КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
I з кожным годам менела курэй... Гаспадары па совах як прыпала Стралялі з вышак, вокнаў і дзвярэй, Ды толькі больш палохалі курэй — Савіная ж не менела навала. Ці стрэльбы ў іх няўдалыя былі, Ці поначы страляць не мелі спрыту — Хто ведае, апроч самой зямлі I неба, што ва ўсе часы былі Хаўруснікамі пэўнымі нябыту. Здавалася, што з нейкага там дня, Калі дарэшты папусціцца, совы Апошняе пацягнуць кураня... На седалы пустыя з таго дня Пасядзе страх... дай божа, каб часовы. I так... на вёсачку сыходзіў страх, I пасля кожнае начы савінай На кожны комін і на кожны дах Ён ціснуў больш, той ненажэрны страх, — Аж храбусцелі кроквы і цагліны. Ды ў роспачы, няхай сабе якой, Ратунак ёсць, нібы тапельцу трэска, I толькі варта зварухнуць рукой — У роспач Вашу, злучаны з якой, Ратунак прыйдзе радаснаю весткай. Дык вось, адзін вясковы жартаўнік, Раблезіянец, ненаедны шлунак, I халасцяцкай ніўкі працаўнік, I так далей... дык гэты жартаўнік Сказаў суседзям: «Ведаю ратунак. Між соваў ёсць галоўная сава, Драпежніца і, як і ўсе, дурніца. Але не то што вока, а брыва Мне не здзяўбе галоўная сава, Бо з той савой надумаў я жаніцца». Суседзі ў рогат, кінуліся ў смех, «Жаніх» таксама ў смех, аж вочы граюць, I, нібы шлюбны вэлюм, просіць мех, I рады думцы, што дарэчы смех, Бо там смяюцца, дзе надзею маюць. Прынеслі мех. Пад паху — і з кійком Пайшоў і знік за метраў сто ці дзвесце... Хлеб чорны запівае малаком I недзе там арэхавым кійком Ён крылы абаб’е сваёй нявесце. Ці змовіны з савою ў іх былі, Ахрышчаныя пачуццём нібыта? Хто ведае, апроч самой зямлі I неба, што ва ўсе часы былі Хаўруснікамі пэўнымі нябыту. Калі саву той жартаўнік прынёс — Яшчэ анёлы ў комін заляталі, Яшчэ світанак зоры не абтрос, А вёска бегла, крычучы: «Прынёс!» I ў ладкі гучна пляскала платамі. «Вылазь!»...! з меха вылезла сава, Звычайная, з бульбатымі вачыма I з рожкамі сівая галава, I па-дзіцячы сонная сава Ад холаду пацепвала плячыма. Яе сляпіла зыркае святло I галасы палохалі людскія, I як даўмецца, беднай, ей было, Што галасы і гэтае святло Ёй зычаць змены ў лёсе неблагія. «Ты мудрая, мудрэйшая за ўсіх, Ў табе я жонку бачу, не гультайку» — Так распавйў абранніцы жаніх, I нахіліўся раптам, і пры ўсіх Саву пагладзіў, як жывую ляльку. Сава змікіціла, што да чаго, I хоць не бачыла яна прамоўцу, Бліжэй падсунулася да яго I крылцы ў бокі — вось, маўляў, чаго Яна патрэбна гэтаму вяскоўцу. А той працягваў: «Жыць сярод людзей Ты здолееш, бо мудрая адвеку. Стань жонкай мне і лепшаю з надзей, Папросім блаславенне у людзей, Патрэбнае саве і чалавеку». I быў яшчэ апошні аргумент, Які пераканаў саву адразу — Пра хараство звычайны камплімент... Калі забудзеш гэты аргумент, Жанчына тое прыме за абразу. Ды жартаўнік забыць яго не мог, I, больш таго, сава ж была жанчынай! Круцілася каля ягоных ног, Нібы спрыяла, каб герой наш мог 3 тых дотыкаў адчуць сябе мужчынам. I ен адчуў... «Прыгожая!» — саве Ледзь выдыхнуў у дробненькае вушка, I ўжо тады не мех пусты ў траве — Убачыліся ўзбуджанай саве Крухмальныя прасціны і падушка. I шлюб адбыўся і збярог курэй... Сава ж была галоўнаю савою, Таму спыніла свой драпежны рэй, I рэшта недаедзеных курэй Ёй склала пацеры на гурбе гною. А людзі зразумелі, што заўжды 3 любою ўяўнай і няўяўнай сілай Дамовіцца, каб не было бяды, Магчыма назаўсёды, назаўжды He стрэльбай, а прыгодай нейкай мілай. Таму няхай жывуць жартаўнікі I ў Курасоўшчыне, і ў дальнім краі, Бо ў дні любыя і ва ўсе вякі He на багоў, на вас, жартаўнікі, На вас адных — жыцце надзею мае... Сава ж з вяскоўцам век свой прабылі. А ў блізкай блізкасці ці мелі спрыту? Хто ведае, апроч самой зямлі I неба, што ва ўсе часы былі Хаўруснікамі пэўнымі нябыту. * * ж Калі за пакуты свае Ты грошы займеў неблагія, А дні праляцелі твае, Найлепшыя дні маладыя — Падумай, што лепей тады: Піць квас і на грошы маліцца, Ці з гэтай жыццёвай нуды Машыну купіць і разбіцца. Прыгожая жанчына побач — Я забываю пра сям’ю. Благога тут, на першы погляд, He бачу і не прызнаю, — I на другі, на трэці погляд... I толькі ўсё ж у нейкі міг Сумненні одумам напоўняць I зрок мой стомлены, і слых. He рады я сумненням гэтым! Наканаваныя заўжды Яны звычайнаму паэту На ўсе ягоныя гады. Прабач, прыгожая жанчына, Што я сцішаю свой парыў, А вось Ясенін — малайчына! Ён так ніколі не рабіў. * ж * Усё — падман, усё — падман, I толькі не падман — каханне! Я напісаць хачу раман Пра абяцанне-спадзяванне. I той раман, і той раман Пачну, як гэтае прызнанне, Што ўсё — падман, усё — падман I толькі не падман — каханне. Я напішу, я напішу He проста добра, а выдатна, Але ж я вас не ўзварушу Hi першай сцэнай, ні астатняй. Няўжо таму, што мой раман Пачаўся з гэтага прызнання, Што ўсё — падман, усё — падман I толькі не падман — каханне? А вы мне скажаце: «Раман Пра спадзяванне-абяцанне Сам па сабе і ёсць падман... Раманы ж пішуць пра каханне». ХАРАСТВО РАПТОЎНАСЦІ 1 Акцёру, які закашляўся, падам вады і выключу тэлевізар. Удзячны акцёр мусіцьме вярнуць парожнюю шклянку маім суседзям — яны на гэты час будуць глядзець спектакль. Шклянку мне аддадуць і скажуць, што акцёр вельмі выбачаўся за свой неспадзяваны кашаль, а мая ўвага надала ўсяму спектаклю хараство імправізацыі. 2 Няўжо я невылечны эгаіст? Няўжо я зусім ваўкаваты маўчун, якому кнігі замяняюць жывых людзей? Што зробіш, калі, сапраўды, я лепей сябе адчуваю ў бяседзе з кнігай, а не з чалавекам. Кнігу можна разгарнуць і загарнуць, узяць з паліцы і, паклаўшы на паліцу, забыцца пра яе зусім. Што ні ўчыніш — кніга не пакрыўдзіцца. Пакрыўдзіцца чалавек. I нават кропелькай сваёй крыўды ён заўсёды абуджае акіян м а ё й. Акіян, з якога з кожным годам усё цяжэй і цяжэй выплываць. 3 Розніцы паміж царквой і тэатрам, здаецца, ніякай. I там, і тут — спектакль; і там, і тут — гледачы і акцёры; і там, і тут — храм. Толькі ў царкву я заходжу проста — адно толькі зняўшы кепку, а каб трапіць у тэатр — патрэбны грошы. Але хутка надыдзе час, калі і ў тэатр можна будзе заходзіць, як і ў царкву, — адно толькі зняўшы кепку. 0, гэта няпростая навука — пакахаць Ружу. Перш за ўсё, Вы павінны любіць паэзію, гэта значыць — верыць, што жыццё сапраўды вечнае. Вы павінны па кропельцы сабраць некалі згубленую наіўнасць, дзякуючы якой шчымліва нерухомелі губы пасля першага пацалунка. Але галоўнае — павінны пераканацца, што ўсе клопаты — драбяза, у параўнанні з марай — пакахаць Ружу. У той мары ісціна, роўная мудрасці, якую выпадкова пачулі Вы на Камароўцы ад старога калгасніка — што ні робіцца, а на сцябліне ўсё адно вырастае толькі адзін колас. 5 Я ўбачыў натоўп юнакоў у магнітафонных навушніках. Цалкам занятыя кішэннай музыкай, юнакі не чулі ні пошуму дрэў, ні трамвайных званкоў, ніякага іншага вулічнага гоману. Але яны ўсё ж бачылі вуліцу і, пэўна, своечасова заўважылі б на ёй усё для сябе небяспечнае. Я ведаю — хутка з’явяцца тэлевізары ў выглядзе масак. Юнакі надзенуць гэтыя маскі і, магчыма, па першым часе не будуць бачыць ні дрэў, ні трамваяў, ні самой вуліцы. Трэба паклапаціцца, каб яны, захопленыя тэлевідовішчам, не трапілі пад колы транспарту ці ў каналізацыйныя люкі. Для бяспекі неабходна зрабіць адмысловыя тратуары, па якіх можна было б ісці, не скідаючы тэлемасак. 6 3 Богам не пасварышся, нават не паспрачаешся. Бог — ты сам. Дык ці магчыма такое — каб з сабою сварыцца? каб з сабою спрачацца? 3 Д’яблам — магчыма, бо Д’ябал, вядома ж, не ты, а хто заўгодна. Ну хоць бы гэты юнак у незашпіленым паліце, у стаптаных чаравіках. Вось ён ідзе, небарака, адзін, без дзяўчыны. I ўсё яму не падабаецца — усё, усё. А найбольш дык тое, што ў ягоным горадзс раней адчыняюцца газетныя кіёскі, а не кветкавыя. 7 Раніцай у двары разгружаюць фургон з мясам. Раніцай марознай і цёмнай. Грузчыкі кладуць на вагу ўледзянелыя тушы, пасля спускаюць іх па бляшаным жолабе ў падвал гастранома. Працуюць без крыку і лаянкі — адно раз-пораз хукаюць сабе на рукі. 3 абодвух бакоў жолаба ўзвышаюцца пластмасавыя піраміды, складзеныя з парожніх скрынак. На задніку двара, пакрытыя шэранню, грувасцяцца кантэйнеры са смеццем... Вось вам і сцэнарый для фільма-мініяцюры пад назваю «Мяса і скрыпка». Пра скрыпку я не забыў — яна падае свой незразумелы голас з ледзянога акна кансерваторыі. 8 Апошні раман Мележа, апошні раман Хемінгуэя... Нават цікава, калі кнігі незавершаныя. На астатняй іхняй старонцы абавязкова застаюцца блакітныя пялёсткі аўтарскага аптымізму. Пялёсткі тыя ніколі не высыхаюць і ўтвараюць нябачныя пісьмёны з адным прыкладна сэнсам — усё будзе даведзена да канца, і жыццё яшчэ будзе доўгім. Будучыня абяцае завеі з блакітных пялёсткаў, нават цэлыя ўраганы. I мне сумна, што незавершаныя кнігі, як тыя астравы ў акіяне, — ім ужо ніколі не ператварыцца ў мацерыкі. У гэтым годзе Пушкін, як пра добра вядомае, але зусім звыклае, мімаходзь заўважаў: «Любоў да бацькаўшчыны ў душы паляка заўсёды была пачуццём безнадзейна-змрочным. Згадаем іхняга паэта Міцкевіча...» У гэтым годзе часта згадвалі Міцкевіча-паэта і не радзей — Міцкевіча-палітыка. Эстэты дарэмна хваляваліся, што вялікі Міцкевіч забудзецца на чыстую паперу і вершы пачне, ды і то толькі зрэдку, запісваць на скамечаных краях карты былой Рэчы Паспалітай. Але таго, вядома, не магло стацца, бо і палітыка ў разуменні паэта засноўвалася на думцы аб радзіме, а гэта значыць — на паэзіі. ПРА ПАЭТА Паэт — эгаіст у той меры, у якой гэта неабходна, каб з гранічнай шчырасцю заявіць свету пра сябе. Радасць, каханне, разуменне і, нарэшце, — адчай... Паэзія ўсё ж пачынаецца з адчаю, відавочнага ці схаванага, калі паэт пераконваецца ў дасканаласці свету, адчуваючы сваю недасканаласць. Гэтага адчування, дарэчы, дастаткова, — вядома, пры ўмове, што яно непадманнае,— каб паэт не памёр як паэт. Ен гіне тады, калі абрастае мускуламі бяздумнага аптымізму, калі ў с ё ў ім і вакол яго страчвае межы. Бязмежнае павінна быць падпарадкавана эстэтычнай раўнавазе. Паэт пра гэта дбае гэтаксама, як дбае пра аловак і паперу на сваім стале. Ён можа геданістычна ставіцца да віна, але да слова адносіны ў яго заўсёды аскетычныя, бо лішняе слова страшней, чым лішні келіх.