КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Жыццё кароткае, але ў бедах доўгім здаецца. Параўн.: Жыццё — павуціна тонкая, слабая, асцерагайся, каб не парваць. Самы азораны ўдачаю дзень — усяго толькі апраўданне тваіх правільных звычак. 275. Brevis nobis vita data est, at memoria bene redditae vitae sempiterna (Cic). Нам дана короткая жизнь, но память об отданной за доброе дело жизни вечна. Нам дадзена кароткае жыццё, але памяць пра аддадзенае за добрую справу жыццё вечная. Параўн: Жыццё мераюць не па шырыні і даўжыні, пасадах і ўзнагародах — па глыбіні. Якое ні кароткае жыццё, яно дае шмат гора і радасці. Мала хто ведае, што жыццё ў многіх — бурбалка на вадзе. Павярхоўныя і цёмныя заўждьі думаюць, што дарога ў рай ці пекла простая i лёгкая. БитбаАлександра Македонского (она центре) С саркофага IV в. до н. э. 276. Cadit ergo in virum bonum mentiri? (Cic). Разве порядочному человеку пристало лгать? Хіба прыстойнаму чалавеку да твару маніць? 277. Саеса est invidia. Зависть слепа. Зайздрасць сляпая. Параун.'. Зайздросцяць недалёка. Зайздросцяць маладыя i старыя. 278. Caecus non judicat de colore. Слепой не судит о цвете. Ср.: Слепой курице все пшеница. Сляпы не мяркуе пра колер. Сляпы не ацэньвае колер. 279. Caecus si caeco ducatum praestet, ambo in foveam cadunt. Если слепой слепого ведет — оба упадут в яму. Калі сляпы сляпога вядзе — абодва ўпадуць у яму. Параўн.: Рабі злому i тупому дабро, ён табе злом (мітрэнгамі) адплаціць. 280. Caelum non animum mutant, qui trans mare currunt (//). Те кто едут за море, меняют лишь небо, а не душу (т.е. они меняют место, а не характер). Каторыя едуць за мора, мяняюць толькі неба, а не душу. 281. Caesarem decet stantem mori (Su). Цезарю подобает умереть стоя. Цэзару прыстала памерці на нагах. 282. Calamitas virtutis occasio (Sen). Бедствие — пробный камень доблести. Ср. : Несчастье — удобное время для добродетели. Бедства — пробны камень доблесці. 283. Calamitosus est animus futuri anxius (Sen). Несчастна душа, исполненная забот о будущем. Няшчасная душа, поўная клопату пра будучыню. 284. Calcanda semel via leti (H). Один раз совершают смертный путь. Адзін раз ідуць смяротным шляхам. Параўн.: Людзі ідуць па розных дарогах, а прыходзяць да адной — трупы. 285. Calceus, si olim pede major erit, subvertet (//). Сапог, если он больше ступни, собьет с ног. Бот, калі ён большы за ступню, саб’е з ног. 286. Calles antiquos servos veteres et amicos. Береги старые тропинки и старых друзей. Ср.: Старый друг лучше новых двух. Беражы старыя сцяжынкі i старых сяброў. Параўн.: 1 службу служы, i старому сябру памажы. Параўн. : Толькі сябра можа сцярпець выдуркі свайго прыянеля. 287. Calvitium non est vitium, sed prudentiae indicium. Лысина не порок, а признак мудрости. Лысіна не загана, а прыкмета мудрасці. Параўн.: Не лысіну паважай, а мудрасць i працу. 288. Camelus desiderans cornus, etiam aures perdidit. Верблюд, стремясь приобрести рога, утратил даже уши. Ср.: За большим погонишься — и малое потеряешь. Вярблюд, імкнучыся набыць рогі, страціў нават вушы. 289. Candida pax homines, trux decet ira feras (O). Искренний мир подобает людям, а суровый гнев — зверям. Шчыры мір належыць добрым людзям, а суровы гнеў — звярам. 290. Canes etiam furem adulantur. Собаки ласкаются и к вору. Сабакі лашчацца i да злодзея. Параўн.: Сабакі, як і жанчыны, шукаюць гаспадара. Адсячы сабаку хвост — авечкаю не стане. 291. Canis caninam non est. Собака собачины не ест. Сабака сабачыны не есць. Параўн.: Крумкач крумкачу не дзярэ аччу. Сабаку ад мяса, а сквапнага ад грошаў не адгоніш. Сонцу — дух, зямлі — вільгаць, сабаку гаспадара, жанчыне мужчыну. 292. Canis mortuus non mordet. Мертвая собака не кусается. Мёртвы сабака не кусаецца. Параўн.: Сабака ў гарадской кватэры — вораг сям’і. Кожнаму сваё месца: сабаку ля хаты, а не ў хаце. Парадак рэчаў не зменіць, як злога сабаку. 293. Canis timidus vehementius latrat, quam mordet (QC). Боязливая собака сильнее лает, чем кусает. Баязлівы сабака мацней гаўкае, чым кусае. Параўн.: За тое сабаку кормяць, што ён гаўкае. Які гаспадар, такі сабака. 294. Canit avis quavis sicut rostrum sibi crevit. Птица так поет, как у нее клюв растет. Ср.: У всякой пташки свои замашки. Птушка так спявае, як у яе дзюба расце. Параўн.: Птах спявае, як дзюба дазваляе. 295. Cantabit vacuus coram latrone viator (J). Бедный путник может распевать в присутствии разбойника. Бедны падарожнік можа спяваць у прысугнасці разбойніка. 296. Cantica gignit amor, ct amorem cantica gignunt. Любовь рождает песни, песни рождают любовь. Каханне нараджае песні, песні нараджаюць каханне. Параўн.: Дрэннае каханне, калі дзяцей не мае. Песня падабаецца свая, а жонка — чужая. Каханне без дзяцей — песня без мелодыі. Каханне — атрута, але жалю варты хто не піў яе. 297. Capiti suo malum suit, qui alteri malum struit. Кто зло готовит другому, готовит его на свою голову. Хто зло рыхтуе другому, рыхтуе яго на сваю галаву. Параўн:. Калі беды і ганенні на другіх заўжды перад вачыма тваімі, зла не рабіцьмеш нікому, дурнога і лянога не абараняцьмеш. 298. Caput atro carbone notatum. Тяжела участь опозоренного. = Цяжкі лес зганьбленага. 299. Caret periclo qui etiam cum est tutus cavet (PS). Будь осторожен даже в безопасности. (Пер. М.Гаспарова) Будзь асцярожны нават у бяспецы. Параўн.: Пакуль чалавек не пазнаўся гора, не можа стаць шчаслівым. 300. Carior est auro juventus. Молодость дороже золота. Маладосць даражэй ад золата. Параўн.: Удача чалавека, калі ён паспее да старасці выкупіць памылкі маладосці. 301. Cari sunt parentes, cari liberi, propinqui, familiares, sed omnium caritates patria una complexa est. Нам дороги родители, дети, родственники, домашние, но любовь ко всем им включает в себе любовь к родине. Нам дарагія бацькі, дзеці, сваякі, дамашнія, але любоў да іх усіх уключае ў сябе любоў да радзімы. Параўн:. Бацькаўшчыну не купляюць і не прадаюць. Толькі дурная птушка свайго гнязда не шануе. Без граху і папрокаў звычай і прыкметы на Радзіме 302. Carpe diem! Лови день! Ср:. Не откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня. Лаві дзень! Параўн: Хвіліна — драбніца, але калі яе не цэніш — дзень згіне. Нявартны дзень, калі ніводную яго хвіліну не ўзгадваюць. 303. Carpe diem, quam minimum credula postero (H). Пользуйся нынешним днем, менее всего доверяй грядущему. Карыстайся цяперашнім днём, менш за ўсё давярай надыходнаму. Параўн.: Памятай учарашні дзень, вер сёняшняму, бойся заўтрашняга. Не крыўдзі — не пакрыўдзяць. 304. Carpent tua poma nepotes (P). Пожнут твои плоды потомки. Пажнуць твае плады нашчадкі. Параўн.: Толькі шчаслівыя i богаверныя радуюць наступнае пакаленне. 305. Carpe viam et susceptum perfice munus (F). Иди своей дорогой и сверши начатое. Ідзі па сваей дарозе і скончы запачаткаванае. Параун.'. Спяшайся, каб паспець зрабіць не толькі свае, a і бацькоўскае давяршыць. Ніхто па добрай волі не ідзе ў боль, рызыку, геройства. 306. Casta ad virum matrona, parendo imperat (PS). Порядочная жена, слушая мужа, приказывает ему. Прыстойная жонка, слухаючы мужыка, загадвае яму. Параун.'. Любая жонка, як каханне — боль, тлум, клопат. 307. Casta est quam nemo rogavit (О). Целомудренна лишь та, которую никто не пожелал. Цнатлівая толькі тая, якую ніхто не захацеў. Параўн.: Цнатлівасць — гонар, чысціня. Верная жонка не крутня, а цнатлівая. 308. Castigo te non quod odio habeam, sed quod amem. Наказываю тебя не потому, что ненавижу, а потому, что люблю. Караю цябе не таму, што ненавіджу, а таму, што кахаю. Параўн.: 3 жонкаю гора, без яе — утрая. Лепей жыць са змяёю, чым з гулёнаю жонкаю. Страсць не маладосць, доўга не праходзіць. 309. Castis omnia casta. Для непорочных всё непорочно. Для цнатлівых (чыстых) усё цнатлівае (чыстае). 310. Casus a nullo prestantur. За случай никто не отвечает. NB! Из этого общего правила уже римскому праву были известны исключения. За выпадак ніхто не адказвае. Параўн.'. Для шчасця ў поўнай меры патрэбна ўдача, праца i нейтральнасць выпадку. 311. Casus dementis correctio fit sapientis. Несчастье с глупцом — урок умному. Няшчасце з дурнем — урок разумнаму. Параўн.: Боль да ўсіх прыходзіць, да ляных і дурняў часцей. 312. Cattus amat piscem, sed non vult tingere plantam. Кот любит рыбу, но не хочет мочить лапы. Кот любіць рыбу, але не хоча мачыць лапы. Параўн.-. Як няма сродку прымусіць жонку вечна кахаць мужа, так няма спосабу навучыць ката лавіць рыбу ў вадзе. 313. Cautis pericula prodesse aliorum solent (Ph). Осторожным полезны ошибки других. Асцярожным карысныя памылкі іншых. Параўн.: Дзе няма боязі, там няма прыязі. Чужы вопыт — касцёр на другім беразе —не грэе, асабліва маладых і нябітых. 314. Cautus enim metuit foveam lupus. Осторожный волк боится ямы. Ср.: Обжегшись на молоке, дуют на воду. Асцярожны воўк баіцца ямы. Параўн.: Гадзіну хібную паберажыся, век пражывеш. Бяжы і пад ногі глядзі. 315. Cave amicum credas, nisi quem probaveris. Не считай другом, пока не испытал. Ср.: Человек не орех: сразу не раскусишь. Не лічы сябрам, пакуль не выпрабаваў. Параўн.: Выпусціш агонь з рук не патушыш. 316. Caveant consules ne quid respublica detrimenti capiat. Пусть консулы позаботятся, чтобы государство не понесло ущерба. NB! Формула введения чрезвычайного положения в Древнем Риме. Няхай консулы паклапоцягща, каб дзяржава не нанесла страты. 317. Cave hominem unius libri. Опасайся человека одной книги (те. остерегайся человека, знающего немногое, хотя и основательно). Асцерагайся чалавека адной кнігі. Параўн.: Найбольшыя разбуральнікі — адукаваныя, што засвоілі адну ісціну. 318. Cavendi nulla est dimittenda occasio (PS). Ни в коем случае не следует пренебрегать осторожностью. Ні ў якім разе не трэба грэбаваць асцярожнасцю. Параўн.: Беражонага каня звер не з’есць. Сябе асцерагаеш, клопату не маеш. 319. Cavendum ab eo quo semel imposuit. Остерегайся однажды тебе солгавшего. Ср.: Единожды солгавши, кто тебе поверит? Бараніся аднойчы табе зманілага. Параўн.: Лгарствам шмат не накарыстаешся. Брэшаш — дабрэшашся. Кожны хлус жыве ў сваім горадзе ўяваў, і позна заўважае, што да яго не ідуць добрыя i моцныя.