КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
185. Aurum lex sequitur. Закон за золотом идет. Закон за золатам ідзе. Параўн: Доля дзе воля. 186. Auscultare disce, si nescis loqui. Не умеешь говорить, научись слушать. Не ўмееш гаварыць, навучыся слухаць. 187. Aut Caesar, aut nihil. Или Цезарь, или ничто (т.е. все или ничего). Ср: Грудь в крестах или голова в кустах. Або Цэзар, або нішто (г.зн. усё або нічога). Параўн: Альбо палкоўнік, альбо пакойнік. Ці пан, ці прапаў. 188. Aut ne tentaris, aut perfice (O). Не берись или доводи до конца. Ср: Взялся за гуж, не говори, что не дюж. Назвался груздем — полезай в кузов. Не бярыся або даводзь да канца. Параўн: Канец заўсёды лягчэйшы за пачатак. Бяда большасці таленавітых — шмат пачаткаў, планаў, задумкаў, і мала завяршэнняў. 189. Aut vincere, aut mori. Или победить, или умереть. Ср: “Aut Caesar, aut nihil”. Або перамагчы, або памерці. Параўн: Без шчасця не будзе багацтва, перамогі таксама. Шкада, але большасць існых зразумеюць велізарную каштоўнасць жыцця перад захадам Сонца. 190. Auxilia humilia firma consensus facit (PS). Согласие усиливает даже слабые силы. Згода ўзмацняе нават слабыя сілы. Параўн: Ворага не нажывеш, пакуль яму дабра не зробіш. Нязгода нараджае шкоду. 191. Avari non solum libidine augendi cruciantur, sed etiam amittendi. Скряги мучаются не только страстью наживы, но и страхом утраты. Сквапныя мучацца не адно прагнасцю нажывы, але і страхам страты. Параўн.'. Сквапнаму не патрэбна падабацца і пераконваць— яго вабяць грошы, як уладніка ўлада. 192. Avaritia copia non minuitur (SI) Богатство не уменьшает жадности. Багацтва не змяншае сквапнасці. Параўн.: У каго мала багацця, у таго мала i гора. За багацце розуму не купіш. 193. Avaritia est injuriosa appetitio alienorum (Cic). Алчность — преступное желание чужого. Ср.\ Богатый должен быть щедрым, иначе богатство улетит. Прагнасць — злачынная прага чужога. Параўн.-. Прагнаму красці, старому ілгаць — легка. 194. Avaritia neque copia neque inopia minuitur. Жадность не уменьшается ни изобилием, ни недостатком. Сквапнасць не змяншаецца ні дастаткам, ні нястачай. 195. Avaritia, quasi venenis malis imbuta, animum effeminat (SI). Скупость, словно пропитанная вредоносными зельями, расслабляет дух. Скупасць, быццам прасякнутая шкаданоснымі зёлкамі, расслабляв дух. Параўн.-. Багацтва — снег увесну. Скупога можна асуджаць, але змусіў другіх кланяцца ён сам. 196. Avaritia senilis quid sibi velit, non intellego (Cic). В чем смысл старческой скупости — не понимаю. У чым сэнс старэцкай сквапнасці — не разумею. 197. Avaro omnia desunt. Жадному всего мало. Ненаеднаму ўсяго мала. Параўн.: Сквапнаму сяброўства і духоўнасці не бачыць. Грошы братоў адбіваюць. Багатага маладыя i старыя любяць, моцнага — усе. 198. Avaro tam dcest quod habet, quam quod non habet. Скупому недостаточно имеющегося, как и того, чего у него нет. Скупому недастаткова наяўнага, як і таго, чаго ў яго няма. Параўн.: Скупому хацець, прагнаму красці, хвораму ілгаць — лёгка. Жаданне ўсё мець, кіраваць у аснове скупасці. 199. Avarum irritat, non satiat pecunia (PS). Жадного деньги возбуждают, а не насыщают. Прагнага грошы ўзбуджаюць, а не насычаюць. Параўн.'. Не шукай, багач, шмат — можаш торбу знайсці. Багач i бедны аднолькава жывуць, хаця i розна ядуць. 200. Avarus animus nullo satiatur lucro. Никакая прибыль не удовлетворяет жадного. Ніякі гірыбытак не задавальняе скнару. Параўн:. Багаты з грашыма, бедны з песнямі і танцамі. 201. Avarus, nisi cum moritur, nihil rectum facit (PS). Скупой ничего не делает полезного, разве что когда умирает. Скупы нічога не робіць карыснага, хіба што калі памірае. Параун:. Скупы і карчмар баяцца ўсіх. Слабы розум крыніца скупасці. У скупога болей просяць, чым у багача. 202. Ave, Caesar, morituri te salutant! Здравствуй, Цезарь, идущие на смерть приветствуют тебя! NB! впервые эти слова прозвучали на праздновании успешного окончания канала из Фуцинского озера в реку Лирис. По этому поводу император Клавдий дал грандиозное сражение на море. По сценарию Веспасиана перед отплытием от берега рабы-гладиаторы должны были этими словами приветствовать императора. В дальнейшем восклицание стало обычным приветствием римских гладиаторов при появлении императора в ложе Колизея. Квітней, Цэзар, што ідуць на смерць, вітаюць цябе! Параўн:. У адно з галоўных пытанняў існавання — смерць — нават з асветных узіраюцца адзінкі. Смерць ніколі не бывае сляпой, запазняецца і нашмат толькі да абачлівых. 203. Avida est periculi virtus (Seri). Доблесть жаждет опасности. Доблесць прагне небяспекі. Параўн:. Доблесць спараджае мужнасць, славіць чалавека, калі ў яе шмат воч; калі адно — яна зняшчасціць любога. Доблесць сілаю хоча перамагчы веды i абставіны, прыскарыць будучыню; выдатна, калі гэта для роду і радзімы, ганебна — калі для асобы. 204. Avi et atavi nostri, cum alium ac caepe eorum verba olerent, tamen optime animati erant (Vr). У дедов и прадедов наших слова хоть пахли чесноком и луком, но высок у них был дух. У дзядоў і прадзедаў нашых словы хоць пахлі часныком i цыбуляй, але высокі ў іх быў дух. Параўн:. Непаўторны воблік нацыі — дабратворныя справы дзядоў. Не цэніш продкаў — не будзеш мець нашчадкаў. Бацькоў хоць і не паважаеш, слухацца мусіш. Памяць дзядоў зганьбіў — Радзіму страціў. Монета эпохи Римской республики: Ниртус (Мужество) и Гонор (Почесть). Национальный музей. Рим. 205. Balbus melius balbi verba cognoscit (Hier). Заика лучше всех понимает заику. Заіка лепей ад усіх разумев заіку. Параўн.: Жабрак жабраку відаць па кійку. 206. Balneum ingressus depone odium. Войдя в баню, оставь гнев и ненависть. Пры ўваходзе ў лазню пакінь гнеў і нянавісць. 207. Barba crescit, caput nescit. Борода растет, а голова не умнеет. Барада расце, а галава не разумнее. Параўн.: Барадаты часта пуставаты (дурнаваты). Ідэю i думку малады часцей спараджае. 208. Barbam video, sed philosophum non video. Вижу бороду, но философа не вижу. Ср.: Борода не прибавляет ума. Бараду бачу, але філосафа не бачу. Параўн.: Багаты, дурнаваты i барадаты доўга робяць што хочуць. 209. Barba non philosophum facit. Борода не делает мудрым (букв.: философом). Барада не робіць мудрым (літ.: філосафам). 210. Beatae plane aures, quae non vocem foris sanantem, sed intus auscultant veritatem docentem. Истинно блаженны уши, внемлющие не голосу на площадях звучащему, а голосу, истине в тиши учащему. NB! Слова французского богослова XV века Герсония стали эпиграфом "Отечественных записок”. Сапраўды шчаслівыя вушы, уважныя не голасу, што на пляцах гучыць, а голасу, што ісціне ў цішыні вучыць. 211. Beate vivere est honeste vivere. Жить счастливо — жить честно. Жыць шчасліва — жыць сумленна. Параўн.: Жыць працаваць. Як нельга вырасці без памочнікаў і настаўнікаў, так нельга жыць для ўсіх добранькім. Шчасце тваёй душы — нікога не пакрыўдзіць — мала дасяжнае. Кіруюць парадак i сумленнасць. 212. Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Блаженны миротворцы, ибо они будут наречены сынами Божьими. Шчасныя міратворцы, бо яны будуць названыя сынамі Божымі. 213. Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum. Блаженны нищие духом, ибо им принадлежит царство небесное. Шчаслівыя бедныя духам, бо ім належыць царства нябеснае. Параўн.: Хвала цесту, але без дрожджаў булак з яго не спячэш; хвала бедным духам, непрыкметным, безгалосым, але не яны нараджаюць ідэі, спажываюць ідэі. 214. Beati possidentes. Счастливы владеющие (обладающие). Шчаслівыя тыя, хто валодае. Шчаслівыя валадальнікі. Параўн.: Лепш верабей у руцэ, чым певень на страсе. 215. Beatitudo non est virtutis praemium, sed ipsa virtus (Spin). Блаженство — не награда за добродетель, но сама добродетель. Шчаслівасць — не ўзнагарода за дабрадзейнасць, а сама дабрадзейнасць. 216. Beatius est magis dare quam accipere. Счастлив кто больше дает, чем получает. Шчаслівы хто больш дае, чым атрымлівае. 217. Beatus autem esse sine virtute nemo potest (Cie). Без добродетели никто не может быть счастлив. Без дабрачыннасці ніхто не пачуваецца шчаслівым. 218. Beatus ille, qui procul negotiis (H). Блажен тот, кто вдали оз' дел. Найшчасны, хто ўдалечыні ад справаў. Параўн.: Не пройдзеш праз справу — не паразумнееш. Станем манахамі, адыйдзем ад грэшных спраў грэшнай Зямлі — Сусвет ад нашага глупства здрыганецца. Розум-стваральнік не адказвае за ляныя рукі. 219. Beatus ille, qui procul negotiis, Ut prisca gens mortalium, Paterna rura bobus exercet suis (H). Блажен кто вдали от дел, как первобытный род людской, на своих волах обрабатывает дедовские поля. Шчаслівы хто ўдалечыні ад справаў, як першабытны род людскі, на сваіх валах абрабляе дзедаўскія палеткі. 220. Bella gerunt mures, ubi cattum non habet aedes. Мыши воюют, когда в доме нет кота. Мышы ваююць, калі ў хаце няма ката. Параўн.: Слаи Найма- гутнаму, Найдобраму і Усебачнаму, што над кожным паставіў не толькі час, a і пастуха, ката, вартаўніка. 221. Bella matribus detestata (H). Войны матерям ненавистны. Войны мацяркам ненавісныя. Параун:. Натое і маці, каб берагчы сына ад вайны і маліцца за яго. 222. Bellum nec timendum, пес provocandum (РМ). Войны не надо бояться, но и не надо ее вызывать. Вайны не трэба баяцца, але i не трэба яе выклікаць. 223. Bellum omnium contra omnes. Война всех против всех. NB! Так английский философ Томас Гоббс характеризовал состояние человечества до создания общества. Вайна ўсіх супраць усіх. Параўн:. Няшчасны ад усіх, хто застаўся адзін. У хаце кіруюць не веды, а патрэба пры творчасці — адзінота. 224. Bene dignoscitur, bene curatur. Хорошо распознается, хорошо лечится. Ср:. Хороший диагноз — хорошее лечение. Добра распазнаецца, добра лечыцца. Параўн: Не труці сябе тытунём, каваю, гарэлкаю — лячыцца не будзеш. 225. Bene docet loqui, qui bene docet facere (Seri). Хорошо учит говорить кто учит хорошо делать. Добра вучыць гаварыць хто вучыць толкам рабіць. 226. Bene facit qui ex aliorum erroribus sibi exemplum sumit. Умно поступает тот, кто учится на чужих ошибках. Разумна робіць той, хто вучыцца на чужых памылках.