Чытанка для дзіцячага сада
Выдавец: Народная асвета
Памер: 303с.
Мінск 1990
— Тата! — закрычала дзяўчынка.— Зіма прыйшла! Глянь, колькі снегу.
— Вось цяпер можна і валёнкі для бярозкі зрабіць,— сказаў тата.
Ен узяў шырокую рыдлёўку і пачаў падкідаць снег да бярозкі. I Святланка памагала сваім маленькім шуфлікам.
Неўзабаве бярозка і сапраўды стаяла як бы ў вялікіх снегавых валёнках. На яе чорных галінках таксама быў пушысты снег. Дакранешся — ён сыплецца, іскрыцца, зіхаціць.
Кожны раз, калі выпадаў снег, Святланка брала свой шуфлік і падграбала снег да дрэўца. Бярозчыны валёнкі станавіліся ўсё болыпыя і цяплейшыя.
А ўвесну, калі прыгрэла сонейка, бярозка ўбралася ў зялёнае лісце.
Працавітая дзяўчынка
Андрэй Александровіч
Як маленькую сяброўку, Ляльку любіць Лена. Грэбнем чэша ёй галоўку I мые сукенку.
To пагушкае на ручках, To пацешыць байкай — Як у лесе у дрымучым Заблудзіўся зайка.
Ляльцы ловіць матылёчка Шапачкай сваёю, Праз шнурочак-паясочак Скача перад ёю.
Спаць паклаўшы паміж кветак У цянёк духмяны, Ей з пясочку шмат катлетак Напячэ румяных.
За турботамі, за працай Так і дзень мінае, А самой пазабаўляцца Часу не хапае.
Што такое добра і што такое дрэнна?
Уладзімір Маякоўскі
Сын малы
Спытаўся ў бацькі: — Знаць хачу я пэўна: Што такое добра I што такое
дрэнна?
Я падслухаў
і для вас, Малышы, малышкі, Бацькі гэтага
адказ Запісаў у кніжку. — Калі дождж ідзе
і скрозь Гразка, непрыемна, Кожны знае —
гэта вось Для прагулак дрэнна. Дождж пакапаў і прайшоў. Сонца ў цэлым свеце.
Гэта — добра, малыіпок, I старым і дзецям.
Калі
часам сын ахвочы Да гразі і сажы, Гэта вельмі
дрэнны хлопчык — Кожны вам так скажа.
Калі ж
хлопчык любіць мыла, He лянуецца ўставаць, Гэтьі хлопчык
вельмі мілы, Можна прыклад з яго браць. Калі б’е
благі хлапчук Слабага, малога, Я і ў кніжку
не хачу Устаўляць
такога!
Гэты кажа:
— He чапай Тых,
хто меншы ростам!— Гэты хлопчык,
так і знай, Малайчына проста!
Калі хлопчык,
як дзівак, Кніжкі рве
і топча, Усе дзеці кажуць так: Кепскаваты хлопчык. Калі любіць працаваць, Да навук
ахвочы,— Дык тут кожнаму
відаць: Гэта добры хлопчык.
Гэты хлопчык
ад варон Уцякае з плачам.
Баязлівец
проста ён, Як заяц, няйначай.
Гэты,
хоць з вяршок хлапец, Птушак
не баіцца.
Ен адважны,
маладзец.
Есць чым пахваліцца. Гэты ў бруд палез
і рады, Што ў гразі кашуля. Пра такога
мамы, таты Кажуць:
— Ен мурзуля. Гэты
чысціць паліто, Мые сам
галёшы. Хоць малы ён, v ды нішто,—
Усё рабіць сам можа. Помні
гэта кожны сын, Кожны знай
дзіцёнак: 3 сына вырастае
свін, Калі сын —
свінёнак. Хлопчык вельмі рады быў I рашыў сумленна: «Буду
добра я рабіць I не буду дрэнна».
Алоўкі
Сяргей Сокалаў-Воюш Ах, якія тут алоўкі — Каляровыя галоўкі! Намалюю я саву, I авечку, і асву, I агонь, і акуляры, I усмешлівыя твары. Тата, мама, баба, дзед — Будзе кожнаму партрэт. Запрашаю ад душы — Месца ж ёсць на аркушы!
Зіма
Якуб Колас
Надышлі марозы, Рэчкі закавалі, Белыя бярозы Шэранем убралі.
Замялі дарогі Ветрыкі снягамі. Лес, як дзед, убогі 3 доўгімі вусамі.
Апусціў галіны I стаіць журботна, Зрэдку верхавіны Зашумяць маркотна.
Мяккая пярына Вочы адбірае.
Белая раўніна — Hi канца ні краю.
Пад пялёнкай белай Травы і лісточкі.
Рэчка анямела, Змоўклі ручаёчкі.
Амярцвелі лозы, Чуць галлём хістаюць. А ў палях марозы Ды вятры гуляюць.
Навагодняя песня
Сяргей Сокалаў-Воюш
Дзе пушчы і балоты, Між елак і бяроз На іртах* па сумётах Шыбуе Дзед Мароз.
Зіхцяцца, як карункі, Сняжынкі ў барадзе, А ў торбе — падарункі Дзіцячай грамадзе.
* Ірты — чароўныя лыжы.
I радасна на свяце, I весела — да слёз! — Калі у цёплай хаце Гасцюе Дзед Мароз.
Першыя сняжынкі
Янка Журба
Лётаюць, сыплюцца Зоркі-сняжынкі — Белыя, лёгкія, Быццам пушынкі.
Роўна так сцелюцца Ў вёсцы і ў полі, Круцяцца, кружацца Ціха, паволі.
Лётаюць, сыплюцца Снежныя зоркі...
Будзем на саначках Ездзіць мы з горкі.
Елка
Сяргей Сокалаў-Воюш
Елка ў ельніку жыла, Елка ў ельніку расла. Елку везлі нам на свята Белы зайка і жаўна.
Як прывезлі елку ў хату — Стала ёлачкай яна.
Елачка
Сяргей Сокалаў-Воюш
Елачка, ёлачка Са сцюдзёнай вуліцы! Едкія іголачкі
Да галінак туляцца.
Мы галлё зялёнае Апранём вясёлачкай. Самае ўлюбёнае — Гэта свята з ёлачкай!
Я хачу салдатам стаць
Леанід Рашкоўскі
Як і мой калісьці тата, Стаць і я хачу салдатам I Айчыне даць прысягу На адданасць
I адвагу.
I ў салдацкім шынялі Мір ахоўваць на зямлі.
Сяброўкі
Васіль Вітка
Хто там грукае ў акно?
Гэта вы, сінічкі?
Я прачнулася даўно, Запляла касічкі.
Вось надзену кажушок, Выбегу на ганак,
3 лесвіцы змяту сняжок, Вынесу сняданак.
Тут халва і тваражок, Скрылічак каўбаскі, Цёплы з мясам піражок — Ешце, калі ласка.
У абед, сінічкі, зноў Прылятайце смела.
Ну, а мне — пара дамоў, Я ж сама не ела.
Мароз
Ларыса Геніюш.
На дварэ — мароз.
Лёд да стрэх прырос.
Ой, мароз, мароз,— шчыпле твар да слёз. — Ажно сам замёрз,— кажа дзед Мароз.
Насцечка
Барыс Сачанка
3 горада ў вёску да бабы і дзеда прыехала ўнучка Насцечка. Надта ж спадабалася Насцечцы ў дзеда і бабы. Так што калі тата і мама пачалі збірацца ехаць назад у горад, Насцечка нават заплакала:
— He хачу нікуды ехаць. Хачу ў дзеда і бабы жыць.
Дзед і баба толькі таго і чакалі.
— Няхай пераначуе ў нас,— узяліся яны ўгаворваць тату і маму.— Калі што якое — заўтра прыедзеце і забераце.
Тата і мама паслухаліся.
Hi на крок не адыходзілі ад унучкі дзед і баба. I накармілі яе, і напаілі, і спаць палажылі.
Прачнулася раніцай Насцечка і доўга не магла зразумець, дзе гэта яна. Калі ж нарэшце зразумела, здагадалася, саскочыла з ложка, патэпала босымі ножкамі туды, дзе была кухня. Адчыніла дзверьі — і ўбачыла бабу і дзеда. Баба, нагнуўшыся над дзіўнай драўлянай пасудзінай, нешта таўкла, а дзед... Што ж гэта такое рабіў дзед? Сядзеў на зэдліку і біў малаточкам па нечым бляшаным — дзінь-дзіньдзінь!..
— Дзед, што ты робіш? — спытала Насцечка.
— Касу кляпаю,— заўсміхаўся ў свае пышныя вусьі дзед.
— А навошта табе каса?
— Касою я накашу кароўцы сена. Кароўка з'есць яго і дасць нам малачка. А з малачка, як ты ведаеш, і смятана, і тваражок, і маселка.
— А ты, бабуля, што робіш? — падышла бліжэй да бабы Насцечка.
— Я таўку бульбу,— лагодна адказала баба.— Усыплю сюды мукі, развяду цёпленькай вадою ды свіней накармлю.
Пастаяла Насцечка, паглядзела на дзеда і бабу і кажа:
— Дзед сена будзе касіць, бабуля свіней карміць. А мне што рабіць?
— О! Абы ахвота была, а работы ў нас на ўсіх хопіць.
Кінула баба таўчы бульбу, узяла місачку, насыпала ў яе залацістых зярнят.
— Я вось пайду свіней карміць, а ты — падала яна місачку з зярнятамі Насцечцы,— курэй накорміш. Куры наядуцца зярнят і яечка табе свежанькае знясуць...
Прыехалі з горада мама і тата, бачаць: стаіць Насцечка сярод двара і сыпле курам ячмень, а тыя дзяўбуць яго ды ціхенька — ко-ко-ко! — перамаўляюцца, няйначай, радуюцца, што памочніца ў дзеда і бабы з’явілася, хваляць яе.
Глядзелі на Насцечку тата і мама: малая, а якая малайчына! Цяпер яны пэўна ведалі: будзе Насцечка клапатлівая гаспадыня-працаўніца.
Гусі
Канстанцін Ушынскі
Васілёк убачыў чараду дзікіх гусей, якія ляцелі высока ў паветры.
В а с і л ё к. Ці могуць так лётаць нашы свойскія гусі?
Б а ц ь к a. He.
В а с і л ё к. Хто ж корміць дзікіх гусей?
Б а ц ь к а. Яны самі адшукваюць сабе ежу.
Васілёк. А ўзімку?
Бацька. Як толькі настае зіма, дзікія гусі адлятаюць ад нас у вырай, а ўвесну вяртаюцца зноў.
В а с і л ё к. Але чаму свойскія гусі не могуць лётаць гэтаксама добра і чаму не адлятаюць яны ад нас на зіму ў вырай?
Б а ц ь к а. Таму што свойскія жывёлы страцілі ўжо часткова ранейшы спрыт і сілу, і чуццё ў іх не такое тонкае, як у дзікіх.
В а с і л ё к. Але чаму гэтак здарылася з імі?
Б а ц ь к а. Таму што людзі пра іх клапоцяцца і адвучылі іх карыстацца ўласнымі сіламі. 3 гэтага ты бачыш, што і людзі павінны старацца рабіць самі для сябе ўсё, што толькі могуць. Тыя дзеці, якія карыстаюцца чужымі паслугамі і не прывучаюцца самі рабіць для сябе ўсё, што толькі могуць, ніколі не будуць моцнымі, разумнымі і спрытнымі людзьмі.
В а с і л ё к. He, цяпер я буду старацца сам усё для сябе рабіць, a то, бадай, і са мною можа зрабіцца тое самае, што са свойскімі гусямі, якія развучыліся лётаць.
Бішка
Канстанцін Ушынскі
— Ану, Бішка, прачытай, што ў кніжцы напісана?
Панюхаў сабачка кніжку дый пайшоў сабе.
— He мая,— кажа,— справа кнігі чытаць: я хату вартую, начамі не сплю, гаўкаю, злодзеяў ды ваўкоў пужаю, на паляванне хаджу, зайца сачу, качак шукаю, падноску цягну — досыць мне і гэтага!
Зайкава хатка
Беларуская народная казка
Жылі-былі ў лесе лісічка і зайчык. Прыйшла восень. Холадна стала ў лесе. Надумаліся яны хаткі на зіму пабудаваць. Лісічка збудавала сабе хатку з труску-сняжку, а зайчык з труску-пяску. Перазімавалі яны ў новых хатках. Настала вясна, прыгрэла сонца. Лісіччына хатка растала, а зайкава стаіць як стаяла. Прыйшла лісіца ў зайкаву хатку, выгнала зайку, а сама ў яго хатцы засталася. Пайшоў зайка са свайго двара, сеў пад бярозкаю ды плача. Ідзе воўк. Бачыць — зайка плача.
— Чаго ты, зайка, плачаш? — пытае воўк.
— Як жа мне, зайку, не плакаць? Жылі мы з лісічкаю блізка адно каля аднаго. Пабудавалі мы сабе хаты: я — з труску-пяску, а яна — з труску-сняжку. Настала вясна. Яе хатка растала, а мая стаіць як стаяла. Прыйшла лісічка, выгнала мяне з мае хаткі і сама ў ёй жыць засталася. Дык вось я сяджу ды плачу.
— He плач, зайка. Пойдзем, я табе памагу, праганю лісічку з твае хаты.
Пайшлі яны. Прыйшлі. Воўк стаў на парозе зайкавай хаткі і крычыць на лісічку:
— Чаго залезла ў чужую хатку? Злазь, ліса, з печы, a то скіну, паб’ю табе плечы.
He спалохалася лісічка, адказвае ваўку:
— Ой, воўк, сцеражыся: мой хвост, як дубец,— як дам, дык будзе табе канец!
Перапалохаўся воўк — ды наўцёкі і зайку аднаго пакінуў.
Сеў зноў зайка пад бярозкай ды горка плача. Ідзе праз лес мядзведзь. Бачыць — зайчык сядзіць пад бярозай і плача.
— Чаго, зайка, плачаш? — пытае мядзведзь.
— Як жа мне, зайку, не плакаць? Жылі мы з лісічкаю блізка адно каля аднаго. Пабудавалі мы сабе хаты. Я — з труску-пяску, а яна — з трускусняжку. Настала вясна. Яе хатка растала, а мая стаіць як стаяла. Прыйшла лісічка, выгнала мяне з мае хаткі і сама там жыць засталася. Дык вось я сяджу ды плачу.
КНІГІ ОНЛАЙН
