Гаворыць — старажытны Рым, гавораць — пра Старажытны Рым  Валер Санько

Гаворыць — старажытны Рым, гавораць — пра Старажытны Рым

Валер Санько
Выдавец: Хата
Памер: 380с.
Мінск 2003
112.94 МБ

 

Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
2523.	Vitia amicae amatorem decipiunt (H).
Недостатки подруги ускользают от внимания влюбленного.
Недахопы сяброўкі вьіслізгваюць з-пад увагі закаханага. Параўн.: Захапленне ўнутры, яно не бачыць дзіркі i плямы на кашулі каханай. Блага, калі ў чужой жонкі з’яўляецца ўсё болей станоўчага. У кожнай новай знаёмкі ўсё тая ж пустата, толькі яшчэ не адкрытая.
2524.	Vitia erunt, donec homines.
Пороки будут до тех пор, пока будут люди.
Заганы будуць да той пары, пакуль будуць людзі. Параўн.: Заганам замінае сонца на вайне i без вайны. Шалеюць заганы — слабеюць законы.
2525.	Vitia otii negotio discutienda sunt (Sen).
Пороки праздности необходимо преодолевать трудом.
Заганы бяздзейнасці неабходна пераадольваць працай.
2526.	Vitia sine praeceptore discuntur.
Плохому учатся без учителя.
Дрэннаму вучацца без настаўніка. Параўнл Зышоў з розуму — вучыць паводзіцца дурня.
2527.	“Vitium” appellant, quum partes corporis inter se dissident ... integra valetudine (Cie).
“Пороком” называют нарушение соответствия между частями тела ... при ненарушенном здоровье.
NB! Цицерон имеет в виду физические недостатки человека.
“Заганаю” называюць парушэнне адпаведнасці паміж часткамі цела ... пры непарушаным здароўі.
2528.	Vituperia stultorum laus est.
Осуждение глупцов — похвала.
Асуджэнне недамёкаў — нахвала. Параўн.: Жывому чалавеку ніхто не дагодзіць. Дурнаваты на любой зборні танцуе, — за гэта яго i асуджаюць. Памагаць прыдураным — асуджаць, а не хваліць.
2529.	Vivas frugalis, ut res est materialis.
Живи умеренно, как позволяет твое состояние. Ср.: Надо жить, как набежит. По одежке протягивай ножки.
Жыві ўмерана, як дазваляе твая маёмасць. Параўн.: Сябе за­морыш, а людзям не дагодзіш. Бойся саслабець: саслабелага зубра ваўкі разарвуць.
2530.	Vivas ut possis, quando nec quis ut velis (Caec).
Живи как Можешь, раз нельзя как хочется. (Пер. М.Гаспарова)
Жыві як можаш, калі нельга як хочацца. Параўн.: Вышэй забярэшея — болей пабачыш.
2531.	Vive memor, quam sis aevi brevis (H).
Живи, помня, как коротка жизнь.
Жыві, памятаючы, якое кароткае жыццё. Параўн.: Страшыць не ранняя старасць — ранняя смерць. Без прыкметы не дойдзеш да мэты. Мэта гады падаўжае. Усё мае канец, а сасіска — два.
2532.	Vivere est cogitare (Cic).
Жить — значит мыслить. NB! Эти слова Цицерона были жиз­ненным девизом Вольтера.
Жыць — значыць мысліць. Параўн.: У нядумкіх жыццё карот­кае, гора доўгае. Неразумны свае запасы з’ядае адразу, незразумелае — адвяргае.
2533.	Vivere est militare (Sen).
Жить — значит бороться.
Жыць — значыць змагацца. Параўн.: Перамога -калі для Радзімы. Перамажы сябе — усіх пераможаш. Не можа шчаслівіць ляны. Нават смоўж рухаецца.
2534. Vivere naturae si convenienter amarent Mortales, medica nil opus esset ope.
Если бы люди жили сообразно с природой, не нужна была бы медицинская помощь.
Калі б людзі жылі згодна з прыродай, не патрэбна была б медыцынская дапамога. Параўн.: Толькі для няграматнага свет i святло бяссэнсіца, толькі хворы вінаваціць у сваіх балячках другіх, а не бацькоў i сябе.
2535.	Vivos voco, mortuos plango, fulgura frango.
Зову живых, оплакиваю мертвых, сокрушаю молнии.
NB! Надпись на древних колоколах, которую Шиллер взял эпиг­рафом к стихотворению "Песня о колоколе ”. Первые два слова явились девизом "Колокола” А.И.Герцена.
Клічу жывых, аплакваю мёртвых, знішчаю маланкі. Параўн.: Не ўсе заслугоўваюць веры, не ўсіх варта клікаць, тым болей аплакваць. Жывы прах не заслугоўвае слёз нават калі стаў мёртвым.
2536.	Vixere fortes ante Agamemnona (H).
Жили храбрецы и до Агамемнона.
NB! Агамемнон — царь Микен, главнокомандующий всеми греческими войсками в Троянской войне.
Жылі адважнікі i да Агамемнана. Параўн.: Адважны здабывае, палахлівы праядае. 3 цялячым хвастом у ваўкі не сунуцца.
2537.	Voluntario nihil difficile.
Для желающего нет ничего трудного.
Для ахвотніка няма нічога цяжкага. Параўн.: Збожжа без мякіны, жаданне без ахвоты не бывае. Споўніліся б яе жаданні — i мала прыгажунь засталося б на свеце. Жаданне смаўжа — паспаць на спіне, юрлівага — на розных ложках.
2538.	Vos ego nunc moneo: felix quicunque dolore
Alterius disces posse cavere tuo (Tib).
Всем я скажу: счастлив, кто в горе другого
Может науку найти, чтобы свое отвратить.
(Пер. М.Гаспарова)
Усім я скажу: шчаслівы, хто ў горы другога
Можа навуку знайсці, каб свае адхіліць.
2539.	Vox clamantis in deserto.
Глас вопиющего в пустыне.
Марны ляманту пустыні. Параўн.: Адзінокі i на вяселлі бедны. Вераб’ю пад дахам лепш, чым адзінокаму ў палацы. Нармальны чалавек ніколі не задаволены жыццём. Адно слова прывету лепш і важчэй за сто слоў лаянкі.
2540.	Vox populi — vox Dei (Нот).
Глас народа — глас Божий.
Голас народа — голас Божы. Параўн.: Бог праяўляецца ва ўсім,
на народзе таксама. Доля чалавека i народа не заўжды сыходзяцца. Калі народ гэта натоўп, то цана яму як веснавой пеннай вадзе, не яна стварае турбіны электрастанцый, не яна круціць іх.
2541.	Vulgare amici nomen, sed rara est fides (Ph).
Слово “друг” повседневно, но дружеская верность редка.
Слова “сябра” паўсядзённае, але сяброўская вернасць рэдкая. Параўн.: Нішто так легка не рушыцца, як дружба. Бяда, калі сябра — брат, яшчэ горай, калі ні брата ні сябра. Веды не могуць бьщь дасканалымі, гарызонт блізкім, а сябра можа. Не складваць на сяб­ра свае турботы — не страціць яго.
2542.	Vulnerant omnes, ultima necat.
Ранят все, убивает последний (час).
NB! Надпись на башенных часах.
Раняць усе, забівае апошняя (гадзіна). Параўн.: Любая гадзіна мае сваю зорную хвіліну. Час цаніць — са славаю дружыць.
2543.	Vulpes pilum mutat, non mores (Su).
Лиса меняет шкуру, но не нрав. Ср.: Как волка ни корми, он все в лес смотрит.
Ліса змяняе шкуру, але не характар. Параўн.: Воўка як ні гадуй, усё ў лес пазірае. Воўчая натура ў лес глядзіць. Вялікую хітрасць перамагае маленькая праўда. Не рост вызначае паводзіны. Разважлівасць у галаве, пачуцці ў сэрцы.
2544.	Vultu an natura sapiens sis, multum interest (PS).
Есть разница, кто с виду, кто по сути мудр.
(Пер. М.Гасиарова)
Ёсць розніца, хто з выгляду, хто па сутнасці мудры. Параўн.: Розум не грошы, не пазычыш. Другіх дурнямі заве, а сам змалку глухі i крывы. Веды i розум даражэй грошаў, як чалавек даражэй любой жывёлы. Кураня ў ваду падае, кура — ніколі. Мудры вучыць i засцерагае — з просьбы i без просьбы.
Руска-лацінскабеларуская частка
Русско-латинскобелорусская часть
Аппетит приходит во время еды.
Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit
Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit (J) [к деньгам любовь растет по мере роста самого богатства].
Quo plus sunt potae, plus sitiuntur aquae [чем больше пьют (воду), тем больше хочется].
Апетыт прыходзіць у час яды.
Бары дерутся — у мужиков чубы трещат.
Quidquid delirant reges, plectuntur Achivi [что б ни творили царисумасброды, страдают ахейцы].
Паны б’юцца, у мужыкоў чубы трашчаць.
Беда вымучит, беда и выучит.
Ingenium mala saepe movent [несчастья часто рождают талант].
Бяда вымучыць, бяда i вывучыць.
Беда никогда не приходит одна. См. Пришла беда — откры­вай ворота.
Бедному зятю и тесть не рад.
Inopi nullus amicus [у бедного нет друга].
Mendico ne parentes quidem amici sunt [у нищего нет ни родите­лей, ни друзей].
Бедному зяцю i цесць не рады.
Без ветра камыш не качается.
Flamma fumo est proxima (РГ) [где дым, там огонь].
Без ветру чарот не калышацца.
Бездонную бочку водой не нальешь.
Mendici pera nunquam impletur [суму нищего никогда не на­полнишь].
Бяздонную бочку вадой не налъеш.
Без муки нет науки.
Doctrina est fructus dulcis radicis amarae [ученость — это слад­кий плод горького корня].
Без пакутаў няма навукаў.
Без совета жить — что без торбы по миру ходить.
Utere consilio, licet omnia noveris arte [пользуйся советом, и все глубоко познаешь].
Без парады жыцъ — што без торбы жабраваць.
Без труда не вытащишь и рыбку из пруда.
Re labor est dulcis, quia non pluit usus hiulcis [труд полезен, по­тому что добро не льется дождем в рот].
Ut legas messem, debes praemittere semen [чтобы собрать уро­жай, ты должен прежде бросить семена].
Без працы не выцягнеш i рыбку з сажалкі. Каб рыбу есці, трэба ў ваду лезці.
Береги честь смолоду.
Mali principii — malus finis [плохое начало — плохой конец].
Шануй гонар замалада. Шануйся замалада — не напаткае бяда.
Бережливого Бог бережет.
Difnddntia tempestiva parit securitatem [своевременная недовер­чивость порождает безопасность].
Prudentia saepe vitantur pericula [благодаря рассудительности мы часто избегаем опасности].
Сцеражонага Бог беражэ. Хто сам сябе сцеражэ, таго й Бог беражэ. Бог чалавеку не слуга i не нянька.
Бери в работе умом, а не горбом.
Ingenio pollet, qui vim natura negavit [умом берет тот, кому при­рода отказала в силе].
Бяры ў рабоце разумам, а не гарбом.
Берут завидки на чужие пожитки.
Figulus figulo invidet, faber fabro [гончар завидует гончару, мастер — мастеру].
Бярэ зайздрасць на чужыя набыткі. Чужая доля пад бокам коле.
Близок локоть, да не укусишь.
Aspicitur, non attrectatur [видно, да не ухватишь].
Блізка локаць, ды не ўкусіш.
Бог троицу любит.
Numero deus impari gaudet (Г) [Бог рад нечетному числу]. Бог троіцу любіць. За адзін грэх тры пакаленні плоцяць.
Большому кораблю — большое плавание.
Aquila non captat muscas [орел не ловит мух].
Felicitatem ingentem animus ingens decet [великому духом по­добает большое счастье].
In magno magni capiuntur flumine pisces [в большой реке боль­шая рыба ловится].
Magnam fortunam magnus etiam animus decet [великому духом подобает великая судьба].
Вялікаму караблю — вялікае плавание. Сапраўды вялікі ма­лых не крыўдзіць.
Борода выросла, а ума не вынесла.
Barba crescit, caput nescit [борода растет, а голова не умнеет].
Барада выросла, а розуму не принесла.
Бочка вина ядом полна.
Qui bibit immodice vina, venena bibit [кто не в меру пьет вино, тот пьет яд].
Бочка віна атрутай поўная.
Будет и на нашей улице праздник.
Circumagetur hic orbis (L) [мир повернется и другой сторо­ной].
Будзе i на нашай вуліцы свята. Прыйдзе, тата, i наша свята.