КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
— Такое войска, што я ніколі і не бачыў,— адказвае мядзведзь калоцячыся.— Адзін ваяка, тоўсты і калматы, з віламі ідзе; другі — грозны, вусаты, ззаду піку-нясе; трэці — у шапачцы чырвонай, са шпорамі на нагах, шабляю махае... Першы ідзе, галавою трасе ды ўсё крычыць: «Бэ! Я ўсіх пакалю, на вілы пасаджу!» Другі сярдзіта чмыша, па баках азіраецца і ўсё мармыча: «Мне, мне іх падай!» А трэці, ганарысты такі, крычыць: «Куды, куды ісці! Я адзін усіх паб’ю!» Дзік пачуў гэта ды хутчэй у мох па самыя вушы зашыўся. А воўк бачыць, што не паспее схавацца,— стаў на заднія лапы і стаіць. «Хавайся за мяне,— кажа ён перапалоханаму зайцу.— Яны падумаюць, што я — пень, і абмінуць нас». Прыходзіць сабака са сваім войскам, бачыць — нідзе нікога няма. Тут якраз барану рогі засвярбелі. Глядзіць ён — побач нейкі пень стаіць. Разагнаўся баран ды — трах! — рагамі ў пень. У воўка ад гэтага і галава раскалолася. Паваліўся ён дагары ды і ногі выцягнуў. Заяц выскачыў з-пад воўка, але сабака згледзеў яго і адразу злавіў. Дзіку ў гэты час, як на бяду, села муха на вуха. Паварушыў ён вухам, каб сагнаць яе, а кот падумаў, што там мыш. Кінуўся туды ды давай мох разграбаць. Так і дзярэ дзіка вострымі кіпцюрамі! Цярпеў, цярпеў дзік, а потым усхапіўся ды наўцёкі... Певень напужаўся дзіка, залопаў крыламі, узляцеў на елку і нарабіў крыку: — Куды, куды? Мядзведзь падумаў, што гэты самы грозны ваяка да яго дабіраецца, залез са страху аж на верхні сук. Сук не вытрымаў, зламаўся, мядзведзь грымнуўся вобземлю і забіўся. 3 таго часу больш і не сябруюць сабакі з ваўкамі. ГАНАРЫСТАЯ ВАРОНА Раскаркалася неяк увосень адна варона на сметніку. — Вы сабе як хочаце,— кажа сяброўкам,— а я не магу тут цэлую зіму мерзнуць. Я не такая дурная варона, як вы! — А што ж ты думаеш рабіць, разумная? — пытаюцца сяброўкі. — Палячу за мора: там, кажуць, зімы не бывае. —■ Ну што ж,— паківалі галовамі сяброўкі,—шчаслівай табе дарогі. А мы ўжо як-небудзь і дома перазімуем. Сабралася ганарыстая варона і паляцела за мора. Доўга ляцела ці нядоўга, аж бачыць — пад ёю ўжо не вада, а зямля зялёная, зверху цёплае сонейка свеціць. «Ну,— думае варона,— тут я спынюся». Апусцілася на высокае дрэва ды пачала выглядаць спажыву: выгаладалася ж, нябось, за дарогу. Убачылі варону заморскія птушкі. — Хто ты? — пытаюцца.— Ніколі мы ў сваіх краях такое птушкі не бачылі. Можа, ты паўночны салавей? Ен, кажуць, пяе, як званочак звініць. — Але, але,— падхапіла варона.— Я— паўночны салавей! А сама сабе думае: «Хіба я горш за салаўя спяваю? Чаму ж толькі яму гонар і павага?» Зарадаваліся заморскія птушкі. — Паспявай нам, паўночны салавейка!— просяць варону.— А мы паслухаем. Вельмі ж хочацца нам твой голас пачуць. Задрала варона ўгору сваю дзюбу і заспявала на ўсё горла: — Кар-кар-р! Кра-кра! Гэй, гэй! Я — паўночны салавей! Пераглядваюцца птушкі паміж сабою, вушы лапкамі затыкаюць. «А няхай яго з такім салаўём! — шэпчуць.— Ен жа не лепш за звычайную жабу спявае...» А потым не вытрымалі слухачы, гуртам наляцелі на варону і давай яе дзяўбці, давай таўчы. Траха не ўсё пер’е выскублі. — Выбірайся,— крычаць,— прэч са сваімі песнямі! He хочам мы цябе слухаць. Вырвалася варона ад няўдзячных слухачоў і паляцела назад дадому. А тут скора і вясна настала. Рэкі ад лёду ачысціліся. He захацела варона на сметнік варочацца. Паляцела на рэчку. Села там на беразе і цікуе за рыбамі. Бачыць: паўзе рак. Ну, голад — не цётка: калі няма рыбы, то і рак — рыба. Схапіла яна рака і сабралася ўжо снедаць, як раптам чуе ліслівы ракаў галасок: — Вось добра, што трапіў у дзюбу не якой-небудзь чорнай галцы або граку, а самой пані вароне. Як жа мне пашанцавала! Ты ж такая прыгажуня, такая красуня, што і сказаць няможна. Шэрае перайка тваё аж зіхаціць на сонейку. А галасок у цябе — як у таго салаўя, не раўнуючы: як пачнеш спяваць, дык на цэлы свет чуваць. Я не раз захапляўся тваімі цудоўнымі песнямі, у цёмнай нары седзячы. Хацеў бы я, пані варона, пачуць тваю песню яшчэ раз. — Праўда, праўда! — каркнула ўзрадаваная ад пахвалы варона.— Гэта толькі дурныя заморскія птушкі зганілі мяне. Ну дык слухай! I завяла варона на ўсю ваколіцу: — Кар-кар-р! Кра-кра! Я не простая варона! Скончыла спяваць, глядзіць — а рака і след прастыў. Давялося ганарыстай і галоднай варонё зноў на сметнік да сябровак ляцець. ЖАБА Ў КАЛЯІНЕ Аблюбаваў дзед месцінку каля рэчкі. «Добры,— думае,— агарод будзе». Пачаў ён зямлю капаць, грады рабіць. Вьшаўзла з нары жаба-рапуха. Убачыла дзеда, надзьмулася: — Гэта мая зямля, мая вада! Ідзі прэч адсюль! Я тут гаспадыня! — Бач ты,— дзівіцца дзед,— якая пані знайшлася! Падхапіў ён жабу на рыдлёўку, занёс у балота ды шпурнуў у гразь. — Такога суседства,— кажа,— мне не трэба! Там табе месца! Парабіў дзед грады, насадзіў рознай агародніны. Прыйшла пара — зазелянеў дзедаў агарод. Тут і капуста, тут і бурачкі, і моркаўка, тут і мак зацвіў! Даглядае дзед свой а.гарод, цешыцца. А жаба аж учарнела ад злосці, усё думае, як дзеда з агарода выжыць. Думала, думала і надумалася. «Ага,— кажа сама сабе,— зраблю я так: павязе дзед агародніну дахаты, а я на дарозе ў гразкай каляіне сяду ды воз яму перакулю. Агародніна ўся ў гразь і ўтопчацца. Дзед яе не спажыве. На другі год, нябось, не захоча тут агарод рабіць»; Прыйшла восень. Сабраў дзед агародніну, паклаў на воз і вязе дахаты. А жаба запаўзла наперад, села ў гразкай каляіне ды надзьмулася, як бочка. Конь спыніўся, храпе. Папудзіў дзед жабу пугаю. — Гэй, суседка, саступі з дарогі! А жаба яшчэ горш надзімаецца, грозіць: — He пушчу цябе па гэтых дарогах ездзіць, з майго поля агародніну вазіць! «Вось бяда,— думае дзед,— што з жабаю рабіць? Прычапілася як смала!» Махнуў дзед на каня пугаю, таргануў лейцамі, конь і рушыў наперад. Наехала кола на ганарыстую жабу,— ну, з яе і дух вон. УДОВІН сын Здарылася ў адным краі вялікая бяда: наляцеў аднекуль дзевяцігаловы змей Цуда-Юда і ўхапіў з неба сонца з месяцам... Бядуюць людзі, плачуць: і цёмна без сонца, і холадна. А жыла ў тым краі бедная ўдава. I мела яна малога сына — так гадоў пяці. Цяжка жылося ўдаве: у голадзе ды ў холадзе. Адна толькі ўцеха была, што сынок разумны ды ўдалы расце. I жыў там недалёка багаты купец. Быў у яго сын — такі ж па гадах, як удовін. Пасябраваў купецкі сын з удовіным. Бывала, як прачнецца, дык і бяжыць да яго гуляць. Пагуляюць у хаце, пры лучыне, а потым ідуць на вуліцу. Вядома, малыя: трэба ж ім і кацёлку пакачаць, і на рэчку збегаць. Усё было б добра, ды вось бяда — нявесела гуляць без сонца... Аднойчы ўдовін сын кажа купецкаму: — Эх, каб я тое еў, што ты, дык стаў бы асілкам, а тады Цуду-Юду зваяваў бы, сонца-месяц у яго адабраў бы і на неба павесіў бы! Прыйшоў купецкі сын дадому і расказаў бацьку, што яму ўдовін сын гаварыў. — He можа таго быць! — дзівіцца купец,—Найдзі пакліч яго на вуліцу — хачу сам паслухаць. Пайшоў купецкі сын да сябра, кліча яго гуляць. — Я есці хачу,— адказвае ўдовін сын,—А ў нас і кавалачка хлеба няма... — Хадзем на вуліцу, я табе вынесу хлеба. Вярнуўся купецкі сын дадому, узяў акрайчык хлеба, вынес сябру. З’еў удовін сын хлеб, павесялеў. — Ці памятаеш, што ты мне ўчора гаварыў пра Цуду-Юду? — пытаецца купецкі сын. — Памятаю. 1 пераказаў слова ў слова, што ён гаварыў пра Цуду-Юду. Купец стаяў за шулам і ўсё чуў на свае вушы. «Эге ж,— падумаў ён сам сабе,— гэта, відаць, не просты хлапец. Трэба ўзяць яго да сябе. Паглядзім, што будзе». Узяў купец у свой дом удовінага сына, пачаў карміць яго тым, што сам еў. Бачыць, і праўда — расце ўдовін сын, як на дражджах. Праз год ці два стаў такі дужы, што і самога купца паваліць. Напісаў тады купец цару: «Так і так, ваша царская вялікасць, жыве ў мяне ўдовін сын, ён бярэцца, як вырасце, Цуду-Юду зваяваць, сонца-месяц на неба вярнуць...» Цар прачытаў і адпісвае: «Зараз жа даставіць удовінага сына ў мой палац». Запрог купец пару коней, пасадзіў удовінага сына ў павозку і павёз да цара. - Чым цябе, удовін сын, карміць, каб ты вырас асілкам? — пытаецца цар. — Карміце мяне тры гады валоваю печанню,— адказвае цару ўдовін сын. Цару валоў не купляць: загадаў, і пачалі рэзаць валоў, карміць печанню ўдовінага сына. Расце цяпер удовін сын яшчэ лепш, чым на купецкіх харчах. I гуляе ў царскіх палацах з царскім сынам-аднагодкам. Мінула тры гады. Кажа ўдовін сын цару: — Цяпер я пайду Цуду-Юду шукаць. Але хачу, каб твой сын і купецкі былі ў мяне за таварышаў. Усё ж весялей у дарозе. — Добра,— згаджаецца цар.— Няхай ідуць з табою. Абы толькі Цуду-Юду зваявалі. Паслаў ён купцу пісьмо, каб сын у палац з’явіўся. He хацелася купцу пускаць сына ў такую вялікую дарогу, ды з царом спрачацца не будзеш. Прыехаў купецкі сын у царскі палац. Тады ўдовін сын і кажа царскаму сыну: - Скажы бацьку, каб ён выкаваў мне булаву: пудоў гэтак на шэсць. Будзе хоць чым ад сабак абараняцца, а то я іх баюся. — I мне,— кажа купецкі сын,— хоць пудоў на тры... — А я што ж, горшы за вас: мне таксама трэба ўзяць у дарогу булаву, хоць пудоў на два,— кажа царскі сын. Пайшоў ён да бацькі, сказаў яму. Цар загадаў кавалям выкаваць хлопцам па булаве: удовінаму сыну на шэсць пудоў, купецкаму — на тры, свайму — на два. Узяў удовін сын сваю булаву, выйшаў у чыстае поле і шпурнуў яе ў неба. Прабыла булава ў небе гадзіны тры і ляціць назад. Ўдовін сын выставіў правую далонь. Булава трахнулася аб далонь і пераламалася напалам. Узлаваўся ўдовін сын і кажа царскаму сыну: — Скажы бацьку, каб не рабіў ашуканства! 3 такою булавою і я загіну і вы. Няхай загадае кавалям, каб выкавалі мне булаву моцную і большую — пудоў на шаснаццаць. — А мне пудоў на шэсць! — кажа купецкі сын. — А мне — на тры!—кажа царскі сын. Пайшоў ён да бацькі і сказаў яму аб гэтым. Выклікае цар да сябе кавалёў: — Вы, такія-сякія, што сабе думаеце! Чаму нямоцную булаву выкавалі ўдовінаму сыну? I дае ім загад, каб выкавалі тры новыя булавы — большыя і мацнейшыя. Кавалі стук ды грук — выкавалі тры новыя булавы. Узяў удовін сын сваю булаву, выйшаў у чыстае поле і шпурнуў яе ў неба. Прабыла булава ў небе з ранку да вечара і ляціць назад. Удовін сын падставіў калена — булава ўдарылася аб яго і пераламалася напалам!