КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Что порочно с самого начала, не может быть исправлено со временем. = Што заганнае з самага пачатку, не можа быць выпраўлена з часам. 2076. Quod aetas vitium posuit, aetas auferet (PS). Ошибки возраста с возрастом проходят. Памылкі ўзросту з узростам праходзяць. Параўн.: Цану маці даведалася, калі сама стала маці, золата — страты, памылак — калі бачыць ззаду памылковых пасля маладзёнаў. Спатыкнуўся — устанеш, абгаварыў — не паправіш. 2077. Quod caret alterna requie, durabile non est. Что не чередуется с отдыхом, не бывает прочным. Ср.: Работа не волк, в лес не убежит. Што не чаргуецца з адпачынкам, не бывае трывалым. Параўн.: Праца не заяц — у лес не паскоча. У Бога дзён многа — паробім. Як будзе здаровіцца, работа паробіцца. 2078. Quod cibus aliis, aliis est atrum venenum. Что для одних еда, для других — губительный яд. Ср.: Что одному впрок, другому отрава. Што для адных ежа, для другіх — згубная атрута. 2079. Quod cito fit, cito perit. Что быстро делается, быстро гибнет. Ср.: Пришло махом, ушло прахом. Што хутка робіцца, хутка гіне. Параўн.: Наспех — людзям на смех. Хто спяшае, перарабляе. 2080. Quod clausum in pectore, hoc in lingua promptum habeo. Что скрыто на сердце, то явно имею на языке. Ср.: Что у кого болит, о том и говорит. Што ўтоена на сэрцы, тое яўна маю на языку. Параўн.: Што каму дапякае, пра тое i гукае. Што каму рупіць, той тое жупіць. Каму баліць, той крычыць. У каго няўдача, той i плача. Кожная зязюлька пра свае кукуе. 2081. Quodcumque retro est (H). Что прошло — прошлое. Што прайшло — мінулае. Параўн.: Ішоў — узышоў, сыдзеш — не забудзь правадніка. Мінулага няма, пакуль ты жывеш. 2082. Quod est dies allaturus, id consilio anteferre debemus (Cic). Мы должны здраво обдумывать, что несет нам грядущий день. Мы павінны цвяроза абдумваць, што нясе нам наступим дзень. 2083. Quod fuit, numquam revertetur. Былое никогда не вернется. Ср.: Что было, то сплыло. Прожитого не пережить, прошедшего не воротить. Былое ніколі не вернецпа. Параўн.: Калісьці было, ды быльнягом парасло. Што сталася, не пераменіцца. Што было, даўно на мора сплыло. Мінулае вяртаецца адно ва ўспамінах. Мудры памятае i што забыў. Заўтрашні дзень сябруе з учарашнім. 2084. Quod hodie non est, cras erit: sic vita traditur (Pt). Чего нет сегодня, будет завтра: в том вся жизнь проходит. Чаго няма сёння, будзе заўтра: у гэтым усё жыццё праходзіць. 2085. Quod habet, non niimerat. Что кто имеет, того не ценит. Ср.: Что имеем — не храним, потерявши — плачем. = Што хто мае, тым не даражыць. 2086. Quod in corde sobrii, id est in lingua ebrii. Что на сердце у трезвого, то на языке у пьяного. Ср.: Что у трезвого на уме, то у пьяного на языке. Што на сэрцы ў цвярозага, тое на языку ў п’янага. Параўн.: Што цвярозы думав, п’яны скажа. Малое і п’яное праўду скажуць. Не галава, калі не ведае, што язык павядае. П’янства не толькі язык развязвае — спальвае розум. Гарэлка болей дзвераў узарвала, чым зладзеі. П’яніцу паверыла — сябе згубіла. 2087. Quod in re majore valet, valeat in minore (Cic). Что имеет силу в отношении большего, должно иметь силу И в отношении меньшего. = Што мае сілу ў адносінах да большага, павінна мець сілу ў адносінах да меншага. 2088. Quod licet .Jovi, non licet bovi. Что дозволено Юпитеру, не дозволено быку. Што дазволена Юпітэру, не дазволена быку. 2089. Quod non licet, acrius urit. Что не позволено, сильнее возбуждает. Ср.: Запретный плод сладкий. = Што не дазволена, мацней узбуджвае. Параўн.: Чаго не вольна, таго і карціць. Калі кажуць “не”, хочацца ўдвайне. 2090. Quod non licet feminis, aeque non licet viris. Что непозволительно женщинам, непозволительно и мужчинам. NB! Формула римского права, уравнивавшая мужчин и женщин в бракоразводном процессе. Што недазволена жанчынам, недазволена і мужчинам. Параўн.: Жонкі саромецца — дзяней не бачыць (не мець). 2091. Quod non videt oculus, cor non dolet. Чего не видит глаз, сердце не печалится. Ср.: С глаз долой — из сердца вон. Чаго не бачыць вока, сэрца не смуткуе. Параўн.: 3 ваччу сышоў i з памяці зваліўся. Як з вачэй, то і з думкі. Шчасце чалавека — не вочы i сэрца, імі распараджаюцца галава, выпадак. 2092. Quod praeteriit, effluxit (Cic). Что прошло, того нет. Што прайшло, таго няма. Параўн.: Мінулае не гіне, калі чалавек ці грамадства дастойныя яго. Мінулае перакаўмлыціў — заўтрашні свой дзень зас.меціў. 2093. Quod principi placuit, legis habet vigorem. Что угодно повелителю, имеет силу закона. Што пажадана валадару, мае сілу закона. Параўн.: 3 старымі валадарамі па новых дарогах, а не з новымі валадарамі па старых дарогах. 2094. Quod satis est, cui contingit, nil amplius optet. У кого есть достаточно, не надо желать большего. Ср.: От добра добра не ищут. У каго ёсць дастаткова, не трэба жадаць большага. Параўн.: Не гані Бога ў лес, калі ты ў хату ўлез. Праз хлеб хлеба не шукаюць. Ад добрага лепшага не шукаюць. Шукай пірага, а хлеб не згубі. Цераз хлеб крошак не шукай. Будзь як сірата — калі чыстая кашуля, тады i свята. 2095. Quod si deficiant vires, audacia certe Laus erit: in magnis et voluisse sat est (Prp). Если не хватит мне сил, будет похвальна Смелость: в великих делах дорог дерзанья порыв. (Пер. Л. Остроумова) Калі нестане мне сілаў, будзе пахвальная Смеласць: у вялікіх справах дарагі парыў імкнення. 2096. Quod tibi fieri non vis, alteri ne feceris. Чего не желаешь себе, не делай другому. Ср.: Как аукнется, так и откликнется. Чаго не жадаеш сабе, не рабі іншаму. Параўн.: Як гукнеш, так і адгукнецца. Кося-кося; каб толькі злавіць удалося. 2097. Quod turpe est, id, quam vis occultetur, tamen honestum fieri nullo modo potest (Cic). Безнравственное, как бы ни скрывалось, никоим образом не может сделаться нравственным. Амаральнае, як бы ні ўтойвалася, ніякім чынам не можа стацца маральным. Параўн.: Маральнасць спараджае сілу волі, торыць шлях здароўю i супакою. 2098. Quod verum est, id merum est. Что истинно, то чисто. Што сапраўднае, тое чыстае. Параўн.: Да сэрца ліпне, а ў кішэнь паглядае. Ісціну вызначыць цяжка, прыналежнае ей яшчэ цяжэй. 2099. Quomodo fabula, sic vita: non, quam diu, sed quam bene acta sit, refert (Seri). Жизнь, как пьеса в театре: важно не сколько длится, а насколько хорошо сыграна. Жыццё, як п’еса ў тэатры: важна не колькі працягваецца, а наколькі добра згуляна. Параўн.: Жыццё не старонкі кнігі, а ланцуг падзеяў, зачастую выпадковых і непаслядоўных. 2100. Quo plus honoris, eo plus oneris. Чем больше чести, тем больше бремя. Ср.: Больше почет, больше хлопот. = Чым больш гонару, тым большае ярмо. Параўн.: У вялікае дрэва маланка часцей б’е. Таленавітасць, як дуб, вольхі, доўга пярпець не могуць. Раб заўжды парушае слова, чыноўнік — часам, хто гонар мае — ніколі. Ганорны для ўсіх дастойны чалавек, для раба — задавака. 2101. Quo plus sunt potae, plus sitiuntur aquae. Чем больше пьют, тем больше хочется. Ср.: Аппетит приходит во время еды. Чым болей п’юць, тым болей хочацца. Параўн.: Выпівоха п’е нават тады, калі не п’е. Алкаш i гулёна не скажуць “даволі”. 2102. Quo quisque sapientior est, eo solet esse modestior. Чем умнее человек, тем он скромнее. Чым разумнейшы чалавек, тым ён больш сціплы. Параўн.: Важныя думкі гнуць галаву долу, павярхоўныя цягнуць уверх. 2103. Quot capita (homines), tot sententiae (Ter). Сколько людей, столько мнений. . Колькі людзей, столькі думак. Параўн.: Сава спіць, а курэй бачыць. Даўно не бачыліся, сьішліся — гаварыць няма пра што. 2104. Quo timoris minus est, eo minus ferme periculi est (L). Чем меньше страх, тем меньше опасность. = Чым меншы страх, тым меншая небяспека. Параўн.: Паслуга не страх, забываецца. 2105. Quum sciamus nos morituros esse, quare non vivamus? (Pt). Если мы знаем, что обречены на смерть, почему сейчас не пожить в свое удовольствие? Калі мы ведаем, што асуджаны на смерць, чаму зараз не пажыць як зажадалася? Параўн.: Не ўскоквай у грэх, невядома, як выскачыш. Паміраць збірайся, а жыта сей. Няскончаная праца не дасць адпачынку. Палантинский холм. 2106. Radix saepe mala producit pessima mala. От плохого корня часто очень плохие яблоки. Ср.: От худой курицы худые яйца. Каковы сами — таковы сани. Ад дрэннага кораня часта вельмі дрэнныя яблыкі. Параўн.: Якое карэнне, такое насенне. Які куст, такі парастак. Які род, такі плод. Яка матка, такое й дзіцятка. Яка хатка, такі тын, які бацька, такі сын. 2107. Rapit hora diem (Н). Час увлекает за собой день. Гадзіна цягне за сабою дзень. Параўн.: Выбраць хвіліну — зберагчы гадзіну, нават дзень. Траціць хвіліны на перакананне спрэчніка і самахвала — абраджаць выпадак, наклікаць гнеў хваль ракі часу. У маладосці хвіліна — гадзіна, у сталасці — наадварот. 2108. Raram fecit mixturam cum sapientia forma (Pt). Красота редко сочетается с мудростью. Прыгажосць рэдка спалучаецца з мудрасцю. Параўн.: Сапраўдная прыгажосць не абавязкова сябруе з мудрасцю, але заўжды з шчасцем. Як бы ні захапляўся тварам i постаццю, ацэньваеш характар і рукі. Прыгажосць аднолькава часта наведвае хаты багатых i бедных. Прыгажосць вопратка, з вопраткай не дыхаюць (не жывуць). 2109. Rara temporum felicitas, ubi quae velis sentire et quae sentias dicere licet (7). Редки счастливые времена, когда думаешь, что хочешь, и говоришь, что думаешь. Рэдкія шчаслівы часы, калі думаеш, што хочаш, І гаворыш, што думаеш. Параўн.: Ні ў адну эпоху ні ў адной дзяржаве вольнаму не было прывольна. Інтэлігенту ўсюды і заўжды цесна. 2110. Raro antecedentem scelestum deseruit poena. Злодея редко минует кара за былое преступление. Злодзея рэдка мінае пакаранне за мінулае злачынства. Параўн.: Вялікаму i малому злодзею заўжды турма сніцца. Лепей беднасць, чым зладзейства. Злодзей свечку ставіць — грэх не замальвае, злодзей храм будуе — праклёны пакрыўджаных з сябе не знімае. Знешне ціхі i святы, унутры зладзейкаваты. 2111. Raro lupi lenti praebentur fercula denti. Когда на волка лень нападает, редко что на зуб ему попадает. Калі на ваўка лянота нападае, рэдка што на зуб яму трапляе. Параўн.: Жыццё чалавека будзе бурбалкаю на вадзе без штодзённай працы.