КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Hi адно вынаходства не можа адразу стаць дакладным. 1526. Nihil est tam angusti animi quam amare divitias. Ничто так не свидетельствует о мелочности, как любовь к богатству. Нішго так не сведчыць пра дробязнасць, як любоў да багацця. 1527. Nihil est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna (Cic). Ничто так не противоречит рассудку и порядку, как случайность. Нішто так не супярэчыць развазе i парадку, як выпадковасць. ГІараўн.: Бывае, што І лёд патанае, а пясок плавае. Лес i доля кіруюць выпадкам не заўжды, а чалавекам заўжды. Сустрэліся — расстануцца. 1528. Nihil est tam populare, quam bonitas (Cic). Ничто так не ценится народом, как доброта. Нішто так не цэніцца народам, як дабрыня. Параўн.: Шчаслівы, хто хвост у добрай справы, а не галава ў злой. Добры свой учынак можаш утаіць, дабра табе ніколі не ўтойвай. 1529. Nihil est veritatis luce dulcius (Cic). Нет ничего слаще, чем свет истины. Няма нічога саладзейшага, чым святло праўды. 1530. Nihil est victoriae dulcius (Cic). Нет ничего радостнее победы. Няма нічога радасней за перамогу. Параўн.: Перамогу, мёд i грошы ўсе любяць. 1531. Nihil gravius audenti, quam ignavo patiendum est. ■ Храбрецу приходится страдать не больше, чем трусу. Храбрацу даводзіцца пакутаваць нічуць не больш, чым трусу. Параўн.: Адважнаму i Бог памагае. 1532. Nihil habeo, nihil curo. Ничего не имею, ни о чем не забочусь. Нічога не маю, ні аб чым не клапачуся. 1533. Nihil homine est miserius aut superbius (PM). Нет ничего более жалкого и более великолепного, чем человек. Няма нічога больш вартага жалю i больш цудоўнага, чым чалавек. 1534. Nihil lucratur, ausus cui nil famulatur. Ничего не выигрывает, кто не рискует. Ср.: Риск — благородное дело. Кто не рискует, тот не пьет шампанское. Нічога не выйграе, хто не рызыкуе. Параўн.: Рызыкант бярэ ўподручкі вераломны выпадак. 1535. Nihil minus quam irasci punientem decet. Наказывающему менее всего подобает гнев. Каральніку менш за ўсё да твару гнеў. 1536. Nihil mortalibus arduum est. Нет для смертного трудных дел. Ср.:Человеку все по плечу. Няма для смяротнага цяжкіх спраў. Параўн.: Усе дадому пойдуць, але лепей пазней. Выканаў запланаванае, а тады i дахаты. 1537. Nihil ne canem vel catum reliquit. Ничего не оставил, даже кошки и собаки. Ср.: Ни кола, ни двора. Голь перекатная. Нічога не пакінуў, нават кошкі і сабакі. Параўн.: Ні хаты ні лапаты. Hi вала ні кала. Голы як бізун. 1538. Nihil non potest fortis animus. Нет ничего, чего бы не смог сильный духом. Няма нічога, чаго б не змог моцны духам. 1539. Nihil obscurius voluntate humana. Нет ничего более темного, чем человеческие намерения. Няма нічога больш цёмнага, чым чалавечыя намеры. 1540. Nihil opus verbis (Lcr). Нет надобности в словах. Ср. у И.Крылова: Там слов не надо тратить по-пустому, Где надо власть употребить. Няма патрэбы ў словах. 1541. Nihil probat, qui nimium probat. Ничего не доказывает тот, кто доказывает слишком много. Нічога не даказвае той, хто даказвае занадта шмат. 1542. Nihil recte sine exemplo docetur aut discitur (Coi). Без примеров ничему нельзя ни хорошо учить, ни учиться. Без прыкладаў нічому нельга ні добра вучыць, ні вучыцца. 1543. Nihil semper manet suo statu. Ничто не остается всегда в том же состоянии. Нішто не застаецца заўсёды ў тым жа стане. 1544. Nihil similius insano quam ebrius. Никто так не похож на сумасшедшего, как пьяный. Ніхто так не падобны да вар'ята, як п’яны. Параўн: П’янаму — як п’янаму: то нудна, то трудна, то пад плот трэба. Ён у гарэлцы мок бы. Дзе п’ецца, там льецца і б’ецца. Лапікамі трасе, а на гарань рублі нясе. 1545. Nihil sine magno labore vita dedit mortalibus (//). Без большого труда жизнь ничего не дает (букв.: не дала) смертным. Без вялікай працы жыццё нічога не дае смяротным. 1546. Nihil sine ratione faciendum est (Seri). Ничего не следует делать, не подумав. Нічога не трэба рабіць, не падумаўшы. Параўн.: Сем разоў мерай i то не верай. Без меры няма веры. Перш правер, а потым вер. Скажаш — не вернеш, адсячэш — не прыточыш. 1547. Nihil tam difficile est, quin quaerendo investigari possit (Ter). Нет ничего столь трудного, чего невозможно достичь старанием. Ср.: Терпенье и труд все перетрут. Няма нічога такога цяжкага, чаго немагчыма дасягнуць старанием. Параўн.: Праца і рукі — моцныя зарукі. 1548. Nihil tam volucre est, quam maledictum. Нет ничего крылатее злословья. Ср.: Людская молва, что людская волна. Няма нічога больш крылатага, чым зласлоўе. 1549. Nihil turpi tiirpius. Нет ничего позорнее позора. Няма нічога больш ганебнага, чым ганьба. 1550. Nihil vilius quam tempus expenditur. Ни с чем не обходятся так легкомысленно, как со временем. Hi з чым не абыходзяцца так легкадумна, як з часам. 1551. Nihil volenti difficile est. Ничего нет трудного для желающего. Нічога няма цяжкага для жадаючага. 1552. Nil actum credens, dum quid superesset agendum (Lcri). Если осталось что-то доделать, считай, что ничего не сделано. Калі засталося.што-небудзь дарабіць, лічы, што нічога не зроблена. 1553. Nil adeo fieri celeri ratione videtur, Quam si mens fieri proponit et inchoat ipsa (Lcr). Ничто, по-видимому, не совершается, так быстро, как то, что замышляет и приводит в исполнение сам ум. Нішто, мабыць, не выконваецца так хугка, як тое, што задумвае і прыводзіць у выкананне сам розум. 1554. Nil consuetudine majus. Нет ничего сильнее привычки. Ср.: Привычка не рукавичка, не повесишь на спичку. Няма нічога мацней за прывычку. Параўн.: Радзіма і звычай — калыска малога i старога. 1555. Nil (nihil) de nihilo fit (Lcr). Ничто не возникает из ничего. Нішто не ўзнікае з нічога. 1556. Nil desperandum (Н). Никогда не следует впадать в отчаянье. Ніколі не трэба адчайвацца. Параўн.: Нават на краі прорвы не адчайвайся. Шмат надзеяў — шмат расчараванняў — шмат адчаю — шмат працы — шмат надзеяў. Калі жыццё — надзея, чаму светлых дзён мала? Надзеі вядуць да голада, праца — да шчасця. 1557. Nil juvat amisso claudere septa grege. Не поможет ограда, если пропало стадо. Ср.: После драки кулаками не машут. = Не дапаможа агароджа, калі прапаў статак. 1558. Nil igitur mors est ad nos neque pertinet hilum, Quando quidem natur(a) animi mortalis habetur (Lcr). Значит, нам смерть — ничто, и ничуть не имеет значенья, Ежели смертной должна непременно быть духа природа. (Пер. Ф.Петровского) Значыць, нам смерць — нішто, і нічуць не мае значэння, Калі смяротнай павінна абавязкова быць духу прырода. 1559. Nil magis amat cupiditas, quam quod non licet. Страсть ничего не любит больше, чем запрещенное. Ср.: Запретный плод сладок. Страсць нічога не любіць больш, чым забароненае. Параўн.: Калі кажуць “не”, то хочацца ўдвайне. За высокім плотам слівы смачнейшыя. Чужыя ягады заўжды саладзей. Жаданая сэрцу заўжды прыгожая, заўжды выклікае страсць. Каханне — сяброўка глухасці, слепаты, уласнасці, заграбушчасці. 1560. Nil mortalibus arduum est (H). Для смертных нет ничего недоступного. Для смяротных няма нічога недаступнага. 1561. Nil permanet sub sole. Ничто не вечно под солнцем. = Нішто не вечна пад сонцам. 1562. Nil spernat auris, nec tamen credat statim (Ph). Выслушивать нужно все, но не спешить с доверием. Выслухоўваць патрэбна ўсё, але не спяшацца з даверам. 1563. Nil sub sole novum. Ничего нового нет под солнцем. Нічога новага няма пад сонцам. 1564. Nimia cura deterit magis, quam emendat (PJ). Чрезмерное усердие больше портит, чем улучшает. Празмернае старание больш псуе, чым паляпшае. 1565. Nimia libertas in nimiam servitutem cadit. Чрезмерная свобода приводит к чрезмерному рабству. Ср.: Дай сердцу волю, заведет тебя в неволю. Празмерная воля прыводзіць да празмернага рабства. Параўн.: Воля патройвае сілы працавітага і нашмат змяншае сілы гупьтаяватага. Свабода без пугі закона немагчыма. 1566. Nimium altercando veritas amittitur (PS). В чрезмерных спорах утрачивается истина. У празмерных спрэчках страчваецца ісціна. Параўн.: Ісціна ў спрэчцы не нараджаецца. Спрачацца нядоўга — згаджацца хутка. 1567. Nimium ne crede colori. Не слишком доверяй внешности (букв.: цвету). Ср.: Не все то золото, что блестит. = Не вельмі давярай знешнасці (літ.: колеру). Параўн.: Певень вокідны, але яйкі нясе сціплая кура. 1568. Nisi per te sapias, frustra sapientem audias (PS). Кто глуп, тому не впрок советы умного. (Пер. М.Гаспарова) Хто неразумны, таму не на карысць парады разумнага. 1569. Nitimur in vetitum semper, cupimusque negata (O). Мы всегда стремимся к запретному и желаем недозволенного. Ср.: Запретный плод сладок. Мы заўсёды імкнёмся да забароненага i жадаем недазволенага. Параўн.: Дзе плот ды дзядуля, там смачныя дулі. Чаго не вольна, таго і карціць. Калі кажуць “не”, то хочацца ўдвайне. Воля непазбежна вядзе да распусты, распуста — да гультайства, гультайства — да хваробаў, хваробы — да хуткай смерці. 1570. Nocens peccatur, innocens irascitur (PS). Виновный просит о снисхождении, невиновный возмущается. Вінаваты просіць аб паблажцы, невіноўны гневаецца. 1571. Nocere facile est, prodesse difficile. Вредить легко, трудно быть полезным. Шкодзіць легка, цяжка быць карысным. 1572. Nocte dieque labora: non datur e terris mollis ad astra via (Sen). Работай денно и нощно: не дано легких путей от земли до звезд. Прапуй дзень i ноч: не дадзена лёгкіх шляхоў ад зямлі да зорак. Параўн.: Рабі калі можаш, рабі калі не можаш. Праца корміць, поіць, жыць вучыць. 1573. Nocte lucidus, interdiu inutilis. Ночью сверкает, а днем неприметен. Ср. у А.С.Пушкина: Так ложная мудрость мерцает и тлеет Пред солнцем бессмертным ума. Уночы блішчыць, а ўначы непрыкметны. 1574. Noli dicere quod nescis. Не говори, чего не знаешь. Ср.: Не говори того, что знаешь, но знай всегда, что говоришь. = Не кажы, чаго не ведает. Параўн.: Не ведае, сумняваецца -— раіцца з яснабачненцамі, з яркабачненцамі, гадалкам i. 1575. Noli tangere (turbare) circulos meos! Не трогай моих кругов! NB! Выражение приписывается знаменитому древнегреческому математику и механику Архимеду. Эти слова были произнесены при следующих обстоятельствах (Валерий Максим, “Достопамятные дела и слова’’, VIH, 3, 3): “Архимед, которому Маркелл после взятия Сиракуз подарил жизнь, среди общего переполоха увлеченно рассматривал какой-то чертеж. В дом вошли римские воины с намерением его ограбить, и один из них спросил Архимеда, кто он такой. Архимед вместо ответа накрыл чертеж рукой со словами “не испорти это” и тут же за непокорность победителю был убит. Солнца науки не стало. Выражение употребляется в значении: “Не вмешивайся не в свое дело”.