн, 1831, № 9, с. 80. У 1855 г. гуту арандаваў купец Меер Левін, дзейнічала 1 печ, працавала 36 рабочых, выраблена на 7 тыс. руб. бутэлек і слоікаў.—Орлов П. А. н Будагов С. Г. Указатель..., с. 347—357. Закрыта ў 60-я гады XIX ст.— Болбас М. Ф. Развнтне промышленноетп в Белоруссші, с. 162.
33. Г. п. Варапаева Пастаўскага р-на. Шклозавод, узнік паміж 1908 і 1914 гг.— Жаврнд М. Ф. Белорусское стекло, с. 56.
34. Г. іі. Ветрына Полацкага р-на. Шклозавод, у 1896 г. належаў графіні Талстой. У 1900 г. працавала 73 рабочыя.— Жаврнд М. Ф. Белорусское стекло, с. 54.
35. Г. Віцебск. Фабрыка акуляраў I. М. Зэліча. Час узнікнення не вызначаны. У 1900 г. пранаваў 131 рабочы. — Документы н матерналы..., т. 3, с. 32.
36. В. Галбея Пастаўскага р-на. Гута, час узнікнення не высветлены. У 1908 г.
22. В. Гута ў Дамачаўскім п/с Брэсцкага р-на.
23. X. Гута да 1976 г. у Любашаўскім с/с Ганцавіцкага р-на.
24. В. Гута ў Нацкім с/с Ганцавіцкага р-на.
25. В. Гута ў Восаўскім с/с Драгічынскага р-на.
26. В. Гута ў Востраўскім с/с Ляхавіцкага р-на.
27. В. Гута ў Лысаўскім с/с Пружанскага р-на.
28. В. Гутава, ц. Гутаўскага с/с Драгічынскага р-на.
29. В. Гутка ў Рэчкаўскі.м с/с Івацэвіцкага р-на.
30. В. Гутовічы ў Чэрнінскім с/с Брэсцкага р-на.
належала таварыству ў складзе Когана, Ліберсона і Годэса. У 1910 г.— шклозавод, уваходзіў у склад варшаўскага сіндыката ліставога шкла «Верполь». Закрыты ў 1929—1933.— Наркевпч С. 14. Промышленность Западной Белорусснн..., с. 10, 13. Пасля 1939 г. адноўлена вытворчасць шкляных вырабаў. Вырабляюць і сёння кансервавую тару.— Гольбнн Я. А. Развптпе стекольной промышленностн Белорусской ССР за годы Советской властн.— Мн., 1958.
37. В. Гута Асічная (да 1917 г. вёска Віцебскай губ.). Гута, час заснавання не выеветлены. У 1830 г. належала памешчыку Каэтану Васількоўскаму (арандаваў купец Арон Білінскі), дзейнічала 1 печ, працавала 12 рабочых, выраблена аптэчнага посуду і посуду для піцця на 4 тыс. руб.— Орлов П. А. н Будагов С. Г. Указатель..., с. 348.
38. В. Гута Пастаўскага р-на. Гута, час заснавання не высветлены. У 1879 г. належала графу Станіславу Плятэр-Зіберту, працавала 17 рабочых, выраблена 200 тыс. бутэлек на 6,0 тыс. руб.— Указатель фабрпк п заводов..., с. 333. Цяпер працуе шклозавод «Гута».
39. В. Зялёнаўка Шумілінскага р-на (да 1872 г. х. Зяленіца). Гута, час заснавання не высветлены. У 1872 г. належала графу Тышкевічу, працавала 15 рабочых, выраблена 125 тыс. бутэлек на 4 тыс. руб.— Орлов П. А. іі Будагов С. Г. Указатель..., с. 348.
40. В. Ісакаўцы Браслаўскага р-на (pa-
ней Ісакаўка). Гута, час заснавання не высветлены. У 1880 г. належала купцу I стацці Арону Вайсбергу, дзейнічала 1 печ, працаваў 51 рабочы, выраблена аптэчнага і лямпавага шкла на 10 тыс. руб.— Орлов П. А. н Будагов С. Г. Указатель..., с. 347— 357.
41. X. Краснаселле Міёрскага р-на. Шклозавод, упамінаецца ў 1897 г., выраблялася аконнае шкло.— ЦДГА БССР, ф. 311, воп. 1, адз. 216, л. 14, 15.
42. В. Лапатнікі Сенненскага р-на (paHeft маёнтак Лапатка). Гута, час заснавання не высветлены. У 1862 г. належала купцу Міхалу Фёдаравічу Клатцо, працавала 38 рабочых, выраблена посуду на 40 тыс. руб.— Орлов П. А. н Будагов С. Г. Указатель..., с. 347—357. У 1890 г. працавала 58 рабочых, выраблена шкла на 40 тыс. руб.— Болбас М. Ф. Промышленность Белоруссян, с. 254.
43. В. Любанічы Талачынскага р-на (paHeft маёнтак Любовічы). Шклозавод, заснаваны ў 1897 г. У 1899 г. належаў Мендэлю і Пеўзнеру (упамінаецца ў сувязі з забастоўкай, якую праводзілі рабочыя завода 21 кастрычніка).— Жаврпд М. Ф. Белорусское стекло, с. 72. У 1899 г. працавала 28 рабочых.— Болбас М. Ф. Промышленность Белоруссіш, с. 255.
44. В. Нарцызава Талачынскага р-на (раней Нарцызаўка). Гута, час заснавання не высветлены. У 1868 г. належала памешчыцы Адэльфіне Вайцахоўскай. Дзейнічала 1 печ, працавала 27 рабочых, выраблена аптэчнага посуду і посуду для піцця на 2 тыс. руб — Орлов П. А. я Будагов С. Г. Указатель..., с. 347—357.
45. В. Новааляксандраўка Віцебскага р-на. Шклозавод, заснаваны ў 1881 г. У 1898 г. працавала 32 рабочыя.— Болбас М. Ф. Промышленность Белорусснн, с. 269.
46. П. Ноўка Віцебскага р-на. Шклозавод «Ноўка», заснаваны ў 1861 г.—Романовскнй Н. Т. Развнтне мануфактурной промышленностя в Белорусснн (вторая половнна XVIII — первая половпна XIX в.).-— Мн.. 1966, с. 312. У 1863—1864 гг. належаў купцу Густаву Лемке, у 1863 г. дзейнічала 1 печ, працавала 50 рабочых.—Орлов П. А. н Будагов С. Г. Указатель..., с. 347—357. У 1879 г. дзейнічала 1 печ на 6 гаршкоў, працавала 6 рабочых, выраблена 228 тыс. бутэлек на 6.3 тыс. руб.— Указатель фабрпк я заводов..., с. 333. У 1884 г. працавала 44 рабочыя, выраблена 2 млн.
лямпавага шкла, 10 тыс. шкляных каўпакоў да лямп і 20 тыс. лямп.— Указатель фабрнк п заводов Европейской Россяя.— СПб., 1887, с. 308. У 1896 г. належаў Міхаілу Фёдаравічу Клатцо, працавала 100 рабочых, выраблена лямпавых рэчаў на 70 тыс. руб.— Перечень фабрпк н заводов, с. 410. У 1900 г. належаў Л. I. Дэйбнеру, выраблена лямп і посуду на 75,8 тыс. руб., працавала 104 рабочыя. У 1910 г. належаў Галёркіну, працавала 285 рабочых, выраблена лямпавага шкла на 120 тыс. руб.— Документы п матерналы..., т. 3, с. 32, 61. У 1914 г. працавала 300 рабочых. Дзейнічалі паравая шліфавальня, механічнае сціранне фрыты, ванныя шклоплавільныя печы. Выраблялі крышталёвы посуд, аздоблены алмазнай гранню. Уваходзіў у лік трох буйнейшых шклозаводаў Беларусі. Працаваў і пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі,— Жавряд М. Ф. Белорусское стекло, с. 56, 57, 85.
47. В. Гіасмуркі (раней вёска Сенненскага п., цяпер не існуе). Шклозавод, час заснавання не высветлены. Упамінаецца ў 1833 г. У 1850 г. належаў памешчыку Вітольду Славінскаму, працавала 28 рабочых, выраблена 1000 скрынь ліставога шкла на 10 тыс. руб.— Орлов П. А. н Будагов С. Г. Указатель..., с. 349. У 1855 г. належаў Вікенцію Славінскаму.— Матэрыялы да гісторыі мануфактуры Беларусі ў часы распаду феадалізму.— Мн., 1935, т. 2, с. 86. У 1859 г. належаў Вітольду Вікенцьевічу Славінскаму, дзейнічала 2 печы, працавала 54 вольнанаёмныя майстры і 40 прыгонных, выраблена 1460 скрынь ліставога шкла. Ужывалі фабрычную сыравіну — соду і глаўбераву соль.Романовскпй Н. Т. Развнтне мануфактурной промышленностн в Белорусснн..., с. 305—306. У 1861 — 1874 гг. завод працаваў на фабрычнай шчолачнай сыравіне, вырабляў ліставое шкло. У 1861 г. працавала 74 рабочыя.— Болбас М. Ф. Развнтне промышленностя в Белоруссян, с. 163, 240; яго ж. Промышленность Белорусснн, с. 276. Матэрыялы да гісторыі мануфактуры Беларусі..., т. 2, с. 142; Жаврнд М. Ф. Белорусское стекло, с. 46, 47.
48. В. Равяцічы Талачынскага р-на. Шклозавод, час узнікнення невядомы. У 1910 г. належаў Н. I. Курчу, працавала 274 рабочыя, выраблена ліставога шкла і бутэлек на 226 856 руб.— Документы я матеряалы..., т. 3, с. 61.
49. В. Сабалёўка Шумілінскага р-на (спалена ням. фашыстамі, не адноўлена).
Гута, у 1850 г. належала памешчыцы Феліцыі Мікалаеўне Богуш (арандаваў купец Фрэнкель). Дзейнічала 1 печ, працавала 20 рабочых, выраблена аптэчнага посуду і посуду для піцця на 6 тыс. руб.— Орлов П. А. н Будагов С. Г. Указатель..., с. 348.
50. В. Сасновая Балярня (да 1917 г. вёска Віцебскай губ.). Гута, час заснавання не высветлены. У 1879 г. належала памешчыкам Сакалоўскаму і Ваўцахоўскаму, дзейнічала 1 печ, працавала 20 рабочых, выраблена 10 тыс. бутэлек і 650 скрынь ліставога шкла на 7 тыс. руб.— Орлов П. А. п Будагов С. Г. Указатель..., с. 348.
51. В. Серкавіцы Талачынскага р-на. Шклозавод, заснаваны ў 1897 г. У 1898 г. працавала 100 рабочых. Належаў A. М. Мерлісу. У 1909 г. ім валодалі бельгійскі інжынер Л. К. дэ Бэра і Н. I. Курчы. Упамінаецца ў 1916 г. Дзейнічаў і пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі.— Жаврнд М. Ф. Белорусское стекло, с. 54, 59, 75, 77; Болбас М. Ф. Промышленность Белорусснп, с. 290.
52. Г. п. Сураж Віцебскага р-на (раней з. г. Віцебскага п.). Шклозавод, заснаваны ў 1861 г. У 1896 г. працавала 69 рабочых, выраблена шкла на 60 тыс. руб.— Болбас М. Ф. Промышленность Белорусснн, с. 299.
53. Г. п. Талачыно. Шклозавод, час заснавання не высветлены. Упамінаецца ў 1854—1863, 1897 гг., належаў Славінскаму, працаваў на фабрычнай шчолачнай сыравіне.— Матэрыялы да гісторыі мануфактуры Беларусі..., т. 2, с. 82.
54. В. Труды Полацкага р-на. Шклозавод, узнік пасля 1908 г. У 1910—1914 гг. называўся шклозавод «Труды», належаў М. I. Мерлісу, працавала 390 рабочых. Дзейнічаў пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі.— Жаврпд М. Ф. Белорусское стекло, с. 56, 57.
55. В. Увалокі Шумілінскага р-на (раней маёнтак Ігуменскага п.). Шклозавод пры лесапільным заввдзе, упамінаецца ў
Гомельская
64. В. Асіпоўка (раней урочышча Рагачоўскага п„ цяпер не існуе). Шклозавод, час заснавання невядомы, у 1879 г. працавала 80 рабочых, выраблена 3 тыс. скрынь ліставога шкла на 55 тыс. руб.— Болбас М. Ф. Промышленность Белоруссіш, с. 272.
КНІГІ ОНЛАЙН
