Будзь воля Твая...
Ірына Жарнасек
Выдавец: Про Хрысто
Памер: 436с.
Мінск 2023
— Гер афіцэр пытаецца, дзе ягоны бацька, — пераклаў цыбаты.
Спалатнелыя кабеты пераглянуліся паміж сабой і не знайшліся, што адказаць.
— Дзе бацька? — зноў запытаў паліцай цяпер ужо з выразнымі пагрозлівымі ноткамі ў голасе. — Можа, у партызанах?
Галініны вусны таргануліся — вось-вось заплача. I тады на выручку падаспела хросная: яна зрабіла крок наперад і неспадзявана голасна загаварыла нейкім трубным, прастуджаным голасам:
— Ай, саромеецца дзеўка, — махнула на Галіну рукой. — Ну, што зробіш — дурная, бо зрабіла сабе мальца з кульгавым Сцёпкам, а цяпер і не дзеўка, і не баба — сама не ведае, хто, што і да чаго. Гарманіст у нас тут такі ёсць кульгавы, непаглядны, словам, калека. Дык во яна з ім і нагуляла. А дзе ж ты іх тут вайной добрых знойдзеш?
Паліцай пераклаў. Афіцэр уважліва слухаў, хмурыў бровы, потым засмяяўся, тыцкаючы пальцам у Галінін бок. Паліцаі таксама дружна зарагаталі ўслед за ім. Дзіка,
непрыемна гучаў гэты мужчынскі рогат у пустым касцёле, рэхам аддаваўся ад сценаў. Афіцэр скрозь смех штосьці сказаў цыбатаму, той пераклаў:
— Гер афіцэр кажа: калека то калека, а калі дзіця змайстраваў, то не зусім і калека.
— Значыць, не зусім, — нечакана голасна, нават гарэзліва згадзілася Фэля.
Прыхадні зноў зарагаталі, а Галіна нахілілася да малога і гучна, надрыўна заплакала. Андрэйка быццам адчуў, што пакрыўдзілі ягоную маці, таксама падаў свой крыклівы голас з пялюшак. I тым самым выратаваў становішча, бо Гэкер зморшчыўся, махнуў рукой, і няпрошаныя госці пад гучны Андрэйкаў плач пайшлі з касцёла. Ляпнулі дзверы. Было чутна, як на двары аддаляюцца, цішэюць мужчынскія галасы, а яны ўтраіх усё яшчэ стаялі, прыросшы да падлогі, і маўчалі. Андрэйка таксама аціх. Анямелую цішу касцёла парушалі толькі рэдкія Галініны ўсхліпы. Першай варухнулася хросная, яна сцягнула з галавы хустку, выцерла ёю твар, падышла да Галіны, зірнула на хлопчыка, які мірна цмокаў смочкам, і павярнулася да айца Юрыя:
— Ну вот, пранесла, здаецца... Сцёпка выратаваў, — і ўздыхнула: — Нагаварыла на беднага Сцёпку... А што было рабіць? Каб сказалі праўду, дык, можа, усе чацвёра ўжо ляжалі б во тут, крывёй аблітыя.
Кожны з іх, апрача малога Андрэйкі, добра ведаў што Андрэйкаў бацька недзе ў лесе: можа, адсыпаецца пасля начнога паходу на чыгунку, а можа, збіраецца ісці на яе ў наступную ноч.
Галіна нізка схілілася над дзіцем і здушана прастагнала: — Ой, што ж гэта за долечка такая!
— Ды не раві ты ўжо цяпер, — стомлена прамовіла Фэля. — Цяпер трэба песні пяяць ад радасці. Праўду я кажу, ойчанька?
Вядома ж, яна казала праўду, гэтая знаходлівая кабета з сівою, як бель, зусім не па гадах сівою капной доўгіх валасоў, якія, вызваленыя з-пад хусткі, рассыпаліся цяпер па плячах. Страшна падумаць, што было б з усімі імі, каб не ейная грубаватая знаходлівасць.
VI
Лесвіца на амбон заўсёды здавалася айцу Юрыю высокай. 3 кожнай прыступкай у грудзях усё мацней калацілася сэрца і амаль заўсёды было адчуванне, што з галавы раптам дачыста выветрыліся ўсе думкі і патрэбныя словы. А яшчэ заўсёды быў страх: ці так і ці тое ён скажа зараз людзям, чые вочы з розных куткоў касцёла скіраваныя ў гэтыя хвіліны на амбон. Ці тое, што хацеў бы пачуць ад яго сёння Хрыстус?
...Паволі ступіў на апошнюю прыступку, абапёрся рукамі аб парэнчы, абвёў вачыма касцёл і адчуў, як насуперак хваляванню сэрца здрыганулася радасцю: усе тры навы былі запоўненыя людзьмі. Пярэднія лаўкі займалі дзеці і моладзь. Мужчыны сядзелі на задніх лаўках у правым радзе, але некалькі з іх стаялі яшчэ з шапкамі ў руках пры парозе. Як і заўсёды, найболып было жанчын.
— У імя Айца і Сына, і Духа Святога, — перажагнаўся айцец Юры, і ўся касцельная супольнасць выдыхнула:
— Амэн.
Ён зноў абвёў позіркам агромністую прастору касцёла і адчуў, як на змену нядаўняму хваляванню душу запаўняе спакойная ўпэўненасць. Ведаў: тое, што ён хоча сёння сказаць, вельмі важна і для яго, і для іх. Шмат думаў пра гэта пасля апошняга хросту ў касцёле, калі ў яго на правах моцных гэтага свету ўвайшлі людзі з аўтаматамі. Цяпер яму важна было падзяліцца тымі думкамі.
— Кожны з нас, хто прыйшоў сёння на гэтую святую Імшу, — пачаў ён, — хоча як мага бліжэй быць да Езуса. Што ж нас вядзе да Яго? Найперш, мабыць, наша слабасць. Мы вельмі слабыя. Кожны дзень, кожную хвіліну над намі можа навіснуць небяспека, здольная прынесці нам неспадзяваную хваробу, калецтва, a то і смерць. Так ёсць ва ўсе часы, а што ўжо казаць пра ліхалецце, у якім нам з вамі давялося жыць! Як жа ратавацца нам ад тае небяспекі? He ўсё можна вырашыць з дапамогаю сілы. Толькі наіўны ды нахабны чалавек можа думаць, што калі ён мае пры сабе аўтамат, стрэльбу альбо сякеру, то яму ўжо нічога не страшна. 3 дапамогаю зброі чалавек можа вырашыць толькі невялікую частку праблемы — зямную, часовую, хуткаплынную. Але ніколі з дапамогаю яе чалавек не зможа зарабіць для сябе шчаслівую вечнасць, забяспечыць для сябе месца ў Нябесным Валадарстве Езуса. Бог кажа нам: «Прасіце — і атрымаеце, шукайце — і знойдзеце, стукайцеся — і адчыняць вам». Мы з вамі верым у гэта. Таму прыходзім сюды і просім, і шукаем, і стукаемся. Але, дарагія мае браты і сёстры, ці заўсёды мы ўмеем прасіць, шукаць, стукацца?
Перавёў дыханне і адчуў пругкую цішыню, што запоўніла касцельную прастору. Ён не памыліўся: для іх сапраўды было важна тое, што забрала сон ягоных дзвюх начэй.
— Наш час вельмі шчыльны, — зноў загаварыў ён, — і ў нас амаль што няма магчымасці адкладваць важныя справы на «потым». Што ж найважнейшае для нас сёння?
Зноў аціх, даючы ім магчымасць падумаць пра тое найважнейшае. Бачыў па тварах — засяроджана і напружана думалі. Толькі на першых лаўках дзеці пачалі раптам шэптам раіцца ды спрачацца паміж сабой пра найважнейшае, а міністрант Гэнька нават рукамі пачаў узмахваць.
Айцец Юры працягваў:
— Напэўна, хтосьці з вас падумаў, што самае важнае цяпер — любой цаной выжыць. А яшчэ — каб шчасліва перажылі вайну ўсе вашыя блізкія.
Многія на ягоныя словы згодна заківалі галовамі, і айцец Юры ўздыхнуў:
— Але ж, дарагія мае, не гэта самае галоўнае. Тым болып, што не ад нас часта залежыць, жыць нам у наступную хвіліну альбо не. Прасіць у Пана Бога ацаліць нашае жыццё мы, вядома, можам, але калі ўсё ж Яго воля будзе іншаю, то з чым станем мы перад Ім? Ці не станецца так, што мы прынясем з сабою ў вечнасць зусім не патрэбны багаж, той, за які нам будзе сорамна, як бывае сорамна гаспадыні за бруд і безлад у ейнай хаце? Але гаспадыня можа навесці парадак, мы ж тады ўжо нічога не зможам выправіць, перайначыць. Як кажуць, і за локці сябе кусаў бы, каб памагло. Таму: як толькі завялася якая пляма граху на нашым сумленні — адразу ж трэба вымыць яе, выбеліць. Для гэтага ў нас ёсць, дзякуй Богу, касцёл. Карыстайцеся з гэтае магчымасці! Бо няма пільнейшае справы, як быць чыстым перад Панам Богам. Пільнуйце чысціню сваёй душы, аберагайце яе ад бруду. Памятайце: Пану Богу падабаюцца чыстыя, светлыя душы. Спяшайцеся ж зрабіць іх такімі. Вы можаце гэта зрабіць. Тысячы людзей не маюць гэткай магчымасці, як яшчэ зусім нядаўна не мелі яе і вы. Дык карыстайцеся ж з гэтай блізкасці Бога! Няхай вашыя душы заўсёды будуць чыстыя і гатовыя да таго, каб стаць перад Панам Богам! Толькі тады вы знойдзеце сапраўдны спакой, калі будзеце мець надзею на шчаслівую вечнасць. I тады нам ніякія аўтаматы і кулямёты не будуць страшныя. Дарагія браты і сёстры! Прашу вас аб гэтым як ваш пастыр, які не хоча, каб згінула хоць бы адна авечка з ягонага статку. Я заўсёды гатовы прыйсці вам на дапамогу — толькі паклічце. Толькі зразумейце, сэрцам адчуйце ўсю важнасць таго, што я вам сёння сказаў. Дык жа прасіце ў Пана Бога, шукайце Яго,
стукайцеся да Яго. Але рабіце гэта з чыстым сэрцам, добрым намерам і вялікай адданасцю Таму, у Karo просіце, да Каго стукаецеся. I няхай вас асвячае на вашым шляху Святы Дух! Амэн.
У адказ прагучала нястройнае:
— Пане Божа, аддзяч.
Абвёў позіркам касцёл. Твары былі задумлівыя, сур’ёзныя. Некаторыя кабеты выціралі вочы, некаторыя нізка апусцілі галовы, і іхніх твараў не было відаць. Адны дзеці на першых лаўках пачыналі перашэптвацца і нецярпліва пазіраць на амбон: чаго гэта ксёндз марудзіць і не спускаецца да алтара?
— А цяпер папросім у Пана Бога ласкі шчырага пакаяння, — прамовіў айцец Юры і пайшоў уніз па лесвіцы. Па напятай, як струна, цішыні ён зразумеў, што просьбы гэтыя будуць шчырыя.
Адвячоркам таго ж дня ў дзверы плябаніі нясмела пастукалі і на водгук «калі ласка!» парог пераступіла невысокая хударлявая кабета ў яркай васільковай сукенцы, паверх якой быў адзеты чорны сачык. На галаве ў жанчыны была павязана квяцістая хустка, яе стракатыя рагі з доўгімі фрэнзлямі звісалі ажно да пояса. Жанчына прывіталася і, быццам апраўдваючыся за свой візіт, абрывіста загаварыла:
— Старая наша, свякроў мая, занемагла... ойчанька. Слухала я сягоння ойчаньку ў касцёле і падумала, што трэба яе паспавядаць. Бо добра ж, як добра, а калі раптам што якое — будзе тады начамі сніцца.
— Каму? — ледзьве стрываў, каб не засмяяцца айцец Юры.
— Што «каму»? — не зразумела кабета.
— Сніцца каму будзе?
— Дык жа мне — не мужыку ж. Яму што: ён за дзень як зацягаецца, грыжу меўшы, дык трубіць сабе, што ў паляўнічы рог. А тут — варочаешся, варочаешся, усё на
свеце пералапаціш у думках. А заснеш — і тады спакою няма, што-небудзь як стрызніцца, хоць ты спаць іншы раз не кладзіся. Дык надумалася я: паспавядай ты, ойчанька, старую, a то ці мала што якое... He прашкадуеш тады...
— I сніцца яшчэ, чаго добрага, будзе, — прытворна ўздыхнуў айцец Юры.
Кабета недаверліва зірнула на яго, буркнула:
— Ну, дык жа і я кажу...
Айцец Юры падняўся і гукнуў у суседні пакой, дзе міністрант Гэнька разглядваў дзіцячыя часопісы:
— Што, Гэнька, можа, хочаш са мной з’ездзіць у Ворзава?
Расчырванелы Гэнька выбег з часопісам у руках і, цярэбячы адну нагу аб другую, бліснуў вачыма з-пад навіслай да вачэй, выгарэлай на сонцы чупрыны:
— Ехаць з вамі? У Ворзава? На кані? Хачу! Толькі ж... і кніжкі хочацца паглядзець...
Некалькі старых часопісаў «Заранка», а таксама старых віленскіх календароў прывёз нядаўна з Друі ў Расіцу айцец Антоні. Нейкі парафіянін, прачуўшы, што «вярнуўся беларускі ксёндз Кашыра», прынёс у касцёл беларускія выданні. Як, якім цудам яны ў яго зберагліся, — не распавядаў, а толькі папытаў ксяндза Кашыру і вельмі разгубіўся, калі яму сказалі, што Кашыры ўжо няма ў Друі. «Ужо няма?» — перапытаў мужчына і адразу ж згроб назад у торбу часопісы. Але айцец Антоні папрасіў паказаць іх і паабяцаў, што абавязкова перадасць айцу Юрыю. Чалавек яшчэ трохі павагаўся, ды ўсё ж зноў выняў часопісы, ціха прагаварыў: «Каб толькі яны да яго трапілі, да ксяндза Кашыры... Бо што ж, калі каму не цікава, то навошта ж браць... Каб не прапалі яны, не згарэлі дзе...» Айцец Антоні паабяцаў абавязкова перадаць і як падзяку даў чалавеку абразок Маці Божай. Той узяў, пацалаваў і сказаў ужо спакайней: «Ну, значыць, ойча, перадасі. Бо, чую, ты па-нашаму гаворыш... Перадасі, значыць...» Так гэтыя часопісы і трапілі
КНІГІ ОНЛАЙН
