КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
559. Dum vires amnisque sinunt, tolerate labores.
Трудитесь, пока позволяют силы и годы.
Працуйце, пакуль дазваляюць сілы i гады. Параўн: Адзін працавіты лепты за дзесяць гаварлівьіх-. Няздатны ў сваей хаце гультаіць, у чужой працуе. Выдатная праца выдатна лечыць цела i душу, дае надзею на доўгую старасць.
560. Dum vitant stulti vitia, in contraria currunt (H).
Когда глупцы от пороков бегут, впадают в противные.
Калі прьідуркі ад заганаў уцякаюць, пападаюць у процілеглыя. Параўн.: Не лячы адно сэрца, калі і ныркі хворыя.
561. Dum vivimus, vivamus!
Будем жить, пока живется!
NB! Девиз эпикурейцев.
Будзем жыць, пакуль жывецца. Параун:. Жыць — працу, як дзяцей, любіць. Не сам нарадзіўся, не сам сыходзіш у лепты свет: цярпі і жыві, жыві і цярпі.
562. Duobus certantibus (litigantibus) tertius gaudet.
Двое дерутся (ссорятся), третий радуется (т.е. выигрывает от их ссоры).
Двое сварацца, трэці радуецца (г.зн. выйграе ад іх спрэчкі). Параўн: Зашчаміць палец паміж дзвярэй — улезці ў сварку крэўных. Самыя добрыя не павінны разбіраць штодзённыя звады забіякаў, бо непазбежна ўзваляць на свае плечы іх турботы.
563. Duo cum faciunt idem, non est idem (Ter).
Когда двое делают одно и то же, это не одно и то же (т.е. не то же самое).
Калі двое робяць адно i тое, гэта ўжо не адно i тое (г.зн. не тое ж самае). Параўн:. На рыбалку — з прыяцелем, на кірмаш — з суседам, у лес — з сякераю. Адно i тое для дваіх аднолькавым не будзе, якое б аднолькавае не было.
564. Duos lepores insequens, neutrum cepit.
За двумя зайцами погонишься, ни одного не поймаешь. Ср: Двух зайцев гонять — ни одного не поймать. На двух свадьбах не танцуют.
За двума зайцамі пагонішся, ніводнага не зловіш. Параўн: Адным возам сем базараў не аб’едзеш, за адзін вечар сем жанчын не абагрэеш.
565. Duos parietes de eadem fidelia dealbare (Cie).
Побелить одновременно две стены одинаково тщательно. Ср: И нашим, и вашим. Сидеть между двух стульев.
Пабяліць адначасова дзве сцяны аднолькава дбайна.
566. Dura lex, sed lex.
Закон суров, но это закон (и его необходимо соблюдать, каким бы суровым он ни был). Ср: Закон есть закон.
Закон суровы, але гэта закон ( і яго неабходна прытрымлівацца, якім бы суровым ён ні быў). Параўн: Бывае злодзей з сумлением, бывае пракурор без сумления. Выбаві, Бог, ад глухога суддзі i тупога закона. Закону не падпарадчыцца — супраць сям’і ісці. Закон распараджэннямі і дэкрэтамі не рэгулюецца.
567. Durate et vosmet rebus servate secundis! (Б).
Мужайтесь и храните себя для счастливых времен!
Мужайцеся i беражыце сябе для шчаслівых часоў! Параўн: Цярплівыя, як і працавітыя, перамагаюць. Добрую карову пазнаюць па малаку, цярплівага — па маўчанню, багатага — па шчодрасці.
568. Duro flagello mens docetur rectius.
Крепкой плетью быстрее научишь уму-разуму. Ср.'. За дело побить — уму-разуму учить.
Моцнай плёткай хутчэй навучыш розуму. Параўн.'. Гультая i абібока словам не проймеш. На сабаку i чалавека пуга часта трэба. Дзіця не ўшчуваць — да турмы самому яго весці.
569. Durum patientia frango (А/).
Трудности я преодолеваю терпением.
Цяжкасці я пераадольваю цярпеннем. Параўнл Цярпенне з малака атрымлівае масла, з зямлі — яханты. Муху ловяць мёдам, гнеўных — цярпеннем. Цярпець пакуты цела i духу — крылатым стаць. Добра цярпець, калі жыццё доўгае. Зацягненае цярпенне — сястра гультаёў і бязвольнікаў.
570. Eadem velle atque eadem nolle eademum est vera amicitia.
К одному стремиться и одно и то же отвергать — вот в чем подлинная дружба.
Да аднаго імкнуцца і адно i тое ж адвяргаць — вось у чым сапраўдная дружба. Параун.-. Бойся сяброўства, якое, як дарога на малюнку — то яна ёсць, то яе няма.
571. Ea est enim profecto jucunda laus, quae ab iis proficiscitur, qui ipsi in laude vixerunt (Cic)
Верно говорят, что приятна похвала от людей, которые прожили жизнь похвально (заслужив почет и уважение).
Праўду кажуць, што приемная пахвала ад людзей, якія пражылі жыццё пахвальна (заслужыўшы гонар i павагу).
572. Ea maxime conducunt, quae sunt rectissima (Cic).
Наиболее полезно то, что наиболее справедливо.
Найбольш карысна тое, што найбольш справядліва.
573. Ebrietas est metropolis omnium vitiorum.
Пьянство — столица всех пороков.
П’янства — сталіца ўсіх заганаў. Параўн: У прымаўцы і прыказцы няма мяжы, у віне — праўды. Пошчак барабана прыемны здалёк, а кватэра — без гарэлкі. Піць у доўг — тройчы быць п’яным. Выходзіць за выпівоху замуж — што аўдавець.
574. Ebrietas est voluntaria insania.
Пьянство — добровольное безумие. Ср:. Пить — ум пропить.
П’янства — добраахвотнае вар’яцтва. Параўн:. Напіўся — па зямлі пакаціўся. Кнігі асвятляюць свет, гарэлка — зацямняе.
575. Ebrietas et amor cuncta secreta produnt.
Пьянство и любовь выдают все тайны. Ср:. Что у трезвого на уме, то у пьяного на языке. Пьяного речи — трезвого мысли.
П’янства i каханне выдаюць усе тайны. Параўн: У п’янага няма мазгоў. У п’янага і псіхапата ўсе хворыя. П’янства не бывае малым ці вялікім, любое атрутнае — для сям’і, нацыі, самога выпівохі.
576. E cantu cognoscitur avis.
Птица узнается по пению. Ср:. Видна птица по полету.
Птушка пазнаецца па спевах.
577. Edere oportet ut vivas, non vivere ut edas.
Нужно есть, чтобы жить, а не жить, чтобы есть.
Трэба есці, каб жыць, а не жыць, каб есці.
578. Edite, bibite, post mortem nulia voluptas.
Ешьте, пейте, после смерти никаких радостей.
Ешце, піце, пасля смерці ніякіх радасцяў. Параўн: Не спяшы лаяць той свет, які не ведалі твае дзяды, настаўнікі і ты сам не ведает. Не спяшы гуртавацца, жыць, як і паміраць, усё роўна адзінокім будзеш. Менш гуляй, больш працуй — смерць адгоніш ад ганку.
579. Effectrix eloquentiae est audientium approbatio.
Внимание слушателей порождает красноречие.
Увагу слухачоў спараджае красамоўства.
580. E fructu cognoscitur arbor.
По плоду узнается дерево.
Па плодзе пазнаецца дрэва.
581. Ego nihil timeo, quia nihil habeo.
Я ничего не боюсь, потому что ничего не имею.
Я нічога не баюся, бо нічога не маю. Параун.: Патанулы вады не баіцца. Шмат было, усё сплыло — можна нічога не баяцца, нават смерці. Найвышэйшая істота — чалавек, але i ён не ведае свайго канца, баіцца яго.
582. Ego te intus et in cute novi.
Знаю тебя под кожей и снаружи. Ср: Видеть насквозь.
Ведаю цябе пад скурай i звонку.
583. Ego tibi, tu mihi {Нот).
Я — тебе, ты — мне.
Я — табе, ты —мне.
584. Eheu! Fugaces ... labuntur anni (Я).
Увы! Уходят безвозвратно быстротечные годы!
Нажаль, незваротна адыходзяць хуткаімклівыя гады!
585. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat.
Бремя доказательства лежит на утверждающем, а не на отрицающем. NB! Положение древнеримского права. Цяжар доказу ляжыць на сцвярджальніку, а не на адмаўляльніку.
586. Electa una via non datur recursus ad alteram.
Избрав одну дорогу, не сворачивай на другую. Ср: На переправе коней не меняют.
Выбраўшы адну дарогу, не зварочвай на другую. Параўн: Выбраная дарога леней, чым неакрэсленая, нават калі яна кружная. Шмат гаварыць — языкач, шмат ездзіць — бадзяга. Не ідзі ў дарогу з непрыяцелем — калі не стукне, усё роўна падвядзе.
587. Elephantum ex musca facis.
Ты делаешь из мухи слона.
Ты робіш з мухі слана.
588. Eloquentia ex bene dicendi scientia constat (Cic).
Красноречие заключается в искусстве хорошо говорить.
Красамоўе заключаецца ва ўменні добра гаварыць. Параун.-. Языком грошы лавіць. 3 вуснаў яханты сыплюцца.
589. Eloquentia homini ornamento est.
Красноречие — украшение человека.
Красамоўе — упрыгожванне чалавека. Параўн.: Вяселле — слова патрэбна, хаўтуры — зноў без слова не абыдзешся.
590. E malis eligere minima.
Из зол выбирать наименьшее.
Са зла выбіраць найменшае.
591. Emergit verum, licet exstant schismata rerum.
Правда наверх выходит, ничто ей не помешает. Ср.: Правда, как масло: везде наверх всплывает.
Праўда наверх выходзіць, нішто ёй не перашкодзіць. Параўн.: Праўда часам доўга расце: пакуль наверх усплыве, шмат вады сплыве. Праўду шукаюць праўдзівыя.
592. Emunctae naris homo (//).
Остроумный человек (букв.: человек с прочищенными ноздрями, т.е. с тонким нюхом).
Дасціпны чалавек (літ.: чалавек з прачышчанымі ноздрамі, г.зн. з тонкім нюхам).
593. Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem.
Не следует без нужды множить сущности.
Не трэба без патрэбы памнажаць сутнасці.
594. Eripitur persona, manet res (Lcr).
Человек гибнет, дело остается. Ср.: Он умер, но дело его живет. = Чалавек гіне, справа застаецца. Параўн.: Не загіне зарана, хто грэе, тым болей свеціць. У каго шмат дзяцей мусіць доўга жыць — прырода не дапусціць, каб кветкі жыцця без яго гараціліся.
595. Errant, qui in prosperis rebus impetus fortunae in omne fugisse se putant (Cic).
Ошибаются, которые в счастливое время полагают, что навсегда избавились от невзгод.
Памыляюцца, якія ў шчаслівы час мяркуюнь, што назаўсёды выбавіліся ад нягодаў.
596. Errare humanum est (Sen).
Человеку свойственно ошибаться.
Чалавеку ўласціва памыляцца.
597. Errasse humanum est (Hier).
Быть в заблуждении — удел человека.
Быць у аблудзе — удзел чалавека. Параўн.: Ляному, неасветнаму і зайздроснаму ўсюды перашкоды, аблуды, цемра.
598. Errat homo vere, qui credit cuique placere.
Глубоко ошибается тот, который стремится нравиться всем.
Глыбока памыляецца той, які імкнецца падабацца ўсім. Параўн.: Усім падабацца — ні з кім не сябраваць.
599. Errat interdum quadrupes.
Иногда спотыкается и четвероногий. Ср.: Конь на четырех ногах и то спотыкается. С кем греха не бывает.
Часам спатыкаецца і чацвёраногі. Параўн.: Прызнаць памылку — другі раз не памыліцца.
600. Esse bonum facile est, ubi quod vetet esse, remotum est (O).
Нетрудно быть добродетельным, где ничто этому не препятствует.
Няцяжка быць дабрадзейным, дзе нішто гэтаму не перашкаджае. Параўн.: Хочаш быць дабрадзейным перад ім — спярша вызначся, ці вартны ён, ці ацэніць, ці не прыдзе ўзаўтра сам i не стане вымагаць твае дабро.
601. Esse oportet ut vivas, non vivere ut edas.
Есть следует, чтобы жить, а не жить, чтобы есть.
Есці трэба, каб жыць, а не жыць, каб есці. Параўн.: Кожны клапоча, дабра сабе хоча.