КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Цар падумаў і кажа: — He, за адну свінку царства не адпішу. Есць у адным царстве, у адной старане, дзіва-кабыліца — з ноздраў яе полымя шугае, з вушэй дым валіць. Пасецца яна ў зялёных лугах, на шаўковых мурагах. I вартуюць яе дванаццаць коней з залатымі грывамі. Калі вы тую кабыліцу з коньмі зловіце і прыведзяце да мяне, тады адпішу вам царства. 1 Каліта — сумка для грошай. Памуляліся швагры — нічога не зробіш: трэба ехаць шукаць кабыліцу! Набралі яны яшчэ больш войска і паехалі. Жонка зноў прыстае да Івана: — Швагры твае вунь па кабыліцу паехалі, а ты дома сядзіш! Бацька ім усё царства адпіша, а мы як жыць будзем? — Э,— кажа Іван,— куды мне ехаць? Што ў мяне войска сваё, ці што? Пражывём як-небудзь і без царства! Мінула колькі часу, Іван зноў просіць жонку: — Схадзі да бацькі: ці не дасць ён мне яшчэ адной кабылкі? Паеду і я за шваграмі. — Што ты, дурань, вярзеш? Швагры, пэўна, ужо назад варочаюцца з кабыліцай, а ты толькі збіраешся. — А калі варочаюцца, дык і я з імі вярнуся. Бяда вялікая! — Мне брыдка перад бацькам,— кажа жонка,— зноў дарэмна кабылку страціш. Што я тады скажу яму? — Страчу дык страчу. Бацька твой праз гэта не збяднее. Пайшла яна да бацькі і выпрасіла яшчэ адну кабылку. Сеў Іван на кабылку, ад’ехаўся крыху ад горада ды пусціў яе ваўкам на спажыву. А сам крыкнуў-свіснуў, і сталі перад ім яго добрыя коні. Расказаў Іван коням пра дзіўную кабыліцу. — Дык гэта ж наша маці! — усклікнуў сівы конь.— I там цяпер не дванаццаць вартаўнікоў каля яе, а дзевяць, бо мы табе служым. Цяжкую задачу ты загадаў нам, гаспадар. Ды паспрабуем дапамагчы табе. Ідзі ты да свайго цесця і папрасі ў яго дзедаўскага бязмена. Вярнуўся Іван у харомы, выпрасіў у цара дзедаўскі бязмен на дванаццаць пудоў. Узяў яго ў рукі і махае, як трысцінкай. Цар дзівіцца: — Дурань, а дуж! Глядзі ты яго! Прыйшоў Іван зноў да сваіх коней. — Цяпер,— кажа сівы конь,— я сам паеду з табою. А ты глядзі, як сядзеш на кабыліцу, дык бі яе бязменам між вушэй. Датуль бі, пакуль яна не спыніцца. А я гэтым часам буду каля яе лятаць і прасіць: «Матухна, здавайся, бо мой гаспадар вельмі ж злосны: заб’е цябе бязменам...» Ну, так усё і сталася, як сівы конь сказаў. Злаўчыўся Іван, сеў на кабыліцу, а тая падняла яго пад самыя нябёсы... Насіла, насіла — не скідаецца Іван: сядзіць на спіне, як прырос, ды дванаццаціпудовым бязменам лупіць яе між вушэй. Стамілася кабыліца і кажа: — Трыццаць тры гады жыву, а ніхто яшчэ не ездзіў на мне! Хто ты такі? — Гэта, матухна, наш гаспадар,— адказвае за Івана сівы конь,— Здавайся, бо ён надта сярдзіты: заб’е цябе. — Ну, ціто ж,—уздыхнула кабыліца,— хадзіла я па волі, а цяпер давядзецца хадзіць пад няволяй. Чакай, Іван Іванавіч, перастань біць мяне. — Вось так бы даўно і сказала, a то мне рука забалела дубасіць цябе,— кажа Іван. Едзе Іван на кабыліцы назад у сваё царства, а за ёю дзевяць коней ідзе і дзесяты Іванаў сівы конь Едзе ён, аж бачыць: насустрач войска валіць, музыка іграе. «Гэта, напэўна, швагры мае»,— думае Іван. Пусціў ён свайго сівага каня ў зялёныя лугі, расклаў цяпельца, грэецца ды на жалейцы іграе. Убачылі швагры дымок. Пасылаюць слуг даведацца, хто там дыміць. Пайшлі слугі, усё разгледзелі, прыкурылі ад цяпельца і назад вярнуліся. — Ну, хто там? — пытаюцца швагры. — Ды гэта ж дурань наш кабыліцу вядзе, і каля яе дзевяць коней з залатьімі грывамі бегае. — Як дзевяць? Цесць жа казаў— дванаццаць! — He, толькі дзевяць. — To пойдзем самі паглядзім. Прыходзяць: — Здароў, швагер! — Здаровы былі! — Што, кабыліцу вядзеш? — Ага, там іх шмат пасецца. Я сабе толькі адну ўзяў і дзевяць коней у прыдачу. Швагры пераглянуліся, пакруцілі галовамі: — Годзе, швагрусь, табе смяяцца з нас! Гэта ж тая кабыліца, пра якую бацька казаў. — Ды не, не тая,— не здаецца Іван.— Ваша вам засталася. Я чужых не бяру. — Няхай сабе і так,— кажуць швагры,— але ты нам пераступі гэтую. Мы табе што хочаш дамо. I як пачалі прасіць — рады няма. Здаўся Іван і кажа: - Добра, бярыце, але адрэжце мне за яе па мезеным пальцы з правай рукі. Шкада было шваграм пальцаў, ды Іван цвёрда на сваім стаіць. Параіліся швагры між сабою. — Што ж,— кажуць,— дактары ў нас свае, лекі свае,— як бачыш усё загоіцца: адрэжам па пальцу! Вярнуўся Іван дадому, як і першы раз, ні з чым. - Скажы хоць, дзе ты бацькаву кабылку падзеў? — пытаецца жонка. — Як дзе? Здохла! Што ж ты думаеш: сам ехаў ды яшчэ бязменішча гэткі вёз... Праз колькі часу прыводзяць швагры тую кабыліцу. Рады, што і не 'выказаць: вядома, царства цяпер ім будзе! Тут ужо трэба цару паперу пісаць — царства зяцям перадаваць. — He,— кажа цар,— я перадумаў. He ўсё яшчэ вы зрабілі. Есць у адным царстве, у адной старане, за сінімі марамі, за высокімі гарамі леў. Сядзіць ён пры студні, дванаццаццю ланцугамі прыкуты. А яму, як дзень, так ноч, дванаццаць чалавек ваду са студні цягаюць; леў усю яе выпівае і ўсе хваробы і з народу і са скаціны ў сябе ўбірае. Калі вы гэтага льва дастанеце і прыведзяце ў наша царства,— тады ўсё ваша будзе! Падумалі швагры: «Можа, дурань і гэтага льва дастане, а мы як-небудзь у яго вымарачым». — Добра,— кажуць,— прывядзём ільва! Сабраліся і паехалі. А жонка напала на Івана: — I што ты, дурань, сабе думаеш? Ляжыш толькі ды на жалейцы іграеш. Бачыш, швагры вунь па льва паехалі. Бацька ім усё царства адпіша, а мы з табою жабраваць пойдзем! — Ах, любая жонка,— кажа Іван,— хіба ж людзі не жабруюць? Неяк будзем жыць і мы. Жонка на гэтым і супакоілася. Вось пражылі яны з мрсяц ці два. Іван зноў просіць жонку, каб ішла да бацькі па кабылку. — He,— кажа жонка,— цяпер ужо не пайду. Калі хочаш — выпраўляйся пехатою: усё роўна адзін з цябе толк! Іван спрачацца не стаў, развітаўся з жонкаю ды рушыў у дарогу. Выйшаў у чыстае поле, паклікаў сваіх коней. Сівы конь і кажа яму: — Цяпер ты паедзеш ча гнедым. Як пад’едзеш да сталіцы, каня пускай, а сам ідзі да студні і скажы, што ты адзін бярэшся льва паіць. А калі цар нойме цябе, дык не спі ў шапку. Вось табе малаток — ён любы ланцуг разаб’е. Ці доўга Івану — гадзіны за тры апынуўся ён каля студні. — Добры дзень, малайцы! — звярнуўся Іван да работнікаў, што ваду чэрпалі. — Добры дзень! — Цяжка вам тут працаваць? — Ой, цяжка! — Дык давайце я за вас адзін буду льва паіць. •— Што ты! — адказваюць работнікі.— Нас дванаццаць і то не спраўляемся. — Нічога, я спраўлюся. Далажыце вашаму цару. Пайшоў старшы работнік, далажыў цару. Цар зарадаваўся: аднаму менш плаціць трэба. — Пастаўце яго,— кажа цар,— на тры дні: справіцца адзін, тады і дамаўляцца будзем. Работнікі адышліся ад студні, а Іван ухапіўся за работу. I так у яго гладка пайшло, што лепш і не трэба. Старшы работнік пабег да цара. — Дзіва! — кажа.— Леў не паспявае ўсяе вады выпіць, што ён адзін падае. — Ну што ж,— кажа цар,— паглядзім яшчэ, як заўтра будзе. Уночы Іван кажа льву: — Ведаеш што: давай уцячом адгэтуль. У маім царстве табе лепш будзе. I так расхваліў ён сваё царства, што леў згадзіўся ўцякаць з ім. — Толькі,— кажа леў,—ты не адарвеш ланцугоў, якімі мяне да студні прыкавалі. — Нічога, адарву. Узяў Іван малаток, як стукнуў, дык і рассыпаўся адзін ланцуг. Дванаццаць разоў стукнуў—дванаццаць ланцугоў рассыпалася. Сеў тады Іван на льва і памчаўся ў сваё царства. Сустракае па дарозе швагроў. Убачылі тыя, што Іван на льву едзе, пачалі яго маліцьпрасіць: — Аддай нам гэтага льва... — Ого,— не згаджаецца Іван,— усё вам ды вам! Дайце ж і мне хоць каго прывесці да цесця. A то вунь жонка мяне лае: кажа, вы царства будзеце мець, а нам жабраваць давядзецца. — Мы табе, Іване, што хочаш дамо, аддай толькі нам ільва. I гэтак пачалі ўгаворваць, што Іван здаўся. — Добра,— кажа,— але цяпер я з вас даражэй вазьму: выражце мне па палосцы скуры са спіны... Швагры не сталі пярэчыць: «Дактары свае, лекі свае — залечым,— думаюць.— Затое цяпер ужо напэўна царства будзем мець. А тады і старога цара і дурня гэтага вытурым прэч!» Узяў Іван дзве палоскі скуры, скруціў у трубачку ды паклаў у сваю каліту. Потым, як ад’ехаліся швагры з ільвом вярсты дзве, паклікаў гнедага каня, сеў і гайда дамоў. Вярнуўся Іван дадому: Слугі царскія смяюцца з яго. — Вось,— кажуць,— за тры дні па льва пехатою схадзіў. I куды дурню за разумнымі пяцца! А жонка плача: — Што ты сабе думаеш? 3 цябе людзі смяюцца. — Няхай смяюцца: не ўсім жа плакаць! — Нябось, паплачаш, як бацька шваграм царства адпіша, а нам нічога не будзе. — Ат, навошта нам тое царства! Дасць які кавалак зямлі, і хопіць з нас. Жонка і супакоілася: не будзеш жа ўвесь час.плакаць! Слёз не хопіць. Прыводзяць швагры таго заморскага льва — з музыкай, з песнямі. 3 усяго царства пазбіраліся князі ды паны дзіва глядзець. А цар ад радасці такі баль наладзіў, што свет не бачыў. Тры дні і тры ночы балявалі. А як скончыўся баль, паклікаў цар зяцёў. Прыйшлі да яго зяці з жонкамі і меншая царская дачка. Толькі Іван не пайшоў. — А дзё ж твой дурань? — пытаецца цар у меншай дачкі.— Чаму ён не ідзе? Хоць бы паслухаў, як я царства дзяліць буду. Пайшла яна па мужа: — Іван, ідзі да бацькі, паслухай, як там і што. — А чаго мне хадзіць? — Пайдзі папрасі ў яго хоць кавалак зямлі. Пайшоў Іван у царскі пакой, стаў ля парога і стаіць. Цар кажа да старэйшых зяцёў: — Вось, зяці мае любыя, аддаю я вам усё сваё царства, а сам застаюся ў вас на ласкавым хлебе. — Дзякуем, татулька,— пакланіліся зяці. — А мне што даеш, бацька? — пытаецца Іван з парога. — Нічога табе не даю! На печы царства не зарабляюць. Іван паглядзеў на швагроў і кажа: — А яны што такога зрабілі, што ты ім царства аддаеш? — Як што? — здзівіўся цар.— Яны мне заморскія дзівы дасталі. — Дзе дасталі? У мяне выенчылі! Паглядзі, бацька, ці ёсць у іх на правых нагах мезеныя пальцы. — А ну, скідайце боты! — загадаў цар зяцям. Зяці адразу скінулі — праўда: няма ў іх на правых нагах мезеных пальцаў! Адкрыў Іван сваю каліту і дастаў адтуль пальцы. — Вось яны! Гэта за свінку я ў іх узяў. А цяпер паглядзі, бацька, ці ёсць у іх на правых руках мезеныя пальцы. Паглядзеў цар — няма! А Іван з той жа каліты іх дастае: — А гэта — за кабыліцу я ў іх узяў. Але ж яны цябе ашукалі: прывялі толькі дзевяць коней. А дзе ж яшчэ тры?