КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Пайшоў з ІІалаца а шостай гадзіпе. Дома атрымаў яечаканы сюрцрыз. Я яшчэ не пасйеў і перасгупіць парог, як да мяне надбегла Іра з крыкам: «Паглядзі, што мне мама купіла! A Ta66 не купіла! He купіла!» Я пайшоў у сталоўку. На канаue ляжала купленая Ірцы матроска і лялька. На стале стаялі новыя Ірчыны ж боты. Маці мне ўсунула ў рукі нейкую запіску. Я машынальна разгарпуў яе. Гэта была заява ў ваенкамат пра добраахвотнае ўступленнем мамы і мяне ў рады Чырвонай Арміі. Як высветлілася, у мамы быў раніцай партсход, і ўсе партыйцы вырашылі ўступіць у рады нашай Чырвонай Арміі. Ніхто не адмовіўся. Спярша я адчуў нейкі гопар, насля некаторы страх, парэшце першае перасіліла другое. Вечарам я і мама пайшлі да ўладальніцы аднаго з дамоў у Сіверскай. Мама надумала адправіць туды Ніну і Іру, калі мы пойдзем на фропт. Пра сёе-тое дамовіліся там. У гэты ж вечар я — ого-го! — схадзіў у цырульню. Напэўна, месяцаў з два не стрыгся. 30 чэрвеня. Прыходжу ў Палац і застаю хлопцаў за гульнёю ў більярд. 3 паўгадзіыы згуляў і я; пасля мы пайшлі на працу ў бамбасховішча. Я зноў цягаў пясок з саду. Вызваліўся толькі каля 7 гадзін, Пайшоў у фонд. Там другая навіна — мяне, напэўна, у армію не возьмуць: малы ды яшчэ плеўрыт; бо дрэнна сябе адчуваю, разгуляўся і мой плеўрыт; напэўна, вызваляць ад працы ў Палацы піянераў і пашлюць у лагер. 3 Цінай * сувязь парушана. Яна не можа сюды прыехаць — прапісана ў Шлісельбурзе, а да яе ехаць небяспечна. А дзевятай вечара схадзіў да Додзіка Фінкелыптэйна. Ён нідзе не працуе — вольны. Паслязаўтра адпраўляюць яго браціка у Малую Вішару. Расказаў яму пра Палац. Ён наважыў таксама ісці туды працаваць. Я пайшоў ад яго каля адзінаццатай гадзіны». I трэці персанаж гэтае кнігі — Лідзія Георгіеўна Ахапкіна. Ёй было тады дваццаць восем гадоў. 22 чэрвеня 1941 года яна з раніцы сабралася вяртацца на дачу, дзе жыла з дзецьмі. Муж яе, Васілій Іванавіч, быў у камандзіроўцы, і Лідзію Георгіеўну прыйшлі праводзіць яе пляменнік і мужаў сваяк Шура Самсонаў. «Усё было ўжо сабрана, я карміла дачку, ёй было пяць * Ціна — Валянціна Іванаўна, Юрава цётка, матчына сястра. месяцаў. Раптам па радыё прагучала: «Увага, увага!» I пачаў выступаць Молатаў. Я сказала, што па дачу мы пе паедзем. Трэба дачакацца мужа. Я зусім не напалохалася, прыгадаўшы фінскую вайну, якая зусім пе была страшнай, ва ўсякім разе для мяпе і для Лепінграда. Волю, сястру мужа, і майго пляменніка паслала ў магазіп па прадукты па абед. Накарміўшы дачку, з ёю па руках я і Шура выйшлі на вуліцу. Шура мяне супакойваў, казаў, што вайпа доўга не працягпецца, але, аднак, яму і Васю давядзецца ісці ваяваць». Удакладнім: пататкі Лідзіі Ахапкіпай адрозпіваюцца ад Юрыных і кпязеўскіх, гэта пе дзённік, а запісы, і зроблены япы крыху пазпей. «Пачала я іх якраз у дзепь перамогі. Усе весяляцца, а на мяпе пахлынула, і я села пісаць. Спецыяльна мужу і сыну пісала — муж ваяваў за «кальцом», а сып яічога не памятае. I я паклялася, што напішу толькі праўду. Толькі праўду! За месяц усё запісала. А тады, у блакаду, мпе не да таго было, зусім пе да таго было, зусім не да таго...» — вось гісторыя запісак Л. Г. Ахапкінай, як япа сама яе расказвае. «26 чэрвепя 1941 г. прыехаў муж. 3 Лепіпграда пачалі эвакуіраваць людзей і пекаторае абсталявапне заводаў. Дастаць білет на поезд ужо цяжка. Усіх дзяцей дзетсадаўскага і школьнага ўзросту мяркуюць вывезці ў іпшыя гарады, таму тпто Ленінграду будзе пагражаць пебяспека». Далей запісы ідуць пе па чыслах. «Мы з мужам вырашылі адправіць толькі сыпа з дзіцячым садам... А я з дачкою застануся, і мне лягчэй у выпадку трывогі бегаць у бамбасховішча. Ён таксама мяркуе, што вайна працягнецца лета і да зімы закопчыцца». Жыла Ліда Ахапкіпа ў двухпавярховым драўляпым доме за Волкавымі могілкамі. «28 чэрвеня мы адправілі сыпа. Бедная дзіця, яму пяць гадоў. Я прыгатавала яму адзепнс, усё памеціла, вышыла піткамі яго імя і прозвішча. Апрапаючы яго тады рапіцай, я падумала, калі мпе давядзецца яшчэ яго адзяваць. I раптам мяпе ўзяла трывога і песпакой, калі я яго ўбачу наогул. а раптам ёп згубіцца. Я вельмі расхвалявалася, запепакоілася і сказала пра гэта мужу, азірттулася па яго і гляджу, у яго па тпчоках цякуць слёзы. ...30 чэрвепя Вася паехаў. Перад ад’ездам ёп сказаў, што яго адпраўдяюдь па спецваеппыя работы (ёп быў ін- жынер), a no на фропт, дзе ідуць баі, каб я не турбавалася. Гэта была праўда і пяпраўда. Яго адправілі некуды пад Смаленск, і ён трапіў у акружэнне пемцаў. Доўга блукалі і хаваліся ў лесе, пасля ўсё-такі выйшлі. Але пра гэта ні ён, ні я яшчэ пе ведалі. ...Бамбёжкі працягваліся 20—30 мінут, а часам яны працягваліся гадзіпу і дзве. Я ад перапалоху ўся дрыжала і бляднела. У вушах пешта звінела і быццам бы лопалася. Ногі слабелі, і я пе ў стане была рухацца. А трэба было браць на рукі дачушку і бегчы ў бамбасховішча». Так пачынаецца эпанея маці. Згаладпелая, а пасля і па-сапраўдпаму галодная жанчына выратавала сваіх дзяцей. Ратавала пе раз, пе два, а сотні разоў, праяўляючы выдумку, выкрутлівасць, рызыкоўную смеласць. «НІКУДЫ я 3 ГОРАДА HE ПАЕДУ» Архіў і дом. Абодва гэтыя пупкты жыцця Князева зазнавалі змены. Вайпа пераўтварала, здавалася б, самыя ўстойлівыя, маларухомыя, нязмеппыя апоры. Г. А. Кпязеў няспынна назірае гэта, параўпоўвае, асэпсоўвае. Можна падумаць, што ён рыхтуецца да доўгіх запісаў і тысячааркушнай аповесці,— такі грунтоўны зачын яго дзённіка. I, як ні дзіўна, менавіта такую аповесць яму ўдалося завяршыць, а многія дзённікі, што пачыналіся спехам, кароценькія запісы, дзе меркавалася, што пасля, далей будзе запісана падрабязпей, былі спынепы рознымі абставіпамі. «1941.VII.1. Дзесяты дзень вайпы. Акад. Паўлоўскі, перадаючы мпе рукапіс, які знаходзіўся ў яго, сказаў: «Захавайце, калі можна. Становішча вельмі сур’ёзнае». Праз пекаторы час прыйшоў заг. Архіва ІРЛІ *. Доўга раіліся па пыташпо пра адпаведнае захаванпе тут, у Леніпградзе, каштоўпых матэрыялаў — рукапісаў Пушкіна, * Інстытут рускай літаратуры AH СССР (Пушкінскі Дом). Ламалосава, Лермаптава, Тургепева, Дастаеўскага, Талстога і іпш. На Гарадзецкім твару няма. He можа спаць. «Якую ж мы нясём з вамі адказпасць!» Так, велізарную мы нясём адказнасць (не пра юрыдычпую, адміністрацыйпую ці службовую адказнасць тут даводзіцца гаварыць), адказнасць маральную, перад нашчадкамі. 1941.VII. 2. Адзінаццаты дзень. Будынак Архіўнага ўпраўлення, па плошчы Чырвонага Флоту, што так многа пабачыў ла сваім вяку, цяпер перажывае яшчэ адзіп этап у сваёй гісторыі. На лесвіцы, па якой калісьці стукала шабля гвардзейскага афіцэра Лермантава, па якой некалі прабягалі ў мітуспі, абшукваючы дом, салдаты з пасаджанымі на штыкі сальнымі свечкамі ў ноч на 15 снежня 1825 года, пасля няўдалага паўсташія на Сенацкай плошчы,— цяпер вісіць на правым баку адсечаная рэйка на тоўстым дроце і побач металічны прэпт — біла. Гэта на выпадак хімічнае трывогі. На верхняй пляцоўцы цёмна: гараць сінія лямпкі. Ішоў па калідоры амаль упоцемку і адчуваў штосьці падобнае на пастаноўкі Меерхольда. Жахлівае ўражанне зрабіла па мяпе архівасховішча ІРЛІ. Я не пазнаў рабочых пакояў. Усё ў пейкім хаосе. У першым, прахадпым пакоі ззаду статуі Аляксапдра Весялоўскага стаяць дзве саракавядзёрныя бочкі з вадою, адна з іх падцякае ўжо; усюды скрыні з пяском і рыдлёўкамі; па калідоры расцягнуты пажарпы шланг. Каля пушкіпскага пакоя скрыні пад архіўпы матэрыял. Некаторыя пустыя, другія запоўненыя. Трэба аддаць справядлівасць — упакоўка пушкінскіх рукапісаў ідэальпая... Але многа нервовасці, мітусні! Адразу ж каля скрыпяў адзін з супрацоўпікаў дыктуе машыністцы артыкул пра фапіызм. Нехта піша вопісы таго, што мусіць быць укладзепа ў скрыні. Пад нагамі пясок, вадзяпыя плямы ад расцягпутага па падлозе пажарнага рукава, відавочна, пакіпутага для лрасушкі ці пакладзепага там дзеля пейкай засцерагальлай патрэбы. Усюды, як у службовых памяшкалнях Архіва, так і па лесвіцах Музея, штурхаюцца людзі, лясуць мяіпэчкі з пяском... Каля дзвярэй у чытальлую залу прыціспуліся два бюсты пісьменпікаў. Іх аднекуль у спеліцы знялі і паставілі па падлозе. Загадчык Гарадзецкі вельмі млога зрабіў, каб захаваць матэрыялы, але і перабольшыў. Успелская, дачка пісьменніка і супрацоўніца Літаратурпага архіва, сказала мпе, паказваючы ла развал: «Бадай літо, і перастараліся...» Сам Гарадзецкі стаміўся да зпямогі. Ёп трэцюю ці чацвёртую поч пе спіць: увесь час у Архіве, хвалюецца, змагаецца з адміпістрацыяй. У выніку зусім змардавапы. «Абавязкова кіну, як толькі выканаю свой абавязак. Hi за піто не застапуся загадваць Архівам. Мяне пе разумеюць, і адміністрацыя папракае за падта вялікія клопаты пра архіўпыя матэрыялы, за настойлівасць...» Помнік Пятру Вялікаму абкладваюць мяшкамі з пяском. У Румянцаўскім скверы закончапы траншэі ці зямляпкі. Сфіпксы яшчэ стаяць. Ім ні да чаго пяма справы, як заўсёды! Ніяк пе зразумего — ці гэта шум у сваіх вупіах ці шум прапелераў чую. Ціха, злавесна ціха... I вось пекалі прыйдзе час — і такую цішыню будзе разрываць страшэнпы трэск. Пачнуцца пажары. Пад ударамі фугасных бомбаў ператворацца ў руіны вялізпыя дамы... Рапеныя... Забітыя... Звар’яцелыя... Засыпаныя абломкамі зажыва. Усё гэта давядзецца перажыць, і, можа, зусім у педалёкай будучыпі. Калі думаць увесь час пра гэта, трэба страціць прытомпасць; у лепшым выпадку згубіць жыццяздольнасць і зрабіцца нікчэмным чалавекам. Спадзяюся, са мною гэтага пе здарыцца. У мяне дастаткова яшчэ волі да жыцця. 1941.VII. 3. Двапаццаты дзепь. Тыя, хто чуў прамову самога Сталіпа, перадаюць, што было вельмі кепска чуваць і мпогія мясціпы прамовы япы пе зразумелі. Мой іпафёр слухаў гэтую прамову і заўважыў, што падта моцна выдзяляўся акцэнт і былі паўзы, у час якіх было чуваць булькаценне вады, што налівалася ў гпклянку... Акадэмік С. I. Вавілаў, які размаўляў са мною, вельмі цвяроза глядзіць па рэчы. За Леітінград ёп спакойпы. Абмеркавалі з ім усе пытапні па гісторыі Акадэміі навук і іпшых працах. Работу камісіі па гісторыі Акадэміі павук мы працягваем. Смяртэльпая барацьба... Адступаючы, пічога пс пакідаць ворагу,— такі лозупг у прамово Сталіна. 1941.VII.5. Чатырпаццаты дзепь. Жопка ўсю раніцу прыбірала гарышча, пасіла па двор дотпкі і ўсякія трапты. Чаго толькі пе скіпулі з гарышчаў, засмечапых болып чым за сто гадоў. (Наш дом капіталыга перабудоўваўся за 6 гадоў порад пертпай Айчыпнай вайпою, гэта зпачыць, у 1806 г.). Ніяк пе можам аргапізаваць дастатковай і паў-