Чытанка для дзіцячага сада
Выдавец: Народная асвета
Памер: 303с.
Мінск 1990
— А не пусціш, дык я ўзлячу на гарышча, усю зямлю са столі зграбу, у хату холаду напушчу!
Бык пусціў і пеўня. Уляцеў певень у хату, сеў на жэрдку і сядзіць.
Вось яны жызуць сабе — упяцёх — пажываюць. Даведаліся пра гэта воўк і мядзведзь.
— Хадзем,— кажуць,— у хатку, усіх з’ямо, самі будзем там жыць.
Сабраліся і прыйшлі. Воўк кажа мядзведзю:
— Ідзі ты першы, ты дужэйшы.
— He, я непаваротны, ты жвавейшы за мяне. Ідзі ты першы.
Воўк і пайшоў у хатку. Толькі ўвайшоў — бык рагамі яго да сцяны і прыпёр. Баран разбегся ды — трах, трах! — ваўка па рэбрах. А свіння са склепа крычыць:
— Рох-рох-рох! Нажы вастру, сякеры вастру, з жывога ваўка шкуру злуплю!
Гусак яго за бакі шчыкае, а певень бегае па жэрдцы ды крычыць:
— Так, так, так, куд-куды, падавайце яго сюды! I ножык тут, і гужык тут... Тут яго і зарэжу, тут яго і падвешу!
Мядзведзь пачуў крык — ды ходу. А воўк тузаўся, тузаўся, ледзьве вырваўся. Дагнаў мядзведзя і расказвае:
— Ой, што мне было! Траха не забілі!.. Як усхапіўся мужычына ў чорнай світцы ды мяне віламі да сцяны і прыпёр. А крыху меншы мужычок, апрануты ў шэры армячок, мяне абухом па рэбрах ды ўсё абухом па рэбрах. А яшчэ меншы за таго, у беленькім каптанчыку, мяне абцугамі за бакі хапаў. А самы маленькі мужычок, у чырвоным халаціку, бегае па жэрдцы ды крычыць: «Так, так, куд-куды, падавайце яго сюды! I ножык тут, і гужык тут... Тут яго і зарэжу, тут яго і падвешу!» А з-пад падлогі яшчэ нехта як закрычыць: «Нажы вастру, сякеры вастру, з жывога шкуру злуплю!»
Воўк і мядзведзь з таго часу да хаткі і блізка не падыходзілі.
А бык, баран, гусак ды певень і свіння жывуць там, пажываюць і гора не знаюць.
Рукавічка
Украінская народпая казка
Ппоў дзед лесам, а за ім бег сабачка. Ішоў дзед, ішоў дый згубіў рукавічку.
Вось бяжыць мышка, залезла ў тую рукавічку ды кажа:
— Тут я буду жыць.
А тым часам жаба — скок-скок! — пытаецца:
— Хто, хто ў рукавічцы жыве?
— Мышка-скрабушка. А ты хто?
— А я жабка-скакуха. Пусці і мяне!
— Хадзі.
Вось іх ужо двое. Бяжыць зайчык. Падбег да рукавічкі, пытаецца:
— Хто, хто ў рукавічцы жыве?
— Мышка-скрабушка, жабка-скакуха. А ты хто?
— А я зайчык-уцякайчык. Пусціце мяне!
— Хадзі.
Вось іх ужо трое. Бяжыць лісічка:
— Хто, хто ў рукавічцы жыве?
— Мышка-скрабушка, жабка-скакуха ды зайчык-уцякайчык. А ты хто?
— А я лісічка-сястрычка. Пусціце і мяне!
Вось іх ужо чацвёра сядзіць. Аж бяжыць воўк і таксама да рукавічкі дый пытае:
— Хто, хто ў рукавічцы жыве?
— Мышка-скрабушка, жабка-скакуха, зайчыкуцякайчык ды лісічка-сястрычка. А ты хто?
А я ваўчок — шэры бачок. Пусціце і мяне.
— Ну хадзі ўжо!
Залез і гэты — стала іх ужо пяцёра. Раптам брыдзе дзік:
— Рох-рох-рох, хто ў рукавічцы жыве?
— Мышка-скрабушка, жабка-скакуха, зайчыкуцякайчык, лісічка-сястрычка, ваўчок — шэры бачок. А ты хто?
— А я дзік ікласты. Пусціце і мяне!
Вось нявыкрутка, усім у рукавічку ахвота.
— Табе і не ўлезці!
— Неяк залезу, пусціце!
’— Ну што ж з табой паробіш, лезь!
Залез і гэты. Ужо іх шасцёра. Так ім цесна, што яны павярнуцца нават не могуць. А тут затрашчала
сучча — вылазіць мядзведзь і таксама да рукавічкі ідзе, раве:
— Хто, хто ў рукавічцы жыве?
— Мышка-скрабушка, жабка-скакуха, зайчыкуцякайчык, лісічка-сястрычка, ваўчок — шэры бачок ды дзік ікласты. А ты хто?
— Гу-гу-гу, шмат вас тут! А я мядзведзюхнабацюхна. Пусціце і мяне!
— Як жа мы цябе пусцім? I так цесна.
— Ды як-небудзь!
— Ды хадзі ўжо, толькі з краёчку!
Залез і гэты — сямёра стала, ды так цесна, што рукавічка як бач разарвецца.
А тым часам дзед спахапіўся — няма рукавічкі. Ен тады вярнуўся шукаць яе. А сабачка наперадзе пабег. Бяжыць, бяжыць, аж бачыць — ляжыць рукавічка і варушыцца. Сабачка тады: «Гаў-гаў-гаў!»
Звяры спужаліся, з рукавічкі вырваліся ды ўроссып па лесе. Ну а дзед прыйшоў ды забраў рукавічку.
Чырвоная Шапачка
Шарль Перо
Жыла-была ў адной вёсцы маленькая дзяўчынка. Такая прыгожая, што прыгажэйшай за яе і на свеце не было. Маці яе вельмі любіла, а бабуля яшчэ больш.
У дзень нараджэння ўнучкі падарыла ёй бабуля чырвоную шапачку. 3 таго часу дзяўчынка ўсюды хадзіла ў сваёй новай цудоўнай чырвонай шапачцы.
Суседзі так пра яе і гаварылі:
— Вунь Чырвоная Шапачка ідзе!
Аднойчы спякла мама піражок і сказала дачцэ:
— Схадзі ты, Чырвоная Шапачка, да бабулі, занясі ёй гэты піражок і гарнушак масла ды даведайся, ці здаровая яна.
Сабралася Чырвоная Шапачка і пайшла да бабулі ў суседнюю вёску. Ідзе яна лесам, а насустрач ёй шэры воўк. Дужа захацелася яму з’есці Чырвоную Шапачку, ды толькі не асмеліўся ён: дзесьці непадалёку стукалі сякерамі дрывасекі. Аблізнуўся воўк і пытаецца ў дзяўчынкі:
— Куды ты ідзеш, Чырвоная Шапачка?
А Чырвоная Шапачка яшчэ не ведала, як гэта 112
небяспечна — спыняцца ў лесе і размаўляць з ваўком. Павіталася яна з ваўком і кажа:
— Іду да бабулі і нясу ёй вось гэты піражок і гарнушак масла.
— А ці далёка жыве твая бабуля? — пытаецца воўк.
— Даволі далёка,— адказвае Чырвоная Шапачка.— Вунь у той вёсцы за млынам, у першай хатцы з краю.
— Добра,— кажа воўк,— мне таксама хочацца наведаць тваю бабулю. Я па гэтай дарозе пайду, а ты ідзі па той, паглядзім, хто з нас хутчэй прыйдзе.
Сказаў гэта воўк і пабег з усіх ног па самай кароткай дарожцы. А Чырвоная Шапачка пайшла па самай доўгай дарозе. Ішла яна, не спяшалася, час ад часу спынялася, кветкі рвала і збірала ў букет. He паспела яна яшчэ і да млына дайсці, а воўк тым часам прыбег да бабулінай хаты і стукаецца ў дзверы:
— Стук-стук!
— Хто там? — пытаецца бабуля.
— Гэта я, унучка ваша, Чырвоная Шапачка,— адказвае воўк тоненькім голасам.— Я да вас у госці прыйшла, піражок прынесла і гарнушак масла.
А бабуля якраз хворая была і ляжала ў ложку. Яна падумала, што гэта і праўда Чырвоная Шапачка, і крыкнула:
— Шмаргані за вяровачку, дзіцятка маё,— дзверы і адчыняцца.
Воўк шмаргануў за вяровачку — дзверы і адчыніліся. Кінуўся воўк на бабулю і зараз праглынуў яе. Ен быў дужа галодны, бо тры дні нічога не еў. Потым зачыніў дзверы, улёгся на бабулін ложак і пачаў чакаць Чырвоную Шапачку. Неўзабаве яна прыйшла і пастукалася:
— Стук-стук!
— Хто там? — пытаецца воўк.
А голас у яго грубы, хрыплы. Чырвоная Шапачка спалохалася спачатку, але потым падумала, што бабуля ахрыпла ад прастуды і таму ў яе такі голас.
— Гэта я, унучка ваша,— кажа Чырвоная Шапачка.— Прынесла вам піражок і гарнушак масла.
Воўк адкашляўся і сказаў тоненька:
— Шмаргані за вяровачку, дзіцятка маё,— дзверы і адчыняцца.
Чырвоная Шапачка шмарганула за вяровачку — дзверы і адчыніліся.
Зайшла дзяўчынка ў дамок, а воўк схаваўся пад коўдру і кажа:
— Пакладзі, унучка, піражок на стол, гарнушак на паліцу пастаў, а сама прыляж побач са мной. Ты, мусіць, вельмі стамілася.
Чырвоная Шапачка легла побач з ваўком і пытаецца:
— Бабулечка, чаму ў цябе такія вялікія рукі? — Гэта каб мацней цябе абняць, дзіцятка маё. — Бабулечка, чаму ў цябе такія вялікія вушы? — Каб лепш чуць, дзіцятка маё.
— Бабулечка, чаму ў цябе такія вялікія вочы?
— Каб лепш бачыць, дзіцятка маё.
— Бабулечка, чаму ў цябе такія вялікія зубы? — А гэта каб хутчэй з’есці цябе, дзіцятка маё! He паспела Чырвоная Шапачка і войкнуць, як люты воўк накінуўся на яе і праглынуў разам з чаравікамі і чырвонай шапачкай.
Але на вялікае шчасце, у гэты самы час міма хаткі праходзілі дрывасекі з сякерамі на плячах. Пачулі яны шум, убеглі ў хатку і забілі ваўка. А пасля распаролі яму жывот, і адтуль выйшла Чырвоная Шапачка, а за ёй бабуля — абедзве цэлыя, нібы нічога і не здарылася.
Сняжынка
Таццяна Бушко
Выбегла Тацянка з дому. Снег мяккі сыпле, усцілае зямлю. Выцягнула ручкі ў сініх рукавічках. На іх зоркі-сняжынкі — мама вышывала. Але вось жа і яшчэ сняжынка прыбавілася. Сняжынка сапраўдная. Яна маленькая, куды меншая за вышываную. Толькі што гэта? Яна яшчэ меншая робіцца. Глядзіць на рукавічку Тацянка, а сняжынка ўсё меншае і меншае. Раптам зусім прапала. Дзе ж яна падзелася? Тацянка перавярнула руку — і тут няма!
Тым часам на далоньку апусцілася яшчэ адна сняжынка. Вялікая, пушыстая.
«Ну, цяпер я разумнейшая буду»,— падумала Ta-
цянка. Сціснула яна сняжынку ў рукавічцы і дадому хутчэй пабегла — маме паказаць. Вельмі ўжо гэтая сняжынка да мамінай вышыванай падобная.
— Мама, зірні, што я прынесла! — і выпрастала руку. А на далоні зноў нічога няма! Заплакала Тацянка ад крыўды.
— I куды яна падзелася? — плача Тацянка.
— Хто? — пытаецца мама.
— Сняжынка! Я табе яе ў рукавічцы прынесці хацела. Несла, несла і згубіла па дарозе!
— He плач! He згубіла ты яе...— і мама расказала Тацянцы, што здарылася са сняжынкай.
А вы здагадаліся, дзе падзелася сняжынка?
Бярозчыны валёнкі
Уладзімір Юрэвіч
Насупраць дома, дзе жыве Святланка, за лета вырасла высокая камяніца. Перад ёй на скверыку саджалі ўвосень дрэўцы. Адну бярозку, самую тонкую, адкінулі.
— А гэтая не трэба вам? — спытала Святланка.
— Бяры яе сабе, калі хочаш,— сказаў вясёлы дзядзька, які са шланга паліваў дрэвы.
Святланка прынесла бярозку ў свой двор. Тата якраз быў дома. Дзяўчынка папрасіла яго пасадзіць дрэўца.
Тата доўга трымаў тую бярозку, перабіраў пальцамі карэньчыкі і нешта думаў. Потым выкапаў ямку. Святланка прынесла з клумбы чарназёму, пасадзілі дрэўца, палілі.
— Можа і прымецца,— сказаў тата.
3 кожным днём станавілася ўсё халадней і халадней.
— А бярозка ўзімку не змерзне? Яна ж голенькая,— трывожылася Святланка.
— Чаму голенькая? — не пагаджаўся тата.— На ёй кара. Ей цёпла.
— Можа апрануць яе на зіму? Ухутаць? — не сунімалася дзяўчынка.— На галінкі рукавічкі панадзяваць, а на ножкі — валёнкі?
— А дзе ж у бярозкі ножкі? — усміхнуўся TaTa.— Яе ножкі — карэнне.
— Зямля ж халодная.
— Гэта для нас з табой халодная, а для бярозкі цёплая. Вось выпадзе снег, укрые, як коўдрай, зямлю, і карэньчыкам стане яшчэ цяплей, а пакуль трэба паліваць бярозку, каб лепш расла.
Святланка палівала бярозку і чакала, калі выпадзе снег. Лісточкі даўно апалі. Бярозка выглядала як сірацінка побач з высокімі каштанамі і таполямі. Пра іх Святланка і не думала. Яны ж вялікія, моцныя. А бярозка тоненькая-тоненькая.
Прачнулася аднойчы Святланка, а на дварэ бела.
КНІГІ ОНЛАЙН
