КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
1430. Necessitati parendum est (Cie).
Необходимости следует подчиняться.
Неабходнасці трэба падпарадкоўвацца. Параўн: Неабходнасці — голаду, усходу сонца, прыліву мора — можна пазбегнуць, не адмяніць.
1431. Necessitati ne di quidem resistunt.
Перед необходимостью не устоят даже Боги.
Перад неабходнасцю не выстаяць нават Багі.
1432. Nec Hercules contra plures.
И Геркулесу не справиться со многими. Ср: Один в поле не воин. = I Геркулесу не справіцца з многімі. Параўн: Мурашкі i шпака перамогуць на зямлі. Сіла слабых у яднанні.
1433. Nec manus nec intellectus sibi permissus multum valet; instrumentis et auxiliis res perficitur.
Невооруженная рука и сам себе предоставленный разум немного стоят — все делается инструментами и приспособлениями. NB! Слова принадлежат английскому философу, родоначальнику материализма Фрэнсису Бэкону (1561 — 1626).
Няўзброеная рука i самому сабе прадастаўлены розум няшмат каштуюць — усё робіцца інструментамі і прыстасаваннямі.
1434. Nec mortem effugere quisquum nec amorem potest (PS).
От смерти и любви никто не скроется. (Пер. М.Гаспарова)
Ад смерці і кахання ніхто не ўтаіцца. Параўн.: Каханне і смерць змірваюць з усім на зямлі. Каханне рвецца да Сонца, рэдка прыбліжаецца. Яднанне з прыродай спараджае каханне, каханне — да ўласнасці над другім, занявольвання яго.
1435. Ne cuivis dextram injeceris.
Не каждому подавай руку (т.е. не каждому доверяйся).
Не кожнаму падавай руку (г.зн. не кожнаму давярайся).
1436. Ne depugnes in alieno negotio.
Не вмешивайся в чужие дела. Ср.: Не суй носа в чужое просо.
Не ўмешвайся ў чужыя справы. Параўн.: Можна не бачыць любых спраў, толькі не спраў каханага. Дзеці б’юць бацькоў, як не заўважваць? Каб не было варажнечы, кахання і любові, не ўзнік бы Сусвет, не было чалавецтва.
1437. Ne desis operae, neve immoderatus abundes (77).
Не уклоняйся от дела и не суетись через меру.
Не ўхіляйся ад справы i не мітусіся праз меру. Параўн.: Палюбі справу i цябе налюбяць вакольныя. Справа заўжды дае чалавеку болей, чым ён думае.
1438. Ne differas in crastinum.
Не откладывай на завтра. Ср.: Отклад не идет на лад.
Не адкладвай назаўтра.
1439. Nec quisquam melior medicus quam fidus amicus (Cato).
Нет лучшего целителя, чем верный друг.
Няма лепшага лекара, чым верны сябра. Параўн.: Службу служи, а сябру памажы. Ластаўкі не б’юцца, а вераб’і ніколі не мірацца. Сяброўства — з падобных, несяброўства — са страты падабенства.
1440. Nec quod fuimusve cras erimus (О).
Чем мы были и чем являемся, завтра уже не будем.
Чым мы былі i чым з’яўляемся, заўтра ўжо не будзем.
1441. Nec scire fas est omnia (II).
Невозможно все знать. Параўн.: Нельзя объять необъятное.
Немагчыма ўсё ведаць.
1442. Nescit plebs jejuna timere.
Не умеет голодная толпа бояться. Ср.: Голодное брюхо ко всему глухо. = Не ўмее галодны натоўп баяцца.
1443. Nec simulatum quidquam potest esse diurnum (Cic).
Никакое притворство не может продолжаться долго.
Ніякае притворства не можа працягвацца доўга.
1444. Nec tecum possum vivere, nec sine te (M).
Не могу жить ни с тобой, ни без тебя. Ср.: Вместе тесно, порознь тошно. = Не магу жынь ні з табой, ні без цябе. Параўн.: Да шлюбу ўподбег, разам, ад шлюбу ўпотайкі, паасобку. Прыгажуня без дзяцей — самая няшчасная з дзяцей.
1445. Nec tibi quid liceat, sed quid fecisse decebit, occurrat (C/).
Размышляй не о том, что можешь сделать, а о должном. Разважай не пра тое, што можаш зрабіць, а пра абавязанае. 1446. Nec vero terrae ferre omnes omnia possunt (V). Не всякая земля может взрастить любое растение.
Не кожная зямля можа вырасціць любую расліну.
1447. Nec vivere carmina possunt, quae scribuntur aquae potoribus (P).
Не могут жить стихи, написанные пьющими воду.
Не могуць жыць вершы, напісаныя пітакамі вады. Параўн.: Легка напісанае цяжка запамятаць.
1448. Nec vixit male, qui natus moriensque fefellit (H). Нехудо прожил жизнь, кто безвестным родился и умер. Няблага пражыў жыццё, хто невядомым нарадзіўся і памёр.
1449. Ne digitum quidem alicujus rei porrigere (Cie).
Палец о палец не ударить ради чего-нибудь. Ср.: Не пошевельнуть даже пальцем.
Пальцам не паварушыць дзеля чаго-небудзь.
1450. Negandi causa avaro nunquam deficit (PS).
У скупого дело никогда не причина отказа.
У скупога справа ніколі не прычына адмовы.
1451. Negativa non probantur.
Отрицательные положения не доказываются.
Адмоўныя палажэнні не даказваюцца.
1452. Ne Juppiter quidem omnibus placet.
Даже Юпитер не угодит всем. Ср.: На всех не угодишь.
Нават Юпітар не дагодзіць усім. Параўн.: Нават анёл не прымусіць агонь танцаваць перад кожным.
1453. Ne malorum memineris!
Не помни зла! Ср.: Кто старое помянет, тому глаз вон.
Не памятай пра зло! Параўн.: Памятай дабро i забудзеш зло.
1454. Neminem cito laudaveris, neminem cito accusaveris (Sen).
Никого быстро не хвали, никого быстро не осуждай.
Нікога хутка не хвалі, нікога хутка не асуджай. Параўн.: Паспех курам на смех. Берагчы дух свайго ўзросту.
1455. Nemini fidas, nisi cum quo prius modium salis absumpseris.
Никому не доверяй, пока с ним не съешь модий соли. Ср.: Съесть пуд соли.
NB! Модий —римская мера сыпучих тел = 8,754 л.
Нікому не давярай, пакуль з ім не з’ясі модзій солі. Параўн.: З’еш з жонкай пяць пудоў солі і тады цвёрда скажы: “Я яе не ве174
даю”. Веды прыйдуць праз гірыцемкі свядомасці і закаснеласць традыцый не да кожнага — выбраных Космасам.
1456. Nemini nihil satis est (Pt).
Никто ничем никогда не довольствуется.
Ніхто нічым ніколі не задавальняецца. Параўн:. Беднаму i багатаму заўжды мала — такі закон жыцця.
1457. Nemo adhuc inventus est cui, quod haberet, esset satis (Cic).
До сих пор не нашлось никого, кому было бы достаточно того, что имеет.
Да гэтага часу не знайшлося нікога, каму было б дастаткова наяўнага. Параўн: Каму ўсяго хапае, чаго ходзіць па зямлі?
1458. Nemo ad id sero venit, unde nunquam, cum semel venit, potuit reverti (Seri).
Никто не опаздывает туда, откуда никто не вернулся, если туда попал. Ср: Умереть никогда не поздно.
Ніхто не спазняецца туды, адкуль ніхто не вярнуўся, калі туды трапіў. Параўн: Няведама, хто каго перажыве.
1459. Nemo altero fragilior est: nemo in crastinum sui certior (Seri).
Всякий человек хрупок, как все прочие: никто не уверен в завтрашнем дне.
Усялякі чалавек кволы, як усе астатнія: ніхто не ўпэўнены ў заўтрашнім дні.
1460. Nemo beneficia in calendario scribit (Seri).
Никто не записывает благодеяний в календарь (т.е. о благодеяниях забывают).
Ніхто не запісвае дабрадзействы ў каляндар (г.зн. пра дабрадзействы забываюць).
1461. Nemo dat quod non habet.
Никто не дает того, чем сам не владеет.
Ніхто не дае таго, чым сам не валодае. Параўн: Навучайся хутка, глыбока, рознаму, тады толькі да цябе вучыцца прыйдуць.
1462. Nemo debet bis puniri pro uno delicto.
Никто не должен дважды наказываться за одно преступление.
Ніхто не павінны двойчы карацца за адно злачынства. Параўн: Двойчы вінаватага караць — на сябе віну наклікаць.
1463. Nemo debet esse judex in propria causa.
Никто не должен быть судьей в собственном деле.
Ніхто не павінны быць суддзёй у асабістай справе.
1464. Nemo diu gaudet, qui bellum incepit iniquum.
Никто не торжествует долго, начав несправедливую войну.
Ніхто не святкуе доўга, пачаўшы несправядлівую вайну.
1465. Nemo fit casu bonus {Plato, Sen).
Никто не становится хорошим человеком случайно.
Ніхто не становіцца талковым чалавекам выпадкова. Параўн.: Выпадковасць выбірае не цябе — праз продкаў цябе.
1466. Nemo impetrare potest a papa bullum nunquam moriendi.
Даже папа никого не может спасти от смерти. Ср.: От смерти не отмолишься, не открестишься.
Нават папа нікога не можа выратаваць ад смерці. Параўн.: Кожин паміраць мусіць. Ад смерці не ўцячэш, то i не бойся.
1467. Nemo mortalium omnibus horis sapit (PJ).
Смертный не бывает всегда благоразумным. Ср.: На всякого мудреца довольно простоты.
Смяротны не бывае заўжды разважным.
1468. Nemo mortem effligere potest (Cic).
Смерти избежать никто не сможет.
Смерці пазбегнуць ніхто не зможа. Параўн.: Колькі ні красуйся, усё туды гатуйся. Не шукай смерці, сама прыйдзе.
1469. Nemo nascitur artifex.
Никто мастером не рождается.
Ніхто майстрам не нараджаецца. Параўн.: Праца чалавека корміць, многа працы —морыць. Гультай майстравітага не любіць.
1470. Nemo non benignus est sui judex (Sen).
Ни один человек не является неблагожелательным судьей самому себе.
Ніводзін чалавек не з’яўляецца нядобразычлівым суддзёй самому сабе. Параўн.: Будзь чысты, як лёд, белы, як снег, трапіш на суд, уласны ці дзяржаўны — знойдзецца за што асудзіць. Судзіся, ды не засуджвайся.
1471. Nemo non nostrum peccat (Pt).
Всякий из нас ошибается.
Усялякі з нас памыляецца. Параўн.: Раз за век спатыкнуўся, i тое людзі заўважылі.
1472. Nemo nostrum idem est in senectute, qui fuit juvenis; nemo est mane, qui fuit pridie.
Никто из нас не бывает в старости таким, каким был в юности; никто не бывает утром таким, каким был накануне.
Ніхто з нас не бывае ў старасці такім, якім быў у юнацтве; ніхто не бывае раніцай такім, якім быў напярэдадні. Параўн.: Гады, як лісты на дрэве—з’яўляюцца, жаўцеюць, асыпаюцца. Двойчы ўжыцці маладым не быць, а старым за дзень — разоў дзесяць.
1473. Nemo omnes, neminem omnes fefellerunt (PJ).
Никогда один человек не мог обмануть всех, да и все не могли обмануть отдельного человека.
Ніколі адзін чалавек не мог ашукаць усіх, ды і ўсе не маглі ашукаць асобнага чалавека. Параўн.: Калі лгаць, то гладка. Хлуснёю багаты не будзеш.
1474. Nemo patriam, quia magna est, amat, sed quia sua (Sen).
Любят родину не за то, что она велика, а за то, что своя.
Любяць радзіму не за тое, што вялікая, а за тое, што свая. Параун.: Мілей свая благая хатка, чым чужая вялікая веска. Адно ліхая птушка ў свае гняздо паскудзіць. Калі б не быў пуп закапаны тут, жыў бы і ў другім месцы.
1475. Nemo potest dominis pariter servire duobus.
Никто не может служить одновременно двум господам.
Ніхто не можа служыць адначасова двум панам.
1476. Nemo potest dura naturae solvere jura.