КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Калі прычына невядомая, нельга ўздзейнічаць.
949. Ignoscito saepe alteri, nunquam tibi (PS).
Другим прощай часто, себе — никогда.
Іншым даруй часта, сабе — ніколі.
950. Ignoti nulla cupido (О).
К неизвестному нет влечения. Ср.: Чего не знают, того не желают.
Да невядомага няма цягі. Параўн.: Для творчага невядомае, як для матыля агонь.
951. Ignoti nulla curatio morbi.
Неизвестную болезнь лечить невозможно.
Невядомую хваробу лячыць немагчыма.
952. Ille crucem sceleris pretium tulit, hic diadema (J).
Тому возмездием за преступление был крест, а этому (царская) диадема (те. за одно и то же преступление один поплатился головой, а другой получил царский венец).
Таму карай за злачынства бьіў крыж, а гэтаму (царская) дыядэма.
953. Ille dolet vere, qui sine teste dolet (M).
Тот искренне скорбит, кто скорбит без свидетелей.
Той шчыра смуткуе, хто смуткуе без сведкаў.
954. Illud est sapere, non quod ante pedes modo est videre, sed etiam ilia, quae futura sunt, prospicere (Ter).
Быть мудрым — значит видеть не только, что под ногами, но и предвидеть будущее.
Быць мудрым — значыць бачыць не толькі, што пад нагамі, але i прадбачыць будучыню.
955. Imago animi vultus est (Cic).
Лицо — зеркало души.
Твар — люстэрка душы.
956. Immortalia ne speras, monet annus et almum quae rapit hora diem.
Не надейся на бессмертие: об этом напоминает год и час, уносящий с собой живительный день.
Не спадзявайся на бессмяротнасць: пра гэта ўзгадвае дзень i гадзіна, што зносіць з сабой жыватворны дзень. Параўн.: Не развіў уласную душу, не разаўеш чужую; душа — гармонія цялесных струн — цяжка развіваецца.
957. Impedit ira animum ne possit cernere verum.
Гнев мешает разуму видеть истину.
Гнеў перашкаджае розуму бачыць ісціну.
958. Imperare sibi maximum imperium est (Seri).
Владеть (командовать) собой — величайшая власть.
Валодаць (камандаваць) сабой — найвялікшая ўлада.
959. Imperat aut servit collecta pecunia quique (H).
Накопленные деньги либо господствуют над человеком либо служат ему.
Накопления грошы або ўладараць над чалавекам або служаць яму. Параўн:. Грошы не адно ствараюць новыя грошы — берагуць час. Грошы, як i хлеб, не раскідаюць.
960. Imperatorem stantem mori oportet (Su).
Императору надлежит умирать стоя. NB! Слова римского императора Веспасиана, который продолжал заниматься государственными делами до последнего часа своей жизни.
Імператару належьщь паміраць стоячы.
961. Imperfecta necesse est sublabantur aut succidant (Sen).
Несовершенное неизбежно приходит в упадок или гибнет.
Недасканалае непазбежна прыходзіць у заняпад або гіне.
962. Imperitia pro culpa habetur.
Неведение не освобождает от наказания.
NB! Формула древнеримского права.
Няведанне не вызваляе ад пакарання. Параўн.: Закон не бочка — не нальеш вадою. Шкада, аднак законнікі ў судах на 99% разбіраюць парушэнні цела; душэўныя адхіленні — справа іерархіі медыкаў, хаця павінна быць наадварот.
963. Imperium blandum imperiosissimum.
Мягкая власть самая сильная.
Мяккая ўлада самая моцная.
964. Imponit finem sapiens et rebus honestis (J).
Мудрый соблюдает меру даже в достойных делах.
Мудры захоўвае меру нават у дастойных справах.
965. Impossibilium nulla obligatio (Ceis).
Обязательство исполнить невозможное не имеет силы.
NB! Формула римского гражданского права.
Абавязацельства выканаць немажлівае не мае сілы.
966. Imprimit ilia die quantum non scribitur anno.
Напечатанное за один день не напишешь за целый год.
Надрукаванае за адзін дзень не напішаш за цэлы год.
967. Improbi invident laudi proborum.
Люди нечестные завидуют славе людей честных.
Людзі несумленныя зайздросцяць славе людзей сумленных.
968. Improbi seinper sunt in metu, ne poena afficiantur aliquando.
Нечестные люди живут в страхе, что когда-нибудь они будут наказаны.
Несумленныя людзі жывуць у страху, што калі-небудзь яны будуць пакараныя. Параўн: Ніколі не даказаць, што ёсць шчаслівыя людзі і што несумленныя могуць зашчасціцца хоць у чым.
969. In alio peduclum vides, in te ricinum non vides (Pt).
У другого ты видишь вошь, а у себя клеща не замечаешь.
У другога ты бачыш вош, а ў сябе кляшча не заўважаеш.
970. In altum tendens cadit ab alto.
Кто высоко взлетает, оттуда и падает. Ср:. Высоко поднялся, да низко опустился.
Хто высока ўзлятае, адтуль i падае.
971. In amore semper mendax iracundia est.
В любви гнев всегда обманчив. Ср: Ссора супругов — летний дождь: ночь переспят и помирятся. Муж не гож, но чужая не трожь.
У каханні гнеў заўсёды падманлівы. Параўн: Касцёр і каханне тушаць дождж і сваркі. Сварка не пажар, хутка не патушыш.
972. In angustiis amici apparent.
Друзья познаются в беде.
Сябры пазнаюцца ў бядзе. Параўн: Бойся з сябрам пасварыцца — небяспечным ворагам стане. Нават да сябра з пагасцінамі не назаляйся — ухільняцца пачне.
973. In aqua scribere (Ct!).
Писать на воде. Ср: Вилами на воде писано.
Пісаць на вадзе.
974. Incastis omnia incasta.
Нечестным все кажется нечестным.
Несумленным усё падаецца несумленным. Параўн: У чорнай справе пра сумление не гавораць. Несумленны нават маткаю не хваліцца. Мажліва няіснае існуе, мажліва несумленны можа быць часам шчаслівым, але ніколі пра гэта ніхто не даведаецца. Зняпраўдзіў аднойчы — выбаўляйся ад граху тройчы.
975. In causa facili quivis licet esse diserto.
В легком деле кто угодно сможет блистать красноречием.
У лёгкий справе любы можа вызначацца красамоўствам.
976. In cavea non canit luscinia.
Соловей в клетке не поет. Ср: Плохие песни соловью в когтях у кошки.
Салавей у клетцы не спявае. Параўн: Як чалавеку ў камеры, так птушцы ў клетцы. Раскормленая ў клетцы птаха не лятае, прыдворны творца высокие не створыць.
977. Incertum est, quam longa nostrum cujusque vita est.
Неизвестно, сколь долгой будет жизнь каждого из нас.
Невядома, якое доўгае будзе жыццё кожнага з нас. Параўн: Шчаслівае і доўгае жыццё ў кожнага, у каго ачнулася сонца ўнутры. Чым больш адкрыццяў, тым даўжэйшае жыццё.
978. Incertus animus dimidium est sapientiae (AS^.
Сомнение есть первый подступ к разуму. (Пер. М.Гаспарова)
Сумненне ёсць першы подступ да розуму. Параўн.: Сумняваешея — не пачынай.
979. Incidit in foveam, quam fecit.
Попал в ту же яму, которую вырыл. Ср.: Не рой яму другому, сам попадешь.
Трапіў у выкапаную самім яму.
980. In constanti labore spes.
В постоянном труде надежда.
У пастаяннай працы надзея. Параўн.: Сонца грэе ўгары, праца — на зямлі. За дзесяць працаў брацца — з няўдачамі знацца.
981. Incus robusta malleum non metuit.
Крепкая наковальня не боится молота.
Моцнае кавадла не баіцца молата.
982. Indigne vivit, per quem non vivit alter.
Недостойно живет, кто не дает жить другому.
Недастойна жыве, хто не дае жыць другому. Параўн.: Настойна другому перашкаджаць працаваць — перамогі сабе не знаць.
983. In dicendo lupus nimis affirmans ait “Agnus”.
Если учишь волка говорить, он всегда скажет: “Ягненок”. Ср.: Сколько с быком не биться, молока от него не добиться.
Калі вучыш ваўка гаварыць, ён заўсёды скажа: “Ягня”.
984. In divitiis inopes, quod genus egestatis gravissimum est (Seri).
Они нуждаются, обладая богатством, а это самый тяжкий вид нищеты. = Яны маюць нястачу, валодаючы багаццем, а гэта самы цяжкі від галечы.
985. Indoctus pater filium erudit.
Невежественный отец сына обучает. Ср.: Сам не знает, а других поучает.
Невук бацька сына навучае. Параўн.: Дзеці аратага не заўжды аратыя. Дабро страціш — нажывеш, сына страціш — прападзеш.
986. In dubiis lenius.
Не надо быть категоричным, когда сомневаешься (букв.: в сомнительных делах — мягче).
Не трэба быць катэгарычным, калі сумняваешся (nim.: у сумніцельных справах — мякчэй).
987. In dubio abstine.
При сомнении воздерживайся. = Пры сумненні ўстрымвайся. Параўн.: Мажліва пасадзілі — напраўду не ўзышло.
988. In dubio pro reo.
Сомнение — в пользу обвиняемого.
NB! Положение классической школы уголовного права.
Сумненне — на карысць абвінавачванага. ГІараўн.: Раз засумняваўся — не памагай, другі — здалёк абыходзь.
989. Industriae nil impossibile.
Для прилежания нет ничего невозможного.
Для стараннасці няма нічога немагчымага.
990. In favorem libertatis omnia jura clamant; sed est modus in rebus.
В пользу свободы вопиет всякое право; но всему есть мера.
На карысць свабоды крычыць усялякае права; але ўсяму ёсць мера. Параун.-. Вольны ва ўсім — тыран для ўсіх. Стварэнне без волі, як жыццё без дыхания.
991. Infelicitas patrem interdum habet felicitas.
Счастье содержит в себе иногда частицу несчастья. См. тж. Felicitas humana nunquam in eodem statu permanet.
Шчасце ўтрымлівае ў сабе часам часцінку няшчасця. Параўн.: Сапраўдны мёд гарчыць. Вялікае шчасце хутка трэскаецца. Як не памагай, усіх не ашчаслівіш. Чужое шчасце вялікае настолькі, наколькі сваё малое.
992. Infelix mus est, cui non uno lare plus est.
Несчастна мышь, которая имеет только одну нору. Ср.: Худа та мышь, которая одну лазейку знает.
Няшчасная мыш, якая мае толькі адну нару. Параўн.: Шчаслівая дарога шмат з’ездаў мае. Лес слабым не можа памагаць так, як здаровым. Лесу, як зямлі, патрэбны будаўнікі.
993. Infinita aestimatio est libertas.
Безгранично уважение свободы.
Бязмежная павага волі. Параўн.: Воля — не воля, калі абмяжоўвае штосьці ці кагосьці.
994. In frigidum furnum panes immittere (Herod).
Печь хлеб в холодной печи (т.е. пытаться сделать что-то невозможное).
Пячы хлеб у халоднай печы {г.зн. старацца зрабіць штосьці немагчымае).
995. Ingemiscere nonnumquam viro concessum est (Cie).
Иногда можно застонать и мужчине.
Часам можна застагнаць і мужчыну. Параўн.: Не кожны, хто носіць штаны — мужчына, не кожная, што плача — жанчына.
996. Ingenio pollet, qui vim natura negavit.
Умом берет тот, кому природа отказала в силе. Ср.: Бери в работе умом, а не горбом.
Розумам бярэ той, каму прырода адказала ў сіле.
997. Ingenio stat sine morte decus (Prp).
Удел гения — бессмертная слава.
Доля генія — бессмяротная слава. Параўн.: Сонца і генія не
адразу разгледзець. Таленавітага і геніяльнага спярша славяць чужыя. Геніяльнасць можа стаць лёсам, — калі распазнаеш і паможаш. Дзівакоў, вар’ятаў і геніяў пазнаць цяжка, адрозніць яшчэ цяжэй.