КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
а твары гатэльнага служкі, якога завуць Гуга. Я пакажу яго табе. — Я падару гэтаму хлопцу маёнтак, які не захацеў узяць Генрых; напішы мне яго імя ды адрас тут, на падстаўцы пад піва; на гэтых круглых кардонках пішуць самыя важныя рэчы; і паведамі мне, калі што-небудзь дазнаешся пра брата Эдыт. Ці жывы ён? — Жывы. Ты ўсё яшчэ баішся яго? — Баюся. Самае жахлівае тое, што ў ім не было нічога, штб б магло ўзрушыць іншага; калі я глядзеў, як ён ідзе цераз двор, я ведаў: ён моцны і ўсё, што ён робіць, робіцца не з тых прычын, з якіх робяць пэўныя ўчынкі астатнія людзі: з прычыны, што нехта бедны, а нехта багаты, нехта брыдкі, а нехта прыгожы, што некага лупцуе маці, а некага не лупцуе — прычыны, якія прымушаюць кагосьці штосьці рабіць: альбо будаваць цэрквы, альбо забіваць жанчын; альбо зрабіцца добрым настаўнікам, альбо — дрэнным арганістам; я ведаў, што ягоных учынкаў нельга растлумачыць ніводнай з названых тут прычын; у тыя часы я яшчэ ўмеў смяяцца, але ў ім я не знайшоў нічога, ніводнай шчылінкі, якая б магла быць прычынай майго смеху; гэта палохала мяне: мне здавалася, нібыта цераз мой двор ішоў анёл цёмнага царства, божы экзекутар, які хоча накласці секвестр на цябе; ён зрабіў гэта, наклаў на цябе секвестр; нішто ў ім не ўзрушвала іншых; нават калі я п'ачуў, што яны збілі яго і хацелі забіць, гэта мяне не ўзрушыла... — Пане радца, я толькі цяпер пазнаў Вас. Вельмі ўсцешаны бачыць Вас жывога-здаровага. Колькі ж гэта гадоў прайшло з тае пары, як Вы былі тут апошні раз? — Ах, Муль, гэта Вы? Ці жыве яшчэ Вашая маці? — He, пане радца: пахавалі яе. Гэта былі вялікія хаўтуры. Яна пражыла багатае жыццё — сямёра дзяцей, трыццаць шэсць унукаў і адзінаццаць праўнукаў... багатае жыццё. Вы зробіце мне гонар, спадары, калі вып’еце за памяць па маёй маці. — Ахвотна, дарагі Муль; яна была слаўная кабета. Стары Фэмель падняўся, Роберт устаў таксама; тым часам гаспадар пайшоў да прылаўка, каб напоўніць келіхі; станцыйны гадзіннік паказваў усяго толькі дзесяць на пятую; двое сялян стаялі каля прылаўка; яны, сумна паглядаючы, запіхвалі сабе ў рот памазаныя гарчыцаю тэфтэлі; задаволена пакрэкваючы, пілі піва; гаспадар вярнуўся з-за прылаўка з пачырванелым тварам, але вочы зрабіліся вільготныя; ён зняў з падноса келіхі, паставіў на стол, потым узяў свой келіх У РУку. — За добрую памяць па Вашай матулі, Муль,— сказаў стары Фэмель. Яны паднялі келіхі, кіўнулі адзін аднаму і, адпіўшы, адставілі іх. — ЦіведаецеВы,— сказаў стары,— што Вашая маці пяцьдзесят год таму дала мне крэдыт — калі я, сасмяглы і галодны, вяртаўся з Кіслінгена? Тады якраз быў рамонт гэтага ўчастка чыгункі, ды мне было яшчэ зусім няцяжка адмахаць чатыры кіламетры пехатою; за Вашае здароўе, Муль, і за добрую памяць па Вашай матулі. Гэта вось мой сын, Вы яго яшчэ не ведаеце? — Фэмель, вельмі прыемна. — Муль, вельмі прыемна. — Вас, пане радца, знае тут кожнае дзіцё; усім вядома, што Вы пабудавалі нашае абацтва, а старыя бабулі яшчэ могуць расказаць пра Вас нямала розных гісторый — як Вы замаўлялі цэлыя вагоны піва для муляраў, як Вы давалі сола ў скоках на свяце з нагоды канца будаўніцтва. Гэты глыток — за Вашае здароўе, пане радца. Яны, стоячы, выпілі да дна; Роберт з парожнім келіхам У руцэ глядзеў на карчмара, які тым часам вярнуўся да прылаўка, забраўшы апарожненыя талеркі са стала, дзе сядзела маладая пара, прасунуў іх у акенца на кухню; потым пады180 шоў і атрымаў ад маладога чалавека плату. Стары Фэмель пацягнуў сына за крысо пінжака: — Сядай, сядай жа; у нас яшчэ дзесяць хвілін часу. Гэта ЦУДОўныя, добрыя людзі. — I ты не баішся іх — праўда, бацька? Стары паглядзеў сыну проста ў вочы; на яго хударлявым, усё яшчэ без адзінай зморшчыны твары не было ўсмешкі. — Якраз гэтыя людзі,— сказаў Роберт,— здзекаваліся з Гугі, і, мажліва, нехта з іх быў катам Фэрдзі! — Калі цябе не было і мы чакалі ад цябе вестачкі, я баяўся кожнага чалавека... але каб баяцца Муля? Хіба ты яго баішся? — Убачыўшы кожнага новага чалавека, я пытаюся ў сябе, ці хацеў бы я апынуцца ў ягонай уладзе; і няшмат ёсць такіх, пра каго я мог бы сказаць: «Я гатовы на гэта». — А ці быў ты ва ўладзе брата Эдыт? — He. Мы жылі ў Галандыі з ім у адным пакоі, дзяліліся ўсім, што ў нас было; палавіну дня мы гулялі ў більярд, a другую палавіну вучыліся: ён — нямецкай мове, я — матэматыцы; я не быў у ягонай уладзе, але заўсёды быў гатовы на гэта... I гатовы апынуцца ў тваёй уладзе, бацька... Роберт выцягнуў цыгарэту з рота. — Я вельмі хацеў бы падарыць табе што-небудзь да васьмідзесяцігоддзя, хацеў бы сказаць табе... ну, мажліва, ты і сам ведаеш, што я хацеў бы табе сказаць? — Ведаю,— адказаў стары і паклаў руку сыну на плячо,— можаш мне гэтага не казаць. Я ахвотна б ахвяраваў табе колькі слязінак скрухі, але не магу выціснуць іх з сябе: я ўсё яшчэ гляджу на вежу Святога Севярына як на здабычу, што выслізнула ў мяне з рук; шкада, што абацтва было справай тваёй маладосці, тваім вялікім лёсам, першай вялікай гульнёй; і ты добра пабудаваў яго: салідныя муры, выдатныя статычныя характарыстыкі; мне давялося запатрабаваць два грузавікі выбуховага рэчыва; я абышоў будынкі, крэйдаю напісаў свае формулы ды знакі з лічбамі на сценах, калонах, апорах скляпенняў, напісаў іх таксама на вялікім роспісе — карціне «Таемнай вячэры», паміж нагой святога Яна і ступнёю святога Пятра; я ж дасканала ведаў абацтва; ты гэтак часта апавядаў мне пра яго, калі я быў яшчэ хлопчыкам, падлеткам, юнаком — я ішоў і пісаў свае знакі з лічбамі на сцяне, а побач са мною бег абат, адзіны чалавек, які застаўся там, на месцы; ён апеляваў да майго розуму, да маіх рэлігійных пачуццяў; на шчасце, то быў новы абат, які мяне не ведаў. Ен апеляваў да майго сумлення; дарэмна; ён не бачыў, як я прыязджаў туды па суботах, еў стронгу, натуральны мёд, намазваў масла на вясковы хлеб; не бачыў мяне, архітэктаравага сына; і калі ён глядзеў на мяне, як на вар’ята, я шапнуў яму: «Дрыжаць спарахнелыя косці»; мне тады было дваццаць дзевяць год — якраз столькі, колькі табе, калі ты будаваў абацтва,— і я чакаў ужо новай здабычы, шараватая танклявая постаць якой віднелася на даляглядзе,— сабор Святога Севярына; але я трапіў у палон, і вось тут, на станцыі Дэнклінген, за тым сталом, дзе цяпер нікога няма, мяне дапытваў малады афіцэр. — Пра што ты думаеш? — спытаўся бацька. — Пра абацтва Святога Антонія: я гэтак даўно не быў там. — Ты рады, што ўбачыш яго? — Я рады сустрэчы з Езэфам, бо так даўно яго не бачыў. — Я трохі ганаруся ім,— сказаў стары,— ён мае гэтулькі размаху ды свежых думак і калі-небудзь стане добрым архітэктарам; бывае трохі занадта суровы з рабочымі, трохі нецярплівы, але цяжка чакаць цярплівасці ад дваццацідвухгадовага хлопца — зрэшты, цяпер на яго цісне тэрмін; манахам вельмі хочацца адслужыць імшу да дня Божага нараджэння ўжо ў новым касцёле; вядома, нас усіх запросяць на фэст урачыстага адкрыцця. — Ці ў іх яшчэ той самы абат? — Які? — Айцец Грэгар. — He, ён памёр у сорак сёмым годзе; не здолеў перажыць разбурэння абацтва. — А ты здолеў перажыць гэта? — Калі я даведаўся, што абацтва ўзарванае, дык спачатку вельмі засмуціўся, але калі я пасля паехаў туды і ўбачыў руіны, а таксама абураных манахаў, што хацелі стварыць камісію, каб знайсці вінаватага,— я параіў ім не рабіць гэтага; я не прагнуў помсты за знішчаныя пабудовы і баяўся, што яны знойдуць вінаватага, а ён будзе прасіць у мяне прабачэння; слова «sorry» ўсё яшчэ стаяла ў мяне ўвушшу, гэта было жахліва; і, зрэшты, кожны будынак можна адбудаваць нанова. Я здолеў, Роберт,— здолеў перажыць гэта. Ты не паверыш мне, але я ніколі не адчуваў вялікай цягі да будынкаў, якія я спраектаваў і будаўніцтвам якіх кіраваў; яны падабаліся мне на паперы, я працаваў над імі, можна сказаць, з захапленнем, але ж я ніколі не быў мастаком, разумееш, і ведаў, што я не мастак; у мяне былі яшчэ даўнія планы, калі мне даручылі адбудоўваць абацтва; для твайго хлопчыка гэта выдатная магчымасць папрактыкавацца, навучыцца каардынаваць працу і крыху ўтаймаваць сваю нецярплівасць... ці не пара нам выходзіць на пасадку? — У нас яшчэ чатыры хвіліны, бацька. Але на перон ужо можна выходзіць. Роберт падняўся з месца, кіўнуў гаспадару карчмы, палез у кішэнь па кашалёк, але карчмар выйшаў з-за прылаўка, прамінуўшы Роберта, падышоў да старога Фэмеля і сказаў: — He, не, пане радца; я нічога ад Вас не вазьму, бо вы былі маімі гасцямі — на добрую памяць па маёй маці. Знадворку было яшчэ цёпла; над Додрынгенам ужо віднеліся белыя шматкі паравознага дыму. Ці ёсць у цябе білеты? — спытаўся бацька. — Есць,— адказаў Роберт, выглядаючы насустрач цягніку, што спускаўся з пагорка з-за Додрынгена, нібы вынырнуўшы проста з ярка-блакітных нябёсаў; цягнік быў чорны, стары і выклікаў пачуццё ўзрушанасці; начальнік станцыі выйшаў са службовага пакоя з суботна-нядзельнай усмешкаю на твары. — Сюды, тата, сюды! — крыкнула Рут; мільганулі яе зялёная шапачка, яе зграбныя рукі, ружовы пух яе швэдара; яна працягнула рукі да дзядулі, дапамагла яму падняцца па прыступках вагона, абняла яго, потым асцярожна правяла да адчыненых дзвярэй купэ, пацягнула яго ўгору і пацалавала ў шчаку. — Я страшэнна рада,— сказала яна,— сапраўды, страшэнна рада, што ўбачу абацтва і буду сёння на вечарыне разам з вамі. Начальнік станцыі дзьмухнуў у свісток і паказаў рукою цягніку, што можна адпраўляцца. 7 Калі яны падышлі да акенца, Нэтлінгер выцягнуў цыгару з рота і кіўком галавы падбадзёрыў Шрэлу; акенца адчынілася знутры, наглядчык з аркушам паперы ў руцэ высунуў галаву і спытаў: — Вы — арыштант Шрэла? — Я,— адказаў Шрэла. Наглядчык голасна называў прадметы, выцягваючы іх адзін за адным з кардоннай скрынкі, і клаў перад Шрэлам. — Кішэнны гадзіннік, нікеляваны, без ланцужка. — Кашалёк, чорны, скураны; унутры пяць брытанскіх шылінгаў, трыццаць бельгійскіх франкаў, дзесяць нямецкіх марак і восемдзесят пфенігаў. — Гальштук зялёнага колеру. — Самапіска, без маркі, шэрага колеру. — Дзве насоўкі — белыя. — Плашч-макінтош, непрамакальны. — Капялюш чорнага колеру. — Брытва бяспечная маркі «Жылет». — Шэсць цыгарэт маркі «Бельга». — Кашуля, сподняя бялізна, мы