КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— А трэба,— адказвае старэйшая ведзьма.— Мы ж цяпер асірацелі: няма каму рабіць. Усіх трох мужыкоў нашых удовін сын пазабіваў. Ды нічога — і мы яго са свету страцім! - А як жа вы яго страціце? — пытаецца парабак.— Ен жа, відаць, вельмі дужы. — У яго сіла, а ў нас чары,— кажа жонка малодшага Цуды-Юды.— Вось будзе ён са сваімі памочнікамі ехаць назад, у сваё царства, дык я на дарозе крыніцай разліюся: нап’юцца яны вады — і капцы ім. - А калі гэта не паможа,— кажа жонка сярэдняга Цуды-Юды,— дык я салодкай яблыняй зраблюся. З’ядуць яны па яблыку — і больш не захочуць... — Вы зробіце тое,— кажа жонка старэйшага Цуды-Юды,— без Bare яны могуць і абысціся. А я прыдумала лепш: на сто вёрст квяцістым лугам рассцялюся. А збоку цяністую вярбу пастаўлю. Будуць яны ехаць, захочуць коней на лузе папасвіць, а самі пад вярбой адпачыць. Як лягуць, дык і не ўстануць. А конь калі скубне тры разы травы з таго лугу, дык і яму больш не жыць. Удовінаму сыну толькі гэта і трэба было. Дачакаўся ён ночы і, як паснулі ведзьмы, пакінуў палац ды бягом да сяброў. Назаўтра чуць свет пайшлі яны на зялёны луг, палавілі коней Цудаў-Юдаў. Удовін сын сеў на каня дзевяцігаловага Цуды-Юды, купецкі — на каня шасцігаловага Цуды-Юды, а царскі— на каня трохгаловага Цуды-Юды. 1 паехалі ў сваё царства. Едуць яны палямі, едуць барамі, даязджаюць да крыніцы. I тут царскаму сыну і купецкаму так захацелася піць, што вытрымаць не могуць. Удовін сын кажа: — Вы ўсё ж людзі не мужыцкага звання. Пачакайце, я вам сам вады прынясу. Саскочыў ён з каня, падышоў да крыніцы і давай біць яе булавою. Збіў так, што адна гразь ды кроў засталіся. Сябры ледзь не плачуць: — Навошта ты гэта зрабіў? Мы ад смагі паміраем... — He крыніца гэта,— кажа ўдовін сын,— а наша здрада. Сеў ён на каня, і паехалі далей. Пад’язджаюць да яблыні. I такія на ёй яблыкі растуць — чырвоныя ды румяныя: самі ў рот так і просяцца. Кінуліся таварышы да яблыні, а ўдовін сын спыніў іх: — Пачакайце! Вы ўсё ж людзі панскага звання — я вам лепш сам яблыкаў нарву. Падышоў ён да яблыні, ударыў булавою — тая адразу павалілася і завяла. — Навошта ты гэта зрабіў? Мы ж бы хоць па яблычку з’елі. — He яблыкі гэта, а смерць наша,— кажа ўдовін сын. Паехалі далей. Пад’язджаюць да квяцістага лугу. Убачылі вярбу цяністую, і так усім спаць захацелася—рады няма. А коні аж капытамі зямлю б’юць — да квяцістай травы рвуцца. Спыніў удовін сын каня: - Пайду пагляджу, ці можна коней на гэтым лузе пасвіць. Падышоў да вярбы ды як пачаў яе булавою дубасіць, дык луг адразу і засох, а ад вярбы адны косці засталіся. - Ну, вось бачыце, якая гэта вярба і які луг,— кажа ён таварышам. Пераехалі на сухі луг і спыніліся начаваць у зялёнай дуброве. Коней пасвіцца пусцілі, а самі павячэралі ды ляглі спаць. Тры дні і тры ночы спалі. А як прачнуліся, удовін сын кажа сябрам: — Тут ужо царства наша недалёка. Едзьце сабе дадому адны. A то вашы бацькі даўно чакаюць вас. У мяне ж бацькі няма. Я яшчэ па белым свеце пагуляю. Развітаўся ўдовін сын з сябрамі і паехаў па белым свеце гуляць. Ці доўга ён ездзіў, ці нядоўга,— прыязджае да цара Пастаянца. А той цар быў з адным бокам, з адным вокам, з адною нагою, з адною рукою, палавіна галавы і палавіна барады. I вельмі любіў ён коней. Убачыў ён каня ўдовінага сына і кажа: — Давай навыперадкі пабяжым вакол палаца. Калі я цябе выпераджу — забяру твайго каня, а калі ты мяне — аддам табе сваё царства. Падумаў ўдовін сын: «Не можа быць, каб аднабокі і аднаногі цар выперадзіў мяне». I згадзіўся. Кінуліся бегчы. Удовін сын і трох крокаў не зрабіў, а аднаногі цар ужо тры разы вакол палаца абабег... Забраў цар Пастаянец каня ўдовінага сына і паставіў у сваю стайню. Удовін сын ледзь не плача: шкада каня. Пачаў ён прасіцца ў цара: — Якую хочаш службу саслужу табе — аддай каня! Падумаў цар Пастаянец і кажа: — Жыве ў трыдзевятай зямлі, у трыдзесятым царстве баба Каргота. Есць у яе дванаццаць дачок як адна: волас у волас, голас у голас, твар у твар. Дом бабін высокім частаколам абгароджаны, і на кожнай частаколіне чалавечая галава тырчыць: гэта ўсё тыя, што ў сваты да бабіных дачок прыходзілі. Толькі адна частаколіна вольная. Дык вось: калі ты высватаеш за мяне малодшую дачку бабы Карготы,— вярну табе каня. Падумаў удовін сын: калі не згадзіцца — не бачыць яму каня, як сваіх вушэй. А калі згадзіцца, то, можа, і без галавы застанешся, а можа, і з галавою і з канём. — Добра,— кажа ён цару.— Пайду ў сваты. Ідзе ён, ідзе, бачыць — бяжыць чалавек па моры, як па мосце. Загледзеўся ўдовін сын на бегуна. — Добры дзень табе, Марскі Бягун! — прывітаўся да яго. Добрага здаровейка, удовін сын! Куды ідзеш, куды дарога твая вядзе? — Іду да бабы Карготы сватаць яе малодшую дачку за цара Пастаянца. — Вазьмі і мяне з сабою. Я табе не лішнім буду. — Хадзем. Ідуць удвух. Бачаць — чалавек адным вусам млын трымае, што на дванаццаць камянёў меле, а другім воблака ў небе падпёр. — Добры дзень табе, Вусач! — Добрага здаровейка, удовін сын! Куды ідзеш, куды дарога твая вядзе? — Іду да бабы Карготы сватаць яе малодшую дачку за цара Пастаянца. — Вазьмі і мяне з сабою. — Хадзем. Пайшлі ўтрох. Ішлі, ішлі, бачаць — п’е чалавек ваду з возера. Цэлае возера выпіў, а ўсё крычыць: «Піць хачу!» — Добры дзень, Вадапой! — Добры дзень, удовін сын! Куды ідзеш, куды дарога твая вядзе? — Іду да бабы Карготы сватаць яе малодшую дачку за цара Пастаянца. — Вазьмі і мяне з сабою. — Добра, ідзі з намі. Прайшлі трохі, бачаць — грызе чалавек асінавую калоду і ўсё крычыць: «Есці хачу!» — Добры дзень, Пражора! — Добры дзень, удовін сын! Куды ідзеш, куды дарога твая вядзе? — Іду да бабы Карготы сватаць яе малодшую дачку за цара Пастаянца. — Вазьмі і мяне з сабою. — Ідзі з намі. Падышлі да лесу. Сустракаюць чалавека ў кажусе да пят. Стаіць ён пры дарозе ды ўсё рукавіцамі — плясь, плясь! I як толькі плясне — адразу дрэвы інеем пакрываюцца. — Добры дзень, Мароз! — Добры дзень, удовін сын! Куды ідзеш, куды дарога твая вядзе? — Іду да бабы Карготы сватаць яе малодшую дачку за цара Пастаянца. — Без мяне табе з бабаю КаргоТаю не згаварыцца... — Дык ідзі і ты з намі! Пайшлі ўшасцёх. Ішлі, ішлі і прыйшлі да двара бабы Карготы. Бачаць—на ўсіх частаколінах галовы вісяць, толькі на адной няма. Удовін сын кажа: — Вось тут мая галава сядзе! — Можа б, і села,— усміхаюцца таварышы,— каб не мы... Пачалі шукаць вароты. Ды нідзе іх няма. Тут Марскі Бягун абабег разоў тры вакол двара і знайшоў вароты. Зайшлі на двор. Баба Каргота стаіць на ганку, дзівіцца: як маглі знайсці яе вароты гэтыя падарожнікі? Падышоў удовін сын да бабы Карготы: — Добры дзень, гаспадыня! — Добры дзень, удовін сын! Чаго прыйшоў да мяне? — Прыйшоў сватаць тваю малодшую дачку за цара Пастаянца. — Ну што ж, сватай, калі не жартуеш. Але перш чым дачку сватаць — паспытай піўка з майго скляпка. Вып’еш усё — аддам дачку за цара Пастаянца, не вып’еш — галаву зніму. — 3 ахвотаю вып’ю,— адказвае ўдовін сын.— Я з вялікай дарогі і вельмі ж піць хачу. Ды і сябры мае таксама пасмяглі. Загадала баба слугам, каб завялі ўдовінага сына з таварышамі ў піўны склеп. Завялі іх слугі і на замок замкнулі. Удовін сын з сябрамі шклянкамі п’юць, а Вадапой — цэлымі бочкамі глытае. Вып’е бочку, стукне па ёй кулаком —тая і рассыплецца на клёпкі. Выпіў усе бочкі і крычыць нема: — Баба Каргота, давай яшчэ піва! Адчыніла баба склеп, бачыць — усе бочкі разбіты, усё піва выпіта! — Піва ў мяне,— кажа баба,— болып няма. А ёсць пірагі. З’ясце ўсе мае пірагі — будзеце дачку сватаць. Сваты зарадаваліся: — Давай, бабка, свае пірагі! Мы вельмі ж здарожыліся, даўно есці хочам. Загадала баба слугам адчыніць другі склеп з пірагамі. Пусцілі туды сватоў; А пірагоў у склепе — цэлыя горы. Пакуль іншыя па пірагу з’елі, дык Пражора ўвесь скле.п ачысціў, сцяну праеў і крычыць нема: — Баба Карвота, давай больш пірагоў! Узлавалася баба: тры гады пякла яна з дочкамі пірагі, а сваты за адну гадзіну з’елі. Загадала яна слугам нацяпліць жалезную лазню. Слугі так нацяплілі, што аж сцены пачырванелі. Баба кажа сватам: — Памыйцеся ў маёй лазні, пераначуйце там, тады будзем аб справе гаварыць. — Добра, бабка, мы па дарогах нахадзіліся, дужа запыліліся — лазня нам не пашкодзіць. Павяла баба сватоў у лазню сама. Толькі ўдовін сын падышоў да парога, як Мароз цоп яго за плячо і паставіў за сабою. Сам увайшоў першы, надзеў рукавіцы, пляснуў раз-два,і адразу халадком павеяла. Зайшлі.за Марозам усе сваты, а баба дзверы зачыніла і замкнула... Тут Мароз давай па лазні пахаджваць, рукавіцамі памахваць: — Ну, як: не перастудзіў? Можна будзе начаваць не накрываючыся? — Добрая лазня,— хваляць таварышы.— He гарачая і не халодная,— якраз умеру. Памыліся і ляглі спаць. Назаўтра пасылае баба Каргота слуг у лазню: — Схадзіце павыкідайце сабакам папечаных сватоў! Адчынілі слугі лазню, а адтуль выходзяць шэсць малайцоў, як дубоў. Баба аж умлела: нічога сватам зрабіць не можа! Вось яна і кажа ўдовінаму сыну: — Калі пазнаеш маю малодшую дачку, то будзеш сватаць яе за цара Пастаянца. А не пазнаеш — пасаджу тваю галаву на вольную частаколіну. Удовін сын зажурыўся: «Як жа яе пазнаць, тую малодшую дачку?» — Я пазнаю,— шэпча Марскі Бягун.— Я іх не раз бачыў, калі яны прыходзілі да мора купацца. — Добра,— кажа ўдовін сын бабе,— вядзі сваіх дачок. Прыводзіць неўзабаве баба Каргота дванаццаць дачок — волас у волас, голас у голас, твар у твар, плячо ў плячо: як адна! Сама стала наперадзе, дачок за сабою паставіла. Удовін сын тры разы бабіных дачок абышоў, а якая малодшая,—не пазнаў: усе роўныя! Тут Марскі Бягун падмаргнуў і вачыма на малодшую дачку паказаў. Узяў яе ўдовін сын ды вывеў наперад, да бабы Карготы: — Вось твая малодшая дачка! Закалацілася баба ад злосці, ды нічога не зробіш: не памаглі хітрыкі! Узяў удовін сын бабіну дачку за руку і павёў за вароты. Але толькі яны выйшлі,—скокнула бабіна дачка ў неба, села на воблака ды смяецца. Тут Вусач падняў правы вус угору, падчапіў яе і зняў з воблака. Бачыць бабіна дачка: з такімі сватамі не вельмі нажартуеш, і супакоілася. Пайшлі сваты дадому.