КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
ПЕРШАЯ БАМБЁЖКА Тым часам Юра Рабінкін стварае план за планам, як абараніць Ленінград. Яго таварышы хочуць уступіць у народнае апалчэнне. 3 гэтае прычыны ён заўважыў, што не так і проста, вывучыўшы вінтоўку, ісці супраць танкаў. I тут падбадзёрвае сябе: «I з вінтоўкамі паваюем!» I прыводзіць адзін з сваіх планаў: «Можна зрабіць так. Замініраваць увесь Ленінград, выгнаць з яго насельніцтва ў лясы з тым, каб Ленінград стаў пусты. Стварыць у горадзе паніку і г. д. Ніводзін памочнік галоўнакамандуючага не ведаў бы, што галоўнакамандуючы думае. Прымусіць бы войскі адступаць так, каб калі яны павернуцца пазад, дык занялі б адразу найвыгоднейшыя для атакі пазіцыі. I вось немцы ўжо ведаюць, што Леніпград пусты, усе іх шпіёны сцвярджаюць гэта таксама. Немцы будуць падазраваць хітрасць у тым, што Ленінград замініраваны, пусцяць туды сапёраў і г. д. Вось тады галоўнакамандуючы робіць тое, што ён толькі адзін ведаў. Адразу ж, імгненна, нечакана (яшчэ нечаканей, чым 22/VI для нас) нашы танкавыя часці пераходзяць у грандыёзнае наступленне і прымушаюць немцаў скурчыцца ў камяк. Тады на гэты камяк наваліцца ўся магутнасць артылерыі, якая падчас адступлення заняла найвыгоднсйшыя пазіцыі. Праз паўгадзіны гарматы пераносяцца на некалькі км далей, а тое месца, што яны абстрэльвалі, займаюць нашы войскі. Уся авіяцыя, сабраная над імі, лётае і бамбіць уцалелыя рэшткі Bopara. I як толькі вораг пахіснуўся, адступіў, тут яго трэба гнаць з паветра, з зямлі, з мора. Пасылаць усё новыя і повыя войскі, не даваць ні хвіліны перапынку. Перадавыя танкі мяпяюцца новымі, першыя адпачываюць, пасля зноў мяняюць іншых і г. д. Толькі такім ударам можна зламаць немцаў. I потым яшчэ: як толькі нашы танкі дасягнулі пэўпае мэты, частка з іх ідзе назад пад вуглом да ранейшага курсу. Так, але ўсё гэта нязбытная, фантастычная мара. Ніхто не правядзе такога наступлення. Ды і танкаў у нас мала. Я думаю, што Гітлер, напэўна, думае выйграць вайну шпіёнамі ну ды яшчэ і тэхнікай, вядома. Так, дэсант на Іванаўскай знішчаны. Застаўся яшчэ той, што на Мзе. Кожная перадавіца ў газеце крычыць: не аддамо Лепінграда! Будзем абараняць яго да апошняе кроплі крыві! Мацуй процітанкавую абарону! Але чамусьці перамогі ў нашае арміі няма, зброі таксама няма, відаць. Міліцыянеры на вуліцы, нават апалчэнцы і чырвонаармейцы ыекаторыя ўзброены вінтоўкамі-маўзерамі чорт ведае якой даўніны. Немцы танкамі пруць, а ў нас вучаць змагацца з імі не танкамі, а звязкамі гранатаў, часам і бутэлькамі з гаручым. Ну і падзеі». Нельга судзіць Юру дарослым розумам, ды яшчэ паводле логікі мірнага жыцця. Гэта хлапечыя мары, у якіх, канечне ж, мала ўлічваецца рэальнасць, галоўнае ў іх — палкае, азартнае жаданне, каб усё і адразу змянілася на лепшае. Зрэшты, Юра і сам заўважае, піша з сумам, што «ўсё гэта нязбытная, фантастычная мара». Яму шаснаццаць год, калі дзіцячае і дарослае ў чалавеку яшчэ суіснуе, перабівае адно другое. Ён намагаецца дадумацца, чаму нямецка-фашысцкія войскі апынуліся пад Ленінградам, і першае, што яму прыходзіць у галаву,— шпіёны! Юраў план разгрому пад Ленінградам нямецкіх армій, які ён мог бы ажыццявіць на пару з галоўнакамандуючым, не апошні ўсплёск перадваеннага маленства і перадваеннай псіхалогіі. Будуць і яшчэ ўсплёскі такога вось разумення, наіўных, а часам і недарэчных уяўленняў, не кажучы ўжо аб праявах сапраўднага дзіцячага эгаізму, з якім нямала намучыцца Юрава сумленне. Вось-вось на Ленінград абрынуцца бомбы — праз некалькі дзён. Пасля пачпуцца страшэнныя сістэматычныя абстрэлы. I самае жудаснае — голад. Кожны набліжаўся да гэтага, праходзіў праз гэта сваім жыццёвым маршрутам, у кожнага быў уласны радыус ленінградскага лёсу. Малы — з пункту гледжання ўсяго фронту; бяскрайні, бясконцы — калі паглыбляцца ў нетры чалавечае душы, чалавечых перажыванняў, надзей і страт. «5, 6 верасня. Нікіцін і Фіякельштэйн хацелі ісці ў народнае апалчэнне, ды не пайшлі. Зайшлі ў школу: ім загадалі фарбаваць дах. Яны не згадзіліся, сказалі, што ім трэба кудысьці ісці, абяцалі прыйсці на другі дзень, a на другі дзень не прыйшлі. Мама зноў хоча ўладкаваць мяне ў марскую спецшколу, ды я не хацеў бы туды ісці. Усё роўна ж у школу мяне пе прымуць, бо я дрэнна бачу — раз, плеўрытныя спайкі ў правым лёгкім — два, ну ды і яшчэ сёе-тое. Чаго ж цошыць сябе светлымі ладзеямі, а пасля мець горкі плён? Лонінград абстрэльваецца немцамі з дальнабойных гармат. Так і бахаюць разрывы снарадаў. Учора снарад пацэліў у дом на Глазаўскай вуліцы, знёс паўдома. Фінкелыптэйн з Нікіціным прыходзілі глядзець і расказвалі. Дзесьці снарад трапіў у сквер — мпога забітых і параненых. Сёння пад вечар зноў абстрэл. Так і бахаюць снарады недзе ў напрамку Маскоўскага вакзала, але ж, відаць, далей, за ім. У чэргах бабы кажуць, што Гітлер абяцаў закончыць вайну да 7 верасня, гэта значыць заўтра. Ну і чуткі! А яшчэ зусім нядаўна казалі тое ж самае, толькі дата была 2 жніўня. Учора быў у Штакельберга. Дома яго не застаў. Прыйшоў дадому, а ён да мяне з’явіўся. Працуе ў шпіталі, прымае параненых — санітар. Хадзіў з ім на выстаўку айчыннае вайны (на 1-й Чырвонаармейскай). Шмат чаго цікавага. Французскі сярэдні танк стаіць, лёгкі чэхаславацкі, пасля гаўбіца 142 мм, розны германскі рыштунак. Вельмі смяяліся з аднае рэчы: такая картка, як у нас па хлеб, толькі салдацкая, з надпісам: «Імперскае аддзяленне па справах пацалункаў». I на адрыўных талончыках (адрываюць, мабыць, у публічных дамах) надпісы: «выпадковы пацалунак», «імгненны пацалупак», «талоп на (...) * спатканне» і г. д. Сапраўдная бессаромнасць. На сценах развешаны плакаты, фотаздымкі і да т. п. Мы трапілі туды падчас трывогі і былі на выстаўцы цэлыя тры гадзіны. Штакельберг расказаў мне пра нямецкія атрутныя рэчывы. Гэта жудасна! ...Цяпер палова дзесятай. Ленінград абстрэльваецца з нямецкіх цяжкіх дальнабойных гармат. Моцныя разрывы вымушаюць уздрыгваць будынкі і шыбы. 7 верасня. У мамы выхадны дзень. Мне давялося дзяжурыць каля брамы з 12 раніцы да 4 дня. Чытаў «Дзень палымнее» Джэка Лондана. Учора 6-га вечарам была моцная кананада. Немцы білі па Лепінградзе з цяжкіх гармат. Сёння ўжо цішэй. * Шматкроп’ем у дужках пазначаны непрачытаныя мясціны: старонкі дзённіка абгарэлі, некаторыя сцерліся. Трывог не было, але зеніткі білі. Сёння — 129 гадоў з дня Барадзінскай бітвы. Некалі пад Масквою адбыўся грандыёзны бой паміж рускімі і французскімі войскамі. Болып за 108000 чалавек было забіта і паранена ў гэты дзень. Тады іншаземныя захопнікі атрымалі добры адпор. 8 верасня. Дзень трывог, хваляванняў, перажыванняў. Раскажу ўсё па парадку. Раніцаю мама прыбягае з працы, кажа, яе пасылаюць у саўгас, што ў Араніенбаўме. Давялося б мяне і Іру кінуць адных. Яна пайшла ў райсавет — ёй далі там адтэрміноўку да заўтра. Потым мы дамовіліся пра спецшколу. Мама пайшла ў абком, адтуль завярнула ў спецшколу, a я — да Фінкелыптэйна. У іх у школе выйшаў нумар. Хлопцам было загадана пакрыць падлогу паддашша вапнаю. Але вапны аказалася мала, і яны задумалі развесці яе. Але замест вапны яны дабавілі суперфасфату. Атрымалася рэакцыя. У выніку выдзеліўся хлор. Хлопцы вымушапы былі хадзіць па гарышчы ў процівагазах. Прыйшоў Варфаламееў, лаяў («Дарэмна я вучыў вас хіміі!»). Пасля Додзя пайшоў здаваць веласіпед у армію (3 дні таму назад атрымаў павестку аб «мабілізацыі» веласіпеда). Калі я вярнуўся дадому, мама прыйшла ўжо. Яна сказала мне, што, магчыма, мяне прымуць. Але я вельмі-вельмі сумняваюся. Пасля мама зноў некуды пайшла. I вось тады і пачалося самае страшэннае. Далі трывогу. Я і не звярнуў увагі. Але потым чую, што на дварэ ўсчаўся шум. Я выглянуў, паглядзеў спярша ўніз, пасля ўверх і ўбачыў... 12 «юпкерсаў». Загрымелі выбухі, але шыбы не брынкалі. Відаць, бомбы падалі далёка, але былі надзвычай вялікай сілы. Мы з Іраю кіпуліся ўніз. Выбухі не спыніліся. Я пабег назад да сябе. Там на нашай пляцоўцы стаяла жонка Зачоскіна. Яна таксама перапалохалася і прыбегла ўніз. Я разгаварыўся з ёю. Пасля аднекуль прыбегла мама, прарвалася праз вуліцу. Хутка далі адбой. Вынік фашысцкай бамбёжкі аказаўся вельмі сумны. Паўнеба было ў дыме. Бамбілі гавань, Кіраўскі завод і наогул тую частку горада. Настала ноч. 3 боку Кіраўскага завода відаць было мора агню. Паступова агонь сціхае. Дым, дым прасочваецца ўсюды, і нават тут адчуваем яго востры пах. У горле крыху пячэ ад яго. Так, гэта першая сапраўдная бамбёжка горада Ленінграда. Зараз настане ноч, ноч з 8 на 9/ІХ. Што гэта поч прыпясе? Да 12 гадзін. Толькі Іра легла спаць, як зпоў абвясцілі трывогу. Мы спусціліся ўніз, у першы паверх. Хутка апрануліся. Спярша крыху пастралялі зеніткі, пасля пачалі выць і трашчаць самалёты. Увесь час па небе блукалі пражэктары. Але ніводзін самалёт не быў збіты. Дзесьці зноў бамбілі. Усё насельніцтва ніжніх двух паверхаў (за выключэннем падвалаў) было ў калідоры 1 паверха. Доўга, пакутліва цягнуўся час. Пасля недзе, у двары дома № 36, пачалі біць у рэйку. Мы перапалохаліся. Я, Маруська і Лідка надзелі процівагазы і пайшлі ў двор даведацца, што там такое. А ў двары паставы адказвае, што ніякай хімічнай трывогі не было. Так прайшло каля 2 гадзін. Нарэшце мы пасмялелі і пайшлі дадому. Трывога яшчэ не скончылася. Зарыва на ўсходзе не згасла, але час ад часу з імклівай хуткасцю над горадам праносіліся нямецкія самалёты. Іх абстрэльвалі, а яны насіліся і насіліся над горадам. Цяпер я не ведаю, што рабіць. Мама з Іраю леглі спаць не распранаючыся. Магчыма, і я так зраблю. He ведаю. Так, гэты тыдзень фашысты хочуць зрабіць памятным для ўсіх ленінградцаў. Відаць, узяць Ленінград з сушы ім не ўдалося, дык яны і вырашылі знішчыць яго з паветра. 9 верасня. Пішу роўна a 12 гадзіне почы. За ўвесь мінулы дзень — 11 трывог! Ды якіх! Па гадзіне, па дзве. Найстрашнейшая трывога была апошняя, начная. Моцна бамбілі Кастрычніцкі раён. Бомбы рваліся і на Краснай вуліцы, і па Тэатральнай плошчы, і каля моста Лейтэнанта Шміта. Адтуль прыйшоў сведка ўвесь у гразі — закідала зямлёю — і расказваў. Удзень падчас трывогі над нашым домам збілі адзін самалёт. Лётчык выскачыў з парашутам проста ў горад. He ведаю, што з ім. Напэўна, злавілі. У спецшколу не хадзіў, у школу не хадзіў. Перапынкі паміж трывогамі былі па 10—15 мінут. Заўтра, калі ўсё будзе нармальна, мама загадае ісці ў спецшколу. Я думаю, не прапусцяць дактары. He прайду медагляд. У зводцы перадавалі, што на Ленінград у 8.30 быў зроблены напад з паветра, але ваенныя аб’екты не пашкоджаны. А мама сказала, што згарэла шмат харчовых складаў, станцыя Віцебская таварная, маслабойны завод і яшчэ жылыя дамы, колькі іх — невядома.