КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
захавала незалежнасць адносна рускага праваслаўя, ад Маскоўскай патрыярхіі, калі б краіна знаходзілася ў стабільнай сацыяльна-палітычнай і рэлігійнай сітуацыі, а не ва ўмовах няспынных войнаў з Маскоўскай дзяржавай, акупацыі ў выніку вайны 1654 — 1667 гг., шляхецкіх рокашаў, казацкіх і шведскіх наездаў. I галоўнае — калі б ВКЛ захавала сваю адносную дзяржаўную незалежнасць. Як ні парадаксальна, але далучэнне Беларусі ў выніку падзелу Рэчы Паспалітай да Расійскай імперыі, што стварыла вельмі спрыяльныя ўмовы для існуючай лраваслаўнай царквы, не толькі не ператварыла яе ў царкву нацыянальную, а, наадварот, пахавала гэтую магчымасць. Як ужо адзначалася, беларуска-ўкраінскае праваслаўе падпадае ў поўную залежнасць ад Масквы, страчвае сваю аўтаномію, паступова пазбаўляецца сваіх слецыфічных якасцей, уніфіцыруецца і атаясамліваецца з расійскім праваслаўем. Як і апошняе, яно выступае ў якасці рупара самадзяржаўя, прыхільніцы ідэі адзінай і недзялімай Расійскай імперыі. Менавіта пагэтаму К. Каліноўскі лічыў, што нацыянальнай рэлігіяй павінна стаць не праваслаўе, якое звязала свой лёс з самадзяржаўем, а загнанае ў падполле і апазіцыйнае самадзяржаўнай уладзе уніяцтва. Такім чынам, на працягу некалькіх апошніх стагоддзяў ніводнай з існуючых у Беларусі канфесій не ўдалося стаць агульнанацыянальнай царквой у той ступені, каб яна аб’яднала ўсю беларускую нацыю, як гэта, напрыклад, адбылося ў Расіі, дзе праваслаўе стала сапраўднай рускай нацыянальнай царквой. Кожная з існуючых на Беларусі хрысціянсжіх канфесій — праваслаўе, каталіцтва, пратэстанцтва, уніяцтва — у той або іншы гістарычны перыяд прэтэндавала на гэтую ролю. Але ж у XIX — XX стст. беларускае праваслаўе з прычыны пэўных гістарычных абставін ідэйна-палітычна салідарызавалася з рускім праваслаўем, пазбавіўшыся сваіх адметных рыс; каталіцтва стала верай меншай часткі беларускай нацыі, прычым з моцнай прапольскай арыентацыяй; пратэстантызм у Беларусі паступова сышоў з грамадска-палітычнай арэны, ператварыўшыся ў вузкую рэлігійную плынь; уніяцтва, першапачаткова дыскрэдытаваўшы сябе прымусам, істотна актывізавалася ў другой палове XVIII ст. і ахапіла значную частку беларускага насельніцтва, але ж яно засталося пераважна верай "нізоў". Да таго ж ласля падзелу Рэчы Паспалітай уніяцтва стала канфесіяй гнанай, а ў 1839 г. было забаронена і апынулася ў "падполлі". Адным з істотных хібаў кожнага з гэтых веравызнанняў з’яўлялася тое, што ніводнае з іх не змагло ў сваёй ідэалогіі і дзейнасці асвоіць нацыянальную ідэю ў той ступені, як яе асвоіла, напрыклад, рускае або балгарскае праваслаўе, польскае каталіцтва і інш. Гэтая сітуацыя ў асноўным захавалася і ў сучаснасці. Выхад у тым, каб звярнуцца зноў да выпрацаванай у XVI ст. рэнесанснагуманістычнай, па сутнасці сваёй скарынаўскай, мадэлі — аб’яднання ўсіх існуючых канфесій на падставе беларускай ідэі і ўзаемнай талерантнасці. БІБЛІЯГРАФІЯ 1 Абдзіраловіч А. Адвечным шляхам: Даследзіны беларускага светапогляду. Мн., 1993. 2. Абецедарскнй Л. С. Белорусы в Москве XVII в. Пз мсторнн русскобелорусскнх связей. Мн., 1957. 3. Акты, нздаваемые Внленскою Археографмческой Комнссмей (АВК). Внльня, 1875. Т. 8. 4. Акты, относяіцнеся к пстормм Западной Росмн. СПб., 1851. Т. 4. 5. Белоруссмя в эпоху феодалпзма. Т. 1. Мн., 1959. 6. Васюк Г. В., Карев Д. В. Православная церковь в ВКЛ п Польше в XIV — XVIII вв. // Наш радавод. Матермалы междунар. научн. конф. по регнональной мстормн Восточн. Европы "Культура народов ВКЛ м Белорусснн XIII — нач. XX в." Кн. 3, ч. II. Гродно, 1991. 7. Васюк Г. В., Карев Д. В. Полптнка правяіцмх кругов Речм Посполнтой по отношенню к православному населенню государства во второй половпне XVI — XVIII в. // Наш радавод. Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі "Царква і культура народаў Вялікага княства Літоўскага і Беларусі XIII — пач. XX ст." Кн. 4 (ч. 2). Гродна, 1992. 8. Впноградов Г Н. Гуманмстнческая концепцня церковной уннм ммтрополнта Грпгорпя Цамблака // Наш радавод. Матермалы междунар. научн конф. по регмональной нсторпм Восточн. Европы "Кулыура народов ВКЛ м Белоруссш XIII — нач. XX в." Кн. 3, ч. II. Гродно, 1991. * 9. Галенчанка Г. Я. Астрожскі Канстанцін (Васіль) Канстанцінавіч // Мысліцелі і асветнікі Беларусі XI — XIX стст. Энцыклапедычны даведнік. Мн„ 1995. С. 46—48. 10. Голенченко Г Я. І/Ідейные п культурные связп восточнославянскнх народов в XVI — середмне XVII в. Мн., 1989. 11. Ганцова С. К., Чамярыцкі В. А., Штыхаў Г. В. Сведкі беларускай мінуўшчыны (зборнік дакументаў I матэрыялаў па гісторыі Беларусі VI — XV стст.). Мн.. 1996 12. Гісторыя беларускага мастацтва Т. 2. Мн., 1988. 13. Гладкмй A 14. Цехановмч A. А., Курбскмй А.М. // Словарь кнмжннков н кннжнос™ Древней Русм. Вып. 2 (втор. пол. XIV — XVI в). Ч. 1. Л., 1988. 14. Голубев С. Т. Кневскнй ммтрополнт Петр Могнла н его сподвнжннкн. Т. 1. Кмев, 1883; Т. 2. 1898. 15. Голубмнскнй Е. Е. Нсторня русской церквн. Т. 1. М., 1900. 16. Грамота кневского православного мшрополнта Петра Могнлы мннскому крестоносному братству... от 1.02.1640 г. II Вестннк Юго-Западной м Западной Росснп. Т. 1. Август, 1863. 17. Густйнская летопнсь. Полное собранме русскнх летоппсей. Т. 2. СПб., 1843. 18. Дмнтрпев М. В. Православне н Реформацня: реформацнонные двмженмя в восточнославянскнх землях Речн Посполмтой во второй половпне XVI в. М., 1990. 19. Документы, обьясняюідме йсторню Западнорусского края н его отношенме к Росснй й к Польше. СПб., 1865. 20. Доўнар-Запольскі М. В. Асновы дзяржаўнасці Беларусі. Мн., 1994. 21. Елеонская A. С. Русская публпцнстмка второй половнны XVII века. М„ 1978. 22. Жуковмч П. Н. Жйзнеопнсанме мнтрополмта Носмфа Рутского... // Хрмстманское чтенме. Т. 231, ч. 1. Август-сентябрь, 1909. 23. Званарова Л. У, Конан Ул. М. Сімяон Полацкі // Мысліцелі і асветнікі Беларусі X — XIX стагоддзяў. Энцыклапедычны даведнік. Мн., 1995. 24. 3 гісторыі уніяцтва ў Беларусі (да 400-годдзя Брэсцкай уніі). Мн., 1996. 25. Іванова Л Пункты заспакаення грэчаскай веры 1632—1635 гг. П 3 гісторыі уніяцтва ў Беларусі (да 400-годдзя Брэсцкай уніі). Мн., 1996. 26. Ігнатаў У. К. Духоўна-філасофская спадчына Кіева-Магілянскай акадэміі і беларуская асветніцкая думка эпохі барока // Весці АН Беларусі. Серыя гуманітарных навук. 1996. № 1. 27. Ісаевіч Я. Д. Братства та іх роль в розвітку украінськоі культурм XVI — XVIII ст. КйТв, 1966. 28. Історія філософіі на УкраТнй. Т. 1. Філософія добн феодалізму. Кйів, 1987. 29. Калнновскнй К. І4з печатного й рукопнсного наследня. Мн., 1988. 30. Карташев A. В. Очеркм по нсгормй русской церквн. Т. 1. М., 1991. 31. Карташев A. В. Очеркм по нсторнм русской церквн. Т. 2. М., 1991. 32. Клмбанов А. 14. Духовная культура средневековой Русм. М., 1996. 33. Конан Ул. М. Руцкі і станаўленне уніяцкай царквы П 3 гісторыі уніяцтва ў Беларусі (да 400-годдзя Брэсцкай уніі). Мн., 1996. 34. Конон В. О белорусской мдее // Нёман. 1993. № 3. С. 125—131. 35. Конон В. Вера й нацмя: хрнстманство в судьбе белорусов // Нёман. 1994. № 5. С. 154—156. 36. Кояловнч М. Лнтавская церковная уння. Т. 1. СПб., 1859; Т. 2. СПб., 1861. 37. Кутузова Н. А. Проблемы нацнональной нден й релмгмн в полемпческой лнтературе Беларусм первой половмны XVII в. // Гуманітарнаэканамічны веснік. 1996. № 2. 38. Ластоўскі В. Выбраныя творы: укладанне, прадмова і каментарыі Я. Янушкевіча. Мн., 1997. 39. Літаратура і мастацтва. 7—14 сакавіка, 6 чэрвеня 1997 г. 40. Любавскйй М. К. Основные моменты нсторнй Белорусснй. М., 1918. 41. Малнннн В. Старец Елеозарова монастыря Фмлофей й era посланмя. Кмев, 1902. 42. Марозава С. Брэсцкая унія ў нацыянальна-культурным развіцці Беларусі (Гісторыяграфія праблемы) // 3 гісторыі уніяцтва ў Беларусі. Мн., 1996. 43. Марозава С. Моўная палітыка і практыка уніяцкай царквы ў Беларусі // 3 гісторыі уніяцтва ў Беларусі. Мн.. 1996. 44. Марозава С. Уніяцкая царква ў культурна-гістарычным развіцці Беларусі (1596—1839). Гродна, 1996. 45. Мейендорф Ноанн, протояерей. Православне в современном ммре. М„ 1997. 46. Monumenta Ucrainae Historica. Т. (V) 1. (1075—1623). Зібрав мнтрополіт Андрей Шептмцькій. Рнм. (Romae). 1964. 47. Мысліцелі і асветнікі Беларусі X — XIX стст. Энцыклапедычны даведнік. Мн., 1995. 48. Ннкон (Лысенко) неромонах. Мшрополня Лнтвы й Малой Русм в XIV — начале XV в. // Наш радавод. Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі "Царква і культура народаў Вялікага княства Літоўскага і Беларусі XIII — пач. XX ст.” Кн. 4 (частка 2). Гродна, 1992. 49. Нічнк В. М. До пмтання про схоластнчність філософськмх курсів у Кйево-МогілянськоТ акадэміі // Від Вішенського до Сковородн: 3 історіі' філософскоі думкі на УкраТнн XVI — XVIII ст. Кпів, 1972. С. 65. 50. Ннчйк В. М. Образ ндеалыного властмтеля в сочнненмях Петра Могнпы // Человек м нстормя в средневековой фнлософской мыслй русского, украмнского н белорусского народов. Сб. научн. трудов. Кмев, 1987. 51. Нічнк В. М. Петро Могнла в духовній історіі Украі'нн. КнТв, 1997. 52. Нічнк В. М., Лмтвннов В. Д., Стратій Я. М. Гуманістмчні і рэформаційні ідэі на Украінн (XVI — пачаток XVII ст.). Кнів, 1991. 53. Паславськнй Іван. Між Сходом і Заходом. Нарнсм з культурно-політйчноі' історй УкраінськоТ Церквн. Львів, 1994. 54. Падокшын С. А. Філасофская думка эпохі Адраджэння ў Беларусі: Ад Францыска Скарыны да Сімяона Полацкага. Мн., 1990. 55. Подокшнн С. А. Проблема "Восток — Запад" в обідественно-фнлософской мыслп Белорусснм н Росснй XVI — XVII вв. // Кніжная культура Беларусі Да 500-годдзя з дня нараджэння Ф. Скарыны. 36. навуковых прац Мн., 1991. 56. Подокшпн С. А. Проблема релнгнозного выбора в обіцественной жйзнп XVI — XVII стст. (Опыт пстормософского аналнза) // Матэрыялы міжнароднай навук. канф "Царква і культура народаў ВКЛ і Беларусі XIII — пач. XX ст.“ Кн. 4 (частка 2). Гродна, 1992. 57. Подокшнн С. А. Реформацня й обіцественная мысль Белорусснн й Лйтвы. Мн., 1970. 58. Палуцкая С. В. Уніяцкая царква ў кантэксце культурна-гістарычнага развіцця ВКЛ // Наш радавод. Матермалы междунар. научн. конф. по релнгйозной нстормп Восточной Европы "Кулыура народов ВКЛ п Белорусснм XIII — нач. XX в.” Кн. 3. Ч. II. Гродно, 1991.