Чарадзей сёмага веку Траяна: Усяслаў Полацкі
Сяргей Тарасаў
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 67с.
Мінск 1991
а прывабная, яна таямнічая і ўдзячная. Дык ці будзе стаяць помнік на вуліцы імя Усяслава Чарадзея?
Гэта залежыць толькі ад нас.
ЗМЕСТ
ДА ЧЫТАЧА 5
НАРОДЖАНЫ АД ЧАРАДЗЕЙСТВА 8
На неузаранай зямлі збожжа не буяе • Рагвалодавы карані • Бацькоўскія крылы • Дзе родны край і дзе чужынскі? • 17ад сонцам ласкавым на неспакойнай зямлі • Жыццё пачынаецца з перійага кроку
МАЦУЮЧЫ СПАДЧЫНУ СВАЮ 19
На полацкім пасадзе • Першыя дзесяцігоддзі • Чацвертая у свеце • Магутны горад на Дзвіне • На мяжы чужынскіх земляў • Валадарская навука
МЕЧ РАГВАЛОДА 30
Збіранне войска • Хольмградскія званы • Нямігі крывавыя берагі • Праклён парушальнікам клятвы • 3 кіеўскіх вязняў — у кіеўскія князі • Загадка Тмутараканя • Куды паклікалі званы?
РАДЗІМА У КОЖНАГА СВАЯ 45
Вяртанне і выгнанне ■ Помста за знявагу • «Адпусцілі дзеля Бога» • Пагоня за паваднымі коньмі • Рэха Тмутараканя • Меч хаваецца ў похву
людзям СУДЫ ЧЫНІУ,
КНЯЗЯМ ГАРАДЫ РАЗДАВАУ 56
Спакой • Разлятаюцца сокалы з бацькоўскага гнязда • На сыходзе паганскіх часоў • Любеч без палачанаў • У спадчыну — Славу, Зямлю і Волю
ШТО НАМ У ІМІ СЁННЯ ТВАІМ? 62
Заснавальнік беларускай дзяржаўнасці • Камяні ў падмурак магутнай культуры • Ад удзячных і няўдзячных нашчадкаў • Невычарпальная крыніца мастацтва • Ці будзе помнік на вуліцы Усяелава?
НЛШЫ СЛАВУТЫЯ ЗЕМЛЯКІ
Серыя акадэмічная
Научнопопулярное мзданне
ТАРАСОВ СЕРГЕЙ ВАСПЛЬЕВНЧ
ВОЛШЕБНМК СЕДЬМОГО ВЕКА
ТРОЯНА
Всеслав Полоцкнй
Мйнск, йздательство «Навука і тэхніка»
На белорусском языке
Навуковапапулярнае выданне
ТАРАСАУ СЯРГЕЙ ВАСІЛЕВІЧ
ЧАРАДЗЕЙ СЕМАГА ВЕКУ
ТРАЯНА
Усяслаў Полацкі
Рэдактар 3. Ф. Санько
Мастак Т. П. Кулажэнка
Мастацкі рэдактар В. Л. Жахавец
Тэхнічны рэдактар С. А. Курган
Карэктар Т. Ф. Піліповіч
IB № 404G
Здадзена ў набор 17.07.91. Падпісана ў друк 14.11.91. Фармат 84Х100і/32. Папера друк. № 1. Гарнітура літаратурная. Высокі друк. Ум. друк. арк. 3,5140,78 укл. на мял. пап. Ум. фарб.адб. 4,49. Ул.выд. арк 3,62 Тыраж 25 000 экз. Зак. № 857. Цана 30 к.
Выдавецтва «Навука і тэхніка» Акадэміі навук Бсларусі і Дзяржаўнага камітэта Рэспублікі Беларусь па друку. 220067. Мінск, Жодзінская, 18. Друкарня імя Францыска Скарыны выдавецтва «Навука і тэхніка». 220067. Мінск„ Жодзінская, 18.
Дарагія сябры!
У 1988 годзе выдавецтва «Навука і тэхніка» распачало выпуск серыі «Нашы славутыя землякі». У ёй выдаюцца кнігі пра найменш вядомых сучаснаму чытачу нашых суайчыннікаў — выдатных дзеячаў навукі, кулыуры, мастацтва, літаратуры, вынаходнікаў, грамадскіх дзеячаў. Ды не толькі пра тых, хто жыў і працаваў на радзіме, але і пра беларусаў, воляю лёсу закінутых на чужыну, якія зрабілі важкі ўклад у развіццё навукі і культуры інйіых народаў.
Серыя разлічана на шырокае кола чытачоў — усіх, хто цікавіцца гісторыяй беларускай культуры, навукі, грамадскіх рухаў, лёсам найболый таленавітых нашых землякоў. Яна можа быць скарыстаная настаўнікамі ў пазакласнай рабоце, выкладчыкамі вышэйшых навучальных устаноў, сябрамі грамадскіх суполак, якія выступаюць за адраджэнне мовы, гістарычнай спадчыны і нацыянальнай свядомасці беларусаў.
У 1988—1991 гадах
у гэтай серыі еыйшлі кнігі:
Грыбкоўскі В. П., Г ап оненк a В. А., Кісялёў У. М. Прафесар электрагра.фіі і магнетызму
Пра Якуба НаркевічаЁдку (1817—1905), та.іенавітага вучонагапрыродазнаўца
69
МархельУ. I. Вяшчўн славы і волі
Пра Уладзіслава Сыракомлю (1823—1862), выдатнага паэтадэмакрата
ГалакціёнаўС. Г., ЯцкевічГ. М. Рыцар навукі з Нянькава
Пра Уладзіслава Дыбоўскага (1838—1910), таленавітага даследчыка прыроды і фалькларыста
А р л о ў У. А. Асветніца з роду Усяслава
Пра Еўфрасінню Полацкую (~1110—1173), адну з найвыдатнейшых асоб ва Усходняй Еўропе XII стагоддзя
Юхо Я. А. За вольнасць нашу і вашу
Пра Тадэвуша Касцюшку (1746—1817), выдатнага палітычнага дзеяча Рэчы Паспалітай
Грыцкевіч В. П. Адысея наваградскай лекаркі
Пра Саламею Русецкую, знакамітую лекарку і падарожніцу XV11I стагоддзя
Процька Т. С. Эксперыментатар з Беластоцкай гімназіі
Пра Кароля Чаховіча (1832—1902), таленавітага вучонагафізіка
КазбярукУ. М. Светлай волі зычны звон
Пра Алеся Гаруна (1887—1920), рзвалюцыянера і паэта, чалавека трагічнага лёсу
Каханоўскі Г. А. Руплівец нашай старасветчыны
Пра Яўстаха Тышкевіча (1811—1873), заснавальніка беларускай археалогіі і краязнаўства
70
Рыхтуюцца да выдання:
Б е л ь с к і A. М., Т к а ч о ў М. А. Вялікае мастацтва артылерыі
Пра Казіміра Семяновіча (~16С0—^1651), вынаходніка шматступеневай ракеты
Г у с а к A. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»
Пра Мікалая Ястрэбскага (1808—1874), вучонага, інжынерамостабудаўніка, таленавітага літаратара
Я л у г і н Э. В. Напачатку было слова
Пра Пятра Мсціслаўца, паслядоўніка Ф. Скарыны, аднаго з маскоўскіх першадрукароў
П і л і п ч у к А. Я. Ланцэтнік — «залатая рыбка»
Пра Аляксандра Кавалеўскага (1840—1901), славутага біёлага, чые працы атрымалі сусветнае прызнанне
Арлоў У. А. Прысуд выканаў невядомы
Пра Ігната Грынявіцкага (1856—1881), рэвалюцыянеранарадавольца, які выканаў смяротны прысуд Аляксандру II
М а й с я ё н а к А. Г. Народны лекар з Браслава
Пра Станіслава Нарбута (1853—1926), які ўсё жыццё прысвяціў служэнню свайму народу
Саверчанка I. В. Канцлер Вялікага княства
Пра Льва Сапегу (1558—1633), славутага палітычнага дзеяча, рэдактара Статута 1588 года
К а ў к a A. К. Вястун нашаніўсхае пары
Пра Івана Луцкевіча (1881—1919), аднаго з заенавальнікаў першай палітычнай партыі ў Беларусі
71
Сагановіч Г. М. Айчыну сваю баронячы...
Пра Канстанціна Астрожскага (1460—1530), славутага ваяводу, гетмана Вялікага княства Літоўскага
Дабравольскі У. А. Да ісціны — найпрасцейшым шляхам
Пра Васіля Ермакова (1845—1922), вядомага матэматыка, заслужанага прафесара Кіеўскага універсітэта
На жаль, у вольным продажы кнігі серыі «Нашы славутыя землякі» амаль адсутнічаюць, бо кнігагандлёвыя арганізацыі заказваюць іх неахвотна. Таму, каб не прапусціць чарговага выпуску гэтай серыі, лепш за усё аформіць папярэдні заказ. Для гэтага Вы зайдзіце ў найбліжэйшую кнігарню і, карыстаючыся тэматычным планам выдавецтва «Навука і тэхніка» (ён прыходзіць у кнігарні штогод звычайна у сакавіку), запоўніце паштоўку на тое выданне, якое Вас зацікавіла. Пра выхад у сзет заказанай кнігі і магчымасць набыцця яе кнігары паведамяць Вам, прыслаўшы пакінутую Вамі паштоўку.
Чытайце самі і заахвочвайце сваіх блізкіх і знаёмых чытаць кніжкі серыі «Нашы славутыя землякі». 3 іх Вы даеедаецеся шмат цікавага і раней невядомага пра нашых знакамітых суайчыннікаў, пра слаўную і трагічную гісторыю Беларусі.
Рагвалодавы карані
Народжаны ад чарадзейства
Дзе родны край і дзе чужынскі?
Чацвертая ў свеце
Валадарская навука
Магутны горад на Дзвіне
Нямігі крывавыя берагі
Праклён парушальнікам клятвы
3 кіеўскіх вязняў — у кіеўскія князі
Загадка Тмутараканя
Уцёкі ў перадсвітальнай імжы
Куды паклікалі званы?
Помста за знявагу
Меч хаваецца ў похву
На зыходзе паганскіх часоў
У спадчыну — Славу, Зямлю, Волю
Заснавальнік беларускай дзяржаўнасці
Ці будзе помнік на вуліцы Усяслава?
>к.
КНІГІ ОНЛАЙН
