КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Што шкодзіць, вучыць. Параун.: Парада вучыць, крытыка засцерагае. 1971. Quae non fecimus, vix ea nostra voco (O). Чего мы не сделали сами, то нашим едва я назвал бы. Чаго мы не зрабілі самі, тое иашым наўрад я назваў бы. 1972. Quae non posuistis, ne tollas. Чего не положил, не бери. Што не паклаў, не бяры. 1973. Quae peccamus juvenes, ea luimus senes. За грехи молодости мы расплачиваемся в старости. За грахі маладосці мы расплочваемся ў старасці. Параўн.: У маладосці “нагеройнічаў” — у старасці нажабрачыўся. 1974. Quae potest esse jucunditas vitae, sublatis amicitiis? (Cic). Какая может быть сладость жизни, если уничтожить дружеские связи? Якая можа быць насалода жыцця, калі знішчьіць сяброўскія сувязі? Параўн.: Не сябры, што запрыяцельнічалі ў турме, не прыяцелі, што разбегліся пры ўдачы другога. Сябру не пахвала трэба — праўда. Няшчасці ад ворага лягчэй перажыць, чым папрокі сябра. 1975. Quae tua sunt, tibi habe, quae mea, redde mihi. Твое пусть будет тебе, мое — отдай мне. Тваё няхай будзе табе, мае — аддай мне. 1976. Quae quia non liceat non facit, illa facit (O). Которая не согрешает потому, что это не дозволено, та согрешает. = Якая не грэшыць таму, бо гэта не дазволена, тая грэшыць. Параўн.: Нармальна, калі дзяўчына грэшыць, а маці засцерагае, ненармальна, калі маці грэшыць, а дзяўчыну вучыць (павучае). Кахацца — цалавацца. Кожнае дыхание патрабуе абнімання. Жаночаму хвасту няма пасту. 1977. Quae venit ex tuto, minus est accepta voluptas (O). Где нет опасности, наслаждение менее приятно. Ср.: Запретный плод сладок. Ср. тж. у А.С.Пушкина: Что нам дано, то не влечет. Дзе няма небяспекі, насалода менш прыемная. Параўн.: Калі кажуць “не”, хочацца ўдвайне. Чаго не вольна, таго й карціць. 1978. Quae veritati operam dat oratio, incomposita sit et simplex (Sen). Речь, пекущаяся об истине, должна быть простой и безыскусной. = Гаворка, якая клапоціцца аб ісціне, павінна быць простай i немудрагелістай. Параўн.: Ісціна ад ведуна і вар’ята аднолькавая. Многія кажуць праўду, нямногія яе розняць. Казаць ісціну недавумку — памыляцца, не казаць ісціну разумнаму — удвая памыляцца. 1979. Qualia quisque geret, talia quisque feret. Как кто будет себя вести, так к нему отнесутся. Ср.: Как аукнется, так и откликнется. Як хто будзе паводзіцца, так да яго аднясуцца. Параўн.: Як гукнеш, так i адгукнецца. Як вы нашым, так i мы вашим. Як баба да дзеда, так i дзед да бабы. Навучыцца паводзіць сябе ў маладосці — выйграць жыццё на зямлі, рай на небе. 1980. Qualis artifex pereat! Какой артист во мне погибает! NB! По свидетельству Светония, эти слова произнес римский император Нерон перед тем, как лишить себя жизни. Які артыст ува мне гіне! 1981. Qualis dominus, talis et servus (Pt). Каков хозяин, таков слуга. Ср.: Каков поп, таков приход. Які гаспадар, такі слуга. Параўн.: Якая рада, такая i грамада. Які пастух, такая i парада. Пачцівы госць, як i слуга, рэдкасць. Ёсць слуга, то пан знойдзецца. Разумны слуга горш, чым дурны пан. 1982. Qualis pater, talis filius. Каков отец, таков и сын. Ср.: Яблоко от яблони недалеко падает. Які бацька, такі i сын. Параўн.: Якая матка, такое й дзіцятка. Якое дрэва, такі клін, які бацька, такі сын. Які млын, такі i ставок, які бацька, такі і сынок 1983. Qualis oratio, tales et actiones. Каков разум, таковы и поступки. Які розум, такія і ўчынкі. Параўн.: Той не працаўнік, калі не прыстасоўваецца да гаспадара, тая не жонка, якая не прылашчваецца да мужыка. Не розум да ўчынкаў прыстасоўваць, а ўчынкі да розуму. 1984. Qualis rex, talis grex. Каков царь, таково окружение. Які цар, такое акружэнне. Параўн.: Паважаюць цара не за Удалых міністраў, не за волю для міністраў, а за дадзеную волю для гаспадароў. Дэвіз сапраўднага цара: няхай народу жывецца так, каб ніхто не змушваў звяртацца да цара і яго саноўнікаў; каб саноўнікі не ўдаваліся ў матэрыяльнае жыццё, пераходнае, а ў духоўнае, вечнае. 1985. Qualis vir, talis oratio (Seri). Каков человек, такова его речь. Ср.: Каков поп, такова и его молитва. Каков Дема, таково у него и дома. Які чалавек, такія яго размовы. 1986. Qualis vita et mors ita. Какова жизнь, такова смерть. Ср.: Жил смешно и умер грешно. = Якое жыццё, такая смерць. Параўн.: Жыць — баяцца смерці, паміраць — не баяцца смерці. У смерці дзвераў болей, чым зорак i людзей на свеце. Не надаядай людзям сам i каб табе не надаядалі. 1987. Quam camus cassus, equus est melior mala passus. Лучше конь хромой, чем пустая уздечка. Ср.: Хорош и лунный свет, если солнца на небе нет. Лучше что-нибудь, чем ничего. Лепш конь кульгавы, чым пустая аброць. Параўн.: Як няма мяса, то і грыб закраса. I месяц свеціць, калі сонца няма. Бяда гаспадару, калі статак не двоіцца, рубель не множыцца. Яны браты, аднак іх кішэні не сёстры. 1988. Quam cara sint bona, homines carendo intelligunt. Только потеряв здоровье, люди понимают, как оно дорого. Толькі страціўшы здароўе, людзі разумеюць, якое яно дарагое. Параўн.: Хворы — сабе гора, сваякам — удвая. Без здароўя ні жыцця, ні смерці. Здаровы валодае другімі, хворы — сабою не можа. Здароўе дае насалоду і ўпэўненасць, хвароба — забірае ўсё. 1989. Quam difficile est crimen non prodere vultu. Как трудно не выдать преступление лицом. Ср.: На воре и шапка горит. Что в сердце варится, на лице не утаится. Як цяжка не выдаць злачынства тварам. Параўн.: Хто парася ўкраў, таму ўвушшу вішчыць. Відаць па вачах, што ходзіць па начах. Твар чалавека кніга, умей чытаць 1990. Quandoque bonus dormitat Homerus. Подчас и славный Гомер дремлет. Ср.: И на старуху бывает проруха. И на солнце бывают пятна. Часам і знаны Гамер дрэмле. Параўн.: I хітры ліс у пастку трапляе. I ў цесце можна палец вывіхнуць. I на гладкай дарозе прыпадак можа стацца. 1991. Quanti quisque se ipse facit, tanti fit ab amicis (Cic). Насколько кто сам себя ценит, настолько и друзья его ценят. Наколькі хто сам сябе цэніць, настолькі i сябры яго цэняць. Параўн.: Найвялікшая спакуса пана і слугі — завысіць самаацэнку; бяда слабага i славалюбнага, што ацэнка пасябрукоў яму важней, чым пакаленняў. Фартуна доўга нікога не возіць. 1992. Quantum hominum unus venter exercet! (Cic). Скольких людей затрудняет обжорство одного человека! МВ! Слова Сенеки касаются нравов одного человека. Колькіх людзей абцяжарвае пражорлівасць аднаго чалавека! 1993. Quantum scimus, gutta est, ignoramus mare. Что знаем — капля, чего не знаем — море. Ср.: Никто не может знать всё. Што ведаем — кропля, чаго не ведаем — мора. Параўн.: Да гарызонта не дайсці, усе веды не асіліць. Нават залатыя словы ўсе не запамятаць. Чым болей ведае чалавек, тым болей адзінокі; у адзінокасці філосафа касмічныя меркі. 1994. Quare vitia sua nemo confitetur? Quia etiam nunc in illis est, somnium narrare vigilantis est (Seri). Почему никто не признается в своих недостатках? Потому что они остаются и поныне при нем; чтобы рассказать о своем сновидении, нужно проснуться. Чаму ніхто не прызнаецца ў сваіх недахопах? Таму што яны застаюцца дасюль пры ім; каб расказаць пра свой сон, трэба прачнуцца. Параўн.: Бязгрэшны легка даруе недахопы другім, грэшнік — нізашта; чым болей станоўчых вартасцяў у чалавека, тым непрыкметней яго заганы, нават вялікія. 1995. Quemcunque quaerit calamitas facile invenit (PS). Кого беда ищет, того легко находит. Каго бяда шукае, таго легка знаходзіць. Параўн.: Бяда, як i шчасце, каго ўбачыць, адразу схопіць. Бяда не сабака, палкамі не адаб’ешся. Дзе шчасце — там зайздрасць, дзе зайздрасць — там падножкі, дзе падножкі — там падаюць. Шчаслівы — не брыкайся, няшчасны — не абзывайся. 1996. Quem deus perdere vult, dementat prius. Кого Бог желает погубить, прежде всего делает безумным. Каго Бог жадае загубіць, перш за ўсё робіць вар’ятам. Параўн.: Злітаваўся анёл над ракам і даў вочы не там, дзе трэба. Прадаў кашулю, купіў гарэлку, а Бога i долю вінаваціць. I злодзей просіць Бога, каб удала ўкрасці. 1997. Quem di diligunt, adolescens moritur (PI). Любимцы Богов умирают молодыми. Любімцы Багоў паміраюць маладымі. Параўн.: Ранняя смерць не ад Бога — ад заслуг дзядоў, бацькоў, самога. Хто забывае традыцыі тысяч пакаленняў памерлых, абразае сваю долю i дзяцей. 1998. Quem illum tanta superbia esse, ut aeternitatem famae spe praesumat? (T). Кто столь самонадеян, чтобы рассчитывать на бессмертную славу? Хто настолькі саманадзейны, каб разлічваць на бессмяротную славу? Параўн.: Нараджэнне, доля, смерць проста так не прыходзяць — няраз папярэджваюць, праўда, не заўжды далікатна. 1999. Quem medicamenta non sanant, natura sanat. Кого не излечивают лекарства, излечивает природа. Каго не вылечваюць лекі, вылечвае прырода. 2000. Quem mihi dabis, qui aliquod pretium tempori ponat? (Sen). Кого ты мне назовешь, кто хоть сколько умел бы ценить время? = Каго ты мне назавеш, хто хоць трохі ўмеў бы цаніць час? Параўн.: Няшчасны, хто верыць у доўгі летні дзень. Час — яханты для таго, хто ведае яму цану; толькі не ўсім яны ў рукі трапляюць. Нават вясна сем мужыкоў мае. Час не дае нічаму загінуць, ён мяняе толькі форму ўсяго. 2001. Quem mos non rexit, vita non inclytus exit. Кто не соблюдает закона, бесчестным пойдет на тот свет. Ср.: Жил грешно, умер смешно. Хто не прытрымліваецца закона, ганебным пойдзе на той свет. 2002. Quem poenitet pecasse, poene est innocens (J). Кто раскаивается в прегрешении, тот уже почти невиновен. Хто раскайваецца ў грэшнасці, той ужо амаль невіноўны. 2003. Qui asinum non potest, stratum caedit. Кто не может бить по ослу, тот бьет по попоне. Хто не можа біць па аслу, б’е па гуньцы. 2004. Qui bene amat, bene castigat. Кто сильно любит, тот сильно наказывает. Хто моцна кахае, той моцна карае. Параун.: Мужчина думае галавою, жанчына — сэрцам; ён карае здраду — яна даруе. Няма кахання — няма здрады. Хто каго любіць, той таго чубіць. 2005. Qui bene immodice vina, venena bibit. Кто не в меру пьет вино, тот пьет яд. Ср.: Бочка вина ядом полна. Хто не ў меру п’е віно, той п’е атруту. Параўн.: П’еш да дна — не пабачыш дабра. Гарэлку нават мёдам не падсалодзіш. У п’янага спярша ўчынак, а пасля думка, у цвярозага — наадварот. П’янаму i вар’ят саступае. Слодычнае віно бездухоўным.