Энцыклапедыя прыроды Беларусі
У 5-і т. Т. 2.
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Памер: 522с.
Мінск 1983
Да артыкулаў Дзятлавыя, Птушкі IV, Жывёлы VIII. 1. Жаўна (1а— самка). 2. Дзяцел беласпінны. 3. Дзяцел малы стракаты (3 a — самка). 4. Дзяцел сярэдні стракаты. 5. Дзяцел сівы. 6. Дзяцел вялікі стракаты (6 a — самка). 7. Дзяцел трохпальцы. 8. Дзяцел зялёны.
Да артыкулаў Жаваранкавыя, Птушкі V, Жывёлы IX. 1. Жаваранак лясны. 2. Жаваранак палявы. 3. Жаваранак чубаты. 4. Жаваранак рагаты.
Да артыкулаў Драпежныя жывёлы, Жывёлы X. 1. Ястраб-перапёлачнік. 2. Шулячок. 3. Ястраб-цецяроўнік. 4. Пустальга. 5. Мышалоў лугавы. 6. Куніца лясная. 7. Ласка. 8. Божая кароўка сямікрапінкавая. 9. Зелянушка кіпцюрападобная. 10. Павуксерабранка. 11. Воўк пчаліны звычайны. 12. Кот лясны сярэднееўрапейскі. 13. Янот-паласкун. 14. Норка амерыканская. 15. Янотападобны сабака. 16. Тхор чорны. 17. Рысь. 18. Ліс звычайны. 19. Воўк. 20. Шчупак. 21. Судак.
Да артыкулаў Дыятомавыя водарасці, Водарасці I, Расліны IX (схематычнае адлюстраванне: a — выгляд са створкі, б — выгляд з паясковага абадка). 1. Цыклатэла Менегіні. 2. Цыклатэла бадэнская. 3. Дыятома падоўжаная. 4. Сінедра ігольчастая. 5. Фрагілярыя кратонская. 6. Фрагілярыя сярэдняя. 7. Сінедра берлінская. 8. Астэрыянела зграбная. 9. Каконеіс педыкула. 10. Мастаглоя Сміса. 11. Дыплонеіс авальны. 12. Дыплонеіс перарваны. 13. Навікула востраканцовая. 14. Навікула чужаземная. 15. Калонеіс двухгаловы. 16. Амфара авальная. 17. Ніцшыя сігмападобная. 18. Сурырэла лінейная. 19. Сурырэла зграбная. 20. Эпітэмія землярыйкападобная. 21. Мелазіра зярністая. 22. Цыматаплеўра падэшвападобная.
Да артыкулаў Дэкаратыўныя жывёлы, Жывёлы XI. 1. Сіямскі кот. 2. Персідскі кот. 3. Белы караткадзюбы бойны голуб. 4. Канарэйка зялёная. 5. Канарэйка жоўтая. 6. Шчыгол. 7. Німфавы папугай. 8. Хвалісты папугайчык. 9. Чыж. 10. Жако. 11. Лоры. 12. Пекінскі сабака. 13. Сенбернар даўгашэрсны. 14. Балонка мальтыйская. 15. Керы-блю-тэр ер. 16. Вуаляхвост. 17. Шубункін. 18. Пудзель малы.
Да артыкулаў Жукі III, Насякомыя VI, Жывёлы XII. 1. Паласкун баразнаваты (Acilius sulcatus): самец (злева) і самка. 2. Карапузік 2-крапінкавы (Hister bipunctatus). 3. Плывунец аблямаваны (Dytiscus marginalis): самец (злева) і самка. 4. Скакун лясны (Cicindela silvatica). 5. Красацел пахучы (Calosoma sycophanta). 6. Вадалюб чорны (Hydrous piceus). 7. Сінякрыл берагавы (Poederus riparius). 8. Драпежнік 2-крапінкавы (Stenus biguttatus). 9. Гнаявік звычайны (Geotrupes stercorarius). 10. Майскі хрушч заходні (Melolontha melolontha). 11. Хрушч мармуровы (Poluphylla fullo). 12. Бронзаўка залацістая (Cetonia aurata). 13. Калаед-карова (Onthophagus vacca). 14. Жук-насарог (Oryctes nasicornis). 15. Васковік паласатьі (Trichius fasciatus).
Да артыкулаў Жукі IV, Насякомыя VII, Жывёлы XIII. 1. Мерцвяед чырванагруды (Oeceoptoma thoracica). 2. Мерцвяед матавы (Aclypaea opaca). 3. Магільшчык рыжабулавы (Necrophorus vespillo). 4. Скураед вяндлінны (Dermestes lardarius).
5. Скураед музейны (Anthrenus museorum). 6. Святляк звычайны (Lampyris noctiluca): самец (злева) і самка. 7. Мяккацелка бурая (Cantharis fusca). 8. Мяккацелка парасонавая (Rhagonycha fulva). 9. Свярліла лісцевае (Elateroides dermestoides). 10. Пчалажук звычайны (Trichodes apiarius). 11. Мурашкажук (Thanasimus formicarius). 12. Малашка медная (Malachius aeneus). 13. Жук-капуцын (Bostrichus capucinus). 14. Прытворшчык шаўкавісты (Niptus holosericeus). 15. Тачыльшчык хлебны (Stegobium paniceum). 16. Шчаўкун грэбнявусы (Corymbites pectinicornis). 17. Шчаўкун бліскучы (Selatosomus aeneus). 18. Шчаўкун чырвоны (Elater sanguineus).
Да артыкулаў Жукі V, Насякомыя VIII, Жывёлы XIV. 1. Златка 4-крапінкавая (Anthaxia quadripunctata). 2. Златка ліпавая (Lampra rutilans). 3. Златка вялікая хваёвая (Buprestis mariana). 4. Златка вузкацелая 2-крапінкавая (Agrilus biguttatus). 5. Плесняед барвовы (Endomychus coccineus). 6. Кароўка 2-крапінкавая (Adalia bipunctata). 7. Кароўка 7-крапінкавая (Coccinella septempunctata). 8. Кароўка вачыстая (Anatis ocellata). 9. Кароўка 22-крапінкавая (Thea vigintiduopunctata). 10. Чарнацелка губавая (Diaperis boleti). 11. Хрушчак-разбуральнік (Tribolium destructor). 12. Маруднік-вяшчун (Blaps mortisaga). 13. Хрушчак мучны (Tenebrio molitor). 14. Блішчанка рапсавая (Meligethes aeneus). 15. Касматка звычайная (Lagria hirta). 16. Шпанская мушка (Lytta vesicatoria). 17. Майка фіялетавая (Меіоё violaceus). 18. Трубкакрут таполевы (Byctiscus populi). 19. Трубкакрут бярозавы (Deporaus betulae).
Да артыкулаў Жукі VI, Насякомыя IX, Жывёлы XV. 1. Радужніца вадзяная (Donacia aquatica). 2. Каларадскі бульбяны жук (Leptinotarsa decemlineata). 3. Блошка хвалістая (Phyllotreta undulata). 4. Шчытаноска зялёная (Cassida viridis). 5. Лістаед фіялетавы альховы (Agelastica alni). 6. Трашчалка цыбульная (Criocens merdigera). 7. Скрытнагалоў шаўкавісты (Cryptocephalus sericeus). 8. Лістаед таполевы (Chrysomela populi). 9. Лістаед 20-крапінкавы (Chrysomela vigintipunctata). 10. Шыпаноска чорная (Hispella atra). 11. Скасар люцэрнавы (Otiorrhynchus ligustici). 12. Даўганосік свірнавы (Sitophilus granarius). 13. Караед-тыпограф (Ips typographus). 14. Пладажыл арэхавы (Curcylio nucum). 15. Странгалія чарнахвостая (Strangalia melanura). 16. Вусач чорны дамавы (Hylotrupes bajulus). 17. Дрывасек-скурнік (Prionus coriarius). 18. Каротканадкрыл малы (Molorchus minor). 19. Рагій рабрысты (Rhagium inquisitor).
Да артыкулаў Журчалкі, Насякомыя X, Жывёлы XVI. 1. Ільніца ўчэпістая (Eristalis tenax). 2. Журчалка празрыстая (Vollucella pellucens). 3. Журчалка перавязаная (Syrpus ribesii). 4. Журчалка ззяючая (Ischyrosyrphus glaucius). 5. Ільніца рознакаляровая (Eristalis intricarius). 6. Журчалка вісячая (Helophilus pendulus). 7. Журчалка паўмесяцавая (Syrphus corollae). 8. Журчалка лабастая (Scaeva pyrastri). 9. Журчалка аблямаваная (Syrphus balteatus). 10. Журчалка ўпрыгожаная (Cheilosia illustrata). 11. Журчалка лупатая (Spilomyia diophfhalma). 12. Журчалка падоўжаная (Васса elongata). 13. Журчалка паўночная (Sericomyia silentis). 14. Журчалка вялікагалоўкападобная (Ceriana conopsoides). 15. Журчалка чмелепадобная (Volucella bombylans). 16. Журчалка прыгожая (Chrysotoxum festuvum). 17. Ільніца аваднёвая (Eristalis oestraceus).
Да артыкулаў Збожжавыя культуры, Расліны X. 1. Жыта пасяўное. 2. Пшаніца мяккая. 3. Ячмень пасяўны. 4. Авёс пасяўны.
5. Грэчка пасяўная. 6. Проса пасяўное. 7. Кукуруза.
зборні
крапівалісты,
персікалісты,
круглалісты;
кашуб<
паузучы;
едкі
пякучы,
Да артыкулаў Расліны XII, Казялец: носны; 7 — шматкветны; 8 — даўгалісты,
Да артыкулаў Расліны XI, Званочак: 1 — раскідзісты, 6 — рапунцэлепадобны; 7 — шыракалісты.
Да артыкулаў Земнаводныя, Жывёлы XVII. 1—2. Трытон звычайны (1 —самец, 2 — самка). 3. Жарлянка чырванабрухая. 4—5. Трытон грабеньчаты (4 — самка, 5 — самец). 6. Квакша звычайная. 7. Рапуха зялёная. 8. Часночніца. 9. Рапуха шэрая. 10. Жаба травяная. 11. Жаба азёрная. 12—13. Жаба вастрамордая (13 — у шлюбным убранні). 14. Жаба сажалкавая.
5
Да артыкулаў Зернебабовыя культуры. Расліны XIII. 1. Гарох пасяўны. 2. Фасоля звычайная. 3. Віка пасяўная. 4. Віка кас матая. 5. Лубін жоўты. 6. Боб.
Да артыкулаў Зялёныя водарасці, Водарасці II, Расліны XIV. 1. Дыктыясферыум прыгожанькі. 2. Педыяструм Барыяна. 3. Анкістрадэсмус серлападобны. 4. Сцэнедэсмус чатыроххвосты. 5. Плеўракокус звычайны. 6. Гематакокус дажджавы. 7. Калеахетэ шчытападобны. 8. Цэластрум драбнапорысты. 9. Цыліндрацысціс тоўсты. 10. Нетрыум пальчаты. 11. Мікрактыніум маленькі. 12. Хларакокум гумусны. 13. Хларэла звычайная. 14. Драпарнальдыя скручаная. 15. Гідрадыкцыён сеткавы. 16. Стыгеаклоніум тонкі. 17. Эдагоніум зорчаты. 18. Касмарыум слабаўспухлы. 19. Эўаструм бародаўчаты (справа — вонкавая будова абалонкі). 20. Мужоцыя слізістая. 21. Спірагіра надзьмутая.
Да артыкулаў Іржа раслін, Грыбныя хваробы раслін II, Хваробы раслін XIII. 1. Бурая ржа жыта: пашкоджанае лісце з урэдапустуламі (a) і тэлейтапустуламі (б), ліст пакрыўцу лекавага з эцыдыямі (в). 2. Бурая ржа пшаніцы: пашкоджанае лісце з урэдапустуламі (a) і тэлейтапустуламі (б). 3. Карончатая ржа аўса: пашкоджанае лісце з урэдапустуламі (a) і тэлейтапустуламі (б), ліст крушыны з эцыдыямі (в). 4. Іржа лёну: пашкоджаная расліна з урэдапустуламі (а), пашкоджанае валакно (б), пашкоджаныя сцяблы з тэлейтапустуламі (в). 5. Сцябловая ржа жыта: пашкоджаныя сцяблы з урэдапустуламі (a) і тэлейтапустуламі (б), галінка барбарысу з эцыдыямі (в). 6. Бакальчатая ржа парэчак і агрэсту: пашкоджанае лісце і ягады агрэсту (a) і чырвоных парэчак (б), лісце асакі з тэлейтапустуламі (в). 7. Іржа лубіну: пашкоджанае лісце з урэдапустуламі (a) і тэлейтапустуламі (б).
Да артыкулаў Іхнеўманіды, Насякомыя XI, Жывёлы XVIII. 1. Іхнеўмон цёмны (Gratichneumon nigritarius). 2. Амблітэл імклівы (Amblyteles vadatorius). 3. Амблітэл узброены (Amblyteles armatorius). 4. Аўтамал белаплямісты (Automalus alboguttatus). 5. Пімпла-падбухторшчык (Pimpla instigator). 6. Трог жоўты (Trogus lutotius). 7. Пімпла-даследчык (Pimpla exsaminator). 8. Прыстамер ранячы (Pristomerus vulnerator). 9. Крыпт-дзіяна (Cryptus dianae). 10. Банх крываногі (Banchus femoralis). 11. Мятопій паласаты (Metopius micratorius). 12. Банх серпападобны (Banchus falcatorius). 13. Мікракрыпт субгутатус (Microcryptus subguttatus). 14. Эпіур-інквізітар (Epiurus inquisitor). 15. Крыпт-паручыцель (Cryptus sponsor). 16. Барыліпа рыжая (Barylypa rufa). 17. Паніск чарнахвосты (Paniscus melanurus). 18. Ламах пільшчыкавы (Lamachus lophyrorum). 19. Апехтыс капусны (Apechtis brassicariae). 20. Эксентар раптоўны (Exenterus abruptorius).
ЗАПЦАПАД0БНЫЯ (Lagomorpha), атрад млекакормячых. Пашыраны ва ўсім свеце, акрамя паўд. ч. Паўд. Амерыкі, в-ва Мадагаскар і Антарктыды. У Аўстраліі, на Нов. Зеландыі і інш. акіянічных а-вах акліматызаваны. У сусв. фауне каля 60 відаў, аб’яднаных у 2 сям,— зайцовых і пішчухавых. У СССР 12 (14 па даных інш. аўтараў) відаў. На Беларусі 2 віды: заяц-бяляк і заяц-русак.
ЗАКАБЫЛІЦА, рака, левы прыток Мярэі (бас. Дняпра), у Дубровенскім р-не. Даўж. 18 км. Пачынаецца на ПнУ ад в. Калінаўка. Сярэдні нахіл воднай паверхні 1,2 %оВадазбор (57 км2) узгорысты, пад лесам 3 %. ЗАКАЗНІКІ, участкі прыродных ландшафтаў, прызначаныя для захавання і ўзнаўлення аднаго або некалькіх кампанентаў лрыроды ў спалучэнні з абмежаваным гасп.-рэкрэацыйным выкарыстаннем іншых аб’ектаў; адзін з відаў ахоўных прыродных тэрыторый. На Беларусі 3. рэсп. значэння ствараюцца паводле пастаноў CM БССР на пастаянны тэрмін або на 10 гадоў, 3. мясц. значэння — паводле рашэнняў выканкомаў абл. Саветаў нар. дэпутатаў тэрмінам на 5 гадоў. Створана 59 3. рэсп. значэння агульнай пл. 649, 7 тыс. га і каля 30 мясц. значэн-
КНІГІ ОНЛАЙН
