КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
818. Grave tormentum fames. Голод — тяжелая мука. Ср.: Голод — сварливая кума: грызет, пока не доймет. Голад — цяжкая пакута. Параун.: Галоднаму трэба ежы, сытаму — музыкі, мужыку — жанчына, жанчыне — грошы, грашам — галоднага. Голад і каросту кіем не прагоніш. 819. Graviora quaedam sunt remedia periculis. Некоторые лекарства хуже болезней. Некаторыя лекі горш за хваробы. 820. Gravis animi poena est quem, post facti pocnitet, Gravis animus dubiam non habet sententiam (PS). Нет хуже наказанья, чем раскаянье, Кто духом тверд — не знает колебанья. (Пер. М.Гаспарова) Няма горшай кары, чым раскаяние, хто духам цвёрды — не ведае ваганняў. 821. Gravissimum est imperium consuetudinis. Сила привычки очень устойчива. Ср.: Привычка — вторая натура. = Сіла прывычкі вельмі ўстойлівая. Параун.: Звычай і прыкмета з чалавекам ад люлькі да магілы. 822. Gravius est malum omne, amoeno quod sub aspectu latet (PS). Невидимое зло всего тревожнее. Нябачнае зло больш ад усяго трывожнае. 823. Grex totus in agris unius scabile cadit. Все стадо погибает в поле от парши одной. Ср.: Одна паршивая овца все стадо портит. От одного гнилого яблока весь воз загнивав!. Увесь статак гіне ў полі ад паршы адной. 824. Grunnit porcellus, ut sus vetus ante, tenellus. Малый поросенок хрюкает, как хрюкала старая свинья. Ср.: Что у родителей слетает с языка, то у ребенка скачет на языке. Малое парася рохкае, як рохкала старая свіння. 825. Gubernare e terra. Управлять (кораблем) с суши (т.е. с безопасного места поучать того, кто находится в опасности). Кіраваць (караблём) з сушы (г.зн. з бяспечнага месца павучаць таго, хто знаходзіцца ў небяспецы). 826. Gula plures, quam gladius peremit. Прожорливость погубила больше людей, чем меч. Пражэрлівасць загубіла больш людзей, чым меч. Параўн.: Голад i гарэлка — браты, загубілі болей людзей, чым усе войны. Абжора есць самога сябе. 827. Gutta cavat lapidem (О). Капля долбит камень. См. ниже. Кропля дзяўбе камень. 828. Gutta cavat lapidem, consiimitur anulus (annulus) usu (О'). Капля долбит камень, изнашивается от употребления кольцо. См. ниже. Кропля дзяўбе камень, зношваецца ад ужытку пярсцёнак. 829. Gutta cavat lapidem non bis, sed saepe cadendo; Sic homo fit sapiens non bis, sed saepe legendo. Как капля долбит камень не двукратным, а многократным падением, так и человек становится мудрым не от двукратного, а от многократного чтения. См. выше. Як кропля дзяўбе камень не двухразовым, а шматразовым падзеннем, так і чалавек станбвіцца мудрым не ад двухразовага, а ад шматразовага чытання. 830. Gutta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo (O). Капля долбит камень не силой, а частым падением. См. выше. Кропля дзяўбе камень не сілай, а частым падзеннем. Параун.'. Не сеюць соткі двойчы, наказ i прыкмету не паўтараюць. Паўтараюць дзецям — вучаць, сталым — адвучваюць. 831. Gutta fortunae pro dolio sapientiae. Капля счастья лучше бочки мудрости. Кропля шчасця лепш за бочку мудрасці. Параун.'. Яднанне з прыродай часта абагачае болей, чым мудрая кніга. 832. Gyrat rependo prius infans quam gradiendo. Ребенок должен ползать прежде, чем начнет ходить. Ср.: Всему свое время. Всякому овощу свое время. Не всё сразу. Дзіця павінна поўзаць раней, чым пачне хадзіць. Параўн.: Спярша вучацца, пасля вучаць. Нядзеля раней суботы не бывав. 8. 5.5. Habent locum male dicti crebrae nuptiae (PS). Повторный брак — всегда предмет злословия. Паўторны шлюб — заўсёды предмет абгавораў. Параўн.\ Першы шлюб ад Бога, другі ад людзей. Першая жонка дрэнная, другая яшчэ горшая. 834. Habent mortalia casum (Lcn). Всё преходящее подвержено случайностям. Усё пераходнае падвергнута выпадковасцям. Параўн.: Закукарэкае певень ці не, усё роўна ноч закончьщца. Крышка коціцца — да чайніка дакоціцца. 835. Habent sua fata libelli. Книги имеют свою судьбу. = Кнігі маюць свой лес. Параўн.'. Не было б пустых кніг — людзі не бачылі б разумных кніг, людзей, сустрэч. Болей ад усіх праклінае гарэлку кніга. Пустая кніга, як тэлевізар — адвучвае ад спазнання глыбіні жыцця. 836. Habent sua fata numeri. Числа имеют свою судьбу. NB! Это выражение связано с поверьем, что некоторые цифры имеют особое значение и могут воздействовать на счастливый или несчастливый исход дела (например, 4, б, 7, 13, 19). Лічбы маюць свой лёс. 837. Habent sua sidera lites. Споры судьба решает. Спрэчкі лёс вырашае. Параўн.-. У спрэчцы ісціна не нараджаецца. Не даводзь да спрэчкі, бо тады не заўсёды перамагае мацнейшы. Няма ядавітых траў, няма бескарысных спрэчак. 838. Habet humilitatem metus (Cic). Страх угнетает. = Страх прыгнятае. Параўн.: Гора чалавеку, калі ім кіруе страх. Хто вырас пры маланках, страху не ведае. Усе баяцца цемры, адны прызнаюцца, другія — не. 839. Habet suum venenum blanda oratio (PS). У льстивой речи свой яд. У ліслівай гаворцы свая атрута. Параўн.-. Разумець шкоду ліслівых слоў — адна справа, трапляць у іх палон — другая справа. 840. Habita fides ipsam plerumque fidem obligat (L). Оказанное доверие обычно вызывает ответную верность. Аказаны давер звычайна выклікае адпаведную вернасць. 841. Haec data poena diu viventibus. Таково наказание долго живущим. Такое пакаранне доўгажыхарам. Параун.-. Дрэва падае, куды нахілілася, чалавек памірае, як жыў. 842. Haec dies aliam vitam, alios mores postulat. Этот день требует другого образа жизни, других обычаев. Ср.: Иные времена — иные нравы. У каждого времени свои песни. Тэты дзень патрабуе іншага спосабу жыцця, іншых звычак. 843. Haec fac ut felix vivis. Поступай так, чтобы жить счастливо. Паступай так, каб жыць шчасліва. Параун.'. Хто навучыць мяне дзейнічаць разумна? ГІра шчасце, ісціну, сяброў мудры не спяшыць выказвацца. 844. Haec habui, quae dixi. Сказал, что хотел сказать. NB! Этими словами обычно заканчивал свои речи Цицерон. Сказаў, што хацеў сказаць. Параўн.: Усе не выкажаш — то i не намагайся. 845. Haec studia adulescentiam alunt (Cic). Науки юношей питают. (Пер. М.В.Ломоносова) Навукі юнакоў жывяць. Параўн.: Калі малады вучыцца, то стали вучыць. Навука ў грамадстве, як мазгі ў чалавека. 846. Йаес studia adulescentiam alunt, senectutem oblectant, secundas res ornant, adversis solatium ac perfugium praebent (Cic). Занятия (наукой) питают юношей, приносят усладу старикам, украшают в счастье, служат убежищем и утешением в несчастье. Заняткі (навукай) жывяць юнакоў, прыносяць насалоду старым, упрыгожваюць у шчасці, з’яўляюцца прыстанішчам i суцяшэннем у няшчасці. Параўн.: Паўтараць невуку — будавацна на балоце. Неадукаванасць ганьбіць сталых болей, чым юнакоў. 847. Hannibal ad portas! (L). Ганнибал у ворот! NB! Как пишет Тит Ливий (“Ab urbe condita", XXIII, 16), это выражение было употреблено, чтобы подчеркнуть ту опасность, которая нависла над Римом в один из критических моментов второй Пунической войны, когда главнокомандующий карфагенскими войсками Ганнибал, захватив Капую, Ному и Нукерию, двинул войска к Риму. Выражение употребляется в значении: грозная опасность совсем рядом. Ганібал каля варот! 848. Harenae noli mandare semina. Не следует сеять на песке. Не варта сеяць на пяску. Параўн.: Дом без каменнага падмурку — чалавек без навукі і абярэгу. 849. Haud facile emergunt, quorum virtutibus obstat Res angusta domi (./). Нелегко подняться тем, чьи способности скованы нуждой. Нялёгка падняцца тым, чые здольнасці закаваныя нястачай. 850. Haud semper errat fama, aliquando et eligit (7). Не всегда ошибается молва, иногда правильно разберется. Не заўсёды памыляюцца чуткі, часам правільна разбяруцца. 851. Haurit aquam cribro, qui discere vulta sine libro. Решетом черпает воду, кто хочет учиться без книги. Ср.: Книга — лучший учитель. Рэшатам чэрпае ваду, хто хоча вучыцца без кнігі. Параўн:. Без старога і настаўніка не памудрэеш. 852. Heredis fletus sub persona risus est (W). Плач наследника — замаскированная радость. Ср.: Глазами плачет, а сердцем смеется. Лить крокодиловы слезы. Плач наследніка — замаскіраваная радасць. 853. Heu, conscientia animi gravis est servitus! (PS). Ах, хуже рабства угрызенья совести! Ах, горш за рабства дакоры сумления! Параўн.: Нячыстае сумление аднаго — пагрозы сям’i, двух — калектыву, трох — грамадству. Бяда, калі на цэлую сям’ю адно сумление. 854. Heu Facinus! Non est hostis metuendus amanti. Quos credis fidos effuge: tutus eris (O). О, измена! Любящему не врага следует бояться. Избегай кого считаешь верными друзьями, и ты будешь вне опасности. О, здрада! Закаханаму не ворага трэба баяцца. Пазбягай каго лічыш вернымі сябрамі, i ты будзеш па-за небяспекай. 855. Heu, Fortuna!.. Ut semper gaudes illudere rebus humanis! О, Фортуна! Как ты рада играть человеком! О, Фартуна! Як ты рада забаўляцца чалавекам! 856. Heu quam est timendus qui mori tutum putat! (PS). Тот страшен, кто за благо почитает смерть! (Пер. М.Гаспарова) Той страшны, хто за добрасць лічыць смерць. Пдраўн.:-Смерць у дурня перапыняе не хваробы — існаванне духа. 857. Hic cinis, ubique fama. Здесь прах, повсюду слава. NB! Эти слова написаны на могиле Фридриха Великого. Тут прах, паўсюль слава. 858. Hic esse et illic simul non possum. Здесь и там я не могу быть одновременно (т.е. нельзя одновременно служить двум господам). NB! Афоризм указывает на несовместимость двух должностей. Тут i там я не магу быць адначасова (г.зн. нельга адначасова служыць двум панам). 859. Hic locus est, ubi mors gaudet succiirrere vitae. Вот место, где смерть охотно помогает жизни. NB! Надпись над входом в Парижский анатомический театр. Вось месца, дзе смерць ахвотна дапамагае жыццю. Параун.'. У мурашкі перад смерцю вырастав крылле, у вучонага i мудраца — празорнасць нашмат раней. 860. Hinc illae lacrimae! (Ter). Вот откуда эти слезы! Ср. у И.Крылова.: А ларчик просто открывался. NB! Герой пьесы Теренция “Девушка с Андроса" (1, 99) Симон произносит эти слова при следующих обстоятельствах. Увидев, что его обычно спокойный сын горько плачет по поводу смерти их соседки, он очень этому удивился. Но здесь Симон заметил среди тех, кто оплакивал покойницу, красивую девушку, и слезы стали для него понятными. Выражение употребляется в тех случаях, когда неожиданно выясняется загадочное поведение кого-либо.