Галенчыны «Я», альбо Планета Цікаўных Хлопчыкаў
Раіса Баравікова
Выдавец: Юнацтва
Памер: 134с.
Мінск 1990
—Бацькі не ўключалі тэлевізар? — запытаўся Валодзька ў Каці.
— He. А што?
— Ды так,— Валодзька паціснуў плячамі.— Дзе наша праграма? Прынясі сённяшнюю газету.
— А я не ведаю, якая сённяшняя,— адказала Каця.
Валодзька пачаў шукаць газету, але яе нідзе не было. Прыйшла маці, бацька прачнуўся і пачаў глядзець тэлевізар. Потым вячэралі. Усё было, як звычайна, як кожны дзень, толькі незвычайныя думкі доўга не давалі заснуць Валодзьку.
Ен злаваўся, што не знайшоў тэлевізійнай праграмы, думалася: трэба было расказаць бацькам пра пачутае. Але тады трэба было б расказаць і пра мяч, які ён загнаў, усё роўна як у вароты, у акно восьмай кватэры.
Потым раптам ускокваў, ціхенька ішоў у Кацін пакой, падыходзіў да акварыума і гля-
дзеў на дзіўную водарасць, якую прынёс бацька. Ен успамінаў Каціны словы пра дзіцячы гадзіннік і бачыў, што шар не ўсплыў. А чаму не ўсплыў? Значыцца, асяроддзе не тое, думаў Валодзька. I цяпер страшна было паверыць, што гэтая водарасць-шар можа быць з іншай планеты, але атрымлівалася, што так... У акварыуме яна не прыжылася.
Ен зноў ішоў у свой пакой, спрабаваў заснуць, і калі ўсё-ткі заснуў, некалькі разоў паўтараў у сне: «На берагах Аланкі... водарасцьшар... птушыны базар...» Дзень, які закончыўся так таямніча, не мінаўся і ў сне.
...Прачнуўся Валодзька позна. Яркія промні ўжо высока скакалі па сцяне. Бацькоў не было дома, і Каця пайшла ў дзіцячы сад. На стале ляжала запіска: «Сняданак і абед у халадзільніку. Разагрэй». Гэта пісала маці. Валодзька раптам успомніў пра акварыум: «Цікава, як там тая водарасць?» I калі падышоў і глянуў, яшчэ раз пераканаўся: водарасць ляжала на ранейшым месцы.
«Вось табе і дзіцячы гадзіннік!» —ён успомніў размову з Кацяй і хацеў нават засмяяцца, але падзеі мінулага вечара павярнулі на сур’ёзны лад...
Трэба пазваніць бацьку, падумаў Валодзька, і спытаць пра дзяўчынку, у якой ён купіў водарасць. Дурань, чаму я не запытаўся ўчора?
Гэтая ж водарасць нічым не звязана з забітым у акно мячом. Валодзька хутка набраў нумар тэлефона.
— Тата, гэта я,— сказаў у трубку.— Раскажы, калі ласка, пра дзяўчынку, у якой ты купіў водарасць.
— Дзяўчынка як дзяўчынка,— адказаў бацька.— Я спяшаюся на нараду. Ты паснедаў?
Есці Валодзьку не хацелася.
Быў трэці месяц летніх канікулаў. Пасля адпачынку ў піянерскім лагеры ўжо некалькі тыдняў Валодзька бавіў час дома. Перачытаў амаль усяго Жуля Верна і ў каторы ўжо раз перачытваў невялікі томік Конан-Дойла, але гэтым днём і чытаць не хацелася. Адна-адзіная думка не выходзіла з галавы: «Вось каб сустрэць тую дзяўчынку... з міжпланетнага карабля». I Валодзьку прыемна думалася, што гэта павінна быць абавязкова дзяўчынка, хаця, калі шчыра, дзяўчынак ён не любіў: задавакі, толькі і ведаюць банты завязваць!..
Трэба паехаць у горад, вырашыў Валодзька. Пахаджу па вуліцах. Недзе ў глыбіні душы яго тлела жаданне сустрэць гэтую фантастычную госцю. Ен падышоў да акна, паглядзеў у двор...
Знаёмая бабуля Наста сядзела на лавачцы, побач гуляла яе двухгадовая ўнучка. Непадалёку ад дома, у якім жыў Валодзька, быў дзі-
цячы сад. Валодзьку нібы пацягнула туды, за невысокую агароджу, ён аж прыўзняўся на дыбачкі... На лаўцы, паабапал якой разлёгся кветнік, пазнаў знаёмую блакітную сукенку ў дробную белую бубачку. «Светка! — адзначыў ён.— Вунь куды залезла і, здаецца, не адна!»
Светка была яго аднакласніца і нават жыла ў адным пад’ездзе з Валодзькам, толькі паверхам вышэй. I сапраўды, была яна не адна. Побач сядзела дзяўчынка ў ярка-зялёнай сукенцы. Валодзьку падалося, што ён бачыў яе ўпершыню, ва ўсякім разе не ведаў дзяўчынкі ў такой яркай сукенцы.
«Трэба ўзяць бацькаў бінокль,— вырашыў Валодзька,— і добра разгледзець дзяўчынак!»
Яго вельмі зацікавіла ярка-зялёная сукенка. Колер такі пранізлівы, як у той водарасці, што прынёс бацька.
Пакуль шукаў бінокль, думаў пра Светку. Ну і не любіў жа ён яе. Успомніў, як вясной маці гаварыла са Светкай на лесвічнай пляцоўцы:
— Светачка, дык ты падцягні нашага Валодзьку па матэматыцы!
I з якім ж гонарам адказвала Светка. Здаецца, ён так і бачыў яе напышлівы твар з дробным рабаціннем на круглых шчоках:
— Падцягну... Абавязкова падцягну, Валянціна Міхайлаўна!
А пасля пасмейвалася, пазіраючы на Валодзьку. I недзе ў самым канцы чвэрці падышла да яго і сказала: «Уладзімір, сёння я зайду да цябе. Будзем займацца матэматыкай».— «Не трэба!» — цвёрда адказаў ёй тады Валодзька. Колькі ж незадаволенасці было ў яе капрызлівым «фі-і-і»!
Валодзька выцягнуў з шафы бінокль, падышоў да акна, навёў бінокль на дзяўчынак. Задаволена засмяяўся, але чым болын ён углядаўся, тым хутчэй усмешка сыходзіла з твару. Дзяўчынка ў ярка-зялёнай сукенцы адкінула касу, і Валодзька ўбачыў даволі вялікую чорную плямку на шыі. Сэрца затахкала гулкагулка. А што, калі гэта і ёсць тая самая дзяўчынка? Раней жа не было такой у двары. А можа, зусім і не дзяўчынку пакінулі невядомыя астранаўты, можа, яны паслалі на Зямлю робата? Што ж тады атрымліваецца? Дзяўчынка ў ярказялёнай сукенцы робат, а чорная плямка на шыі — патаемная кнопка, націснеш і... дзяўчынка перастае рухацца ці, да прыкладу, пачне перадаваць у космас нейкія сігналы.
«Трэба падысці да іх! — Валодзька не сумняваўся ў правільнасці свайго рашэння.— Але як падысці? — адразу ж узнікла пытанне.— Трэба, каб нейкая зачэпка была. Во, папрашу кніжку «Малыш і Карлсан» Астрыд Ліндгрэн. Некалі Светка хвалілася, што ў яе ёсць. А за-
раз паспрабую пазваніць Кандрату. 3 ім будзе прасцей. Пошук невядомага аб’екта, можна сказаць, пачынаецца, і назавём мы яго...— Валодзька зірнуў на акварыум, падумаў,— правільна! Аперацыя «Дзіцячы гадзіннік».— Ен радасна шчоўкнуў пальцам па халодным шкле акварыума і амаль пабег да тэлефона...
Неўзабаве хлопчыкі пераскоквалі цераз невялікую агароджу і рашуча набліжаліся да дзяўчынак, якія, зразумела, нічога падобнага не чакалі.
Валодзька быў спакойны. Кандрат жа, не ведаючы, што да чаго, тузаў яго за руку:
— Дык ты з-за кніжкі, толькі з-за кніжкі цягнеш мяне да іх?!
— Добры дзень! — сказаў Валодзька, наблізіўшыся да лавачкі, на якой сядзелі дзяўчынкі. Кандрат здзіўлена паглядзеў на яго. Валодзька, якога ён ведаў з першага класа, быў сама ветлівасць.
— Берасцень! —Светка аж вочы прыжмурыла.— Паглядзі, якія ў цябе красоўкі. Фі-і, колькі пылу! — і дадала: — А вось у Міколкі Мельніка красоўкі заўсёды чыстыя, як з магазіна.
— А ў цябе затое сукенка ў бубачку,— адказаў Валодзька, зірнуўшы на свае красоўкі.
— У шарыкі...— хіхікнуў Кандрат.
— Шар — гэта цела, якое валодае мінімаль-
най паверхняй пры максімальным аб’ёме,— раптам сказала дзяўчынка ў зялёнай сукенцы і пасунулася, як бы даючы месца прысесці побач.
Словы дзяўчынкі выклікалі розныя думкі ў хлопчыкаў.
«Разумная!» — падумаў Кандрат.
А Валодзька разважаў по-свойму: «Шар — гэта цела... Водарасць — таксама шар...— ён пазіраў на дзяўчынку і бачыў, што вочы ў яе дзіўныя: бліскучыя і зялёныя-зялёныя.— Дзяўчынка з міжпланетнага карабля!.. Гэта яна,— бы гаварыў нейкі ўнутраны голас Валодзьку.— А можа, нават і робат, у людзей я ніколі не бачыў такіх вачэй,— думаў Валодзька.— Мне б толькі да яе рукі дакрануцца, і я адразу б даведаўся — робат гэта ці не?» А ўголас ён сказаў:
— У мяне ёсць прапанова. Давайце ўсе разам паедзем у горад.
Кандрат засмяяўся:
— Валодзька, ты ж сказаў, што табе трэба папрасіць у Стрыгіньчык кніжку «Малыш і Карлсан»...
Светка здзіўлена паглядзела на Кандрата, але, дзіва, яго смех не бянтэжыў Валодзьку. Ен на ўсе вочы разглядаў дзяўчынку ў ярказялёным адзенні. А тая раптам устала з лавачкі і ціха сказала:
— Паедзем. Я, можна сказаць, і не бачыла горада як след.
Валодзька аж падскочыў: «Яна ўпершыню ў нашым горадзе... Значыцца, аперацыя «Дзіцячы гадзіннік» разгортваецца ў правільным накірунку...»
— Я не паеду,— Светка надзьмула губы.— Мне трэба даведку ў доктара ўзяць, каб займацца гімнастыкай.
— Я таксама не паеду,— цяпер ужо трошкі здзіўлена сказаў Кандрат і потым ужо толькі да Валодзькі: — Кінь ты, Берасцень, мы ж дамаўляліся на стадыён ісці...
— Гэта было ўчора,— адказаў Валодзька і нечакана для ўсіх узяў дзяўчынку ў зялёнай сукенцы за руку: — Хадзем! — і імгненна апякла думка: «Жывая!.. Значыцца, не робат, значыцца, проста дзяўчынка, і рука ў яе цёплая-цёплая ».
— Мяне завуць Зося,— сказала дзяўчынка і адняла руку.
— Я — Валодзя,— і адразу запытаўся: — Куды паедзем?
Дзяўчынка паціснула плячамі. Яны выйшлі з дворыка дзіцячага сада і цяпер абміналі дом, у якім жыў Валодзька, выходзілі на сцяжынку, што вяла да аўтобуснага прыпынку...
Калі селі ў аўтобус, доўга маўчалі.
Валодзька ўважліва разглядаў чорную плямку на шыі ў дзяўчынкі, пакуль, нарэшце, не прыйшоў да думкі: «Здаецца, звычайная pa-
дзімка...» I падалося яму, нават трошкі расчараваўся ад гэтага свайго адкрыцця, але запытаўся ў Зосі бадзёра:
— Можа, паедзем на птушыны базар? — а сам падумаў: «Ну, што ты адкажаш на маю прапанову? Я цябе наводжу на ўспамін...»
— Птушыны базар? —перапытала Зося, памаўчала і адмоўна пакруціла галавой.— He, туды мы не паедзем. Сёння панядзелак, птушыны базар не працуе.— I загадкава заўсміхалася.
Зосьчыны словы пераконвалі, а вось гэтая ўсмешка прымушала думку не слухацца, таму што ледзь не ўголас Валодзька сказаў сам сабе: «Як жа... як жа... закрыты!.. Ды навошта ж табе ехаць туды, калі ты ўжо была на птушыным базары? Водарасць-шар прадала майму бацьку...»
Горад яшчэ не пакінула лета. Людзі на тратуарах здаваліся ўзбуджанымі ад яркага сонца. За аўтобусным акном прамільгнула шыльда дзіцячага кафэ «Пінгвін».
— Хочаш марожанага? — запытаўся Валодзька.
— Можна,— неяк вяла адказала Зося.
— Тады хадзем. Зараз будзе прыпынак.
Кафэ «Пінгвін» было непадалёку. I яны хутка апынуліся ля дзвярэй. Тут Зося чамусьці разгубілася.
I
— A можа, не пойдзем? — нерашуча сказала яна.— Мне нельга марожанага.
«Вось-вось...— падумаў Валодзька.— Баішся. Марожанае, відаць, табе ў навіну. Можа, там, на тваёй планеце, няма марожанага».
Зося нібы падслухала яго думкі.
— Урэшце, зойдзем,— сказала яна.— Усёткі я вельмі яго люблю, хаця пасля марожанага часта бывае ангіна.
У кафэ яны доўга не затрымаліся, і як толькі зноў апынуліся на тратуары, Валодзька прапанаваў:
КНІГІ ОНЛАЙН
