КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Працягваючы моцна спрачацца, прастадушныя веліканы пайшлі шукаць камень, які ўпаў далей за іншыя. Напэўна, яны шукаюць яго і па сённяшні дзень, таму што так і не вярнуліся. А жыхары даліны, не марнуючы часу, узяліся апрацоўваць зямлю, ачышчаную веліканамі. I цяпер няма нідзе лепшай збажыны, чым у вузкай зялёнай даліне паблізу Лох-Шыла. Але да сённяшняга часу, калі вецер даносіць у даліну далёкі гул з-за гор, людзі смяюцца і кажуць адзін аднаму: «Гэта дурныя веліканы спрачаюцца, хто з іх дужэйшы». ЧАРАДЗЕЙНАЕ ЗОЛАТА С’юмас Маквін быў самы вялікі і лянівы чалавек у Расшыры. А яшчэ быў ён вялікім майстрам іграць на дудзе. I паколькі ён вызначаўся дабрынёй, яго ўсе любілі. Бяда толькі, што ад яго пакутавала жонка Мары. Наколькі вялікі і марудлівы быў яе муж, настолькі яна была маленькая і вяртлявая. Але часам яна проста-такі з ног падала, бо акрамя дамашняй работы ёй трэба было і торфу прынесці, і кароў дагледзець, і курэй пакарміць. Да таго ж яшчэ і поле было зусім запушчана. Яно вось і турбавала яе больш за ўсё. Добра яшчэ, што з дарогі былі бачны толькі два ўчасткі, але і яны не рабілі гонару ляніваму фермеру. Пакуль С’юмас іграў дзе-небудзь на сваёй дудзе або лавіў фарэль, жывёла ламала агароджу паміж участкамі, авечкі адбіваліся ад чарады або заходзілі ў кусты, а закінутае поле густа зарасло пустазеллем. Мінула зіма, і прыйшоў час садзіць бульбу. Усюды фермеры выходзілі на поле са сваімі сем’ямі і спяшаліся ўскапаць зямлю, пакуль стаіць добрае надвор’е. А ў С’юмаса насенная бульба прарастала ў мяшках — расткі пайшлі доўгія, даўжэй за самых доўгіх дажджавых чарвякоў. Мары сарамаціла яго, ды што карысці! С’юмас ведай сабе пасміхаўся і пераконваў яе, што як толькі адпачне, дык і возьмецца за работу. А сам забіраў дуду і вудачку і знікаў на цэлы дзень. Нарэшце Мары гэта так абрыдла, што яна зняла з пальца заручальны пярсцёнак і ўжо гатова была выкінуць яго ў акно, як раптам ёй у галаву прыйшла адна думка. Яна ўзяла скрыначку з таннымі цацкамі, высыпала ўсё ў прыпол, выбрала тры медныя фартынгі' і салдацкі гузік і разам з пярсцёнкам завязала ў ражок хусткі. Потым узяла мяшок з бульбай і пайшла на поле. Вялікім круглым каменем яна пачала лупіць па манетах і меднаму гузіку, пакуль яны не сталі амаль аднолькавыя на выгляд, а затым нацерла іх так, што яны заблішчалі, як золата. Тады яна закапала іх у розных месцах і вярнулася ў дом. Вечарам, калі прыйшоў С’юмас, Мары шчыльна прычыніла дзверы, засунула засаўку і ціхенька сказала: — Ведаеш, С’юмас, дзіўная рэч адбылася. Хадзіла я сёння на поле садзіць бульбу. He паспела капануць, як знайшла ў зямлі пярсцёнак. Выгляд у яго быў не дужа які, пакуль я яго як трэба не пацерла, але думаецца мне, што ён залаты! Мары развязала ражок хусткі, паказала яму бліскучы пярсцёнак. С’юмас, не адрываючыся, глядзеў на золата, што зіхацела ў промнях вячэрняга сонца. Яму і ў галаву не прыйшло, што гэта заручальны пярсцёнак яго жонкі. — Скажы, калі ласка! — прашаптаў ён, узяўшы пярсцёнак у рукі.— Які прыгожы пярсцёнак — пэўна залаты! Вось жа ўдача, Мары. Дык ты кажаш, на бульбяным полі? — Але, С’юмас, і калі б я не стамілася, я даўжэй 1 Фартынг — самая дробная разменная англійская манета. пакапалася б, бо там, можа быць, яшчэ што-небудзь схавана. Вось было б цудоўна, калі б мы знайшлі месца, дзе чараўніцы хаваюць свае скарбы! Вочы ў С’юмаса заблішчалі — і яму прыйшла ў галаву тая ж думка. — Чарадзейнае золата! Я і раней чуў пра яго. Вось бы натрапіць на яго! Тады ўжо не давялося б мне болей працаваць! Але дзіўна, колькі разоў я перакопваў гэтае поле, а ніколі не знаходзіў нічога, акрамя камянёў. — Гэта таму, што ты не вельмі глыбока капаеш, С’юмас. Калі б я была дужым мужчынам накшталт цябе, я б не пашкадавала ні сябе, ні рыдлёўкі. Хто ведае, які там скарб схаваны! Канечне, лянота-матухна раней за С’юмаса нарадзілася, але думка пра скарб запала яму ў душу. Ён ужо ўяўляў сабе, як будзе напаўняць золатам мяшок за мяшком, I вось на наступную раніцу падняўся ён зацемна, каб выправіцца на пошукі скарбу, нават есці не захацеў. Жонка аклікнула яго з пасцелі: — Паслухай, С’юмас, а ці не лепш табе для выгляду саджаць бульбу? A то калі суседзі здагадаюцца, што ты золата шукаеш, збяруцца вакол цябе і будуць назіраць. С’юмас паслухаўся парады і прыхапіў з сабой на поле мяшок з бульбай. Вось дык здзівіліся суседзі, калі, прачнуўшыся, убачылі, што С’юмас Маквін капае зямлю і садзіць бульбу з такім стараннем, як быццам ад гэтага залежыць яго жыццё. А ўжо гракам была спажыва — багата С’юмас выкапаў чарвякоў, глыбока рыхлячы зямлю. Прайшло гадзіны дзве, і запал С’юмаса трошкі ахаладзеў. Спіна заныла ад нязвыклай працы, і ён хацеў было кінуць капаць, ды пачуў, як аб рыдлёўку штосьці бразнула. Гэта быў салдацкі гузік. Вочы яго расшырыліся ад здзіўлення. 3 трапяткім сэрцам ён падняў гузік, але, колькі ні стараўся, ніяк не мог зразумець, што гэта такое. У адным ён не сумняваўся: мяркуючы па колеру, прадмет быў залаты. Знаходка прыдала яму настрою. 3 новай надзеяй ён узяўся капаць і садзіць. Праз некалькі хвілін ён знайшоў адну з манет і заскакаў ад радасці. Цяпер С’юмас быў упэўнены, што хутка адкапае вялікі скарб. Так працаваў ён да вечара, спыняючыся толькі, каб паесці. Усялякі раз, калі яго пачынала адольваць стома, брынчанне манет у кішэні надавала яму сілу. Суседзі паглядвалі на яго са сваіх надзелаў з поўнай упэўненасцю, што ён звіхнуўся: як інакш маглі б растлумачыць раптоўнае пераўвасабленне гэтага бесклапотнага абібока ў такога руплівага, стараннага работніка. Нарэшце поле было ўскапана ад краю да краю і ў кожнай баразне пасаджана бульба. С’юмас зусім знясілеў ад стомы і расчаравання. Бо ён знайшоў толькі тое, што схавала Мары! Вечарам ён як сноп паваліўся ў пасцель, засунуўшы пад падушку пярсцёнак, тры манеты і салдацкі гузік, і праспаў усю ноч і ўвесь наступны дзень. Мары была дужа рада, што яе план удаўся, і ласкава паглядвала на стомленага мужа, які спаў волатаўскім сном. Ніколі раней ён не спаў так моцна і не хроп так гучна! Прачнуўшыся, С’юмас пацягнуўся: усё цела яго ныла. Тут ён успомніў аб марных пошуках скарбу і хутка засунуў руку пад падушку, каб пераканацца, што яму гэта не ў сне ўбачылася. Але там нічога не было! Пакуль ён спаў, Мары зноў надзела пярсцёнак на палец, а астатняе кінула ў калодзеж. — Ды не, не магло мне гэта прысніцца,— сказаў ён жонцы,— бо да гэтага часу ад работы на полі ўсё цела ломіць. Я ж выкапаў некалькі манет і паклаў іх сюды разам з пярсцёнкам, які ты знайшла. Куды яны падзеліся! — Напэўна, чараўніцы прыйшлі, забралі сваё дабро, С’юмас, і зноў схавалі дзе-небудзь на полі,— адказала яна.— Можа быць, калі ты зноў пачнеш капаць... Пры гэтых словах С’юмас моцна застагнаў, павярнуўся на другі бок і зноў заснуў. На наступную раніцу ён падняўся, апрануўся, ёмка паснедаў і пайшоў лавіць фарэль. 3 уздыхам паглядзела Мары на мужа, які зноў узяўся за старое, але тут жа крадком усміхнулася: бульбу ж ён усё-такі пасадзіў! ЭСТОНСКІЯ КАЗКІ КОЖНЫ СВАЁ АТРЫМАЎ Ішоў аднойчы па дарозе бедны стары вандроўнік. А час быў ужо вячэрні, змяркалася. Вырашыў падарожнік зайсці ў бліжэйшы дом, папрасіцца на начлег. Стукнуў у акенца вялікага дома: — Пусціце пераначаваць! Выйшла з дома гаспадыня-багацейка і давай сварыцца на вандроўніка, давай крычаць на яго. — Зараз,— крычыць,— сабак з ланцуга спушчу! Пазнаеш, які ў мяне начлег! Ідзі з маіх вачэй! Пайшоў падарожнік далей. Убачыў бедны маленькі домік, пастукаў у акенца і сказаў: — Гэй, гаспадары, прытуліце мяне на адну ноч! — Заходзь, заходзь! — ветліва адазвалася гаспадыня.— Начуй, толькі ўжо не крыўдуй: цесна ў мяне, вельмі шумна. Зайшоў вандроўнік у дом і бачыць: бедна ў доме, дзяцей багата, кашулькі на ўсіх падраныя. — Чаму ж гэта ў цябе дзеці ў такіх лахманах ходзяць? — пытаецца падарожнік.— Чаму ты ім новыя кашулі не пашыеш? — Дзе там! — адказвае жанчына.— Муж у мяне памёр, адна я дзяцей гадую, як мне ўжо ім новыя кашулі шыць!.. У нас і на хлеб грошай няма. Выслухаў яе вандроўнік, ні слова ў адказ не сказаў. А гаспадыня сабрала на стол вячэру і пачала клікаць падарожніка: — Садзіся, паеш з намі! — He,— адказаў падарожнік,— не хачу. Сыты я, нядаўна паеў. Развязаў ён сваю торбу, выняў усё, што было з харчоў, і сам пачаставаў дзяцей. А потым лёг і адразу ж заснуў. Раным-рана стары прачнуўся, падзякаваў гаспадыні за начлег і сказаў на развітанне: — Усё, што ты пачнеш рабіць з раніцы, будзеш рабіць да вечара! He зразумела жанчына слоў вандроўніка і ўвагі на іх не звярнула. Правяла яна старога да весніц, вярнулася дадому і падумала: «Ну, калі нават гэты бядняк кажа, што мае дзеці абадранцы, то што ж могуць сказаць іншыя!» I вырашыла яна пашыць з рэшткаў палатна, якое ў яе было, хоць адну кашулю. Пайшла да багатай суседкі і папрасіла ў яе аршын, каб вымераць палатно: ці хопіць яго хоць на адну кашулю? Вярнулася бедная жанчына ад суседкі і зараз жа пайшла ў кладоўку. Узяла з паліцы кавалак палатна і пачала яго мераць. Яна мерае, а кавалак усё даўжэйшы робіцца, усё канца не відаць. Цэлы дзень мерала і толькі позна вечарам дамерала да канца. Ну, цяпер і ёй самой і ўсім яе дзецям на ўсё жыццё хопіць палатна на кашулі! «Дык вось аб чым казаў мне раніцай вандроўнік!» — здагадалася бедная жанчына. Вечарам яна занесла аршын багатай суседцы і расказала ёй без утойвання, як яна па слову вандроўніка атрымала поўную кладоўку палатна. «Ах, навошта я гэтага вандроўніка не пусціла начаваць!» — падумала багацейка і закрычала: — Гэй, парабак! Запражы хутчэй каня! Скачы ўслед за ім! Што б там ні было, прывязі яго сюды! Бедным трэба дапамагаць, не скупіся! Я заўсёды гэта казала! Парабак зараз жа паехаў шукаць старога падарожніка. Толькі на наступны дзень ён дагнаў яго. Але стары не захацеў вяртацца. Забедаваў парабак і кажа: — Ну, бяда мне: не прывязу цябе — выгане мяне гаспадыня і заробак не аддасць. — He гаруй, хлапчына,— адказвае стары.— Так і быць, паеду з табой! Сеў на воз і паехаў. А багацейка ля варот стаіць, чакае не дачакаецца. Сустрэла старога з усмешкаю, правяла ў дом, напаіла, накарміла, на мяккую пасцель палажыла: