КНІГІ ОНЛАЙН
Гісторыя беларускага мастацтва
Т. 1: Ад старажытных часоў да другой паловы XVI ст.
Гісторыя беларускага мастацтва
Т. 3: Канец XVIII — пач. XX ст.
Гісторыя беларускага мастацтва
Т. 4: 1917—1941 гг.
Гісторыя беларускага мастацтва
Т. 5: 1941 — да 60-х гг.
Гісторыя беларускага мастацтва
Т. 6: 1960-я — сярэдзіна 1980-х гг.
Аднак гэта не датычыць твораў мясцовых народных майстроў, якія ўмелі надаць сваім вырабам арыгінальнасць, своеасаблівасць і характэрпую рукатворную цеплыню. Іх працы адрозніваюцца пераважна рэалістычна трактаваным арнаментам з вінаграднага парастка, выкананага сакавіта і выразна. Рэалістычнасць разьбы часта падкрэслівалася паліхромнай расфарбоўкай, якая адпавядала характару разьбы болып, чым пазалота. Выдатны ўзор такой разьбы — царская брама з в. Аздамічы Столінскага раёна (ДММ). Чатыры сакавітыя, рэалістычна выразаныя парасткі вінаградпай лазы, вырастаючы з ніжняга краю брамы, гпутка імкнуцца ўверх. To скрыжоўваючыся, то разыходзячыся ў бакі, яны акаймоўваюць круглыя клеймы. Шырокае мясістае лісце і сакавітыя гронкі сіметрычна размяшчаюцца па чатыры вакол кожнага медальёна. Рэалістычная расфарбоўка вельмі ўдала спалучаецца з характарам разьбы брамы. Такой жа своеасаблівай народнай трактоўкай вызначаецца і шэраг іншых твораў мясцовых майстроў-разьбяроў, асабліва з Беларускага Палесся. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва XVIII ст., засвоіўшы прыёмыбарока, стала больш дэкаратыўным. Шматлікія мануфактуры наладжваюць у гэты час шырокі выраб мастацкага шкла, тканых паясоў, фарфорава-фаянсавага посуду, габеленаў, сукна і інш. У якасці ўзораў, як правіла, выкарыстоўваюцца замежныя вырабы, аднак мясцовыя майстры перапрацоўваюць іх у адпаведнасці са сваімі густамі і традыцыямі, надаючы творам нацыянальнае гучанне. Змены мастацкіх стыляў, заходнееўрапейскія ўплывы мала адбіліся на традыцыйным народным мастацтве. Наадварот, яно актыўна ўплывала на прафесійнае, і гэта цесная сувязь складае характэрную асаблівасць дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва XVIII ст. Дабратворны ўплыў народнай творчасці не даў магчымасці развіцца ў дэкаратыўна-прыкладным мастацтве такім адмоўным з’явам, як залішняя пышнасць, безгустоўнасць, перавага знешпяй прыгажосці. ЛІТАРАТУРА КЛАСІКІ МАРКСІЗМА-ЛЕНІНІЗМА Маркс К. Капптал: Крптпка полнтпческой экономнн//Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е нзд. М„ 1960—1961. Т. 23—24. Маркс К. Ппсьмо Энгельсу 5 марта 1856 г. //Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е нзд. Т. 29. С. 16—23. Маркс К., Энгельс Ф. Маннфест Коммуннстііческой партнн//Соч. 2-е нзд. Т. 4. С. 419—459. К. Маркс іі Ф. Энгельс об ііскусстве: В 2 т. 4-е нзд. Т. 1. М., 1983. 605 с.; Т. 2. М., 1983. 701 с. Энгельс Ф. Антн-Дюрннг//Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е нзд. Т. 20. С. 1—338. Энгельс Ф. Людвнг Фейербах н конец классііческой немецкой фнлософня//Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е нзд. Т. 21. С. 269— 317. Энгельс Ф. Пронсхожденпе семыі. частной собственностіі п государства//Маркс К., Энгельс Ф. Соч. 2-е нзд. Т. 21. С. 23—178. Леннн В. II. Государство н революцня: Ученне маркснзма о государстве н задачн пролетарната в революцнп//Полн. собр. соч. Т. 33. С. 1—120. Леніш В. II. Левонародннчество н марксіізм//Полн. собр. соч. Т. 25. С. 235—237. Ленпн В. Н. О государстве: Лекцпя в Свердловском унпверснтете 11 нюля 1919 г.//Полн. собр. соч. Т. 39. С. 64—84. Леннн В. II. О нацпональной гордостп велнкороссов//Полн. собр. соч. Т. 26. С. 106—110. Леннн В. II. Развптпе капнталпзма в Росспн//Полн. собр. соч. Т. 3. С. 1—535. Леппп В. II. О лнтературе п нскусстве. 5-е нзд. М., 1976. 827 с. Леннн В. II. О культуре п нскусстве: Сб. ст. М., 1976. 572 с. Лешш В. II. О культуре. 2-е пзд. М., 1985. 384 с. АГУЛЫІЫ РАЗДЗЕЛ Алпатов М. В. Русская псторпческая мысль п Западная Европа XII—XVIII вв. М., 1973. 476 с. Алпатов М. В. Русская нсторпческая мысль н Западная Европа XVII — первой четвертн XVIII в. М., 1976. 455 с. Алпатов М. В. Всеобіцая нсторня нскусств: В 6 т. Т. 3: Русское пскусство с древнейшнх времен до начала XVIII века. М., 1955. 427 с. Алпатов М. В. Древнерусская пконопнсь. М„ 1974. 331 с. Алпатов М. В. Художественные проблемы нтальянского Возрождення. М., 1976. 288 с. Без-Корппловнч М. О. ІІстордческне сведення о прнмечательных местах в Белоруссніі с прнсовокупленнем н другнх сведеннй, к ней не относяіцнхся. СПб., 1855. 355 с. Белоруссня в эпоху феодалнзма: Сб. документов: В 3 т. Т. 2: С середнны XVII до XVIII века до воссоедннення с Россней. Мн., 1960. 560 с.; Т. 3: Воссоедпненне Белоруссші с Россней н ее экономнческое развнтне в конце XVIII — первой половнне XIX века (1772—1860). Мн., 1961. 625 с. Белоруссня п Лнтва: ІІст. судьбы СевероЗападного края... СПб., 1890. 183 с. Бнрало A. А. Фплософская н обіцественная мысль в Белорусспп н Лнтве в конце XVII — середнне XVIII в. Мн., 1971. 179 с. Вольскі В. Нарысы па гісторыі беларускай літаратуры эпохі феадалізму. Мн., 1958. 166 с. Воссоеднненне Укранны с Россней: Документы п матерналы: В 3 т. М., 1953. Т. 3. 646 с. Всеобіцая нсторня архіітектуры: В 12 т. М., 1968. Т. 6: Архіітектура Росснн, Укранны, Белорусснн. XIV — первая половнна XIX века. 568 с. Всеобіцая нсторня пскусств: В 6 т. М., 1968. Т. 4: ІІскусство 17—18 веков. 479 с. Гісторыя беларускай дакастрычніцкай лі. таратуры: У 2 т. Т. 1: 3 старажытных часоў да канца XVIII ст. Мн., 1968. 446 с. Гісторыя Беларускай ССР: У 5 т. Т. 2: Беларусь у перыяд капіталізму (1861— 1917 іт.). Мн„ 1972. 687 с. Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах: У 4 т. Т. 1. IX—XVIII стст. Мн., 1936. 678 с. Голенпіцев-Кутузов Н. Н. Гуманнзм у восточных славян (Украпна н Белоруссня). М„ 1963. 94 с. Грабарь II. Э. 0 древнерусском пскусстве: ІІсслед., реставрацпя н охрана памятннков. М„ 1966. 387 с. Гродно: Йст. очерк. Мн., 1964. 262 с. Грушевскпй A. С. Пннское Полесье: Нст. очеркн: В 2 ч. Кнев, 1901—1903. 222 с. Дембовецкнй A. С. Опыт оппсанпя Могнлевской губернііп в нсторнческом, фнзііко-географнческом, этнографнческом, промышленном, сельскохозяйственном, лесном, учебном, меднцпнском н статнстнческом отношеннях... Могнлев-наДнепре, 1882. 782 с. Дорошевііч 3., Конон В. Очеркн нсторші эстетнческой мыслп в Белоруссіш. М., 1972. 320 с. Древнерусское ііскусство: Проблемы атрнбуцня. М., 1977. 462 с. Древностн Белорусснн: Докл. к конф. по археологші Белоруссші. Мн., 1969. 475 с. Документы московского архпва Мннпстерства юстнцнн. М„ 1897. Т. 1. 569 с. Жнвопнсная Россігя: Отечество наше в его земельном, псторпческом, племенном, экономнческом н бытовом значеннн: В 12 т. Т. 4. Ч. 2: Белорусское Полесье. М„ 1897. 496 с. Пз псторнн фнлоссфской п обшествепнополіітііческой мыслн Белоруссіш: ІІзбр. пронзв. XVI — нач. XIX вв. Мн., 1962. 524 с. ІІсторня русской архнтектуры. 2-е нзд. М , 1956. 614 с. ІІсторня русского нскусства: В 13 т./Под обіц. ред. II. Э. Грабаря, В. С. Каменова, В. Н. Лазарева. Т. 4: XVII век н его культура. М., 1959. 698 с.; Т. 5: Русское нскусство первой половнны XVIII века. М., 1960. 570 с.; Т. 6: ІІскусство второй половііны XVIII века: Архнтектура. Скульптура. М., 1961. 494 с.; Т. 7: Жіівопнсь второй половнны XVIII века. Ріісупок іі гравюра второй половнны XVIII века. ІІрнкладное нскусство второй половпны XVIII века. М., 1961. 510 с. Псторня СССР с древнейшнх времеп до напшх дней: В 12 т./Пред. ред. совета В. Н. Пономарев. Т. 2: Борьба народов нашей страны за незавнснмость в XIII— XVII веках. Образованне едяного русского государства. М., 1966. 631 с.; Т. 3: Превраіценне Росснн в велпкую державу. Народное двнженпе XVII—XVIII вв. М„ 1967. 747 с. Копысскнй 3. Ю. Соцнально-полптнческое развнтне городов Белорусспн в XVI — первой половнне XVII вв. Мн., 1975. 191 с. Кріістоллер П. Нсторня европейской гра вюры XV—XVIII вв. М., 1939. 518 с. Лебедева Ю. А. Древнерусское нскусство X—XVII веков. М., 1962. 240 с. Лнхачев Д. С. Культура русского народа X—XVII вв. М.; Л„ 1961. 120 с. Логвпн Г. Н. Украннское пскусство X— XVIII вв. М., 1963. 291 с. Могнлев: Нст. очерк. Мн., 1971. 222 с. Модзалевскнй В. Гутн на Черніговіцнне. Кнів, 1926, Моран А. Йсторня декоратнвно-прнкладного пскусства. М., 1982. Некрасов A. II. Возннкновенне московского нскусства. М., 1929. 248 с. Очеркн псторнн фплософской н соцпологпческой мыслн в Белорусспіі. М„ 1973. 557 е. Похнлевпч Д. Л. Крестьяне Белоруссіш п Лнтвы в XVI—XVIII вв. Львов, 1957. 179 с. Росспя: Полн. географ. опнсанне нашего Отечества. СПб., 1905. Русско-белорусскне связн: Сб. док. (1570— 1667 гг.). Мн„ 1963. 534 с. Рыбаков Б. А. Древняя Русь: Сказання. Былнны. Летопнсп. М., 1963. 361 с. Рыбаков Б. А. Культура Древней Русн. М., 1956. 39 с. Рыбаков Б А. Ремесло Древней Русы. М., 1948. 792 с. Тнхомяров М. Н. Русская культура X— XVIII веков. М„ 1968. 447 с. Тнхомнров М. Н. Древнерусскне города. 2-е нзд. М„ 1956. 477 с. Цнелава С. Я. ІІскусство Латвпн. Л., 1979. 308 с. Червонная С., Богданас К. Нскусство Лнтвы. Л., 1972. Balinski М. Starozytna Polska pod wzglgdem historycznym, geograficznym i statystycznym. Warszawa, 1843, t. 1. Gutkowska-Rychlewska M. Historia ubiorow. Wroclaw-Warszawa—Krakow. 1968. Hedemann O. Dzisna i Druja, magdeburskie miasta. Wilno, 1934. Hernas Cz. Zarys rozwoju literatury barokowej// Polska XVII wieku. Warszawa. 1970. Karpowicz M. Sztuka polska XVII wieku. Warszawa. 1975. Lorentz S. Wycieczki po wojewodztwie Wilenskiem. Wilno, 1932. Lorentz S. Wycieczki Slonimskie. Krotki przewodnik Krajoznawczy po Slonimie oraz Albertynie, Byteniu, Dereczyniu, Mereczowszczyznie, Rozanie, Synkowiczach, Zdzigcielu i Zyrowicach. Slonim, 1933. Syrokomla WI. Minsk. Teka Wilenska. 1857. № 1—2. Syrokomla WI. Wgdrowki po moich niegdys okolicach. Wilno. 1857. Syrokomla WI. Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna. Wilno, 1857—1860. T. 1-2. Szymanowska B. Zabytkowa architektura polska w tekach ikonograficznych Dzialu Dokumentacji Naukowej Muzeuma Narodowego w Warszawie: Katalog. Wroclaw, 1983. АРХІТЭКТУРА Аляксееў Л. B. Старажытны Друцк//Помнікі гіст. і культ. Беларусі. 1973. № 3. С. 16—22. Аляксееў Л. В. Старажытны Мсціслаў// Помнікі гіст. і культ. Беларусі. 1971. № 1. С. 25-31. Баравы Р. В., Якімовіч Ю. А. Каштоўны дакумент па гісторыі беларускай графікі і архітэктуры XVIII ст.//Помнікі культуры: Новыя адкрыцці. Мн., 1985. С. 113—122. Беларускі архіў. Т. 3: Мінскія акты. Вып. 1: 15—18 стст. Мн., 1930. 413 с. Бубноўскі Д. С. Архітэктурпыя даследаванні Гальшанскага замка//Помнікі культуры: Новыя адкрыцці. Мн., 1985. С. 122-126.