КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
140. Appetit finis, ubi incrementa consumpta sunt (Sen). Если рост прекратился, близится конец. Калі рост спыніўся, прыбліжаецца канец. Параўн.: Прага супакою — старасць. 141. Aquam turbare dedecet, ne pura tibi desit. Не мути воду, если чистой хочешь. Ср.: Не плюй в колодец — пригодится напиться. Не мути воду — придется черпнуть. Не муці ваду, калі чыстай хочаш. Параўн.: Глыбокую ваду ні замуціць, ні вьшіць. Грэх пляваць на ваду, агонь, на зямлю. 142. Aquila non captat muscas. Орел не ловит мух. Ср.: Большому кораблю — большое плавание. Арол не ловіць мух. Параўн.: Не знайся з п’янымі, дробязнымі — маленькія бязвольнікі многіх вялікіх абгнюсілі. 143. Aquila non generat columbam. Орел не рождает голубя. Ср.: Овес от овса, а пес от пса. От свиньи не бобренок, а такой же поросенок. Арол не спараджае галуба. Параўн.: Арлы на чырыканне вераб’ёў і шыпенне гадзюк увагі не звяртаюць. Хто лунае ў нысі паднябеснай, не чуе грызні насякомых. 144. Arbor mala, mala mala. Плохая яблоня — плохие яблоки. Ср.: От худой курицы худые яйца. Каковы сами — таковы и сани. Дрэнная яблыня — дрэнныя яблыкі. Параўн.: Яко дрэва — такі клін, які бацька — такі сын, яка бочка — така клёпка, яка маці — така дочка. Мноства багачоў згінулі з планіднай карты, бо не мелі дзяней. 145. Arce homines ab injuria (Cic). Удерживай людей от несправедливых поступков. Стрымвай людзей ад несправядлівых учынкаў. Параўн.: Надта шмат зла спараджаюць добрыя ўчынкі, — не выстарвайся са сваім дабром перад кожным. Без просьбы не лезь з дапамогаю. 146. Arcum intensio frangit, animum — remissio (PS). Лук ломается от напряжения, дух — от расслабления. Лук ломіцца ад напругі, дух — ад расслабления. 147. Arcus nimium tensus rumpitur. Чрезмерно натянутая струна лопается. Перанацягнутая струна рвецца. Параун.-. Дай шанец вінаватаму загладзіць віну. На чалавека з дубінаю кідаецца загнаны ў кут пацук. 148. Ardea culpat aquas, quia nescit nare per illas. Цапля обвиняет воду, что не умеет плавать. Ср.'. Плохому танцору и ноги помеха. Чапля абвінавачвае ваду, што не ўмее плаваць. 149. Ardua mollimur, sed nulla, nisi ardua, virtus (O). Боремся с трудностями, но доблесть всегда трудна. Змагаемся з цяжкасцямі, але доблесць заўсёды цяжкая. Параун.: Самая галоўная ўзнагарода ад працы —■ занятасць, адчуванне патрэбнасці. Праца павялічвае душу i фундамент пад нагамі. 150. Argentum accepi, imperium vendidi (Pl, Ter). Я получил деньги и продал полноту власти (те. свободу). Ср.: Променять свободу на золотую клетку. Жениться на деньгах. Я атрымаў грошы і прадаў паўнату ўлады (г.зн. волю). Параун.: Бяда з грашмі, бяда без іх. Грошы не Бог, не літуюць. 151. Argentum est vilius auro, virtutibus aurum. Золото дороже серебра, доблесть дороже золота. Золата даражэй за серабро, доблесць даражэй ад золата. Параун.: 3 грашыма і ў брудзе чысты. 152. Argumenta ponderantur, non numerantur. Сила доказательств не в их количестве, в их вескости. Сіла доказаў не ў іх колькасці, у іх важкасці. Параўн.: Не хваліся бацькамі — сынамі. 153. Arrogantia facit stultum. Высокомерие делает глупым. Пыха робіць бязглуздым. Параўн.: Мерай сябе талерам, але i другіх грошам не цані. Пьіхлівы не ўмее быць ні добрым, ні гордым. 154. Ars est celare artem. Искусство — в умении скрыть искусство. Мастацтва — ва ўменні ўтаіць мастацтва. Параўн.: Чым мацней мастацтва знітоўваецца з прыродай, тым вышэй яно. 155. Ars longa, vita brevis. Жизнь коротка, искусство долговечно. Жыццё кароткае, мастацтва даўгавечнае. Параўн.: Асабліва моцна i шмат гавораць пра мастацтва няўдакі ў любым з яго відаў. 156. Ars neminem gravat. Ремесло никого не тяготит. Ср.: Ремесло не коромысло — плеч не оттянет. Умельства нікога не абцяжарвае. 157. Ars non habet osorem nisi ignorantem. У искусства нет других врагов, кроме невежд. У мастацтва няма іншых ворагаў, апрача невукаў. Параўн.: У сельскай гаснадарцы. палітыцы і мастацтве ў нас усе разбіраюцца, таму і жывём усё горш i горш. 158. Ars omnibus communis. Искусство — всеобщее достояние. Мастацтва — усеагульны набытак. Параўн.: Найдасканалае з мастацтваў — усяго толькі падробка прыроды. 159. Ars summa materia optima melior (Q). Высшее искусство прекраснее наилучшего материала. Вышэйшае мастацтва прыгожшае за найлепшы матэрыял. Параўн.: Мастак не павінны грашыць — старацца пераўзыйсці прыроду. 160. Artificia hactenus utilia sunt, si praeparant ingenium, non detinent (Seu). Искусства полезны лишь тогда, когда развивают ум, а не отвлекают. Мастацтвы карысныя толькі тады, калі развіваюць розум, а не адцягваюць. 161. Asino lyra superflue canit. Для осла звуки лиры излишни. Для асла гукі ліры — лішніца. 162. Asinos non curo. На ослов не обращаю внимания. Ср.: На всякий чих не наздравствуешься. На аслоў не звяртаю ўвагі. Параўн.: Конь з аслом не згаворыцца. Няма каня — асла запрагай. 163. Asinus asino pulcherrimus. Осел ослу красивее всех. Асёл аслу прыгажэй ад усіх. Параўн.: Кожная гадзіна свайму радзіна. Параўн.: Асёл і адмаўчыцца, горш як разумны аблае. 164. Asinus asinorum in saecula saeculorum. Осел из ослов на веки вечные. Асёл з аслоў на векі вечныя. Параўн.: Дурноты не вылечыш. Забі ў сабе ўпартага асла — радасць хутчэй знойдзеш. 165. Asinus in paleas incidit. Осел может споткнуться на мякине. Ср.: Бывает, что и дурак метким словом обмолвится. Асёл можа спатыкнуцца на мякіне. 166. Aspicitur, non attrectatur. Видно, да не ухватишь. Ср.: видит око, да зуб неймет. Бачна, ды не ўхопіш. Параўн.: Блізкі локаць, ды не ўкусіш. Шчасце з няшчасцем у абдымку ходзяць. 167. Assiduum mirabile non est. Привычное не восхищает. Ср.: Хоть плохое, зато иное. Звычнае не захапляе. Параўн.: Гора чалавеку, калі вакольнае яго не вабіць. 168. Audacia pro muro habetur (SI). Отвага заменяет (городские) стены. Ср.: Смелость города берег. Адвага замяняе (гарадскія) сцены. Параўн.: Адважны не баіцца няўдачы. Адвага альбо мёд п’е, альбо кайданы трэ. Меней жмурся — болей убачыш, спазнаеш, пераможаш. 169. Audacibus annue coeptis (Г). Будь благосклонен к смелым начинаниям. Будзь спагадны да смелых пачынанняў. Параўн.: Цані парывы, асабліва маладых. Начинай, пачынай, то i закончит. 170. Audentem forsque Venusque juvat (О). Смелому помогает Венера и счастливый случай. Смеламу дапамагае Венера і шчаслівы выпадак. Параўн.: Адважны нідзе не згіне. Чыя адвага, таго i перавага. 171. Audentes fortuna juvat (Г). Смелым судьба помогает. Смелым лес дапамагае. Параўн.: Альбо пакойнік, альбо палкоўнік. Адважышся на чужое (багацце), нясі i сваю галаву. Павольны ўсё жыццё прыспешвае i не спраўляецца. 172. Audiatur et altera pars! Пусть будет выслушана и другая сторона! NB! Положение римского нрава. Няхай будзе выслуханы і другі бок! Параўн.: Нават калі выслухаў абодва бакі, з прысудам не спяшы — думаць і ўзважваць многае трэба, асабліва нясказанае. 173. Audi multa, loquere pauca. Слушай много, говори мало. Ср.: Умел сказать — умей и смолчать. Слухай шмат, кажи мала. 174. Audire ignoti quod imperat soleo non suscultare (Caec). Послушать глупость я готов, а слушаться не буду. Паслухаць глупства я гатовы, а слухацца не буду. Параўн.: Злодзей мучыцца, дзесяць на ім вучацца. 175. Audi, vide, tace, si vis vivere in pace. Слушай, смотри и молчи, если хочешь жить в мире. Ср.: Не дразни собаку, лаять не станет. Слухай, глядзі і маўчы, калі хочаш жыць у міры. Параўн.: Разумнага крытыкуй — ацэніць; ліслівага і пахвальбоўнага. разумны не любіць. Уласнасць і ўпэўненасць даюць не рэчы — праца, воля, удача. 176. Augescunt aliae gentes, aliae minuuntur, Inque brevi spatio mutantur saecl(a) animantum Et quasi cursores vitai lampada tradunt (Aer). Племя одно начинает расти, вымирает другое, И поколенья живущих сменяются в краткое время, В руки из рук отдавая, как в беге, светильники жизни. (Пер. Ф.Петровского) Племя адно пачынае расці, вымірае другое, I пакаленні жывых змяняюцца ў кароткі час, 3 рук у рукі аддаючы, як пры бегу, свяцільні жыцця. 177. Augusta legibus soluta non est. Царица — не исключение для закона. Царыца — не выключэнне для закону. Параўнл Віна і заслугі мужа і бацькі на жонку i дзяцей не распаўсюджваюцца. 178. Auream quisquis mediocritatem Diligit, tutus caret obseleti Sordibus tecti, caret invidenda Sobrius aula (A/). Тот, кто золотой середине верен, Мудро избежит и убогой кровли, И того, в других что питает зависть, — Дивных чертогов. (Пер. А.Семенова-Тян-Шанского) Зой, хто залатой сярэдзіне верны, Мудра пазбяжыць і ўбогай страхі, 1 таго, што ў другіх выклікае зайздрасць, — Дзівосных харомаў. 179. Aurea prima sata est aetas, quae vindice nullo. Sponte sua, sine lege, fidem rectumque colebat (O). Первым веком был золотой, когда люди без судей, без принуждения, а по своей воле соблюдали веру и правду. Першым векам быў залаты, калі людзі без суддзяў, без прынукі, а па сваей волі захоўвалі веру і праўду. 180. Auri sacra fames (И). Проклятая жажда золота. Праклятая цяга да золата. Параўн.: Багатаму і ў раі мала. 181. Auro loquente omnis sermo inanis est. Когда говорит золото, другие слова уже не нужны. Калі гаворыць золата, другія словы ўжо не патрэбныя. Параўн:. Багаты сярод людзей, як хоча; бедны, як можа. Багаты не спіць — ад злодзея дрыжыць. Бог стварыў золата для радасці, звады і прагі. 182. Auro quaeque janua panditur. Золото открывает все двери. Ср:. Талер сам ворота отпирает и путь очищает. Золотой молоток пробьет железный потолок. Золата адкрывае ўсе дзверы. Параўн: Багацце ідзе наперадзе закона. Громы шмат дарог адкрылі, яшчэ болей закрылі. 183. Aurora musis amica. Аврора музам подруга (т.е. утреннее время — наиболее благоприятное для занятий наукой и искусством). Аурора музам сяброўка. Параўн:. Раніца даўжэйшая за вечар. 184. Aurum est saepe causa animi vitiorum. Золото часто причина нравственных пороков. Золата зачастую прычына маральных заганаў. Параўй: Багацтва болей калечыць, чым аварыі. Багацтва без духоўнасці, беднасць без працалюбства ўпоплечкі ідуць, у пекла вядуць.