КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Никто не может изменить суровые законы природы. См. тж. Naturam expellas furca, tamen usque recurret. Ніхто не можа змяніць суровыя законы прыроды. 1477. Nemo potest regere, nisi qui et regi (PS). Кто не может подчиняться, не может и руководить. Хто не можа падпарадкоўвацца, не можа і кіраваць. 1478. Nemo punit prudens, quia peccatum est, sed ne peccetur (Sen). Мудрый человек наказывает не за совершенный проступок, а чтобы его не совершали впредь. Мудры чалавек карае не за ўчыненую правіну, а каб яе не ўчынялі надалей. 1479. Nemo sapiens nisi patiens. Не станешь мудрым без терпеливости. Не станет мудрым без цярплівасці. Параўн.: Нецярплівыя не мудрыя. Слабаму i беднаму — нічога апрача цярплівасці. 1480. Nemo satis credit tantum delinquere, quantum permittas (.7). Никто не довольствуется грехами в меру дозволенного. Ніхто не задавальняецца грахамі ў меру дазволенага. 1481. Nemo sibi nascitur. Никто не рожден для себя. Ніхто не народжаны для сябе. Параўн.: Нават камень не для сябе. 1482. Nemo sine vitiis est (Sen). Никто не свободен от пороков. Ср.: Кто из нас без греха? Ніхто не свабодны ад заганаў. Параўн.: Жывы не можа быць без заганаў. 1483. Nemo solus satis sapit (Pt). Один человек не может быть всезнающим. Ср.: Ум — хорошо, а два — лучше. Адзін чалавек не можа быць усяведам. Параўн: Адна рада добрая, дзве лелей. Адно вока бачыць далёка, два — яшчэ далей. 1484. Nemo unquam fuit, cui felicitas sua satis faceret. Никому еще свое счастье не казалось достаточным. Нікому яшчэ свае шчасце не здавалася дастатковым. Параўн: У каго доля, у таго i шчасце. У шчасці няма ні свата ні брата, у няшчасці — таксама. 1485. Ne perdiderit, non cessat perdere lusor. Игрок не перестает проигрывать в надежде, что больше не проиграет. = Ігрок не перастае праігрываць у надзеі, што больш не прайграе. 1486. Ne praeceps fileris ad jurandum. Не торопись клясться. Ср:. Скоро сказка сказывается, да не скоро дело делается. Не спяшы клясціся. Параўн:. Хутка гаворыцца, ды паціху робіцца. Легка сказаць, ды далёка дыбаць. Нявыкананая клятва — грэх недаравальны. Клятвапераступнік і забойца — роўныя. 1487. Ne noceas, si juvare non potes. Не вреди, если не можешь помочь. Не шкодзь, калі не можаш дапамагчы. Параўн:. Няхай таму трасца, хто пазбаўляе другога шчасця. 1488. Neque consistere flumen nec levis hora potest (O). Ни река, ни быстротечное время остановиться не могут. Hi рака, ні хуткаплынны час спыніцца не могуць. 1489. Neque in bona segete nullum est spicum nequam, neque in mala aliquod bonum. Ни доброй нивы не бывает без плохого колоса, ни плохой — без хорошего. Ср.: Нет худа без добра, и нет добра без худа. Ні добрай нівы не бывае без дрэннага коласа, ні дрэннай — без добрага. Параўн.: Jlixa без дабра не бывае. Няма нічога ліхога, каб на добрае не выйшла. 1490. Neque in tenero stat tibi corde silex (Tib). Твое нежное сердце не из камня. Тваё пяшчотнае сэрца не з каменю. 1491. Neque semper arcum tendit Apollo (Я). Не всегда напрягает свой лук Аполлон (т.е. не всегда заниматься серьезным делом). Не заўсёды напружвае свой лук Апалон (г.зн. не заўсёды займацца сур’ёзнай справай). Параўн: Размовы з другім пра рэўнасць i каханне — першая прыкмета знікнення рэўнасці і кахання. 1492. Nequicquam sapere sapientem, qui ipse sibi prodesse non quiret (Cie). Нет пользы мудрецу в мудрости, если он сам себе не может помочь. = Няма карысці мудрацу ў мудрасці, калі ён сам сабе не можа дапамагчы. 1493. Ne quid falsi audeat, ne quid veri non audeat historia (Cic). Да убоится история лжи, да не убоится она какой бы ни было правды. = Хай забаіцца гісторыя маны, хай не забаіцца яна якой бы ні было праўды. Параўн:. Праўда спярша служыць усім, пасля толькі асобным. 1494. Ne quid nimis! Ничего сверх меры! = Нічога звыш меры! Параўн.: Песня славіцца складамі і гукамі, мудры — мераю. 1495. Nescis quid vesper serus vehat (И). Не знаешь, что принесет поздний вечер. Не ведаеш, што прынясе позні вечар. 1496. Nescit vox missa reverti (H). Сказанного не воротишь (букв: выпущенное слово не знает возврата). Ср: Слово — не воробей, вылетит — не поймаешь. Сказанае не вернеш (літ: выпушчанае слова не ведае звароту). Параўн: Конь вырвецца — дагоніш, слова вырвецца — не зловіш. Выказанага слова да вуснаў не вернеш. Сліны не падымеш, слова не вернеш. Гаворыш — добра, замоўкнеш — яшчэ леней. 1497. Ne scutica dignum horribili sectere flagello (П). Не наказывай грозным бичом заслуживающего лишь плетки. Не карай грознай нагайкай, хто заслугоўвае толькі бізуна. 1498. Ne sis in expectatione (Pl). Не заставляй себя ждать. = Не прымушай сябе чакаць. 1499. Ne sit vitiosus sermo nutricibus (Q). В языке кормилиц не должно быть погрешностей (те. ребенка следует учить правильно говорить с раннего детства). У мове карміцелькаў не павінна быць хібаў (г.зн. дзіця трэба вучыць правільна гаварыць змалку). 1500. Ne sus Minervam. Не свинье Минерву (учить). NB! Минерва у римлян — богиня ремесел, искусства. Не свінні Мінерву (вучыць). 1501. Ne sutor (supra) crepidam judicet (PM). Пусть сапожник судит не выше сапога. Ср. у А.С.Пушкина: Суди, дружок, не свыше сапога. NB! Эти слова являются переводом с греческого языка и были сказаны греческим художником Апеллесом при следующих обстоятельствах. Однажды один портной сделал знаменитому художнику замечание, что ботинки на его картине нарисованы неправильно. Апеллес признал его замечание достаточно правильным, но, когда портной, посчитав себя знатоком дела, вздумал критиковать всю картину, Апеллес запротестовал ему: Портной, знай свой капыл!” Няхай шавец разважае не вышэй бота. 1502. Ne tentes, aut perfice. Не пытайся или заканчивай (т.е. всякое дело нужно доводить до конца или не начинать вовсе). Не спрабуй або заканчвай (г.зн. усякую справу трэба даводзіць да канца або не пачынаць зусім). Параўн.: Не лезь у ваду, налез — лаві рыбу. Не журыся, а за справу бярыся. Без справы слабее сіла. 1503. Ne verba pro farina (Arist). Не (корми) словами вместо хлеба. Ср.: Не корми обещаниями. Соловья баснями не кормят. = Не (кармі) словамі замест хлеба. Параўн.: 3 гутаркі хлеба не наясіся. 1504. Nihil admirari. Ничему не удивляться. NB! Таким был принцип Пифагора. Нічому не здзіўляцца. 1505. Nihil agendo homines male agere discunt (Cato). Праздность приучает людей к дурным делам. Бяздзейнасць прывучвае людзей да дрэнных справаў. Параўн.: Бяздзейнасць забівае дух i цела. 1506. Nihil agenti dies est longus. Для бездельника день долог. = Для гультая дзень доўгі. Параўн.: Без справы сядзець, можна адубець. 1507. Nihil agere — delectat (Cic). Досуг — приятная вещь. Вольны час — приемная рэч. 1508. Nihil a me longius crudelitate (Cic). Нет свойства более мне чуждого, чем жестокость. Няма якасці мне больш чужой, чым жорсткасць. Параўн.: Найбольш агідныя ў жорсткасці палахлівыя і насалоднікі. 1509. Nihil contemnit esuriens. Голодный ничем не пренебрегает. Ср.: Голод — не тетка, научит калачи есть. Галодны нічым не грэбуе. Параўн.: Голад — не дзядзіна, з’ясі i крадзена. На галодны зуб усё смачна. Галоднаму асцюкі не колюцца. Галодны ні дубца ні турмы не баіцца. 1510. Nihil cum fidibus graculo (AG). Лира галке ни к чему. Ліра галцы без патрэбы. 1511. Nihil dictum, quod non dictum prius (Ter). Ничего нельзя сказать, что не было сказано раньше. Ср.: Ничто не ново под солнцем (под луной). Нічога нельга сказаць, што не было сказана раней. 1512. Nihil difficile amanti puto (Cic). Считаю, для любящего нет ничего трудного. = Лічу, для закаханага няма нічога цяжкага. Параўн.: Хто хоча жаніцца, таму i ноч — дзень. Жонка звар’яцела i мужыка не спытала. 1513. Nihil est ab omni parte beatum (77). Нет ничего счастливого во всех отношениях (те. полного благополучия нет). = Няма нічога шчаслівага ва ўсіх адносінах (г.зн. поўнага шчасця няма). 1514. Nihil est annis velocius (О). Нет ничего быстрее бега лет. Няма нічога хутчэй за бег гадоў. Параўн.: Страчанага дня нават увесну не купіш. У гадоў i святла адна мерка. 1515. Nihil est copulatius, quam morum similitudo (Cie). Ничто так не сближает, как сходство характеров. Нішто так не збліжае, як сходнасць характараў. 1516. Nihil est difficilius, quam magno dolore paria verba reperire. Нет ничего труднее, как найти в большом горе подходящие слова. = Няма нічога цяжэй, як знайсці ў вялікім горы адпаведныя словы. 1517. Nihil est dulcius veritatis luce. Нет ничего приятнее света истины. Няма нічога больш прыемнага за святло ісціны. 1518. Nihil est hominis animo jucundius, quam discere. Нет ничего более приятного для человеческого разума, чем познание. Няма нічога больш прыемнага для чалавечага розуму, чым пазнанне. 1519. Nihil est in intellectu, quod non fuit in sensu. Ничего нет в сознании, чего бы не было в чувстве. NB! Основное положение сенсуалистов. Няма нічога ў свядомасці, чаго б не было ў пачуцці. 1520. Nihil est in religione, quod non fuerit in vita. Нет ничего в религии, чего бы не было в жизни. Няма нічога ў рэлігіі, чаго б не было ў жыцці. Параўн.: Дзе Бог, там перамога. Нават Бог не перайначыць адбылое. 1521. Nihil est miserius, quam animus conscius (Pl). Нет ничего более достойного жалости, чем нечистая совесть. Ср. у А.С.Пушкина.: Да, жалок тот, в ком совесть нечиста. Няма нічога больш вартага жалю, чым нячыстае сумление. Параўн.: Злодзей не можа валодаць уласнасцю, хоць i будуе храм. 1522. Nihil est omni parte beatum (H). Ничто не совершенно. Нішто не дасканалае. 1523. Nihil est cognotum mentibus nostris quam numeri (Cie). Ничто так не свойственно нашей душе, как числовая соразмерность. Нішто так не ўласціва нашай душы, як лікавая суразмернасць. 1524. Nihil est, quin male narrando possit depravari (Ter). Нет ничего, чего нельзя извратить плохим пересказом. Няма нічога, што нельга сказіць дранным пераказам. Параўн.: Кулак пакрыўдзіў аднаго, хлуслівае слова — тысячу. Завязанае языком рукамі і нагамі не развяжаш. 1525. Nihil est simul et inventum et perfectum (Czc). Ни одно изобретение не может сразу стать совершенным.