КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
998. Ingenium mala saepe movent.
Несчастья часто вызывают к жизни талант. Ср.: Беда вымучит, беда и выучит.
Няшчасці часта выклікаюць да жыцця талент.
999. Ingens telum necessitas (L).
Необходимость — страшное оружие.
Неабходнасць — страшная зброя. Параўн.: Просьбы галодных дзяцей — наибольшая неабходнасць.
1000. Ingenuitas non recipit contumeliam (PS).
Кто благороден, тот обид не ставит в счет. (Пер. М.Гаспарова)
Хто высакародны, той крыўды не ставіць у залік. Параўн:. Не шляхціц, калі не радуецца чужым поспехам. Лягчэй стаць багатым, цяжэй — высакародным.
1001. In hostem omnia licita.
По отношению к врагу все дозволено.
NB! Положение римского права.
У адносінах да ворага ўсё дазволена. Параўн.: Таракана ў кватэры, ворага на сваей зямлі адразу знішчаюць. Самая горшая абарона лепшая, чым ніякая.
1002. Inimici semper verum dicunt, amici nunquam (Cic).
Враги всегда говорят правду, друзья — никогда.
Ворагі заўсёды гавораць праўду, сябры — ніколі. Параўн.: Мір усе любяць, а адзін аднаго губяць.
1003. Inimicum quamvis humilem docti est metuere (PS).
Кто мудр — врага боится и бессильного. (Пер. М.Гаспарова)
Хто мудры — ворага баіцца і бяссільнага. Параўн.: У ворага не шкадуй ні брата ні свата. Вораг таксама чалавек, заслугоўвае павагі.
1004. Iniquissimam pacem justissimo bello antefero (Cic).
Самый несправедливый мир я предпочитаю самой справедливой войне.
Самаму несправядліваму міру я аддаю перавагу перад самай справядлівай вайной. Параўн.: Вайна — вада: у аднаго бярэ, другому дае. Войны будуць заўжды, бо іх арганізатары не сядзяць пасля ў акопах.
1005. Iniquitas partis adversae justum bellum ingerit.
Несправедливость противной стороны вызывает справедливую войну.
Несправядлівасць другога боку выклікае справядлівую вайну.
1006. In judicando criminosa est celeritas (PS).
Преступна спешка в умозаключениях. (Пер. М.Гаспарова)
Злачынная спешка ў вывадах. Параўн:. Разумны не спяшае ні словам ні справай. Разумны ўсё можа даць другому, апрача розуму. Ідэю, як розум, у рукі не возьмеш, не ўзважыш, — менавіта пагэтаму самая неўжытковая з ідэяў мае права на існаванне, як i найвялікая.
1007. Injuriae et honores vulgi in promisquo habendo: nec his gaudendum, nec illis dolendum (PS).
Оскорбления и почести толпы следует воспринимать безразлично: не радоваться одним и не страдать от других. Ср. у А.С.Пушкина: Хвалу и клевету приемли равнодушно
И не оспаривай глупца.
Знявагі і ўшанаванні натоўпу трэба ўспрымаць абыякава: не радавацца адным i не пакутаваць ад другіх. Параўн.: Хто каго пакрыўдзіць, таго і ненавідзіць.
1008. Injuria fit duobus modis: aut vi, aut fraude (Cic).
У несправедливости два способа: или насилие, или обман.
У несправядлівасці два спосабы: або гвалт, або падман.
1009. Injuriam aures quam oculi facilius ferunt (PS).
Обиду легче стерпит слух, чем зрение. (Пер. М.Гаспарова) Крыўду лягчэй сцерпіць слых, чым зрок.
1010. Injuriam facilius facias, quam feras (PS).
Обидеть легче, чем обиду вытерпеть. (Пер. М.Гаспарова) Пакрыўдзіць лягчэй, чым крыўду выцерпець. Параўн.: Разумны вучыць, дурны нудзіць.
1011. Injuriam qui facturus est, jam fecit (Seri).
Кто собирается причинить обиду, тот уже причиняет ее.
Хто збіраецца нанесці крыўду, той ужо наносіць яе.
1012. Injuriarum remedium est oblivio (PS).
От всех обид спасение — в забвении. (Пер. М.Гаспарова)
Ад усіх крыўдаў выратаванне — у забыцці. Параўн.: Галава ў ног розуму не просіць. Пакрыўдзіць — нарадзіць трывогу і нянавісць, выратаваць -— не чапаць.
1013. Injuria solvit amorem.
* Любовь угнетается обидой.
Каханне прыгнечваецца крыўдай. Параўн.: Жонка верхаводзіць — мужык па ціхіх ходзіць. Хібнага кахаці — сябе губіці. Не лагоднеў хлопцам, не палагоднее мужчынам. Душа памерлага існуе i думав, у моцна закаханай няма такой душы, бо яна раздвойваецца.
1014. In magnis et voluisse sat est (Prp).
В великих делах даже одного желания достаточно.
У вялікіх справах нават аднаго жадання дастаткова.
1015. In magno magni capiuntur flumine pisces.
В большой реке большая рыба ловится. Ср.: Большому кораблю — большое плаванье.
У вялікай рацэ вялікая рыба ловіцца.
1016. In medio stat virtus.
В середине стоит добродетель (т.е. добродетель заключается в золотой середине).
У сярэдзіне стаіць дабрадзейнасць.
1017. In maleficiis voluntas spectatur, non exitus.
При преступлениях принимается во внимание воля, а не результат.
Пры злачынствах прымаецца пад увагу воля, а не вынік.
1018. In malis sperare bene, nisi innocens, nemo solet.
В беде никто, кроме честного человека, не надеется на лучшее. Ср.: У кого совесть чиста, у того подушка под головой не вертится. = У бядзе ніхто, апрача сумленнага чалавека, не спадзяецца на лепшае.
1019. In meile sunt linguae sitae vestrae, corda in felle (Pl).
В ваших словах мед, а в сердцах желчь (букв.: в меду ваши языки, а сердца — в желчи). Ср.: На языке мед, а в сердце — лед.
У вашых словах мёд, а ў сэрцах жоўць. Параўн.: Дурань разумны, пакуль не загаворыць, зламысны — пакуль не пачне дзейнічаць.
1020. In natura hominum dissimilitudines sunt, ut alios dulcia, alios subamara delectent (Cic).
В природе людей есть несходства: одним нравится сладкое, другим — горьковатое.
У прыродзе людзей ёсць нясходнасць: адным падабаецца салодкае, другім — гаркаватае.
1021. In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus autem caritas.
В нужде единение, в сомнении свобода, во всех делах терпимость. NB! Выражение приписывается монаху Блаженному Августину.
У нястачы яднанне. у сумненні свабода, ва ўсіх справах цярпенне. Параўн.: Вучыцца па логіцы і сістэме — не ведаць нястачы.
1022. In necessitate vivere necessitas nulla est.
Нет никакой необходимости жить в принуждении.
Няма ніякай неабходнасці жыць пад прымусам. Параўн.: Найцяжэйшы прымус — творчы, таму ён самы высокі і радасны.
1023. Innocens credit omni verbo.
Простодушный верит каждому слову.
Прастак верыць кожнаму слову. Параўн.: Прастакоў даўно ўжо няма нідзе, асабліва сярод дарослых.
1024. In nocte consilium.
Решение приходит ночью. Ср.: Утро вечера мудренее.
Рашэнне прыходзіць ноччу.
1025. In nullum avarus bonus est, in se pessimus (PS).
Скупому все враги, а главный — сам себе.
(Пер. М.Гаспарова)
Скупому ўсе ворагі, а галоўны — сам сабе.
1026. In oculo, in loculo, in poculo mores nosce ut speculo.
По взгляду, шкатулке и бокалу увидишь привычки, как в зеркале.
Па погляду, скарбонцы і бакалу ўбачыш звычкі, як у люстэрку.
1027. In omni adversitate fortunae infelicissimum genus infortunati est fuisse felicem {Boet).
При всех превратностях судьбы самое большое несчастье — быть счастливым в прошлом.
Пры ўсіх перыпетыях лесу самае вялікае няшчасце — быць шчаслівым у мінулым. Параўн.: Воблака не рухаецца супраць ветру, чалавек — супраць лесу.
1028. Inopi beneficium bis dat, qui dat celeriter (PS).
Бедному вдвойне благодеет, кто делает это быстро. Ср.: Дорога ложка к обеду.
Беднаму ўдвайне дабрачыніць, хто робіць гэта хутка.
1029. Inopi nullus amicus.
У бедного нет друга. Ср.: Бедному зятю и тесть не рад. Без денег Панфил никому не мил.
У беднага няма сябра. Параўн.: Бедны сабе шкадуе, не тое што сябру. У беднага і ў кашы косці.
1030. In oratione, ut in herbis, est luxuria.
В речи, как и в траве, своя сочность.
У мове, як і ў траве, свая сакавітасць. Параўн.: Век веку, а прарок прароку не ўказваюць.
1031. In расе est vera salus populorum, non in bello.
В мире, а не в войне, истинное благополучие народов.
У міры, а не ў вайне, сапраўднае шчасце народаў. Параўн.: Любы працяглы мір дае дзяржаве, народу, сям’і ўстакроць болей, чым дзесяць любых войнаў.
1032. In patria natus non est propheta vocatus.
Нет пророка в своем отечестве.
Няма прарока ў сваей айчыне. Параўн.: Разумныя чужыя, не свае: мы іх ведаем, яны такія, як i мы.
1033. In po tis non Homero soli locus est (Cit).
Среди поэтов есть место не одному лишь Гомеру.
Сярод паэтаў ёсць месца не аднаму толькі Гамеру. Параўн.: Без ручайкоў маленькіх i цёмных не будзе рэчак вялікіх і чыстых.
1034. In pretio pretium nunc est: dat census honores, census amicitias, pauper ubique jacet (O).
Ценят у нас только деньги: деньги приносят почет и дружбу, а бедный повержен везде. Ср.: Вновь богатый горд и рад,
Вновь унижен бедный.
Цэняць у нас толькі грошы: грошы прыносяць гонар i дружбу, а бедны зможаны ўсюды. Параўн.: Па грашах хаўтураў не бывав. Грошы дружбу мацуюць і разбіваюць, як вада ўвесну лёд. Нават у братоў грошы не ў адной кішэні.
1035. In principio erat verbum.
В начале было слово.
Спярша было слова.
1036. In qua mensura mensi fueritis, remetietur.
Какой мерой будете мерить, такая и вам отмерится. Ср.: Как аукнется, так и откликнется.
Якой меркаю будзеце мераць, такая i вам адмераецца.
1037. In rebus bellicis maxime dominatur fortuna.
В военных делах наибольшую силу имеет случайность.
У ваенных справах наибольшую сілу мае выпадковасць. Параун.: Выпадкаў пры міры болей, але прыкметней яны на вайне. Выпадак едзе не па ўласнай дарозе, яго можна наклікаць.
1038. Insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui, ultra quam satis est virtutem si petat ipsam (H).
Даже мудрец глупцом прослывет и правый — неправым, ежели он в самой добродетели в крайность вдается. (Пер. Н.Гинзбурга)
Ьіават мудрэц праславіцца як дурань i правы — няправым, калі ён у сваей дабрадзйнасці ў крайнасць упадае.
1039. In saxis seminas.
Ты сеешь на скалах (т.е. зря теряешь силы и время).
Ты сееш на скалах. Параўн.: Не на месцы пасеянае — не ўзыдзе, не да месца сказанае — супраць самога пойдзе. Бясконца перарабляць, як памыляцца i каяцца, нават творцам шкодна. Пясок куды ні сей, жытам не стане.
1040. In silvam ligna ferre (РГ).
Носить в лес дрова. Ср.: Ехать в Тулу со своим самоваром.
Насіць у лес дровы. Параўн.: Самагонку ў Старыя Дарогі, а нявестаў на Случчыну не возяць.
1041. In solis sis tibi turba locis (Tib).
В одиночестве будь сам себе толпой.
У адзіноце будзь сам сабе натоўпам. Параўн.: Чым з недавумкамі гаварыць, лепей з самім сабой.
1042. Insperata accidunt magis saepe quam quae speras (Pl).