Будзь воля Твая...
Ірына Жарнасек
Выдавец: Про Хрысто
Памер: 436с.
Мінск 2023
...Высока над галовамі айца Антонія пры галоўным алтары і айца Юрыя пры алтары Маці Божай узнятыя Гостыі. Святары трымаюць іх, каб увесь люд бачыў, адчуў, зразумеў: Бог ёсць з імі! Ён ёсць тут, у гэтым замкнёным касцёле з імі, разгубленымі, няшчаснымі, заплаканымі. Ен з імі! Гэнька звоніць у званок даўжэй звычайнага — кемлі-
вы хлапчына таксама адчуў, што менавіта ў гэтую хвіліну цяпер тут адбываецца надзвычайнае:
— Accipite et manducate ex hoc omnes: hoc est enim Corpus meum, Quod pro vobis tradetur42.
За вас... Дзеля збаўлення вашага... Дзеля вашага вечнага шчасця... Толькі прыміце Яго і будзьма разам, на цэлую вечнасць будзьма разам з вамі там, дзе няма ні смерці, ні плачу, ні жалю, ні страху... I ніякія людзі ў чорных мундзірах, ніякія двуногія істоты з аўтаматамі там ужо не будуць страшныя.
Бярыце...
Я з вамі ажно да сканчэння часоў...
Бярыце...
— Лю-юдцы! Што робіце?! — немы раптоўны крык з цёмнай глыбіні касцёла.
Лязгат пры дзвярах... жаночы плач... лаянка...
Бярыце...
— Лю-юдцы, пусціце! Ой, рука мая!
Цела Хрыста ў святарскіх руках паволі апускаецца на патэну.
У глыбіні касцёла, недзе там, пры дзвярах, — плач. Новы плач, які прыйшоў сюды ці то з Расіцы, ці то з якой іншай вёскі.
— Accipite et bibite ex eo omnes: hie est enim calix Sanguinis mei novi et aeterni testamenti, Qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
Hos facite in meam commemorationem43.
42 Бярыце i ешце з гэтага ўсе, бо гэта ёсць Цела Маё, якое за вас будзе выдана (лац.).
43 Бярыце і піце з яго ўсе:
бо гэта ёсць келіх Крыві Маёй Новага і вечнага запавету, якая за вас і за многіх будзе праліта дзеля адпушчэння грахоў. Гэта чыніце на Маю памяць (лац.).
Бярыце...
Аддам за вас і Цела і Кроў... Дзеля вашага збаўлення...
Стрэл. Тузаніна. Плач. Зноў стрэл — адзін, другі...
Келіхі высокаўзнятыя над галовамі святароў — наколькі магчыма...
Гэнька звоніць — доўга, працяжна. Ягоны звон зліваецца з новымі стрэламі. Сотні, тысячы нізка схіленых галоў прад Крывёю Хрыста, што за люд праліваецца...
Цішыня...
Лязгат дзвярэй. Хтосьці там валтузіцца, і праз нейкі час ужо з двара чуецца лаянка, потым — стрэлы.
— Pater noster, qui es in caelis...44
Ha адным дыханні... кожнае слова... з кожнага сэрца... Ціха, засяроджана — размова з Айцом. Хто — на лаціне, хто — па-беларуску, хто — па-польску... Уздых да Айца Нябеснага... Як і тады, амаль дзве тысячы гадоў таму ў Садзе Аліўным: Ойча, калі магчыма, няхай абміне гэты келіх мяне... Ды не мая, але Твая воля няхай станецца!..
— ... fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra....45
Кожнае слова — угору, да Найвышэйшага, бо тут ужо нічога не вырашаецца, толькі там...
Тысячы вачэй прыкаваныя да Таго, Хто здольны знішчыць, узяць на сябе ўсе іхнія грахі, усе іхнія слабасці, у якіх прызнаваліся яны сёння пры канфесіяналах, усю нягоднасць свету. Як жа важна для іх, каб менавіта цяпер Ён учыніў гэта, менавіта цяпер...
— Цела Хрыста няхай сцеражэ цябе на жыццё вечнае.
— Амэн.
Яны яднаюцца з Ім на ўсё будучае жыццё. Яны сказалі Яму сёння «будзь воля Твая», прынялі Ягоную волю, згадзіліся з ёй і заўтра даведаюцца, якая яна. Цяпер жа,
44 Ойча наш, каторы ёсць у небе... (лац.).
45 Будзь воля Твая, як у небе, так і на зямлі... (лац.).
прымаючы Ягонае Цела, яны кажуць «амэн». I гэта азначае таксама, што яны згодныя на ўсё, што Ён спашле ім. Ксёндз кажа: «Памерці таксама трэба ўмець». Што ж, яны хочуць пазнаць гэтую навуку — паміраць. Дагэтуль яны вучыліся жыць, ды вось надышоў час іншае навукі...
Агромністыя чэргі да святой Камуніі, здаецца, ніколі не скончацца.
— Цела Хрыста няхай сцеражэ цябе...
— Амэн.
Здаецца, вось так і будуць ісці гэтыя людзі — праз усю ноч і наступны дзень, а потым — яшчэ і яшчэ... Дні, ночы, месяцы, гады... У вечнасць.
— Цела Хрыста няхай сцеражэ...
— Амэн.
Няхай ідуць. Няхай ніколі не сканчваецца гэтая найлепшая, найцудоўнейшая ў свеце чарга да стала Божага, з якога — вечны спажытак.
— Цела Хрыста...
— Амэн.
Пасля заключнага святога Евангелля — «Святы Божа...»
Касцёл — адно дыханне, адна надзея, адно імкненне: Святы Божа, Святы Моцны, Святы Несмяротны, змілуйся над намі.
Ад пажару, голаду, вайны і заразы
барані нас, Божа!
Ад раптоўнай і неспадзяванай смерці сцеражы нас, Божа!..
Штурмбанфюрэру не спіцца. Гэтыя п’яныя жывёлы за сцяной не даюць яму заснуць. Колькі гарэлкі можа змясціцца ў іхніх паскудных чэравах, яны і самі, мабыць, не ведаюць. 3 раніцы да вечара ліюць і ліюць смярдзючы самагон у свае трыбухі. Зразумела: баяцца працверазець.
Ну так, ім, вядома, нельга цяпер цверазець, азірацца на бакі, спрабаваць думаць хоць бы рэштай сваіх непрапітых мазгоў Цяпер ім гэта, вядома, шкодна. Зрэшты, а ці ўмеюць яны гэта рабіць? Умеюць — не ўмеюць, а не вельмі і імкнуцца. Ды і навошта? Выконваць ягоны, штурмбанфюрэраў, загад — вось іхняя задача.
Загад складаны. Праца — не самая прыемная. Але, здаецца, яны не вельмі па гэтым бядуюць. Двое з іх учора блукалі па апусцелай вёсцы як ачмурэлыя: іх пазналі тутэйшыя і асыпалі пракляццямі. Працу яны давялі да канца, а потым і пайшлі ўдваіх па вёсцы ад хаты да хаты, ад хаты да хаты. Адзін неяк прыдуркавата падвывае, а другі паўтарае ды паўтарае тыя пракляцці, якімі іх асыпалі. Давялося прыстрэліць. He, а на што яны спадзяваліся? Што апратка карнікаў зрабіла іх нябачнымі? Думалі, што можна біць, страляць, паліць тых, з кім жылі некалі на адной зямлі, a тыя ім будуць за гэта дзякаваць? Учора, казалі, адна баба выла на ўсю вуліцу: «Грышка, чорт пракляты, і ты з імі звязаўся? Будзеш, Грышка, у пекле смылець!» Жахліва адсталы народ! Яны яшчэ вераць, што ёсць нейкае пекла, можна ў ім смылець, смалу разам з чарцямі вазіць. У штабе з паўгадзіны ўчора рагаталі з таго пекла. Дурная, наіўная баба пужае Грышку-карніка, а тое, што яе саму чакае яшчэ больш жахлівае пекла, — гэта не страшна. Вакол усё гарыць, а яна Грышку пужае пеклам!
Штурмбанфюрэр падняўся, прайшоўся па пакоі, зморшчыўся на чарговы выбух п’янага рогату за сцяной. У іншай сітуацыі ён не цярпеў бы яго, але сёння, тут... Ладна... Няхай набіраюцца храбрасці — заўтра яна ім спатрэбіцца.
Найболып надзейныя з іх, здаецца, латышы: гэтыя каму хочаш паадкручваюць галовы. Але ж яны тут і найбольш зацікаўленыя: суседзі заўсёды не супраць пашырыць свае межы за кошт тых, хто ловіць варон. Але ці скрануліся б тыя ж самыя беларусы, што цяпер сядзяць у замкнёным касцёле,
палепшыць сваё бядацкае жыццё за кошт багацейшых суседзяў, калі б раптам ім і надарыўся гэткі фантастычны шанец? Наўрад. Лянівыя... Штурмбанфюрэр зморшчыўся, бо не любіў гультаёў. Ніколі не любіў і нідзе: ні ў сябе дома, ні тут, на гэтым праклятым халодным Усходзе. Кажуць, камуністы не давалі тут зажывацца, але ж цяпер ужо няма камуністаў, а тутэйшы люд не вельмі спяшаецца скарыстаць момант. Латышы, тыя вунь адразу скумекалі, што да чаго. У гэтых хватка — о-го-го! Асабліва стараюцца з трыста сямнаццатага батальёна — як знарок падабраліся хваткія. Ажно трыста падводаў прыгналі латышы з сабой для нарабаванага дабра. Ну й стараюцца, ну й шараць па хатах пасля таго, як выштурхнуць гаспадароў у якую-небудзь стадолу ці ў гэткі вось касцёл. У Латвіі, калі яшчэ фармавалі батальёны для пацыфікацыі, ім адразу паабяцалі: што возьмеце — ваша. Вось і грабуць кожны пад сябе. Народ тут, праўда, бедны, але ў тых латышоў можна тое-сёе ў кладоўках знайсці.
Штурмбанфюрэр падышоў да вакна. На дварэ — ціха. Ноч месячная, ясная. На тым баку возера дагарае некалькі хат. Казаў жа ім: усё — заўтра. He, нецярплівіцца, бачыш: агонь палюбілі за гэтыя пару дзён, крывёю абсмакаваліся, заўтрашняга дня дачакацца не могуць.
А мястэчка прыгожае. I ўвогуле, трэба прызнацца, тутэйшая зямля прыгожая. Азёрная. Штурмбанфюрэр любіў азёры, заўсёды сумаваў, што ні каля бацькоўскага, ні пазней каля ягонага ўласнага дома не было возера. А так цудоўна пасля гарачага дня, скінуўшы з сябе ўсе турботы, акунуцца ў ваду і паплыць. Напэўна, і яны тут, у гэтай Расіцы, таксама плавалі вечарамі ў возеры. А дзеці дык, напэўна, толькі й боўталіся ў ім...Цікава, што робяць цяпер ягоныя Ёган з Эмай? А што тут цікавага — спяць! Штурмбанфюрэр засмяяўся на гэтую здагадку. Пэўна ж, спяць. Эма, абняўшы падушку, а Ёган увогуле без падушкі. Гэты гартуе сябе для будучых бітваў... Няўжо і на долю ягоных дзяцей
яшчэ выпадуць войны? He, не павінны. He дзеля гэтага ён, іхні бацька, ваюе тут цяпер, не спіць начамі, вартуе разам з гэтым п’яным быдлам касцёл з замкнёнымі ў ім тутэйшымі людзьмі. He дзеля гэтага заўтра зноў будзе цяжкая праца.
Як гэта казаў іхні пастар з журботна-задумлівым позіркам вачэй?.. Што? Ён, штурмбанфюрэр, падумаў HernTa такое пра вочы гэтага неразумнага ксяндза? Так-так, неразумнага. Бо калі б ён меў розум, то яго ўжо даўно і блізка не было б тут. Яго штурмбанфюрэр выпусціў бы. I яго, і ягонага сябра, які таксама не мае ўласнага розуму, але наследуе свайго старэйшага ва ўсім, нават у выбары — жыць альбо памерці. У іх, бачыш, працы там шмат... Але што, што імі кіруе? Ну, не дурні ж, каб не разумець, што прынясе ім тая праца. He, не дурні: старэйшы вунь як па-нямецку шпарыць, а яшчэ і па-ангельску, і па-якому там яшчэ... А малады ў Рыме вучыўся... Перавучыліся, хіба, абодва?
Штурмбанфюрэр засмяяўся са свайго жарту.
Але сапраўды, чаму яны не прынялі ягонае прапановы выйсці з касцёла? Ахвярнасць? Ну так, штосьці такое ёсць у рымскім Касцёле. Кажуць, ён і паўстаў на крыві ахвяраў Шаленцы! Шалёныя былі тыя, што ішлі ў пашчы львам, шалёныя, што гарэлі на вогнішчах і лямантавалі пра свайго Хрыста. Але ж і іхні Бог таксама шаленец. Па добрай волі ісці на крыж і ведаць, што Цябе расцягнуць на ім, парвуць жылы?.. I ўсё ж Ён быў... He мог не быць хоць бы таму, што во гэтыя самыя пастары праз дзве тысячы гадоў гатовыя памерці за Яго. За прывід не паміраюць. I прывід не дае сілы на пакутніцкую смерць. Што? Дае сілы? Значыць, ён, штурмбанфюрэр, таксама згодны, што ім дае сілы сам Бог?
Hi з таго, ні з сяго раптам прыгадалася, як учора пры ім уштурхнулі ў касцёл прыгожую, статную дзяўчыну з тоўстай, ніжэй пояса каштанавай касой. Вочы ў дзяўчыны — што тыя азёры. Яна павяла імі па касцёле, потым спыніла свой замглёны позірк на вялікім круцыфіксе. Па-
КНІГІ ОНЛАЙН
