Чытанка для дзіцячага сада
Выдавец: Народная асвета
Памер: 303с.
Мінск 1990
Красавік
Клаўдзія Каліна
Ці ведаеце вы, чаму ў Красавіку так хораша і столькі красак?
Ды таму, што Красавік — мастак.
Быў час, калі Красавік самы першы раз прьійшоў на зямлю. I не спадабалася яму пасля зімы пажоўклая трава, шэрае неба, чорная зямля... I рашыў ён усё-ўсё перафарбаваць.
Узяў Красавік фарбы і пэндзаль і перш-наперш памаляваў неба ў сіні-сіні колер, а на ім белыя-бялюткія аблокі. Затым перамаляваў палі. Дзе зялёнай, дзе жаўтаватай, дзе шэрай фарбай мазнуў. Лугі вымаляваў у ясна-зялёны колер, а па тых лугахмурагах давай пырскаць то блакітнай, то жоўтай, то белай, то ружовай фарбамі... I якіх толькі красачак не з’явілася на лузе! Аж у вачах мільгаціць.
— Ну, а цяпер падамся ў лясы,— сказаў Красавік,— гляну, што там трэба падмаляваць.
I падаўся ў лес.
— Эгэ-гэ-гэ! — загукаў ён.— Сосны, яліны! Вольхі, асіны! Дубы, ясені! Ліпы, клёны, бярозы! Усе, хто зможа, ідзіце да мяне!
I пайшлі да Красавіка дрэвы, а ён каму чырвоны камель намалюе, каму жаўтаваты, каму карычневы, шэры, чорны, срабрысты... Амаль усе фарбы вымаляваў, аж стаміўся. А тут прыбегла да яго Бярэзінка, задыхалася, ледзь стаіць з апушчаным веццем.
Глянуў Красавік, а ў яго ўсяго толькі адна белая фарба асталася.
— Будзеш белаю,— кажа Бярэзінцы.
— Няхай белаю, толькі не чорнаю... He хачу быць чорнаю!
А да гэтага Бяроза чорнаю была.
Пачаў Красавік маляваць Бярозу ў белы колер, але фарбы не хапіла, дык сям-там чорныя лапікі асталіся.
Адышоўся, глянуў на сваю работу: стаіць сярод чырвоных сосен ды шэрых ялін белая-бялюткая Бярозка, нібы тая дзяўчынка ў белай сукеначцы.
I такая яна стала прыгожая, што Красавік ажно засмяяўся. Адклаў ён убок свае фарбы і пэндзаль, выразаў з вербалозу дудку, сеў пад Бярозаю ды зайграў.
I так прыгожа, што ў Бярозы аж слёзы пакаціліся.
I цяпер, бывае, вясною сядзіць Красавік пад Бярозкаю і грае на дудачцы. Пайдзіце ў вясновы лес, прыслухайпеся, можа, і сустрэнецеся з Красавіком. I на Бярэзінку паглядзіце... Стаіць яна, апусціўшы вецце, слухае песню Красавіка, і часам капне на зямлю празрыстая бярозавая слязінка.
Але бярозавыя слёзы не салёныя, а салодкія, бо плача яна не ад гора, а з радасці.
Коцікі
Кастусь Цвірка
За вёскай, ля балоцінкі, Ў галлі вярбы старой, Маленечкія коцікі Хаваліся зімой.
Мялі наўкол мяцеліцы, Гулі ў кустах пустых, Ды коцікі ў аселіцы He чулі нават іх.
Салодка спалі ў коўдрачках, Чакаючы вясну.
Прыгрэла сонца шчодрае — Збудзіліся ад сну.
Паскідвалі ўсе чысценька Адзежыны з сябе I, жоўтыя, пушыстыя, Паселі на вярбе.
Май
Юрась Свірка
Май урачысты, Май пераможны — Самы квяцісты, Самы прыгожы.
Жыта кусціцца, Промні іскрацца, Рэчка бруіцца, Птушкі гняздзяцца.
На ліпах шпакоўні Радуюць вока.
Зямля перапоўнена Сонцам і сокам.
Пчолкі ў палёце Да красак мядовых.
Клёны ў лістоце Новенькай-новай.
Зніклі аблокі, Неба ўсміхаецца, Дзесьці далёка Гром адгукаецца.
У вуліц і плошчаў Убранне чырвонае, Вецер палошча Сцягі над калонамі.
Сонейка свеціць Ярка над краем.
Мілыя дзеці, 3 Маем вас, з Маем!
Пралеска
Вера Вярба
Белыя бярозы Спалі на узлеску, А сваю галоўку Узняла пралеска. Тоненькую ножку 3-пад пярыны белай На зямлю пралеска Ставіла нясмела. А снягі наўкола — Hi канца, ні краю. Страшна стала кветцы: — Я адна — жывая! Кажа зверху сонца: — Зорачка лясная, 3 новым нараджэннем Я цябе вітаю!
Белыя бярозы Разам зашапталі: — Мы цябе, пралеска, Ўсю зіму чакалі.
I старая елка Голасна ўздыхнула: — Вясна надыходзіць, А зіма мінула.
Баравікі
Васіль Хомчанка
Уладзімір Ільіч вельмі любіў збіраць грыбы. Аднойчы ён дамовіўся з дзецьмі схадзіць у грыбы ў бліжэйшы лес. У тую раніцу дзеці ўсталі рана і з кошыкамі прыбеглі ў парк, дзе павінны былі сустрэцца з Леніным.
Ранак быў сонечны, ціхі, лісцікі на дрэвах, абсыпаныя расой, ззялі, быццам зялёныя шкельцы.
— Рана прыбеглі. Уладзімір Ільіч, мабыць, яшчэ спіць,— сказаў Сяргейка.
— He, я вас ужо даўно чакаю,— пачулі дзеці голас Леніна. Ленін быў бадзёры, вясёлы, цераз плячо ў яго на ручніку, як у сапраўднага грыбніка, вісела берасцяная кашолка.
Калі ўсе прыйшлі ў лес, Уладзімір Ільіч сказаў дзецям:
— Ну, давайце паглядзім, хто больш баравікоў назбірае.
— Давайце,— згадзіліся дзеці. I разышліся, хто куды. А каб не заблудзіцца, перагукваліся.
— У-у!.. Я баравік знайшла! — крыкнула Вера.
— Я таксама,— адгукнуўся Уладзімір Ільіч і працягла гукнуў: — Агу-у-у!..
Сяргейка ішоў амаль побач з Леніньім. Уладзіміру Ільічу раз-пораз трапляліся баравікі. *Ага, добры дзень, асілак,— гаварыў Ленін новаму грыбу,— лезь да ўсіх». I акуратна падразаў грыб пад самы карэньчык.
Сяргейку баравікі зусім не трапляліся. Аднак лісічак назбіраў. Ды як іх не назбіраеш, калі яны, залатыя, самі цэлымі чародкамі пад ногі лезуць?
— Я ўжо пяць баравікоў знайшоў! — крыкнуў Юрка, самы старэйшы хлопчык.
— А ў мяне сем баравікоў,— пахвалілася Вера і падбегла да Леніна.
А Сяргейка прамаўчаў — не будзеш жа лісічкамі хваліцца.
У бярозавым гаі, чыстым, светлым, усе сышліся. Перабіваючы адзін аднаго, дзеці паказвалі Леніну свае грыбы. I кожны стараўся паказаць баравікі, моцныя, таўстаногія, з карычневымі пругкімі шапкамі.
Адзін Сяргейка стаяў убаку і маўчаў.
— Э-э! — смяяліся з яго дзеці.— Ніводнага баравіка не знайшоў. Грыбні-і-к!
Уладзімір Ільіч падышоў да засмучанага Сяргейкі.
— Ого! — сказаў ён.— У цябе ж, Сяргейка, паўнюткі кошык! Ты больш за ўсіх назбіраў. Праўда, дзеці?
— Праўда,— згадзіліся ўсе.
— А лісічкі — самыя смачныя грыбы. I як гэта я ніводнай лісічкі не знайшоў? — развёў рукамі Ленін. Сяргейка, давай мяняцца. Я табе баравікоў, а ты мне лісічак.
Уладзімір Ільіч выбраў у сваёй кашолцы паўдзесятка маладых прыгожых баравікоў, нават лепшых за тыя, якімі хваліліся дзеці, і палажыў у Сяргейкаў кошык. А Сяргейка адсыпаў яму сваіх лісічак. Ды паболей — хіба ж для Леніна шкада?
Потым усе крыху адпачылі на траўцы і апоўдні падаліся дадому.
Графін
Міхаіл Зошчанка
Калі Леніну было восем гадоў, з ім здарылася адна маленькая гісторыя, пра якую пазней, праз многа гадоў, расказвала яго старэйшая сястра Ганна Ільінічна.
Аднойчы разам з бацькамі і са сваімі сёстрамі маленькі Валодзя паехаў у Казань.
Там, у Казані, жыла іх сваячка, цётка Аня.
А ў цёткі Ані таксама былі дзеці — Валодзевы дваюрадныя браты і сёстры.
Сустрэча была цікавая.
Дзеці многа дурэлі, бегалі, гулялі ў розныя гульні.
I аднойчы да таго раздурэліся, што скулілі на падлогу графін, які стаяў на століку.
Гэта ў іх была нейкая вясёлая гульня. Яны адно ад аднаго ўцякалі. I Валодзя, бегаючы па пакоі, наткнуўся на гэты столік. Столік пахіснуўся, прыгожы крыштальны графін упаў на падлогу і разбіўся на друзачкі.
Дзеці нават не заўважылі, хто разбіў графін. Усе бегалі і ўсе гойсалі па пакоі.
I толькі калі разбіўся графін, дзеці ўціхамірыліся.
Раптам адчыняюцца дзверы, і ў пакой уваходзіць цётка Аня.
Цётка Аня пачула звон і шум і вось прыйшла паглядзець, што здарылася.
Убачыўшы на падлозе разбіты графін, цётка Аня папыталася:
— Дзеці, хто з вас разбіў гэты графін?
I ўсе дзеці пачалі гаварыць: «Гэта не я».
I маленькі Валодзя таксама сказаў: «Гэта не я».
I сказаў ён гэта ціха, ціто ледзь можна было пачуць яго.
Ен сказаў няпраўду, бо спужаўся. Усё-такі чужая хата, чужая кватэра, мала знаёмая цётка Аня. Апрача таго, з усіх ён быў самы меншы, I ў яго не павярнуўся язык сказаць: гэта я.
Тады цётка Аня гаворыць:
— У такім разе выходзіць, што графін сам разбіўся. Пэўна, яму надакучыла на стале стаяць — вось ён і ўпаў.
Дзеці засмяяліся і падхапілі:
— Напэўна, ён хацеў з намі пабегаць. Вось і саскочыў са століка на падлогу. Але ён, бедненькі, забыўся, што сам шкляны, і разбіўся.
I дзеці зноў засмяяліся.
Толькі адзін маленькі Валодзя не засмяяўся. Ен пайшоў у другі пакой і сеў каля акна. I доўга там сядзеў ды пра нешта думаў. I толькі пад вечар пачаў ён зноў дурэць з дзецьмі.
Ды вось мінула два месяцы. 3 Казані яны даўно паехалі. I зноў жылі ў сваім горадзе Сімбірску.
I вось неяк вечарам, калі дзеці клаліся спаць, маці падышла да Валодзевага ложачка і ўбачыла, што хлопчык нечага горка плача.
Маці папыталася:
— Чаго ты плачаш?
I хлопчык, усхліпваючы, сказаў:
— Мама, калі мы былі ў Казані, я сказаў цётцы Ані няпраўду. Я сказаў, што гэта не я разбіў графін, а гэта я яго разбіў.
Мама пачала суцяіпаць хлопчыка:
— Ну, гэта нічога. He плач. Я напішу цётцы Ані пісьмо. I яна, напэўна, табе даруе.
Валодзя, усхліпваючы, сказаў:
— Ты абавязкова напішы пісьмо цётцы Ані. Напішы, што гэта я разбіў.
Мама зноў пачала суцяшаць яго. I тады Валодзя супакоіўся і заснуў.
Цалуючы і накрываючы коўдраю свайго маленькага сына, маці падумала:
«Якое дзіўнае дзіця: яно два месяцы помніла пра гэтую гісторыю і два месяцы перажывала, што выпадкова сказала няпраўду. Але цяпер, калі прызналася, яму стала лягчэй і вось нават з усмешкаю заснула».
На другі дзень мама напісала цётцы Ані пісьмо. I неўзабаве цётка Аня адпісала, што яна зусім не злуецца на любага пляменніка і чакае, калі ён зноў прыедзе ў госці.
Жаўна
Ваеіль Вітка
Чорны дзяцел здаўна Называецца — жаўна. У чорнага волата — Магутнае долата.
Дзеўбане ў сасновы сук — Па ўсім лесе псйдзе грук. Ен не думае пра спевы — Чорны дзяцел лечыць дрэвы.
Першы гром
Якуб Колас
Голасам моцы, ціха і важна Гром пракаціўся ўгары.
Луг адазваўся грому працяжна, Лес адгукнуўся стары.
Гай страсянуўся, дрыгнула поле, Долы той гук паняслі.
У гэтым раскаце чуецца воля, Чуецца радасць зямлі.
У грукаце гэтым многа ёсць сілы, Чуецца моц і прастор...
Першыя громы! Сэрцу вы мілы, Люб мне ваш смех паміж гор.
Бусел
Васіль Вітка
Даўганогі землямер Схапіў жабу за каўнер, Па траве павалачыў, У канаве намачыў, Вострым носам дзеўбануў, Уздыхнуў і — праглынуў.
Караблік
Рыпсімэ Пагасян
Цячэ па вуліцы рака, Цячэ і не спыняецца. Караблік белы на вадзе Гайдаецца, гайдаецца. Караблік мае назву «Мір», I побач крочыць камандзір.
На ім зашпілены бушлат На гузікі зіхоткія.
I бесказырка акурат Сапраўдная матроская. На стужках ззяюць якары, I надпіс золатам гарыць.
Цячэ па вуліцы рака, Цячэ і не спыняецца. Караблік белы на вадзе Прахожым усміхаецца.
Раніца вясною
Якуб Колас
КНІГІ ОНЛАЙН
