КНІГІ ОНЛАЙН
Прыняць удзел у вычытцы распазнанага тэксту Падрабязней
t — Верас, акрамя сваёй прыгажосці, вядомы тым, што пчолы бяруць з яго нектар і робяць верасовы мёд. I мёд гэты вельмі карысны. А горбата, прыгатаваная з высушаных галінак верасу, дапомагое лячыць інфекцыйныя захворванні. vs . J Вішня (русск. Вишня) Вішні лісцікі-далонькі падстаўляюць Над вясёлку — дожджыку чакаюць. На зялёны ліст дажджынкі ўпалі Вішні дыяментамі заззялі. Радзімай вішань лічаць Чарнаморскае ўзбярэжжа, адкуль яны трапілі спачатку ў Рым, а потым распаўсюдзіліся па ўсёй Еўропе. Ужо ў III стагоддзі да нашай эры ўрач Сіфініус называў вішні каштоўнай лекавай раслінай. Пазней, у 1569 годзе, у Германіі быў выдадзены медыцынскі зборнік «Сад здароўя», у якім вішням адводзілася цэлая глава. У нас вішні з'явіліся даўно і адразу сталі аднымі з самых Вішня. Гарлачык любімых садовых дрэў, бо іх ягады вельмі багатыя на вітаміны, антацыяны, арганічныя кіслоты, мінералы. Руплівыя гаспадыні з вішань рыхтуюць кампоты, варэнне, сіроп, сушаць ягады і нават марынуюць. А хто не любіць варэнікі з вішнямі? Варэнікі з вішнямі Паўкілаграма прасеянай мукі высыпаем у міску. У сярэдзіне мукі робім ямку, у якую разбіваем 2 яйцы і крыху падсольваем. Дадаем шклянку вады і размешваем, пакуль у місцы не ўтворыцца густое цеста, якое б не ліпла да рук. Тонка раскачваем цеста і формай выразаем круглячкі. У сярэдзіну круглячкоў раскладваем вішні без костачак і акуратна сціскаем краі, каб не разляпіліся. Падрыхтаваныя варэнікі апускаем у кіпень і варым да ўсплыцця (5—7 хвілін). Каб задавальненне было яшчэ большым, варэнікі падаем са смятанай. Вось і ўсё. Смачна есці! Гарлачык (русск. Кувшинка) 3 глыбіні ўсплываюць — раніцу чакаюць, Залатымі вочкамі навакол глядзяць. Белыя гарлачыкі сонейка вітаюць — Жамчугамі-нерламі на вадзе гараць. Раніца. Ціхая і спакойная. Hi адна хваля не прабяжыць па азёрнай гладзі. Толькі шматкі туману, як казачныя прывіды, спяшаюцца схавацца ад першых промняў сонца. I раптам... Дзіва дзіўнае! 3 яшчэ цёмнай ад начнога змроку глыбіні нясмела паказваюцца галоўкі-бутоны. Сонейка прыгравае — і бутоны раскрываюцца, з'яўляючы нам кветку чароўнай красы. Ды гэта ж гарлачык! Да чаго падобны ён на сапраўдны гарлачык, што стаіць на стале. Дэкаратыўны ружовы гарлачык Хочаце — верце, не хочаце — не верце, але ў далёкай старажытнасці пра гарлачык расказвалі такую гісторыю. Калі шумяць першыя веснавыя дажджы, зямля ажывае: распускаецца лісце на дрэвах, зелянее трава, яркімі вочкамі глядзяць на свет пералескі. А кроплі, падаючы на рэкі і азёры, будзяць ад сну ракавінкіжамчужніцы. Падымаючыся на паверхню, тыя раскрываюць свае перламутравыя палавінкі і ловяць дажджавыя кроплі. Злавіўшы хоць адну, ракавінкі зноў хаваюцца, дзе ў падводнай цемры ператвараюць кроплю ў каштоўны жэмчуг. Так і нараджаюцца гарлачыкі. Яшчэ кажуць, што гэта кветка дае сілы, каб адолець ворага, абараніць сябе ад розных напасцяў. Але можа і загубіць таго, хто шукае яе з нядобрымі помыслам!. Лісце, кветкі, карэнішча гарлачыка выкарыстоўваюцца ў медыцыне. Прыгатаваныя з іх лекавыя сродкі дапамагаюць пазбавіцца ад захворванняў нырак, страўніка, печані, паніжаюць артэрыяльны ціск. -- Гарлачык белы занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Ахоўвайце гэту вельмі прыгожую расліну нашых вадаёмаў! — J Гваздзік Гваздзік (русск. Гвоздика) Быццам сотні легкакрылых матылькоў Поле ўкрылі з ранішняй зарою — Гэта россыпы агністых гваздзікоў Зацвілі тут летняю парою. Летам на лугах і лясных палянах у нашых лясах можна сустрэць гваздзіка травянку. Ёсць у гэтай кветкі і другія назвы. Адна з іх — палявыя слёзкі. Кажуць, у Старажытнай Грэцыі здарыўся такі выпадай. Багіня Артэміда вярталася з палявання. Настрой у яе быў дрэнны, бо паляванне не ўдалося. Аж тут бачыць: маленькі хлопчык-пастушок іграе на дудачцы. — Ах ты, нягоднік! Дык гэта ты распужаў усіх звяроў і птушак! — закрычала разгневаная Артэміда. — Не, багіня! Не! Я не вінаваты! Гукі маёй дудачкі чуюць толькі травы ды кветкі. Не паверыла Артэміда і загадала сваім прыслужнікам пакараць хлопчыка. А калі зразумела, што несправядліва і жорстка абышлася з пастушком, было ўжо позна. Там жа, куды ўпалі кроплі крыві пастушка, выраслі трапяткія чырвоныя кветкі — гваздзікі. Белыя, ружовыя, чырвоныя, пурпуровыя кветкі гваздзікоў былі вядомы людзям задоўга да нашай эры. Жыхары Старажытнага Егіпта імі нават муміі ўпрыгожвалі. /?=========== Вучоныя вывелі шмат дэкаратыўных сартоў гваздзікоў. Сцвярджаюць, што іх еодар стымулюе ў чалавека выпрацоўку станоўчых эмоцый. А як медициною сродак гваздзікі дапамагаюць лячыць горла, супыняюць зубны боль. vs ■■■ Гваздзік травянка Глог (русск. Боярышник) Глянь, карысці колькі многа Ад куста ляснога глогу: Дасцъ ён ягад на лячэнне, А на фарбу дасцъ карэнне. Прыгожая гэта расліна, моцная і недаступная. Як нашы дзяўчаты-славянкі, што гатовы былі ахвяраваць жыццём, але не скарыцца перад чужынцамі-ворагамі. У даўнія часы жыла ў вёсцы дзяўчына, станавітая ды прыгожая. На шчасце бацькам і радасць вяскоўцам. Любіла яна збіраць кветкі ды травы і сплятаць з іх вянкі ці складаць прыгожыя букеты. I абавязкова ў кожны вянок і ў кожны букецік уплятала галінку глогу. А потым дзялілася імі з сяброўкамі-суседкамі. Толькі не адным вяскоўцам падабалася дзяўчына. Заўважыў яе хараство і захопнік-татарын, унук Чынгісхана, будучы Бату-хан. Але на ўсе яго заляцанні дзяўчына адказвала адмовай. Аднойчы хан высачыў прыгажуню і пайшоў следам за ёю. Ды не спужалася дзяўчына, прыхінулася да дрэўца глогу ды выхапіла кінжал. Толькі гэта не спыніла татарына. Тады дзяўчына ўдарыла сябе кінжалам у сэрца і ўпала ля дрэўца. Глог. Дзівасіл 3 таго часу на жаночай вопратцы славянак і на галаўных уборах у арнаменце заўсёды прысутнічалі кветкі, ягады, лісцікі глогу... Сёння глог славіцца тым, што яго настоямі лечаць (ды і здаўна лячылі) хваробы сэрца. Плады глогу ядомыя, а сухія, перамолатыя на муку, надаюць хлебу прыемны пах. Адвары з ягад замяняюць гарбату і каву. е % Цукеркі з глогу 3 вымытых ягад (1 кг) робім пюрэ. Дадаем 400 г цукру і 100 г крухмалу, старанна перамешваем. Атрыманую масу раскладваем на кухонныя дошкі, разраўніваем і наразаем прамавугольнікамі, ромбамі ці квадратамі (як каму падабаецца), абсыпаем цукровай пудрай і пакідаем высыхаць. Вось і ўсё. Смачна есці! Дзівасіл (русск. Девясил) Дзіва-трава — дзівасіл, Ад сонца ў яго — дзевяць сіл. Людзям здаўна памагае — Хворым здароўе вяртае. Зараснікі дзівасілу маленькаму дзіцяці, калі яно акажацца там, могуць падацца непралазнай пушчай з высачэзнымі раслінамі. А жоўтыя ці аранжавыя галовы-кветкі — падобнымі на мноства сонейкаў. Каб дзіцятка не пужалася, раскажу адну гісторыю. Нават прапрадзеды не памятаюць той час, пра які пойдзе гаворка. У дружнай і шчаслівай сям'і нарадзіўся сыночак. Радасці мамы і тэты не было канца. Люлялі і пеставалі яго — не ведалі, як і чым дагадзіць маленькаму. ТольKi нядоўгім было бацькоўскае шчасце: гадалка напрарочыла, што бацька памрэ, калі дакранецца да сына. Каб не здарылася ліхога, бацька з'ехаў у далёкую краіну, а навіны яму прыносілі ганцы. Неяк расказалі, што сын паранены і цяпер памірае. Знайшоў бацька лепшых дактароў і наказаў вылечыць сына. Але тыя не змаглі дапамагчы. I стары вырашыў: «Хай будзе што будзе, але я сам пайду да роднага дзіцяці». Прыйшоўшы, убачыў ён страшныя сынавы раны і горка расплакаўся. Ды здарыўся цуд: раны ад бацькавых слёз зажылі, а хлопец выздаравеў. Шчаслівы бацька ад радасці абдымаў сваё дзіця, прыціскаў да грудзей. Але... Спраўдзілася прароцтва гадалкі: бацька памёр і стаў кветкай дзівасілу, якая і сёння дапамагае людзям, бо дзівасіл — лякарства ад дзевяці (а можа, і больш) хвароб. Ён лечыць і кашаль, і бранхіт, і захворванні страўніка і печані, і нават цукровы дыябет. I гэта — яшчэ не ўвесь пералік. & Дзівасіл — лекавая, вітамінаносная, медоносная, фарбавальная і інсекцытыдная расліна. — — -- Дзъмухавец (русск. Одуванчик) Як брацікі пушыстых аблачынак, Укрылі поле шчодра дзьмухаўцы. Ледзъ вецер дакранецца да чупрынак — Пушынкі паляцяць ва ўсе канцы. Ледзь толькі гарэза-вецер праімчыцца летнім днём над полем, як сотні светла-шэрых парасонікаўуздымуцца ўгару і паспяшаюцца наўздагон. А хто ж пад тымі парасонікамі? Падстаўце далонь, злавіце некалькі — і самі ўбачыце, што ляцяць на парасоніках... маленькія зернейкі — насенне дзьмухаўца. Цікавая гэта кветка. Яшчэ ад таго часу, як толькі з'явілася на зямлі. Дзьмухавец. Журавельнік, герань Неяк вясной, прабіўшыся з-пад зямлі, маленькі дзьмухавец нясмела зірнуў навакол і ўбачыў сонейка. Цэлы дзень кветачка не зводзіла з сонейка вачэй, падстаўляла тварык пад ласкавыя промні. Ды так ёй гэта спадабалася, што сама захацела стаць падобнай да сонца. Сонца таксама заўважыла кветачку, жартаўліва правяло промнікам па светлай галоўцы — і дзьмухавец стаў залаціста-жоўтым. Ад захаплення не ведаў нават, што рабіць. А потым вырашыў, што стане ўсюды суправаджаць старэйшага сябра. Вы самі пераканаецеся ў гэтым, калі паназіраеце за кветачкай. Весь сонейка толькі падымаецца над далёкім лесам — а дзьмухавец ужо выцягвае жоўтую галоўку на тоненькай сцяблінцы, каб прывітаць яго. Самым поўднем сонейка стаіць высока ўгары — і кветка падымае ўгару свой тварык. А вечарам, калі свяціла хіліцца да захаду, дзьмухавец, нібы жадаючы добрай ночы, ківае сонейку галоўкай. — У народной медыцыне дзьмухавец лічылі элексірам жыцця, які пазбаўляў ад бяссонніцы, паніжаў артэрыяльны ціск, дапамагаў залечваць апёкі. А яшчэ з падсмажаных каранёў дзьмухаўцу вараць прыемны саладкаваты напой, які замяняе каву. Журавельнік, герань (русск. Герань) Ах, яков казачнае ранне! Наваколле песціцца ў расе... Сонца выплывав на спатканне — Дзіва-журавельнік зноў цвіце. Дзіўная гэта кветка: яна можа цвісці некалькі разоў на год. А назву «журавельнік» атрымала за тое, што плод расліны нагадвае доўгую дзюбу. Але гэта яшчэ не ўсё. Плод журавельніку з насеннем Дзівы працягваюцца, калі «дзюба» высыхае: у гэты час яна скручваецца і нагадвае спружыну. А потым раптоўна распрамляецца і... далёка раскідвае насенне.