КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Лепш памыляцца з Платонам, чым правільнічаць з звычайнымі людзьмі.
1228. Malo mori, quam foedari.
Предпочитаю смерть бесчестью.
Аддаю перавагу смерці перад ганьбай. Параўн.: Смерць не спазняецца, яе прыход адцягвае чалавек сваімі ўчынкамі. Жыць —хваліць Бога, значыць, адсоўваць прыход смерці.
1229. Malo si quid bene facias, beneficium interit;
Bono si quid male facias, aetatem expetit (РГ).
Если ты злому делаешь добро, оно пропадает.
Если доброму делаешь зло, оно остается на всю жизнь.
Калі ты злому робіш дабро, яно гіне.
Калі добраму робіш зло, яно застанецца на ўсё жыццё.
1230. Malum consilium consultori pessimum est (AG).
Дурной умысел оборачивается против замыслившего. Ср.: Не рой другому яму — сам в нее попадешь.
Дрэнны намер зварочваецца супраць зламысніка. Параўн.: Дабро не пшано, усім не сыплюць (не робяць). Жыта не ўсе птушкі дзяўбуць, дабро не ўсе заслугоўваюць.
1231. Malum consilium est, quod mutari non potest (PS).
Плохое решение, которое нельзя изменить. См. ниже.
Благое рашэнне, якое нельга змяніць. Параўн.: Намер не слова, можна перамяніць.
1232. Malum consilium est, quod mutari potest (AJ).
Плохо то решение, которое может быть изменено. Ср.: Семь пятниц на неделе. См. выше другой, противоположный по содержанию вариант.
Благое тое рашэнне, якое можа быць зменена.
1233. Malum necessarium — necessarium.
Неизбежное зло — неминуемо.
Непазбежнае зло — неміноўнае. Параўн.: Ніхто не ведае, якога зла не памінаваць, — таму не заслугоўвай ад неба любога.
1234. Malum nullum est sine aliquo bono (PM).
Нет худа без добра. Ср.: Нет худа без добра и нет добра без худа. Не было бы счастья, да несчастье помогло.
Няма ліха без дабра. Параўн: Няма такой бяды, у якой не было б прасветнасці.
1235. Malum vas non frangitur.
Худой сосуд не разбіваецца (т.е. плохим людям ничего не сделается). Ср:. Скрипучее дерево два века живет.
Благі посуд не разбіваецца.
1236. Malus bonum ubi se simulat, tunc est pessimus.
Плохой, притворяющийся хорошим — наихудший из всех.
Лядашчы чалавек, які прыкідваецца добрым, — найгоршы ад усіх.
1237. Malus ipse fies, si malis convixeris.
Сам станешь плохим, если с плохими будешь водиться. Ср:. С кем хлеб-соль водишь, на того и походишь.
Сам станеш дрэнным, калі з дрэннымі будзеш вадзіцца.
1238. Maneat nostros ea cura nepotes (F)
Пусть эта забота останется нашим внукам. Ср:. После нас хоть потоп.
Няхай тэты клопат застанецца нашым унукам.
1239. Manifestum non eget probatione.
Очевидное не нуждается в доказательстве.
Відавочнае не патрабуе доказу. Параўн:. Праўду не трэба даказваць, япа ва ўсім.
1240. Manus manum lavat (Pt).
Рука руку моет.
Рука руку мые. Параун.: Адна рука нават сябе не абмые. Талакою поле хутчэй засеяць, хату паставіць.
1241. Mare verborum, gutta rerum.
Море слов, капля дел. Ср:. Дела на полтину, а магарычу на рубль. Кто словом скор, тот в деле редко спор.
Мора слоў, кропля спраў. Параўн: Слова — золата, не ўсім даюць.
1242. Margaritas ante porcos.
Бисер перед свиньями (метать).
Бісер (перлы) перад свіннямі (сыпаць).
1243. Martyres non facit poena, sed causa (Aug).
Не наказание делает мучениками, а причина.
Не кара робіць пакутнікамі, а прычына. Параўн.: Не суддзя цябе карае, a твая правіна. Няшчасная дзяржава, якая ашуквае чалавека. Як бы дзяржаўцы не прытвараліся добрымі, калі іх распараджэнні горшаць быт хоць аднаго слою народа, іх не проста забудуць — праклянуць.
1244. Massa esurienti auro carior.
Голодному каша дороже золота. Ср.: Голодной куме хлеб на уме. Коню сено, а не золото нужно.
Галоднаму каша даражэй за золата. Параўн.: Голад ілжэ і крадзе. Злодзей есць не чужое дабро — сваё шчасце.
1245. Mater artium necessitas.
Мать искусств — необходимость. = Маці мастацтваў — неабходнасць. Параўн.: Галодны мастак шпарка малюе.
1246. Mater bonarum artium est sapientia (Cie).
Мудрость — источник наук.
Мудраснь — крыніца навук. Параўн.: У аснове мудрасці любыя веды, альбы карысныя не аднаму.
1247. Materiam superabat opus (О).
Мастерство исполнения превысило ценность материала.
Майстэрства выканання перавысіла каштоўнасць матэрыялу.
1248. Maternis precibus nihil fortius.
Нет ничего сильнее просьб матери.
Няма нічога мацней чым просьбы маці. Параўн.: Матчына малітва паможа i таму сыну, каторага ўжо няма.
1249. Mater semper est certa.
Мать всегда достоверно известна.
Маці заўсёды дакладна вядома. Параўн.: Бацькам можа быць сусед, маткаю суседка не будзе.
1250. Matura, dum libido manet.
Спеши, пока охота не прошла. Ср.: Куй железо, пока горячо. Коси, коса, пока роса, роса долой — и ты домой.
Спяшайся, пакуль ахвота не прайшла. Параўн.: Адкладу не даладу. Адклаў справу назаўтра, потым ніяк за яе не возьмется.
1251. Maxima debetur puero reverentia (J).
К детям следует относиться с величайшим уважением (т.е. взрослым следует беречь их нравственную чистоту, не показывать дурных примеров).
Да дзяцей трэба ставіцца з найвялікшай павагай. Параўн.: Бацькі пасварацца — дзеці паб’юцца.
1252. Maximae cuique fortunae minime credendum est (L).
Чем больше счастье, тем меньше следует ему доверяться.
Чым большие шчасце, тым менш трэба яму давярацца. Параўн.: Шчасце — птушка, сагнаць легка. Не суроч шчасце — не хваліся. Не заслужы славу злодзея і псіхапата — нідзе супакою не будзе.
1253. Maxima illecebra est peccandi impunitatis spes (Cie).
Наибольший соблазн преступления — расчет на безнаказанность. = Наибольшая спакуса злачынства — разлік на беспакаранасць. Параўн.: Няма злодзея (злачынцы), які не хоча ўсіх перахітрыць. Злодзея падазраюць, нават калі ён нічога не ўкраў.
1254. Maximum bonum est amicitia (Cie).
Дружба — величайшее благо (счастье).
Дружба — найвялікшае шчасце. Параўн.: Сяброўства не толькі парады і засцярогі, гэта выслохоўванне і скарыстанне ix. Чым мець слабага і палахлівага сябра — лепш нікога.
1255. Maximum remedium irae mora est {Seri).
Лучшее средство при гневе — замедление.
Лепшы сродак пры гневе — запавольванне. Параўн.: Галаву бульбай, а гнеўнага супакоем не напоўніш.
1256. Mea culpa, mea maxima culpa.
Моя вина, моя величайшая вина.
Мая віна, мая найвялікшая віна. Параўн.: Вінаваты — кайся ясна, бо западозраць у выкруцельствах.
1257. Mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo (Cic).
Спокойная совесть мне важнее, чем все пересуды. Для меня моя совесть значит больше, чем мнение всех.
Спакойнае сумление мне важней, чым усе перасуды. Параўн.: Нязнанае гаворыш — сумление ганьбіш. Хваляцца не бацькамі i багацтвам, а ўласным сумлением i гонарам.
1258. Mea res agitur, paries cum proximi ardet (//).
Меня тревожит, когда горит стена у соседа.
Мяне трывожыць, калі гарыць сцяна ў суседа. Параўн.: 3 суседам жыць — дружыць.
1259. Medicamenta heroica in manu imperiti sunt, ut gladius in dextra furiosi.
Сильные лекарства в руке неопытного, как меч в правой руке безумного.
Моцныя лекі ў руцэ нявопытнага, як меч у правай руцэ вар’ята. Параўн.: Ніхто не хварэе i не памірае без прычыны. Мноства лекаў, без якіх можна жыць, яшчэ болей прычын не даць ix самавуку-лекару.
1260. Medica mente, non medicamentis.
Лечи умом, а не лекарствами.
Лячы розумам, а не лекамі.
1261. Medice, cura aegrotum, sed non morbum!
Врач, лечи не болезнь, а больного!
Доктар, лячы не хваробу, а хворага! Параўн.: Доктар да свайго налечыцца. Ад смерці не адперці.
1262. Medice, cura te ipsum!
Врач, вылечи себя самого! = Доктар, вылечы сябе самога!
1263. Medicina fructuosior ars nulla (PS).
Нет искусства плодотворнее медицины.
Няма мастацтва больш пладавітага, чым медыцына. Параўн.: Рукам праца, а доктару хваробы заўжды знойдуцца. Разумны доктар з шаптуном сябруе.
1264. Medici si omnibus morbis mederi possint, felicissimi essent hominum.
Если бы врачи могли излечить все болезни, были бы счастливейшими из людей. = Калі б медыкі вылечылі ўсе хваробы, былі б найшчаслівейшымі з людзей.
1265. Medicus — amicus et servus aegrotorum (insanorum).
Врач — друг и слуга больных (безумных).
Доктар — сябра i слуга хворых (вар’ятаў).
1266. Medicus curat, natura sanat.
Врач лечит, природа исцеляет.
Доктар лечыць, прырода вылечвае. Параун.'. Доктар і магіла ўсіх прымаюць.
1267. Mediocribus esse poetis non homines, non di, non concessere columnae (H).
Поэтам быть посредственными не позволяют ни люди, ни Боги, ни книжные лавки. NB! “Колонны ” (columnae) в Древнем Риме являлись центром римской книготорговли.
Паэтам быць пасрэднымі не дазваляюць ні людзі, ні Багі, ні кніжныя лаўкі.
1268. Medio flumine quaerere aquam (Prp).
Искать воду посередине речки.
Шукаць ваду пасярэдзіне рэчкі.
1269. Medio tutissimus ibis (О).
Средний путь самый безопасный.
Сярэдні шлях самы бяспечны.
1270. Medium tenere beati.
Середину занимают счастливцы. Ср.: Золотая середина.
Сэрэдзіну займаюць шчасліўцы. Параўн.: Любую гучную вайну заканчваюць ціхія перамовы.
1271. Mei in ore, verba lactis, fel in corde, fraus in factis.
Мед на языке, молоко на словах, желчь в сердце, обман в деле. Ср.: На языке мед, а в сердце лед.
NB! Эпиграмма на иезуитов.
Мёд на языку, малако на словах, жоўць у сэрцы, падман у справах. Параўн.: Самы багаты i здаровы будзе хворы, калі не вылечыцца ад двурушша і зайздрасці.
1272. Melior est canis vivus leone mortuo.
Живой пес лучше мертвого льва. Ср.: Лучше воробей в руке, чем петух на кровле.
Жывы сабака лепшы за мёртвага льва.
1273. Melior est consulta tarditas, quam temeraria victoria (L).
Лучше разумная медлительность, чем безрассудная быстрота. Ср.: Вскачь землю не пашут.
Лепш разумная павольнасць, чым неразумная хуткасць.
1274. Melior tutiorque est certa pax, quam sperata victoria (L).
Лучше и надежнее верный мир, чем ожидаемая победа. Ср.: Худой мир лучше доброй ссоры. = Лепш і болып надзейны сапраўдны мір, чым чаканая перамога.
1275. Melius aliquid quam nihil.
Лучше что-нибудь, чем ничего. = Лепш што-небудзь, чым нічога. Параўн.: Ад паклону галава не баліць нікому. Знатнасць ад нараджэння — лепшы памочнік у справах.
1276. Melius dictum quam amicum perdere.
Лучше потерять слово, чем друга. = Лепш згубіць слова, чым сябра. Параўн.: Сяброў нішчыць не вайна — слова. Бяда, калі ведае лік сваім кнігам, коням, грошам, а колькі сяброў — не ведае.